آئین نامه جامع برگزاری مسابقات طراحی معماری و شهرسازی

شماره 309/دش 26/1/1382

(مصوب جلسه 513 مورخ 20/12/1381شورای عالی انقلاب فرهنگی )
شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 513 مورخ 20/12/1381 به پیشنهاد فرهنگستان هنر ، آئین نامه جامع برگزاری مسابقات طراحی معماری و شهرسازی را به این شرح تصویب کرد:
مقدمه
نظر به اهمیت ترویج مسابقات طراحی مسابقات طراحی معماری و شهرسازی در ایجاد رقابت سالم میان طراحان معماری و شهرسازی و رشته های وابسته ، ایجاد شور و نشاط علمی در جامعه معماران و شهرسازان ، ارتقای فرهنگ عمومی در زمینه معماری و شهرسازی ، فراهم آوردن عرصه مناسب برای معرفی استعدادهای تازه وناشناخته ، فرصت انتخاب طرحهای بهتر و در نتیجه نیل به معماری وشهرسازی ای کارآمد و بهینه ومتناسب با فرهنگ ، اقلیم و محیط زیست ، نیل به بهره وری بیشتر در بناها و مجتمع های زیستی و تخصیص بهتر منابع مالی کشور و همچنین نظر به ضرورت سامان یابی و قانونمندی مسابقات طراحی معماری و شهرسازی ، این آئین نامه تهیه وتنظیم شده است .
این آئین نامه برای کلیه دستگاه ها و اشخاص حقیقی و حقوقی در بخشهای دولتی و غیر دولتی که به برگزاری مسابقه اقدام کنند- در حدودی که شرح آن ذکر خواهد شد لازم الاجرا است . دستور العمل تفصیلی در هر مورد در چارچوب ائین نامه حاضر توسط دستگاه ذیربط تدوین و ابلاغ خواهد شد . همچنین شرح و تبیین مفاد آئین نامه حاضر توسط فرهنگستان هنر تهیه و ابلاغ خواهد شد و در حکم پیوست این آئین نامه خواهد بود .
بخش 1: تعاریف
الف - انواع مسابقه
هرگاه یکی از خدمات مرتبط با مجموعه فعالیتهای طراحی معماری و شهرسازی و رشته های وابسته ، اعم از طراحی اجمالی (تهیه ایده طرح ) ، یا طراحی تفصیلی معماری و شهرسازی ( از قبیل تهیه طرح کامل مرحله اول از مجموعه خدمات مهندسان مشاور) به دو یا چند کارشناس معماری یا شهرسازی یا رشته های وابسته ارجاع گردد ، تا از میان نتایج فعالیت آنان بهترین نتیجه برگزیده شود (مسابقه طراحی ومعماری و شهرسازی ) ردخ داده است ، اعم از آن که این عنوان در مسابقه قید شود یا نشود ، برگزار کننده یا تامین کننده یا تامین کننده هزینه های طرح اصلی یا هزینه های مسابقه د رزمره بخش دولتی باشد یا غیر دولتی شرکت کنندگان در مسابقه اشخاص حقیقی باشند یا حقوقی و صلاحیت کارشناسی شرکت کنندگان در موضوع مسابقه به تایید دستگاه های ذیربط رسیده یا نرسیده باشد .
منظور از(طراحی معماری و شهرسازی و رشته های وابسته ) در این آئین نامه کلیه فعالتیها و حوزه های مربوط به تهیه طرح معماری داخل و خارج بناها و فضاهای باز ، معماری داخلی ، طراحی شهری ، تهیه طرح مرمت بناها و بافتهای تاریخی ، طراحی باغ و منظر و مانند اینها ، تا پیش از مرحله اجرای عملیات ساختمانی آنهاست . در این آئین نامه از این پس (مسابقه طراحی معماری وشهرسازی ) به اختصار (مسابقه خوانده می شود . مسابقه به اعتبارهای مختلف بشرح ذیل دسته بندی می گردد . در عمل ، هر مسابقه حاصل ترکیبی از انواع دسته های مختلف با یکدیگر خواهد بود(مثلا" مسابقه ای که برای طراحی اجمالی به شیوه دعوی و دو مرحله ای برگزار گردد ، ترکیبی از انواع (1-1) ، (2-4)و(3-2) است ) . ضوابط تفصیلی هر هر یک از انواع مسابقه طی دستورالعملهایی ، که به منزله پیوست آئین نامه حاضر خواهد بود ، تعیین خواهد گردید .
1- مسابقه از لحاظ محتوای آن بر دو نوع است :
نوع 1-1- مسابقه طراحی اجمالی : مسابقه ای است که برای دست یافتن به انگاره ها و ایده های برتر طراحی در موضوعی معین انجام گیرد و نتیجه آن در حد طرحهای اجمالی بیان کننده ایده طرح باشد .
نوع 1-2- مسابقه طراحی تفصیلی : مسابقه ای است که برای دست یافتن به طرح مقدماتی در موضوعی معین انجام گیرد و نتیجه آن ، علاوه بر ایده طرح ، مبین عناصر طرح ، روابط آنها با یکدیگر و یا محیط و زمین باشد ، به نحوی که براساس آن بتوان طرح را به تمامت دریافت و نقشه های جزئیات اجرائی را بر مبنای آن تهیه کرد . حدود این طرحها از نوع طرحهایی است که از فعالیتهای قسمت دوم از مرحله اول خدمات مهندسان مشاور معمار و شهرساز ، مطابق ضوابط سازمان مدیریت و برنامه ریزی ، حاصل می گردد .
2- مسابقه از لحاظ نوع ودامنه شرکت کنندگان بر چهارنوع است :
نوع 2-1- مسابقه آزاد ملی : مسابقه ای است که محدودیتی برای شرکت کنندگان نداشته باشد و همه جامعه اهل فن را در سطح ملی در برگیرد .
نوع 3-2- مسابقه آزاد بین الملی : مسابقه ای است که محدویتی برای شرکت کنندگان نداشته باشد و علاوه بر سطح ملی ، جامعه اهل فن را در همه یا بعضی از کشورهای دیگر در بر گیرد .
نوع 2-3- مسابقه محدود: مسابقه ای است که دامنه شرکت کنندگان آن به گروهی خاص از اهل فن (مثلا" از نظر محل اقامت ، تجربه یا تخصص ویژه و یا تعداد شرکت کنندگان ) محدود باشد .
نوع 2-4- مسابقه دعوتی : نوعی از مسابقه محدود است که شرکت کنندگان آن به تعدادی از اهل فن که برگزار کننده از آنها کتبا" دعوت می کند محدود باشد .
3- مسابقه از لحاظ مراحل و نحوه داوری بر دو نوع است :
نوع 3-1- مسابقه یک مرحله ای : مسابقه ای است که داوری آن در یک مرحله صورت گیرد .
نوع 3-2- مسابقه دو مرحله ای : مسابقه ای است که داوری آن در دو مرحلبه صورت گیرد ، در مرحله اول تعدای از طرحهای برتر انتخاب شود ، صاحبان این طرحها در مرحله دوم به رقابت بپردازند و انتخاب برنده اول و رده بندی سایر شرکت کنندگان در مرحله دوم انجام گیرد .
ب - اصطلاحات
1- برگزارکننده : شخص حقیقی یا حقوقی ، دولتی یا غیر دولتی است که مسابقه را برگزار می کند و متولی برگزاری آن در چارچوب این آئین نامه ومسئول اصلی مسابقه در مقابل شرکت کنندگان و قانون است .
2- مدیر: شخص حقیقی متخصصی است که برگزار کننده وی را برای برنامه ریزی ومدیریت برگزرای مسابقه انتخاب می کند و از آغاز تا پایان مسابقه ، مدیریت آن را بر عهده دارد و رابط اصلی بین برگزار کننده و شرکت کنندگان عموم است .
3- مشاور: شخص حقیقی یا حقوقی متخصصی است که عنداللزوم برای برنامه ریزی و برگزاری مسابقه ، طرف مشورت مدیر قرار می گیرد و مدیر را در تهیه متنهای فنی مسابقه ، مانند برنامه معماری ، یاری می کند .
4- جامعه شرکت کنندگان : مجموعه اشخاص حقیقی یا حقوقی است که بنابر قوانین و ضوابط مسابقه ، مجاز به شرکت در مسابقه شناخته می شوند ، ولو عملا" در مسابقه شرکت نکنند ، یعنی جامعه شرکت کنندگان بالقوه .
5- شرکت کننده : شخص حقیقی یا حقوقی داوطلبی است که مطابق شرایط مندرج در برنامه مسابقه برای شرکت در آن مسابقه پذیرفته می شود .
6- داورک داور مسابقه شخص با صلاحیتی است که برگزار کننده وی را طی حکمی به عضویت در هیئت داوری منصوب می کند .
7- هیئت داوری : هیئتی متشکل از داوران است که نتیجه مسابقه یا داوری ایشان تعیین می شود .
8- محصول مسابقه : موادی است که شرکت کنندگان بعنوان نتیجه اصلی فعالیت خود در مسابقه به دبیرخانه مسابقه تحویل می دهند و داوری مسابقه در میان آنها صورت می گیرد( مانند متن ، نقشه ، نمونه ، پرونده رایانه ای ، یا ترکیبی از آنها) . محصول یامحصولات مسابقه در این آئین نامه اختصارا" (محصول ) یا (محصولات ) خوانده می شود .
9- دبیرخانه مسابقه : محل اداره کلیه امور مربوط به مسابقه است ، که برگزار کننده آن را در اختیار مدیر قرار می دهد . دبیر خانه مسابقه در این آئین نامه اختصارا"(دبیرخانه ) خوانده می شود .
10- دبیرخانه دائمی مسابقات معماری و شهرسازی : دبیرخانه ای است که برای رسیدگی به امور مسابقات معماری و شهرسازی ونظارت بر آنها تشکیل می شود . دبیرخانه دائمی مسابقات معماری وشهرسازی در این آئین نامه اختصارا" (دبیرخانه دائمی ) خوانده می شود .
11- هیئت رسیدگی به اختلافات مسابقات معماری وشهرسازی : هیئتی است که حکمیت نهایی در اختلافات احتمالی میان برگزار کننده و شرکت کنده بر عهده دارد . هیئت رسیدگی به اختلافات ) خوانده می شود .
12- اصلاحاتی که در این آئین نامه تعریف نشده ، مطابق تعاریف مندرچ در بخشنامه ها و دستورالعملهای سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به کار رفته است .
بخش 2- ضوابط
ماده 1- هرگاه شخصی حقیقی یا حقوقی ، در بخش دولتی یا غیر دولتی ، تصمیم به برگزاری مسابقه بگیرد ، اعم از آنکه مسابقه در آن طرج اجباری یا اختیاری باشد ، به محض اعلان عمومی مسابقه مشمول این آئین نامه وملتزم به مراعات آن می گردد . شرح هر یک از مواد به تفکیک موضوع توسط فرهنگستان هنر تهیه و بدین آئین نامه پیوست خواهد شد .
ماده 2- هر مسابقه باید روندی معین و تعریف شده داشته باشد و مسابقه از ابتدا مطابق روند پیش بینی شده برنامه ریزی واجراشود
ماده 3- لازم است کلیه تصمیمات اصلی که مطابق روند مسابقه گرفته می شود کتبا" ثبت گردد . این اسناد در زمره اسناد رسمی مسابقه تلقی می گردد . از مهم ترین این اسناد حکم کتبی انتصاب مدیر مسابقه ، قرارداد مدیریت مسابقه ، صورتجلسه یا مکاتبات منجر به تعیین واعلان نوع مسابقه ، آگهی های مسابقه ، برنامه مسابقه ، احکام انتصاب داوران ، صورت مذاکرات جلسات هیئت داوری ، مشخصات شرکت کنندگان ، مشخصات دقیق طرحهای برنده همراه با نسخه ای از محصولات است .
ماده 4- هر مسابقه باید دارای ارکانی مشتمل بر برگزارکننده ، مدیر وهیئت داوری باشد . کلیه ارکان باید به عموم جامعه شرکت کنندگان معرفی شوند .
ماده 5- کلیه مسئولیتهای مسابقه ، از جمله مسئولیتهای ناشی از این آئین نامه ، قوانین ذیربط ، مندرجات آگهی و برنامه مسابقه اصالتا" بر عهده برگزار کننده است . با انتخاب مدیر ، این مسئولیتها در حدود وظایف قرارداد میان مدیر و برگزار کننده ، وکالتا" به مدیر منتقل می گردد و تغییر مدیر رافع مسئولیتهای اصلی برگزار کننده نیست .
ماده 6- مدیر و داوران باید دارای تحصیلات عالی در رشته معماری ، شهرسازی ، با رشته های وابسته و دانش و تجربه ای متناسب با سطح و وسعت مسابقه باشند .
ماده 7- نتیجه داوری با رای داور یا آرای اکثریت مطلق اعضای هیئت داوری تعیین می شود .
ماده 8- مدیر نمی تواند داور یا عضو هیئت داوری باشد ، اما شرکت او در جلسات هیئت داوری ، بدون داشتن حق رای ، مجاز است .
ماده 9- شرکت شخص برگزار کننده یا مدیر موسسه برگزار کننده ، مدیر ، مشاور مدیر ، دستیاران مدیر ، داور ، موسسه یا شرکتی که داور مدیرعامل ، عضو هیئت مدیره ، سهامدار یا در زمره کارکنان آن باشد و بستگان درجه اول و دوم داور در مسابقه ممنوع است .
ماده 10- هر مسابقه ، به جز مسابقات دعوتی (نوع 2-4) باید از طریق آگهی به اطلاع عموم جامعه شرکت کنندگان برسد . آگهی مسابقه باید حاوی اطلاعات کافی و دقیق درباره مسابقه در کمترین عبارات ممکن باشد . شرایط و نحوه شرکت در مسابقه و نحوه عرضه محصولات باید به وضوح در آگهی قید شود .
ماده 11- مدیر باید یک نسخه از هر آگهی را برای دبیرخانه دائمی ارسال کند .
ماده 12- در مسابقات نوع (2-4) آگهی مسابقه به صورت دعوت نامه برای تعدادی از اهل فن فرستاده می شود . مدیر باید بک نسخه از هر دعوت نامه را برای دبیرخانه دائمی ارسال کند .
ماده 13- هر مسابقه باید دارای برنامه ای مکتوب ، جامع ، موجز و گویا باشد . در برنامه ، خواسته ها و نیازهای برگزار کننده ، از جمله نوع مسابقه ، موضوع طرح ، هدف مسابقه ، برنامه محتوایی و کالبدی ، برنامه زمانی ، جوایز ومانند اینها ، متناسب با نوع مسابقه و به شرحی که خواهد آمد ، تعیین ومعرفی می شود .
ماده 14- هر مسابقه باید جوایزی معین داشته باشد . جوایز مسابقه باید در آگهی مسابقه به اطلاع عموم جامعه شرکت کنندگان رسانده شود . تعهد برگزار کننده به عقد قرارداد ادامه کار با برنده می تواند مکمل بعضی از جایزه ها باشد ، اما در هیچ صورتی جانشین جوایز هیچیک از رتبه ها نمی گردد . بعلاوه ممکن است در برخی از مسابقات ، به تفصیلی که در آئین نامه های ذیربط خواهد آمد ، عقد قرارداد ادامه کار با برنده اول اجباری باشد . در آن صورت غیر عقد این قرارداد کفایت از اعطای جایزه اعلام شده نخواهد کرد .
ماده 15- ممکن است برگزار کننده در برخی از مسابقات ، به تفصیلی که در آئین نامه های ذیربط خواهد آمد ، علاوه براعطای جایزه به برندگان ، قسمتی از هزینه طرحهای برنده یا شرکت کننده یا تمامی هزینه ها را ، در حدودی که در آگهی اعلان می کند ، متقبل شود . در این صورت ، عمل به مفاد آگهی در موعد مقرر جزو تعهدات قانونی برگزار کننده خواهد بود . پرداخت هزینه شرکت در مسابقه به راه یافتگان به مرحله دوم در مسابقات دو مرحله ای (نوع 3-2) بشرحی که خواهد آمد ، الزامی است .
ماده 16- اعلان مسابقه به معنای تعهد برگزار کننده به حقوقی است که این آئین نامه و سایر قوانین و آئین نامه های ذیربط برای شرک کننده به رسمیت شناخته اند . همچنین ، ارسال درخواست نامه شرکت در مسابقه به معنای پذیرش تعهداتی است که در صورت تایید صلاحیت شرکت در مسابقه به موجب این آئین نامه و سایر قوانین و آئین نامه های ذیربط بر ذمه شرکت کننده واقع می گردد . ماده 17- مدیر مسابقه در مدت تصدی این سمت متولی و مسئول قانونی مراعات و احقاق حقوق کلیه ارکان مسابقه ، شرکت کنندگان و سایر کسانی است که ممکن است حقوق ایشان به نحوی به مسابقه مربوط شود .
ماده 18- در صورتی که درباره نحوه اجرای مسابقه یا مراعات حقوق ارکان مسابقه ، شرکت کنندگان یا سایر اشخاص ذیربط ، میان ایشان و مدیر اختلافی بروز کرد و از طریق مذاکره و توضیح حل و فصل نشد ، موضوع به حکمیت ارجاع شود . حکمیت در اختلاف بین خود ارکان و یا اختلاف بین ارکان و شرکت کنندگان یا سایرین در هر موضوع و هر عنوان در چارچوب امور مسابقه بر عهده هیئت رسیدگی به اختلافات است . رای این هیئت ، فصل الخطاب خواهد بود و حجیت قانونی خواهد داشت .
بخش 3- فواید و مضاز مسابقه
اگرچه برگزاری مسابقه نوعا" مفید شناخته می شود ، برگزار کردن مسابقه معماری و شهرسازی و شرکت کردن در آن ، مانند سایر امور ، برای برگزار کننده و شرکت کننده دارای فواید و مضاری است که لازم است پیش از تصمیم گیری به آنها توجه شود . این نکات خوصصا" برای آن دسته از مالکان و کارفرمایانی که برگزاری مسابقه برای طرحهای آنان مطابق مقررات ، اجباری نیست شایان توجه است . مقصود از کارفرما در این متن ، مالک طرح یا هر کسی است که بنا بر قانون دارای اختیارات مالک است .
1- فواید و مضاز مسابقه برای کارفرما
1-1- فواید مسابقه برای کارفرما:
- با برگزاری مسابقه ، کارفرما ایده ها یا طرحهای بهتری در اختیار خواهد داشت . بعبارت دیگر ، به جای اتکا به توانایی های یک کارشناس ، از توانایی های کارشناسان متعددی بهره می گیرد و از نتیجه فعالیتهای آنان بهترین را برمی گزیندژ
- مسابقه ذاتا" به خلاقیت کمک می کند و حتی طراحی با محققی واحد ممکن است در مسابقه ، خلاقیت بیشتری از خود بروز دهد تا در ارجاع عادی کار ، در نتیجه کارفرما از طرحهایی خلاقانه تربرخوردار می گردد .
- کارفرا ، به ویژه کارفرمای طرحهای عمومی ، سرنوشت طرحی را به همه یا تعداد زیادی از افراد جامعه مربوط می شود به دست کارشناس واحدی نمی سپارد ، بلکه اجازه می دهد همه نیروهای خلاق آن جامعه در ایجاد آن طرح مشارکت کنند .
- با برگزاری مسابقه ، موضوع طرح در سطح عموم مطرح می شود و طبعا" به آشنایی بیشتر عموم با طرح و دستگاه کارفرما می انجامد
- مسابقه چون دامنه انتخاب را گسترش می دهد ، بر احتمال رسیدن به طرح بهینه می افزاید . در نتیجه مالا" هز هزینه های اجرای طرح و نیز هزینه های جاری طرح پس از اجرا می کاهد .
- درگیری در مسابقه ، کارفرما را به تامل بیشتر درباره اهداف و مشخصات طرح و نیازها و خواسته های خود وامی دارد .
- درگیری در مسابقه ، برخورد با ایده های گوناگون و آشنایی با نحوه نقد و داوری ، بر دانش و بینش کارفرما در زمینه معماری و شهرسازی می افزاید .
1-2- مضاز مسابقه برای کارفرما:
مضاز مسابقه برای کارفرما غالبا" ذاتی مسابقه نیست و از بی تجربگی کارفرما و مدیر مسابقه و بی دقتی در انتخاب داوران نشات می گیرد و لذا قابل رفع است .
مهم ترین این مضار عبارتنداز:
- مسابقه مسیر دسترس کارفرما به نتیجه مطالعه یا طراحی را دورتر و پیچیده تر می کند .
- مسابقه از امکان مذاکره مستقیم کارفرما با کارشناس و در نتیجه آشنایی نزدیک آنان با هم و لمس نیازها ومحدودیتها و امکانات و توانایی های یکدیگر می کاهد .
- مسابقه بر هزینه های اولیه طرح می افزاید .
- ممکن است برنده مسابقه ، خصوصا" در مسابقه نوع (2-4) فاقد توانایی کافی برای ادامه کار باشد . در این صورت بر مشکلات پیشبرد طرح افزوده می شود .
- برگزاری مسابقه معمولا" بر زمان مرحله طراحی یا مطالعات می افزاید .
- برگزاری مسابقه ، کارفرما را مقی به قوانینی می کند که در حالت عادی التزامی به آنها ندارد .
ازآنجا که گاه کارفرمایان در اجرای مسابقات محدودیت مالی دارند و یا با مسایل خاص اقتصادی در این حوزه کارشناسی آشنا نیستند ، جوایزی که پیش بینی می کنند با نوع طرح و حجم فعالیتهای لازم متناسب نیست . از این رو کارشناسان زبده ممکن است به سبب هزینه بری و زمان بری مسابقه ، به شرکت در آن تمایل نشان ندهند و در نتیجه کارفرما از فواید مسابقه در رسیدن به طرح بهینه محروم گردد .
- مسابقه ممکن است به عرصه رقابت در هنرنمایی ظاهری بدل گرددو داروان و شرکت کنندگان از کارآیی و ووجوه اقتصادی طرح ، سادگی و سلامت آن غفلت کنند . در نتیجه ، کارفرما که احتمالا" با قراردادی عادی می توانست به طرحی معقول برسد ، ممکن است با مجموعه ای از طرحهای به ظاهر زیبا اما فاقد کارآیی و بهره وری مواجه گردد .
2- فواید ومضاز مسابقه برای کارشناس
2-1- فواید مسابقه برای کارشناس :
- مسابقه به کارشناسان خوش استعداد اما گمنام ، که دراوضاع عادی فاقد امکان رقابت با کارشناسان نامی اند ، فرصت می دهد در عرصه خلاقیت حضور یابند خود را معرفی کنند .
- مسابقه فرصتی برای ابراز خلاقیت وارزیابی خود در رقابت با دیگر کارشناسان در اختیار کارشناس قرار می دهد .
- مسابقه فرصتی برای کاریابی در اختیار کارشناس می گذارد .
- مسابقه فرصتی برای بردن جایزه و شهرت و تبلیغ در اختیار کارشناس می گذارد .
مسابقه کارشناس را در مدتی کوتاه به مجموعه ای از ایده ها و روشهای گوناگون در پاسخ گویی به یک مسئله آشنا می کند و بر مهارت ودایره اطلاعات او می افزاید .
- مسابقه کارشناس را با جامعه اهل حرفه آشناتر ومانوس تر می سازد .
2- مضاز مسابقه برای کارشناس :
- اگر کارشناس در مسابقه برنه نشود ، معمولا" عواید غیر مادی او از مسابقه چندان نیست که هزینه های او برای مسابقه را جبران سازدژ در نتیجه ، شرکت در مسابقه ، برای کارشناس متضمن مخاطره است .
3- فواید و مضاز مسابقه برای عموم
2 -3- فواید مسابقه برای عموم :
- مسابقه عرصه ای برای بروز استعدادهای تازه در اختیار عموم می نهد .
- چون داوران مستقل از کارفرمایند ، در داوری خود بیشتر منافع عموم را لحاظ می کنند .
- چون مسابقه امکان نیل به طرحهای بهتر ، یعنی کارآمدتر و اقتصادی تر ، را فراهم می سازد از هزینه های مادی ومعنوی جامعه ، خوصصا" در بلندمدت ، می کاهد .
قرار گرفتن در معرض قضاوت داوران و نیز جامعه اهل اندیشه و حرفه و عموم مردم ، کارفرما و کارشناسان را به سمت تصمیمات سنجیده تر و علاقلانه تر و ترجیح دادن منافع عمومی بر منافع خصوصی و منافع دراز مدت بر منافع کوتاه مدت سوق می دهد .
- مسابقه موجب می شود موضوعی که در وضع عادی در محدوده میان کارفرمایان و کارشناسان می گذرد ، در سطح عموم مطرح شود و در نتیجه دانش و فرهنگ عمومی درباره معماری و شهرسازی را ارتقا می بخشد .
- برگرازی مسابقه ، نوعی تمرین در تقید و به قواعد و قوانین و تن دادن به رای اکثریت ، تمرین در گزینش شایستگان و در نتیجه تمرین مردم سالاری و شایسته سالاری است .
- مسابقه با فراهم کردن بستر رقابت سالم ، موجب نزدیکی بیشتر اهل حرفه با هم ، انسجام بیشتر آنان و برخورداری بیشتر جامعه از توانایی های آنان می شود .
2-4- مضاز مسابقه برای عموم :
اگر بیشتر مسابقاتی که برگزار می شود فاقد مدیریت مدبرانه و قوی باشد ، هم هزینه اضافی برگزاری مسابقات در نهیات هزینه های جامعه را افزایش می دهد و هم ناکامی مسابقات در نیل به نتیجه مناسب بر نابسامانی وضع معماری و شهرسازی جامعه می افزاید .
بخش 4- روند مسابقه
روند همه مسابقات باید از الگویی کلی تبعیت کند . ذیلا" نمونه ای از این الگوها عرضه می شود . بدیهی است گستره و اهمیت و اولویت بندها در الگوی روند مسابقه با نوع و دامنه مسابقه متناسب خواهد بود:
1- تعریف اولیه طرح (توسط برگزار کننده )
2- برآورد امکانات مدیریتی و مالی احداث طرح (توسط برگزار کننده )
4- تبیین هدف ، علت وضرورت برگزاری مسابقه (توسط برگزارکننده )
5- مطالعه و بررسی آئین نامه حاضر و سایر قوانین و دستور العملهای مربوط به مسابقات (توسط برگزار کننده )
6- انتخاب مدیر مسابقه (توسط برگزار کننده )
7- تعیین و تامین مکان وامکانات وتجهیزات دبیرخانه با نظر مدیر (توسط برگزارکننده )
8- تبیین حدود و ثغور مالی و قانونی مسابقه برای برگزار کننده (توسط مدیر)
9- تعیین تعداد اعضای هیئت داوری ، تهیه فهرست پیشنهادی اسامی آنان و اعلام آن به برگزار کننده و اخذ تصویب آن از وی (توسط مدیر)
10- مذاکرده با نامزدهای داوری و نهایی کردن اعضای هیئت داوری و اخذ تصوب آن از برگزار کننده (توسط مدیر)
11- تعیین مکان هیئت داوری ودعوت از داوران برای تشکیل اولین جلسه (توسط مدیر)
12- تشکیل اولین جلسه هیئت داوری با حضور مدیر برای انتخاب رئیس هیئت داوری و تعیین جزئیات ضوابط و نحوه داوری (توسط هیئت داوری )
13- گزارش کتبی اولین جلسه هیئت داوری به برگزار کننده (توسط رئیس هیئت داوری )
14- سازمان ده یو تشکیل دبیرخانه (توسط مدیر)
15- تنظیم متن آگهی مسابقه و اخذ تصویب هیئت داوری وبرگزار کننده (توسط مدیر)
16- نشر آگهی (توسط مدیر)
17- تنظیم برنامه مسابقه با همکاری هیئت داوری (توسط مدیر)
18- اخذ تصویب برنامه مسابقه از هیئت داوری و برگزارکننده (توسط مدیر)
19- انجام دادن امور دبیرخانه ای مربوط به داوطلبان شرکت در مسابقه ، بررسی مدارک ارسالی ایشان ، تعیین داوطلبان حائز شرایط شرکت در مسابقه واعلام به ایشان (توسط مدیر)
20- تهیه جوایز ودیپلم های افتخار( توسط مدیر با همکاری برگزار کننده )
21- تحویل برنامه مسابقه به شرکت کنندگان حایز شرایط (توسط مدیر)
22- برگزاری جلسه ای با حضور مدیر ، اعضای هیئت داوری وکلیه شرکت کنندگان برای توجیه برنامه مسابقه و همه اجرای آن ، پاسخ به پرسش ها و رفع ابهامات ، پس از توزیع برنامه مسابقه و پس از آغاز فعالیت شرکت کنندگان (توسط مدیر)
23- بررسی محصولات ارسال شده از لحاظ مطابقت با مدارک و مشخصات ذکر شده در برنامه مسابقه و تعیین محصولات واجد شرایط و تهیه گزارش کتبی در این باره برای برگزار کننده و هیئت داوری (توسط مدیر)
24- انتقال محصولات واجد شرایط به مکان استقرار هیئت داوری (توسط مدیر)
25- توضیح شفاهی (و عنداللزوم کتبی ) درباره محصولات برای داوران (توسط مدیر)
26- همکاری با هیئت داوری در پیشبرد روال داوری و مراعات عدالت (توسط مدیر)
27- تهیه صورت رسمی جلسه داوری و گزارش کتبی روال و نتیجه داوری برای برگزار کننده وعموم (توسط رئیس هیئت داوری )
28- اعلان عمومی نتایج مسابقه (توسط مدیر)
29- برگزاری مراسم اعطای جوایز(توسط مدیر)
30- برگزاری نمایشگاه ، چاپ کتابچه های راهنما وهمچنین سایر فعالیتهایی که در برنامه مسابقه پیش بینی ، یا مدیر به آنها متعهد شده باشد(توسط مدیر)
31- پیگیری احقاق سار حقوق شرکت کنندگان و برگزار کننده (توسط مدیر)
32- رسیدگی به اعتراضات (توسط مدیر)
33- پیگیری عودت محصولات باقی مانده ( به جز محصولات برنده ) و محصولات راه نیافته به مسابقه به صاحبان آنها(توسط مدیر)
34- سازمان دهی و برگزاری بخش جنبی ( در صورتی که در برنامه پیش بینی شده باشد) در طول مسابقه (توسط مدیر)
بخش 5 - ارکان مسابقه ، شرح وظایف ، اختیارات و سایر امورمربوط به آنها
1- برگزار کننده
وظایف برگزار کننده عبارتنداز:
1-1- پرداخت کلیه هزینه های مسابقه ، از جمله دستمزد مدیر و دستیاران او ، دستمزد داوران ، جوایز مسابقه ، هزینه تامین محل دبیرخانه ، هزینه خدمات اداری ، انتشارات ، آگهی ها و برپایی نمایشگاه .
1-2- انتخاب مدیر ، تایید داوران ، تصویب متن آگهی ، تصویب متن برنامه مسابقه و تصویب متن آگهی نتایج داوری
1-3- تامین فضایی مناسب برای دبیرخانه ، شامل امکاناتی از قبیل دفتر کار ، مدیر ، منشی ، امکانات تکثیر و چاپ و همچنین محلی مناسب برای نمایشگاه و محل داوری ، متناسب با حجم و سطح مسابقه .
2- مدیر
2-1- اهم وظایف مدیر عارتنداز:
- هماهنگی وهمکاری با برگزار کنه د رجه تتبیین و تدوین نیازها واهداف و محتوای طرح مودر نظر
- بررسی و پیشنهاد نوع مسابقه متناسب با موضوع آن .
- برنامه ریزی ، سازمان دهی ومدیریت مسابقه در جهت نیل به اهداف آن .
- استخدام مشاور(در صورت صلاحدید)
- تهیه متن اسناد لازم شامل آگهی ، برنامه مسابقه ، گزارش ها و مانند آنها
- تهیه صورت اسامی داوران و پیشنهاد آنهابه برگزار کننده
- مذاکره با برگزار کننده درباره نامزدهای داوری ، مذاکره با نامزدهای داوری ، تشریح مسابقه و موضوع آن برای ایشان ، ترغیب ایشان به پذیرش داوری ، اخذ موافقت کتبی از آنان برای داوری مسابقه ومشارکت دادن ایشان در تهیه وتصویب برنامه و آگهی مسابقه
- اداره مسابقه با مراعات عدالت کامل در میان داوطلبان شرکت در مسابق وکسانی که بعنوان شرکت کننده پذیرفته می شوند .
2-2- مدیر می تواند مطابق توافق نامه خود با برگزار کننده ، دستیارانی برای خود برگزیند . این دستیاران ممکن است از میان افراد شاغل در موسسه برگزار کننده یا از خارج از آن باشند .
2-3- مدیر می تواند برای طراحی محتوایی مسابقه ، از جمله تدوین برنامه مسابقه ، مشاوری به استخدام درآورد . مشاور متناسب با موضوع ودامنه مسابقه ، ممکن است شخصی حقیقی یا حقوقی باشد .
2-4- لازم است در بدو کار قراردادی میان مدیر وبرگزارکننده منعقد و طی آن جزئیات تعهدات طرفین در چارچوب آئین نامه حاضر و سایر قوانین قید گردد .
3- داوران واسلوب داوری
3-1- داور یا داوران باید پیش از انتشار آگهی مسابقه انتخاب شوند .
3-2- پیش از انتشار آگهی مشابقه ، مدیر باید موافقت کتبی هر یک از داوران را برای داوری در آن مسابقه از ایشان اخذ کند .
3-3- پس از اخذ موافقت کتبی داوران ، برگزار کننده طی حکم کتبی انتصاب هر یک را به داوری د رآن مسابقه به وی اعلام می کند
3-4- داور یا داوران باید متناسب با وظایف ومسئولیت خود در مسابقه دستمزد دریافت کنند . مقدار این دستمزد متناسب است با نوع مسابقه و پیچیدگی طرح و تعداد شرکت کنندگان و با توافق طرفین تعیین می گردد .
3-5- داور موظف است ضابطه پینهان ماندن هویت صاحبان محصولات را تا پایان کار داوری و اعلام نتیجه آن از هر لحاظ مراعات کند
3-6- تماس داور با شرکت کنندگان در طول مدت داوری مسابقه در محل دبیرخانه مسابقه ومحل تشکیل جلسات هیئت داوری و همچنین هر گونه تماس آنان در حیطه امور مربوط به مسابقه ممنوع است ، مگر در مواردی که در برنامه مسابقه پیش بینی شده باشد .
3-7- تعداد اعضای اصلی هیئت داوری باید فرد باشد- از حداقل 1 نفر تا حداکثر 7 نفر . تعداد داوران بسته به نوع و موضوع و برنام مسابقه به پیشنهاد مدیر و تایید برگزار کننده تعیین می شودژ در صورتی که تعداد داوران بیش از یک نفر باشد ، باید به ازای هر سه نفر عضو اصلی ، یک عضو علی البدل تعیین شود .
3-8- در انتخاب داوران باید حسن سلیقه آنان ، مناسب تخصص و تجربه آنان با موضوع و پیچیدگی مسابقه و عدالت ایشان مراعات گردد .
3-9- در مسابقاتی که به تشخیص مدیر ، حضور داورانی متخصص در رشته های جز معماری ، شهرسازی ، یا مرمت بناها و بافتهای تاریخی لازم است ، انتخاب ایشان به داوری بلامانع است ، مشروط بر آنکه اکثریت اعضای هیئت داوری همواره با معماران (با شهرسازان ، یا کارشناسان مرمت ابنیه و بافتهای تاریخی در موضوعات ذیربط)باشد
3-10- داوران باید در روند تعریف مسابقه ، خصوصا" تهیه برنامه مسابقه وبالاخص برنامه معماری ، مشارکت داشته باشند .
3-11- هیئت داوری باید در ابتدای نخستنی جلسه خود یکی از اعضای هیئت را به ریاست هیئت انتخاب کند . رئیس هییت داوری مسئولیت هدایت جریان داوری و تهیه گزارش نهایی داوری و ایجاد ارتباط لازم میان هیئت و مدیر را بر عهده دارد .
3-12- فقط کارهایی به مرحله داوری راه می یابد که مدیر قبلا" مطابقت آنها با شرایط اعلام شده مسابقه را تایید کرده باشد . مدیر پیش از آغاز داوری درباره نحوه بررسی محصولات ، مشخصات محصولات مردود و محصولات تایید شده ، به هیئت داوری گزارش شفاهی می دهد و محصولات تایید شده را همراه با نامه رسمی حاوی شماره هر محصول که به امضای برگزار کنننده رسیده است به رئیس هیئت تسلیم می کند .
3-13- در جلسات هیئت داوری به جز داوران ، مدیر و دستیاران رسمی مدیر ، کسی حق حضور ندارد .
4-14- حضور کلیه داوران اصلی و در غیاب برخی از ایشان ، داوران علی البدل ، در جلسات داوری الزامی است . درموارداستثنایی به تشخیص مدیر ، تشکیل جلسات هیئت با حضور اکثریت اعضاء بلامانع است . در این موارد اگر جلسه با تعداد زوج تشکیل شد ، در صورت تساوی آرای مثبت ومنفی در دوبار رای گیری ، رای رئیس هیئت داوری تعیین کننده خواهد بود .
3-15- آگاهی از برنامه مسابقه ومراعات آن در طول داوری برای کلیه داوران الزامی است ومسئولیت حصول اطمینان از آن بر عهده رئیس هیئت داوری است .
3-16- هیئت داوری می توان دو شرکت کننده را شایسته مقام اول تشخیص دهد و انتخاب نهایی برنده اول را به نظر برگزار کننده ( و در طرحهای بزرگ ملی ، به نظر رئیس جمهور یا نماینده تام الاختیار وی ) منوط سازد . در این صورت اعلان رسمی نتایج مسابقه به پس از اعلام نظر برگزار کننده ( یا رئیس جمهور) موکول می شود و در آن ، شرکت کنده ای که برگزار کنننده او را شایسته تشخیص دهد برنده اول و شرکت کننده دیگر برنده دوم اعلام می گردد .
3-17- داور یا هیئت داوری نمی تواند هیچ شرکت کننده ای را شایسته احراز مقام اول نداند ، امامی تواند عیوب محصول برنده اول را علام کند و وی را شایسته واگذاری از ادامه کار نداند .
3-18- در مسابقات دو مرحله ای ، داور یا هیئت داوری در مرحله اول تعدادی از محصولات برتررا که دارای شرایط ورود به مرحله نهایی اند انتخاب و با ذکر دلایل انتخاب آنها را به مدیر اعلام می کند . برگزار کننده صاحبان آن محصولات را کتبا" به شرکت در مرحله دوم مسابقه دعوت می کند . داور یا هیئت داوری می تواند پیشنهادهای خود برای بهبود محصولات را جداگانه با هریک از شرکت کنندگان مرحله دوم مطرح کند .
3-19- داور یا هیئت داوری می تواند مسابقه ای یک مرحله ای (نوع 3-1) را به دو مرحله ای (نوع 3-2) تبدیل کند . این تصمیم در صورت موافقت برگزارکننده معتبر است . در این صورت باید مراتب به اطلاع شرکت کنندگان رسانده شود ومسابقه مطابق ضوابط مسابقات نوع (3-1) در میان راه یافتگان به مرحله دوم ادامه یابد .
3-20- پس از اتمام داوری نهایی ، داور هیئت داوری موظف است گزارشی کتبی مشتمل بر دلایل داوری خود را به مدیر عرضه کند . مدیر این گزارش را همراه با گزارش تکمیلی خود به برگزار کننده عرضه می کند .
3-21- رای داور یا هیئت داوری قطعی وتغییر ناپذیر است وکسی (از جمله مدیر و برگزار کننده ) مجاز به تغییر و تصرف در آن نیست .
3-22- پس از اتمام داوری پاکتهای شناسایی شرکت کنندگان با حضور نماینده برگزار کننده ، مدیر و داور یا هیئت داوری گشورده می شود ، هویت برندگان تعیین و ثبت می گردد و طی صورت جلسه ای به امضای حاضران می رسد .
4- دبیرخانه دائمی و هیئت رسیدگی بهاختلافات
4-1- دبیرخانه دائمی مرجع ثابت همه مسابقات معماری وشهرسازی کشور است .
4-2- دبیرخانه دائمی توسط وزارت مسکن و شهرسازی تشکیل ودبیر دائمی ، به انتخاب و زیر نظر هیئت رسیدگی به اختلافات اداره می شود .
4-3- رئیس دبیرخانه دائمی را هیئت رسیدگی به اختلافات منصوب می کند .
4-4- کلیه هزینه های دبیرخانه دائمی و هیئت رسیدگی به اختلافات توسط وزارت مکسن و شهرسازی پرداخت می گردد .
4-5- هییت رسیدگی به اختلافات پنج عضو دارد که به مدت دو سال انتخاب می شوند: نماینده تام الاختیار وزیر مسکن وشهرسازی ، نماینده تام الاختیار رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی ، نماینده تام الاختیار رئیس فرهنگستان هنر ، نماینده تام الاختیار جامعه مهندسان مشاور ایران و یک نفر از استادان سرشناس و زبده معماری و شهرسازی به انتخاب وزیر علوم ، تحقیقات و فناوری . جلسات این هیئت ، حسب درخواست یکی از اعضای آن و یا به موجب دعوت دبیرخانه دائمی به محض وصول شکایت ، در محل دبیرخانه دائمی منعقد می شود .
4-6- نحوه کار و رسیدگی به شکایات و تصمیم گیری در هیئت رسیدگی به اختلافات طی آئین نامه ای توسط خود هیئت تعیین خواهدشد
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی - سیدمحمدخاتمی

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)