نظامنامه انتخابات (اصنافی ) مجلس شورای ملی

&
مورخه 19 رجب 1324 قمری

فصل اول - قواعد انتخابات
ماده اول - انتخاب کنندگان ملت در ممالک محروسه ایران از ایالات و ولایات
باید از طبقات ذیل باشند:
شاهزادگان و قاجاریه علما و طلاب اعیان و اشراف تجار ملاکین و فلاحین اصناف .
تنبیه 1 - ایلات هر ایالتی جزو سکنه آن ایالت محسوب و با شرایط مقرره
حق انتخاب دارند.
تنبیه 2 - ملاک عبارت از ارباب ملک است فلاح عبارت از زارع .
ماده دوم - انتخاب کنندگان باید دارای مقامات ذیل باشند اولا سن آنها
کمتر از بیست و پنج سال نباشد ثانیا رعیت ایران باشند ثالثا معروفیت محلی
داشته باشند رابعا ملاکین و فلاحین آنها باید صاحب ملکی باشند که هزار
تومان قیمت داشته باشند رابعا ملاکین و فلاحین آنها باید صاحب ملکی باشند
که هزار تومان قیمت داشته باشد پنجم تجار آنها حجره و تجارت معینی داشته
باشند ششم اصناف آنها باید از اهل صنف و کار معین صنفی داشته باشند و
دارای دکانی باشند که کرایه آن دکان مطابق کرایه های حد وسط محلی باشد.
ماده سوم - اشخاصی که از انتخاب نمودن کلیتا محروم هستند از قرار
تفصیلند اولا طایفه نسوان ثانیا اشخاص خارج از رشد و آنهایی که محتاج به
قیم شرعی می باشند ثالثا تبعه خارجه رابعا اشخاصی که سن آنها کمتر از بیست
و پنج سال باشد خامسا اشخاصی که معروف به فساد عقیده هستند سادسا
ورشکسته ای که بی تقصیری خود را ثابت نکرده باشد سابعا مرتکبین قتل و سرقت
و مقصرین و آنهایی که مجازات اسلامی قانونی دیده اند و متهمین به قتل و
سرقت و غیره که شرعا رفع تهمت از خود نکرده باشند ثامنا اهل نظام بری و
بحری که مشغول خدمتند.
اشخاصی که از انتخاب نمودن به شرط ممنوعند از قرار ذیل است :
اولا حکام و معاونین حکام در محل حکومت ثانیا مستخدمین اداره نظمیه و
ضبطیه در محل ماموریت خودشان
ماده چهارم - انتخاب شدگان باید دارای مقامات ذیل باشند اولا زبان فارسی
بدانند ثانیا سواد فارسی داشته باشند ثالثا رعیت داخله باشند رابعا
معروفیت محلی داشته باشند خامسا داخل در خدمت دولتی نباشند سادسا سن آنها
کمتر از سی سال نباشد و اضافه از هفتاد سال نباشد سابعا در امور مملکتی
بصیرتی داشته باشند.
ماده پنجم - اشخاصی که از انتخاب شدن محروم هستند اولا طایفه اناثیه
ثانیا تبعه خارجه ثالثا اهل نظام بری و بحری که مشغول خدمتند رابعا
ورشکسته به تقصیر خامسا مرتکبین به قتل و سرقت و مقصرین و آنهایی که
مجازات قانونی اسلامی دیده اند و متهمین به قتل و سرقت و غیره که شرعا رفع
تهمت از خود نکرده باشند سادسا آنهایی که سنشان از سی سال کمتر باشد
سابعا اشخاصی که معرف به فساد عقیده هستند و متظاهر به فسق .
ماده ششم - عده انتخاب شدگان ملت در بلاد ایران متناسب با جمعیت سکنه آن
بلد است و از هر ایالتی شش یا دوازده نفر موافق صورت ذیل باید انتخاب شود
مگر تهران که عده انتخاب شدگان آن به موجب تفصیل ذیل است :
شاهزادگان و قاجاریه چهار نفر علما و طلاب چهار نفر تجار ده نفر ملاکین و
فلاحین ده نفر اصناف از هر صنفی یک نفر جمعا سی و دو نفر می شوند.
در سایر ایالات و ولایات از قرار تفصیل است :
آذربایجان دوازده نفر
خراسان و سیستان و تربت و ترشیز و قوچان و بجنورد و شاهرود و بسطام 12نفر
گیلان و طالش شش نفر
مازندران و تنکابن و استرآباد و فیروز کوه و دماوند 6 نفر
خمسه و قزوین و سمنان و دامغان 6 نفر
کرمان و بلوچستان 6 نفر
فارس و بنادر 12 نفر
عربستان لرستان و بروجرد 6 نفر
کرمانشاهان و گروس 6 نفر
کردستان و همدان 6 نفر
اصفهان و یزد و کاشان و قم و ساوه 12 نفر
عراق و ملایر و تویسرکان و نهاوند و کمره و گلپایگان و خوانسار 6 نفر
ماده هفتم - هر یک از انتخاب کنندگان صاحب یک رای می باشند و فقط در یک
طبقه می توانند انتخاب کنند.
ماده هشتم - عده انتخاب شدگان برای مجلس شورای ملی در تمام ممالک
محروسه ایران بیش از دویست نفر نمی تواند باشد در شهرهای جز هر ایالتی هر
طبقه علیحده جمع شده یک نفر را انتخاب نموده به کرسی ایالت می فرستند این
انتخاب شدگان باید در همان شهری که انتخاب می شوند و یا در محال آن شهر
سکنی داشته باشند انتخاب شدگان در شهرهای جز ایالات در کرسی ایالت جمع شده
به عده ای که در صورت فوق برای هر ایالتی معین شده از برای مجلس شورای ملی
اعضا انتخاب می کند تا در مجلس شورای ملی حضور به هم رسانیده در مدت
ماموریت به وظیفه و تکلیف خود که حفظ حقوق دولت و ملت است عمل نمایند
انتخاب کنندگان مجبور نیستند که حتما از صنف و طبقه خودشان انتخاب کنند.
ماده نهم - در هر محلی که انتخاب به عمل می آید انجمنی برای نظارت
انتخابات از معاریف طبقات ششگانه انتخاب کنندگان آن محل مرکب از شش نفر و
در تحت نظارت موقتی حاکم یا نایب الحکومه همان محل تشکیل خواهد شد از این
قرار دو انجمن تشکیل می شود انجمن محلی و ایالتی انجمن محلی در شهرهای جز
ایالات و انجمن ایالتی در کرسی ایالت .
ماده دهم - شکایات راجعه به انتخابات مانع از اجرای انتخابات نخواهد
بود یعنی انجمن های مذکوره در ماده نهم رسیدگی خواهند کرد بدون این که
انتخابات توقیف شود.
ماده یازدهم - اگر از انجمن محلی کسی متشکی باشد به انجمن ایالتی رجوع
خواهد کرد و اگر نتیجه حاصل نشد به مجلس شورای ملی باید رجوع نماید.
ماده دوازدهم - هر گاه یکی از اعضا مجلس شورای ملی استعفا یا فوت
نماید و بیش از شش ماه به انتخابات جدیده باقی باشد اعضا مجلس به جای او
یک نفر از اهل ایالت خودش انتخاب خواهند کرد.
ماده سیزدهم - اسامی انتخاب کنندگان و انتخاب شدگان هر ولایت را انجمنهای
محلی و ایالتی به دفتر خانه مجلس شورای ملی باید به فرستند که در
دفترخانه مجلس اسامی آنها را به ترتیب حروف تهجی ثبت و برای اطلاع عموم
طبع و نشر نمایند کذالک بعد از اتمام عمل انتخابات محلی نتیجه عمل را در
ظرف یک هفته به انجمن ایالتی اطلاع خواهد داد.
ماده چهاردهم - انتخاب شدگان در شهرهای جز ایالت باید از انجمن محلی
اعتبارنامه در دست داشته باشند و کذالک انتخاب شدگان در کسری ایالات باید
اعتبارنامه ای از انجمن ایالتی در دست داشته باشند و در مجلس شورای ملی
ارائه دهند.
ماده پانزدهم - انتخاب اشخاص مقرره به قرعه و اکثریت آرا خواهد بود.
ماده شانزدهم - بعد از انتخاب اعضا مجلس شورای ملی اسامی انتخاب شدگان
در دفتر مجلس ثبت و در روزنامه ها اعلان خواهد شد.
ماده هفدهم - مجلس انتخاب کنندگان ملی در شهرهای حاکم نشین که به دو
درجه منقسم می شود برقرار خواهد بود و بنابر اقتضا و مکان حاکم محل
می تواند محل مجلس انتخاب را معین کند.
ماده هیجدهم - موعد و میعاد انتخاب باید یک ماه قبل از وقت به توسط
حکومت محل به عموم اهالی به اعانت اوراق چاپی و سایر اعلانات مقتضیه اعلام
شود.
ماده نوزدهم - انتخاب شدگان دارالخلافه و سایر ایالات هر چه زودتر باید
در تهران حاضر شوند چون انتخاب شدگان ولایات به موجب نظامنامه ای باید منتخب
شوند و حضور آنها فعلا مدتی طول خواهد کشید لهذا منتخبین تهران حالا انتخاب
می شوند و مجلس تشکیل خواهد شد و به وظایف خود رفتار خواهد نمود تا
منتخبین ولایات حضور به هم رسانند و تاخیر حضور آنها سبب تعطیل مجلس
نخواهد بود.
ماده بیستم - خرج سفره و مقرری سالیانه اعضای مجلس شورای ملی موقوف به
تشخیص و تصویب خود مجلس است .
ماده بیست و یکم - مدت ماموریت نمایندگان ملت دو سال خواهد بود و بعد
از دو سال در تمام ممالک ایران تجدید انتخابات خواهد شد.
ماده بیست و دوم - شکایات راجعه به مجلس و اعضای آن در عمل انتخابات و
غیره آن چه راجع به مجلس است باید کتبا به رئیس مجلس اظهار شود که در
مجلس شورای ملی به ماده شکایت رسیدگی و حکم آن صادر شود.
ماده بیست و سوم - بدون اجازه مجلس احدی از اجزای مجلس را نمی توان به
هیچ عنوان گرفتار و دستگیر نمود مگر مرتکب به جنحه یا جنایتی باشد به طور
علنی .
و کلیه تحریر و تقریر اعضای مجلس در مصالح دولت و ملت آزاد و هیچ کسی حق
مزاحمت آنها را ندارد مگر در صورتی که تحریرات و تقریرات عضوی بر خلاف
مصالح عامه و موافق قوانین شرع انور مستوجب مجازات باشد در این صورت به
اجازه مجلس این نوع اشخاص به محکمه عدلیه جلب خواهند شد.
ماده بیست و چهارم - اشخاصی که از رجال دولت و اعضای دوایر دولتی به
سمت نمایندگی به عضویت مجلس شورای ملی منتخب می شوند از خدمت سابقه منفصل
و در مدت این ماموریت حق مداخله و اشتغال به خدمت سابقه یا خدمت دیگری
ندارند والا نمایندگی و عضویت ایشان باطل می شود.
فصل دوم
ترتیب انتخاب و کشیدن قرعه و شرایط آن
ماده بیست و پنجم - انتخاب اعضای مجلس شورای ملی در پایتخت و شهرهای
بزرگ و متوسط و کوچک به عمل خواهد آمد با حضور حاکم یا نایب الحکومه و در
تحت نظارت انجمن مذکور در ماده نهم .
ماده بیست و ششم - انتخاب به قرعه و اکثریت آرا تامه یا نسبی باید
باشد و در صورت تساوی آرا باید به قرعه تشخیص انتخاب شده داده شود.
ماده بیست و هفتم - روز انتخاب اعضا مجلس و کشیدن قرعه در هر سال که
باشد روز جمعه خواهد بود با رعایت ترتیبات ذیل :
اولا کشیدن قرعه باید در حضور حاکم و انجمن محل و حضار انتخاب کنندگان باشد
ثانیا نظم مجلس قرعه کشی به عهده انجمن های مذکوره در ماده نهم خواهد بود
ثالثا ورقه قرعه باید کاغذ سفید بی نشان باشد رابعا هر یک از
انتخاب کنندگان باید در خارج مجلس رای خود را در آن ورقه نوشته سربسته
بدست یک نفر از اعضای انجمن مذکوره که معین خواهد شد بدهد که مشارالیه در
حضور جمع در صندوق بیندازد خامسا یک نفر از اعضای انجمن مذکور در ماده
نهم اسامی انتخاب کنندگان را با صورتی که دارد مطابق کند.
ماده بیست و هشتم - قبل از کشیدن قرعه یک نفر اعضای انجمن درب صندوق
را قفل نموده و دو نفر دیگر آن را مهر می کنند و کلید صندوق را یکی از
اعضای انجمن ضبط می کند.
ماده بیست و نهم - پس از انجام کشیدن قرعه درب صندوق را باز نموده در
حضور جماعت اوراق را شمرده زیادی و کمی آن را از روی صورت اسامی تشخیص
می دهند و چند نفر از حضار در حضور جماعت با نظارت انجمن مشغول استخراج
آرا می شوند.
ماده سی ام - از اوراق آن چه غیر مکتوب یا لایقر باشد یا این که معرفی
انتخاب شده را واضح نکرده باشد یا صاحب رای خود را در آن معرفی کرده باشد
از درجه اعتبار ساقط است و منضم به یادداشتها می شود بعد نتیجه قرعه را
بلند فریاد می کنند و از طرف رئیس مجلس اعلان می شود.
ماده سی و یکم - هر گاه عده انتخاب شدگان ملت زیاده از عهده مقرره باشد
اشخاصی از آن میان انتخاب خواهند شد که از حیث سن برتری و رجحان داشته
باشند و الا با وجود فرصت تجدید قرعه می شود اگر پس از شمردن اوراق معلوم
شد که عده اوراق زاید از عده انتخاب کنندگان است قرعه را باطل کرده تجدید
قرعه می نمایند.
ماده سی و دوم - انتخاب شدگان تهران یک نفر رئیس و دو نفر نایب رئیس و
چهار نفر منشی از میان خود انتخاب می نماید و در تحت ریاست عالیه اعلیحضرت
اقدس شهریاری خلدالله ملکه مجلس افتتاح خواهد شد.
ماده سی و سوم - رئیس مجلس شورای ملی و دو نفر نایب رئیس و منشی های
مجلس با تصویب اعضای مجلس سالی یک مرتبه تبدیل می شوند و در تجدید انتخاب
اشخاص مذکوره رعایت اکثریت آرا مجلس همیشه ملحوظ است .
&
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)