قانون ثبت ارقام گیاهی وکنترل و گواهی بذر و نهال

شماره 33709 14/5/1382
حضرت حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای سید محمد خاتمی
ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
لایحه شماره 57906/21300 مورخ 19/12/1380 دولت در مورد بذر و نهال کشور که در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ 29/4/1382 مجلس شورای اسلامی با اصلاحاتی در عنوان ومتن تصویب و به تائید شورای نگهبان رسیده است ، در اجرای اصل یکصد و بیست وسوم ( 123 ) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به پیوست ارسال می گردد.
رئیس مجلس شورای اسلامی - مهدی کروبی

شماره 26707 23/5/1382
قانون ثبت ارقام گیاهی وکنترل و گواهی بذر و نهال که درجلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیست ونهم تیرماه یکهزار وسیصد وهشتاد ودو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 8/5/1382 به تائید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره 33709 مورخ 14/5/1382 واصل گردیده است ، به پیوست جهت اجراء ابلاغ می گردد.
رئیس جمهور - سید محمدخاتمی

ماده 1 - به موجب این قانون وزارت جهاد کشاورزی موظف است به منظور حفاظت از منافع خملی ، ساماندهی امر کنترل و گواهی بذر و نهال و حفظ حقوق مالکیت معنوی به نژاد گران ، نسبت به شناسائی و ثبت ارقام جدید گیاهی وکنترل و نظارت بر امور بذر و نهال کشور اقدام نماید.
ماده 2 - برای اجرای مفاد این قانون ، موسسه تحقیقات ثبت و گواهی بذر و نهال ( که از این پس ( موسسه ) نامیده می شود ) در سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی و با استفاده از امکانات فیزیکی وکارکنان موجود وزارت جهاد کشاورزی و زیر نظر هیات امناء سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی تاسیس می شود. شناسائی ، ثبت ارقام گیاهی و کنترل و گواهی بذر و نهال درکشور منحصرا" توسط این موسسه انجام خواهد شد.
تبصره 1 - ترکیب هیات امناء سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی بشرح زیر خواهد بود:
- وزیر جهاد کشاروزی .
- وزیر علوم ، تحقیقات و فناوری .
- رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور.
- رئیس سازمان حفاظت محیط زیست .
- معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی و یک نفر از معاونین اجرائی وزارت جهاد کشاروزی به انتخاب وزیرجهاد کشاورزی .
- دو نفر از اعضاء برجسته هیات علمی دانشگاهها به معرفی وزیر علوم ، تحقیقات و فناوری .
- سه نفر محقق برجسته وزارت جهاد کشاورزی به انتخاب وزیر جهاد کشاورزی .
تبصره 2 - رئیس سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی به عنوان دبیر هیات امناء سازمان مذکور انجام وظیفه خواهد کرد.
تبصره 3 - تشکیلات موسسه حداکثر سه ماه پس از تصویب این قانون ، توسط وزارت جهاد کشاورزی تهیه و به هیات امناء سازمان ارائه و پس از تصویب سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور به اجراء در می آید.
تبصره 4 - کلیه واحد و تشکیلات مازی با موسسه در وزارت جهاد کشاورزی از تاریخ تصویب تشکیلات این موسسه منحل و امکانات و وظایف آنها به موسسه منتقل می گردد.
تبصره 5 - رئیس موسسه به پیشنهاد معاون وزیر و رئیس سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی و با حکم وزیر جهاد کشاورزی به این سمت منصوب خواهد شد.
تبصره 6 - موسسه از نظر مقررات عمومی مالی ، اداری ، استخدامی و تشکیلاتی تابع مقررات سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی می باشد.
ماده 3 - ارقام گیاهی جدید چنانچه واجد شرایط زیر باشند ثبت می شوند:
الف - جدید بودن رقم ( به شکلی ) که با ارقام ثبت یا شناخته شده قبلی از نظر خصوصیات ژنتیکی تمایز داشته باشد. ارقام تراریخته نیز مشمول این بند خواهند بود.
ب - رقم جدید از نظر ژنتیکی و ظاهری و یا هر دو مورد یکنواخت باشد.
ج - خصوصیات رقم اعم از دورگ ( هیبرید ) و یاغیر دورگ ( غیر هیبرید ) در سالهای تولید وتکثیر ثابت بماند.
تبصره 1 - ذخایر ژنتیک گیاهی اصلاح نشده و وحشی بعنوان ذخایر ملی تلقی گردیده و ثبت آنها تحت نام بخشهای غیر دولتی مجاز نمی باشد. ثبت این گونه ذخایر براساس تقاضای دستگاههای دولتی تحت نام دولت جمهوری اسلامی ایران انجام خواهد شد.
تبصره 2 - آئین نامه معرفی و ثبت ارقام گیاهی توسط موسسه تهیه و پس از تصویب هیات امناء سازمان قابل اجراء خواهد بود.
تبصره 3 - موسسه موظف است در صورت دریافت پیشنهاد از طرف دانشگاهها، موسسات تحقیقاتی واشخاص حقیقی و حقوقی دیگر نسبت به ثبت ارقام شناخته شده قبلی ( رایج ) و رگه های خالص ( لاین های خالص ) ، امیدبخش ، رگه های نر عقیم ( لاین های نر عقیم ) وخویش آمیخته ( اینبرد ) که در تولید رقم نقش اساسی دارد، اقدام نماید.
تبصره 4 - موسسه موظف است ثبت ارقام رایج کشور را در اولویت قرار دهد.
ماده 4 - به منظور حصول اطمینان از اینکه بذر و نهال تولید شده حاصل از ارقام جدید دارای همان خصوصیات رقم در زمان ثبت آن می باشد و خصوصیات مورد نظر در زمان تکثیر، بوجاری وتوزیع تغییر نیافته و از سلامت واستانداردهای تعیین شده برخوردار است ، موسسه موظف است نسبت به انجام امور زیر اعمال نظارت نموده ، بذر و نهال تولیدی را کنترل و گواهی نماید:
الف - تعیین اصالت ژنتیکی بذر و نهالهای تکثیر شده .
ب - سلامت بذر ونهال تولیدی .
ج - رعایت استانداردهای ملی یا بین المللی که اجرای آنها برای تولید بذر و نهال به طریق رسمی یا قانونی مورد پذیرش جمهوری اسلامی ایران قرار گرفته است . سطح استاندارد ملی بالاتر از استانداردهای بین المللی تعیین خواهد شد.
ماده 5 - ثبت ارقام اصلاح شده گیاهی باعث مالکیت معنوی و به منزله تعلق انحصاری بهره برداری اقتصادی از آن رقم به مدت حداکثر هجده سال به اصلاح کننده ( حقیقی یا حقوقی ) می باشد. هرگونه استفاده تجاری از ارقام ثبت شده منوط به کسب مجوز کتبی از اصلاح کننده است .
تبصره - به نژاد گرانی که رقمی را به ثبت می رسانند، می توانند امتیاز انحصاری بهره برداری اقتصادی خود را به اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر واگذار نمایند.
ماده 6 - به موسسه اجازه داده می شود:
الف - نسبت به صدور مجوز به واحدها و اشخاص حقیقی و حقوقی ذیصلاح که زیر نظر و با اخذ مجوز از موسسه به امور نظارت و کنترل و گواهی بذر و نهال در کلیه مراحل تولید و فرآوری بذر و نهال مبادرت می کنند، اقدام نماید.
ب - نسبت به صدور مجوز تولید برای واحدها واشخاص حقیقی و حقوقی ذیصلاح که با نظارت مراجع ذیربط به تولید بذر و نهال مبادرت می نمایند، اقدام نماید.
ج - جهت ارائه خدمات فنی ، شناسائی ارقام ، کنترل کیفی بذر و نهال و دیگر وظایف محوله براساس تعرفه ای که به تصویب هیات امناء سازمان خواهد رسید، بخشی از هزینه های شناسائی و ثبت ارقام گیاهی و کلیه هزینه های کنترل و گواهی بذر و نهال را دریافت و به حساب اختصاصی موسسه نزد خزانه داری کل واریزی و معادل آن را در بودجه سالیانه موسسه منظور نماید.
تبصره - ثبت ژنتیکی اصلاح نشده تحت نام جمهوری اسلامی ایران بدون اخذ هزینه انجام خواهد شد.
د - استاندارد طبقات مختلف بذر پرورش 3، ( سوپر الیت ) ، مادری ( الیت ) ، گواهی شده ، دورگ ( هیبرید ) و غیره را تعیین و پس از تصویب هیات امناء سازمان اعلام نماید.
ماده 7 - موارد زیر تخلف محسوب و با متخلفان مطابق قوانین و مقررات رفتار خواهد شد:
الف - ثبت ومعرفی ارقام ثبت شده متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی دیگر به نام خود.
ب - عدم رعایت مقررات قرنطینه گیاهی کشور.
د - بهره برداری از ارقام ثبت شده بدون کسب مجوزهای قانونی از اشخاص حقیقی و حقوقی که رقم یاد شده به نام آنها ثبت گردیده است .
ه - تولید و تکثیر بذر ونهال برای عرضه به بازار بودن کسب گواهی موسسه .
تبصره - مراجع قضائی کشورمکلفند براساس شکایت موسسه و سایر اشخاص ذینفع و گزارش کارشناسی موسسه یا سایر موسسات همتراز به موضوع رسیدگی نموده ودر صورت احراز تخلف ، مرتکبین را به پرداخت جزای نقدی معادل یک الی سه برابر ضرر و زیان وارده و همچنین به پرداخت ضرر و زیان وارده به شاکی به نرخ زمان صدور حکم محکوم نماید.
ماده 8 - موسسه به منظور جلوگیری از اختلاط ژنتیکی و برای تولید بذر و نهال با کیفیت مطلوب مناطق مناسب تولید ارقام مختلف بذر ونهال را شناسایی ومعرفی می نماید.
ماده 9 - وزارت جهاد کشاورزی موظف است تسهیلات لازم برای توسعه فعالیتها و تشویق و حمایت بخش خصوصی در جهت سرمایه گذاری در زمینه اصلاح ، تولید، تکثیر، توزیع و صادرات بذر و نهال را فراهم نماید.
ماد10 - صادرات بذر ونهال در مقیاس تجاری منوط به اخذ گواهی از موسسه بارعایت مقررات قرنطینه می باشد.
ماده 11 - از تاریخ تصویب این قانون ورود انواع بذ رو نهال در سطح تجاری پس از کسب مجوز وزارت جهاد کشاورزی با رعایت مقررات قرنطینه کشور استانداردهای بذر و نهال صورت خواهد گرفت .
تبصره - ورود نمونه های آزمایشی ارقام گیاهی خارجی جهت انجام تحقیقات در موسسات ومراکز تحقیقاتی دولتی و غیر دولتی برای استفاده در تحقیقات و بررسی سازگاری ، از این قانون مستثنی می باشد.
ماده 12 - به منظور دستیابی به فناوری جدید و بهره برداری از توانمندیهای علمی موجود در عرصه بین المللی وتبادل اطلاعات و فراهم آوردن بستر لازم جهت فعالیتهای تحقیقاتی به موسسه اجازه داده می شود با رایت مقررات مربوط، به عضویت سازمانهای زیر درا اتحادیه بین المللی تجزینه بذر ( ایستا )
اتحادیه بذر آسیا و اقیانوسیه
واحد بذرسازی توسعه وهمکاریهای اقتصادی
اتحادیه بین المللی حفاظت از ارقام جدید گیاهی
شبکه بذر غرب آسیا و شمال آفریقا
ماده 13 - وزارت جهاد کشاروزی موظف است گزارش عملکردسالیانه موضوع این قانون راتهیه و به دولت وکیمسیون کشاورزی ،آب ومنابع طبیعی مجلس وشای اسلامی ارائه نماید.
ماده 14 - آئین نامه های اجرائی این قانون حداکثر سه ماه از تاریخ تصویب توسط وزارت جهاد کشاورزی تهیه و به تصویب هیات وزیران خواهد رسید.
قانون فوق مشتمل بر چهارده ماده و چهارده تبصره در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیست ونهم تیرماه یکهزار و سیصد و هشتاد و دو مجلس وشورای اسلامی تصوب و در تاریخ 8/5/1382 به تائید شورای نگهبان رسیده است .
رئیس مجلس شورای اسلامی - مهدی کروبی

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)