آئین نامه تعیین مصادیق عملی شهید و خانواده های شاهد

شماره 4537/ت 22937ه 2/2/1382
هیات وزیران در جلسه مورخ 27/1/1382 بنا به پیشنهاد شماره 29/82/330 مورخ 28/2/1379 بنیاد شهید انقلاب اسلامی ، ستاد کل نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات و به استناد ماده (4) قانون اساسنامه بنیاد شهید انقلاب اسلامی - مصوب 1377 - آئین نامه تعیین مصادیق علمی شهید و خانواده های شاهد را بشرح زیر تصویب نمود:

ماده 1- در این آئین نامه عبارات زیر در معانی مشروح مربوط بکار می روند:
1- بنیاد شهید: بنیاد شهید انقلاب اسلامی
2- شهید: کسی است که جان خود را در راه اهداف والای اسلام و انقلاب اسلامی و حفظ دستاوردهای آن و دفاع از کیان نظام جمهوری اسلامی ایران در مقابل تهدیدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضدانقلاب و اشرار نثار می نماید .
3- در حکم شهید: افراد موضوع ماده (3) این آئین نامه هستندکه از نظر برخورداری از خدمات مربوط در اولویت دوم قرار می گیرند .
4- ماموریت : کلیه وظایفی است که تحت همین عنوان از طرف مسئولان مربوط به صورت کتبی به کارکنان نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات اعم از انفرادی و دسته جمعی واگذار می شود .
ماده 2- افرادی که مشمول هر یک از بندهای زیر شده یا می شوند شهید تلقی می شوند:
1- رزمندگانی که در زمان جنگ در مناطق عملیاتی توسط دشمن کشته می شوند .
2- رزمندگانی که در خط مقدم نبرد با دشمنان خارجی فوت می کنند .
3- افرادی که به دست دشمنان نظام کشته یا ترور می شوند .
4- کارکنان نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات که در حال شرکت در ماموریت مبارزه با اشرار ، قاچاقچیان ، سارقان مسلح و اعضای گروههای ضد انقلاب توسط آنها کشته می شوند .
5- کارکنان نیروهای مسحل و وزارت اطلاعات که در گونه ماموریت شناسایی رزمی یا ویژه عملیات جنگی یا بر اثر کمیت توسط دشمن یا ضد انقلاب کشته می شوند .
تبصره - تشخیص ماوریتهای موضوع این بند برای عملیاتهای اطلاعاتی و امنیتی کشور ، وزارت اطلاعات و برای ماموریتهای اطلاعاتی ، عملیاتی وامنیتی خاص نیروهای مسلح بر عهده ستاد کل نیروهای مسلح است .
6- کارکنان وزارت اطلاعات و نیروهای مسلح که به سبب عضویت در انها توسط دشمنان نظام کشته می شوند اعم از آن ه در ایام خدمت یا غیر خدمت باشند .
7- کارکنان نیروهای مصلح که حین انجام وظیفه ، درحملات زمینی ، هوایی یا دریایی دشمن کشته می شوند .
8- افرادی که حین ماموریت در زمان جنگ در حملات زمینی ، هوایی یا دریایی دشمن کشته می شوند .
9- محافظان شخصیتها واماکن واعضای گارد امنیت پرواز که در حال ماموریت توسط ضد انقلاب کشته می شوند .
10- کارکنان نیروی مقاومت بسیج و نیروی انتظامی که بر اساس قانون حمایت قضایی از بسیج - مصوب 1371 - هنگام برخورد باجرایم مشهود در حین انجام وظیفه کشته می شوند .
11- افرادی که به تشخیص دادگاه صلاحیتدار در حال انجام فریضه امر به معروف و نهی از منکر توسط مرتکبان جرایم مشهود کشته می شوند .
12- کارکنان وزارت اطلاعات و نیروهای مسلح که در حین اسارت دشمن یا در گروگان ضد انقلاب ، مخالان نظام ، اشرار ، سارقان مسلح ، قاچاقچیان یا سایر تبهکاران تحت تعقیب کشته می شوند .
13- افاردی که به سبب ماموریت در حال خنثی سازی مواد منفجره ، شیمیایی و سایر سلاحهای جنگی و پاکسازی میدان مین کشته می شوند .
14- مجروحان و جانبازانی که بر اساس نظریه کمیسیون پزشکی ذیربط فوت آنها به سبب جراحات و صدمات ناشی از مجروحیت تشخیص داده شود .
15- کلیهافرادی که مقام معظم رهبری آنها را در فرمان خاص مصداق شهید تلقی نمایند .
ماده 3- مصادیق عملی در حکم شهید عبارتنداز:
1- رزمندگانی که در زمان جنگ داخل مناطق عملیاتی بر اثر سوانج طبیعی یا غیر طبیعی بدون سهل انگاری و تقصیر یا عدول از مقررات فوت می کنند .
2- کارکنان نیروهای مسلح که در حال رفت وآمد و برگشت از منطقه عملیاتی در زمان جنگ در حال ماموریت کشته می شوند .
3- کارکنان نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات که درحین آموزشهای رزمی و اطلاعاتی و رزمایشهایی که طبق برنامه های مصوب فرمانده کل قوا اجراء می شود ، کشته می شوند ،
4- کارکنان نیروهای مسلح و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح که در حال ماموریت آزمایش یا تولید سلاح ، مهمات و وسایل جنگی کشته می شوند .
5- کارکنان وزارت اطلاعات و نیروهای مسلح که به سبب ماموریت در اسارت دشمن یا گروگان ضد انقلاب ، مخالفان نظام ، اشرار ، سارقان مسلح و قاچاقچیان فوت می کنند مگر اینکه علوم پایبندی آنها به آرمانهای انقلاب اسلامی در زمان اسارت ثابت شود .
6- کارکنان وزارت اطلاعات و نیروهای مسلح که در حال تعقیب و مراقبت دشمنان اسلام و نظام جمهوری اسلامی کشته می شوند .
7- افرادی که در حملات هوایی یا موشکی یا بمب گذاری دشمن کشته می شوند .
8- مهاجران جنگی و کسانی که در مناطق جنگی به علت برخورد با مواد منفجره از قبیل نارنجک ، مین ، گلوله توپ و نظایر آن کشته می شوند .
9- افرادی که د رحین درگیری بینابین نیروهای مسلح و وزارت اطلاعات با دشمنان ، ضد انقلاب و اشرار کشته می شوند .
10- آزادگانی که فوت آنها بر اساس نظریه کمیسیون پزشکی ذیربط ناشی از صدمات مستقیم دوران اسارت تشخیص داده شود .
11- جانبازان هفتادرصد(70%) و بالاتر که فوت می نمایند یا کشته می شوند .
12- افرادی که در دفاع از کیان نظام جمهوری اسلامی ایران یا اموال عمومی یا منابع طبیعی در مقابله با دشمنان نظام ، اشرار یا متجاوزان کشته می شوند .
13- افرادی که به سبب ماموریتهای محوله در پاسداری وحفاظت از مراکزی که نیروهای مسلح براساس مقررات یا مصوبات خاص شورای عال یامنیت مل ، شورای امنیت کشور یا شورای تامین استان موظف به حراست از آن مراکز هستند ، مورد هجوم دشمن یا اشرار واقع و در اثر مقاومت و درگیری با آنها کشته می شوند .
14- مشولان بندهای این ماده که به تشخیص بندهای (3)و(8) این ماده منوط به عدم تقصیر و سهل انگاری و نیر رعایت اصول ایمنی است .
ماده 4- مناطق عملیاتی در زمان جنگ توسط ستاد کل نیروهای مسلح و در سایر مواقع توسط شورای عالی امنیت ملی تعیین می شود .
ماده 5- غیر نظامیانی که برای انجام ماموریتهیا مندرج در مواد(2)و(3) این آئین نامه به نیروهای مسلح یا وزارت اطلاعات مامور می شوند از نظر شمول این آئین نامه حس مورد در حکم کارکنان دستگاههای یاد شده خواهند بود .
ماده 6- مرحع تایید ، پذیرش و تطبیق مصادیق شهید با مفاد این آئین نامه پس از اعلام کمیسیونهای بدوی و تجدیدنظر در قوانین مربوط به نیروهای مسلح و وزارت اطالعات ، بنیاد شهید است .
تبصره 1- اعلام اولیه شهادت مجروحان و جانبازان متوفی به عهده کمسیونی متشکل از پزشکان متخصص ومعتمد از بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی و بنیاد شهید و سازمان مربوط است .
تبصره 2- اعلام اولیه شهادت آزادگانمتوفی موضوع بند(10)ماده (3) این آئین نامه به عهده کمیسیونی متکشل از پزشکانی متخصص ومعتمد از ستاد رسیدگی به امور آزادگان ، بنیاد شهید و دستگاه مربوط است .
ماده 7- در صورت بروز اختلاف بین بنیاد شهید ، نیروهای مسلح ، وزارت اطلاعات و سایر دستگاهها در تطابق مصادیق شهید با مفاهیم آن ، موضوع در کمیسیونی با مسئولیت رئیس ستاد کل نیروهای مسلح یا نماینده او با عضویت نمایندگان بنیاد شهید ، وزارت اطلاعات ، معاونت حقوقی وامور مجلس رئیس جمهور ، وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح یا دستگاه ذیربط حسب مورد بررسی می شود و تصمیم کمیسیون یاد شده برای دستگاهها لازم الاجراء است .
ماه 8- مصادیق عملی خانواده های شاهد عبارتنداز:
1- بستگان درجه اول شهید شامل پدر ، مادر ، همسر و فرزند .
2- بستگان درجه دوم شهید شامل خواهر و برادر .
تبصره - بستگان درجه اول اسرا و مفقودالاثرها خانواده شاهد محسوب می شوند .
ماده 9- ارائه خدمات به بازماندگان شهید و در حکم شهید کماکان بر عهده بنیاد شهید است .
تبصره - بستگان درجه دوم شاهد صرفا" مشمول دریافت خدمات مندرج در قوانین ومقررات ذیربط هستند .
ماده 10- چنانچه فردی از مشمولان این آئین نامه بر اساس رای قطعی مراجع قضایی دارای فساد اخلاقی یا سابقه ارتکاب جرم بر ضد امنیت ملی باشد ، به تشخیص بنیاد شهید از شمول خدمات بنیاد شهید یا دستگاهای ذیربط خارج می شود . در صورت بروز اختلاف موضوع در کمیسیون موضوع ماده (7) این آئین نامه بررسی می شود و تصمیم کمیسیون یاد شده برای آنها لازم الاجراء است . اجرای این ماده مانع از اجرای مقررات مربوط به مستمری بگیرانی که از عداد خانواده شاهد خارج می شوند ، نمی باشد .
معاون اول رئیس جمهور - محمدرضاعارف

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)