قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پروتکل ایمنی زیستی

شماره 41329 12/6/1382
حضرت حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای سید محمدخاتمی
لایحه شماره 30177/24661 مورخ 25/6/1381 دولت در مورد الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پروتکل ایمنی زیستی که در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ 29/5/1382 مجلس شورای اسلامی عینا" تصویب و به تایید شورای نگهبان رسیده است ، در اجرای اصل یکصد و بیست و سوم ( 123 ) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به پیوست ارسال می گردد.
رئیس مجلس شورای اسلامی - مهدی کروبی

شماره 33113 20/6/1382
قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پروتکل ایمنی زیستی که در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ بیست نهم مرداد ماه یکهزار و سیصد و هشتاد ودو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 9/6/1382 به تایید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره 41329 مورخ 12/6/82 واصل گردیده به پیوست جهت اجرا ابلاغ می گردد.

ماده واحده - به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده می شود به پروتکل ایمنی زیستی ملحق شود و اسناد مربوط را مبادله نماید.

بسم الله الرحمن الرحیم
پروتکل ایمنی زیستی کنوانسیون تنوع زیستی
مقدمه :
اعضای پروتکل
که عضو کنوانسیون تنوع زیستی می باشد که ازاین پس ( کنوانسیون ) نامیده می شود،
با توجه به بندهای ( 3 ) و ( 4 ) ماده 19 ) و بند ( ز ) ماده ( 8 ) وماده ( 17 ) کنوانسیون ، با عنایت به تصمیم مورخ 17 نوامبر1995 ( 26/8/1374 ) فراهمایی اعضای کنوانسیون درباره تهیه پروتکل ایمنی زیستی به خصوص درباره نقل و انتقال برون مرزی موجودات زنده تغییر شکل یافته که حاصل فناوری زیستی جدید هستند ممکن است اثرات زیان آوری بر حفظ استفاده پایدار از تنوع زیستی داشته باشند و تدوین دستورالعمل های مناسبی برای بررسی توافق از قبل اطلاع داده شده ، با تاکید مجدد بر رویکرد احتیاطی اصل ( 15 ) اعلامیه ریو در خصوص محیط زیست و توسعه ، با آگاهی از گسترش سریع فناوری زیستی جدید و توجه روزافزون افکار عمومی به اثرات بالقوه زیان آور آن بر تنوع زیستی و نیز در نظر گرفتن خطراتی که برای سلامت انسان در بر دارد، با تصدیق اینکه اگر فناوری زیستی جدید با معیارهای ایمنی مناسب برای سلامت انسان و محیط زیست توسعه یافته و مورد استفاده قرار گیرد، توان بالقوه زیادی برای تامین رفاه بشر دارد، با درک اهمیت حیاتی مراکز مبدا و مراکز تنوع ژنتیکی برای انسان ، با در نظر گرفتن قابلیتهای مجدد بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه برای مقابله با ماهیت و میزان خطرات بالقوه و شناخته شده مرتبط با موجود زنده تغییر شکل یافته ، با تشخیص اینکه موافقتنامه های تجاری و زیست محیطی باید برای رسیدن به توسعه تفسیر نخواهد شد که بعنوان تغییر در حقوق تعهدات یک عضو به موجب موافقتنامه های بین المللی موجود بکار رود و با درک اینکه هدف از موارد فوق این نیست که این پروتکل را تابع دیگر موافقتنامه های بین المللی قرار دهد، در موارد زیر توافق نموده اند:
ماده 1 - هدف
مطابق با رویکرد احتیاطی مندرج در اصل ( 15 ) اعلامیه ریو در خصوص محیط زیست و توسعه ، هدف این پروتکل کمک و همیاری در جهت تضمین سطح مناسب حفاظت در زمینه انتقال ، جابجایی و استفاده ایمن از موجودات زنده تغییر شکل یافته است که حاصل فناوری زیستی جدید هستند و ممکن است با در نظر گرفتن مخاطرات آنها برای سلامت انسان به ویژه نقل و انتقالات برون مرزی اثرات زیان آوری بر حفظ و استفاده پایدار از تنوع زیستی داشته باشد.
ماده 2 - مقررات عمومی
1 - هر عضو باید اقدامات حقوقی ، اداری و دیگر معیارهای لازم و متناسب برای اجرای تعهدات خود بر اساس این پروتکل را اتخاذ نماید.
2 - اعضاء باید تضمین کنند توسعه ، جابجائی ، حمل و نقل ، کاربرد و رهاسازی موجودات زنده تغییر شکل یافته به گونه ای انجام می شود که با در نظر گرفتن مخاطرات آن برای سلامت انسان ، از خطرات آن برای تنوع زیستی جلوگیری می کند یا آنها راکاهش می دهد
3 - هیچ چیز در این پروتکل به هیچ وجه بر حاکمیت دولتها بر آبهای ساحلی شان که طبق قوانین بین المللی تعیین شده است وحقوق حاکمیت و صلاحیت که کشورها در مناطق انحصاری اقتصادی خود و فلاتهای قاره ای شان مطابق با حقوق بین الملل دارا هستند و اعمال حقوق بین الملل دارا هستند و اعمال حقوق و آزادیهای کشتیرانی و هوانوردی توسط کشتیها و هواپیماهای کلیه کشورها که در حقوق بین الملل پیش بینی شده و به گونه ای که در اسناد بین المللی مربوط انعکاس یافته است تاثیر نخواهد گذاشت .
4 - هیچ چیز در این پروتکل نباید به گونه ای تفسیر گردد که محدودکننده حق یک عضو برای اتخاذ اقدامی در مورد حفاظت بیشتر در جهت حفظ و استفاده مداوم از تنوع زیستی نسبت به آنچه در این پروتکل درخواست شده باشد مشروط بر اینکه این اقدام با اهداف و مقررات این پروتکل و همچنین با سایر تعهدات آن به موجب حقوق بین الملل سازگار باشد.
5 - اعضاء ترغیب می گردند تا تخصصها وابزارهای موجود و کار انجام شده در مراجع رسیدگی بین المللی با صلاحیت در زمینه خطرات ، نسبت سلامت انسان را به طور مقتضی مورد توجه قرار دهند.
ماده 3 - استفاده از اصطلاحات
از لحاظ این پروتکل :
الف - ( فراهمایی اعضاء ) به معنای فراهمایی اعضاءکنوانسیون می باشد.
ب - ( کاربرد محصور شده ) به معنای هر گونه عملیات در یک مکان ، تاسیسات یا سایر ساختارهای فیزیکی است که با موجودات زنده تغییر شکل یافته سروکار دارند و به وسیله اقدامات ویژه ای که به طور موثر تماس با تاثیر آنها را بر محیط زیست بیرونی محدود می سازد، کنترل می شوند.
پ - ( صادرات ) به معنای جابجائی برون مرزی تعمدی از کشور یک عضو به کشورعضو دیگر است .
ت - ( صادر کننده ) به معنای شخص حقیقی یا حقوقی است که تحت صلاحیت عضو صادر کننده ، اقدام به صادر نمودن زنده تغییر شکل یافته می کند.
ث - ( واردات ) به معنای جابجائی برون مرزی تعمدی به داخل کشور عضو از کشور عضو دیگر است .
ج - ( واردکننده ) به معنای شخص حقیقی یا حقوقی است ک تحت صلاحیت عضو وارد کننده اقدام به وارد کردن موجود زنده تغییر شکل یافته می کند.
ج - ( موجودزنده تغییر شکل یافته ) به معنای هر گونه موجود زنده ای است که دارای ترکیب جدید مواد ژنتیکی است که از طریق استفاده از فناوری زیستی جدید به دست می آید.
ح - ( موجود زنده ) هر ماهیت زیستی که قابلیت تکثیر یا انتقال ماده ژنیتکی خود داشته باشد از قبیل سازواره های سترون ، ویروسها، شبه ویروسها و ...
خ - ( فناوری زیستی جدید ) به معنای اعمال :
1 - روشهای آزمایشگاهی کار با اسیدهای نوکلئیک از جمله اسید دی اکسی ریبونوکلثیک نو ترکیب و تزریق مستقیم اسیدهای نوکلئیک به داخل سلولها یا اندامکها با ...
2 - تلفیق سلولهائی که در یک خانواده طبقه بندی نمی شوند از طریق غلبه بر موانع تکثیر فیزیولوژیک طبیعی یا سطوح نوترکیبی که در روشهای سنتی انتخاب وتولید مثل مورد استفاده قرار نمی گیرند.
د - ( سازمانهای وحدت اقتصادی منطقه ای ) به معنای سازمانی است به به وسیله دولتهای حاکم در یک نطقه معین تشکیل شده و کشورهای عضو آن صلاحیت در خصوص موضوعاتی که در این پروتکل مورد حکم قرار گرفته رابه آن تفویض کرده باشند و طبق تشریفات داخلی خود به طور مقتضی مجاز به امضاء تنفید، پذیرش ، تصویب یا الحاق به آن باشد.
ذ - ( نقل وانتقالات برون مرزی ) به معنای نقل و انتقال موجودات زنده تغییر شکل یافته از یک عضو به عضو دیگر است ، جزاز نظر مواد ( 17 ) و ( 24 ) که نقل وانتقال برون مرزی را به نقل و انتقال بین اعضاء و غیر اعضاء تعمیم می دهد.
ماده 4 - حیطه شمول
این پروتکل در مورد نقل وانتقال برون مرزی ، عبور، جابجائی و استفاده از کلیه موجودات زنده تغییر شکل یافته ، که ممکن است با در نظر گرفتن خطرات برای سلامتی بشر اثرات زیانباری بر حفظ و نگهداری استفاده پایدار از تنوع زیستی داشته باشد، اعمال خواهد شد.
ماده 5 - داروها
علیرغم ماده ( 4 ) و بدون خدشه به حق یک عضو در رابطه با ارزیابی خطرات تمامی موجودات زنده تغییر شکل یافته ، قبل از تصمیم گیری راجع به واردات آنها، این پروتکل در نقل وانتقال برون مرزی موجودات زنده تغیر شکل یافته که جنبه داروئی برای انسان دارنده ودر سایر سازمانها وموافقتنامه های بین المللی مربوط در نظر گرفته می شوند، اعمال نمی شود:
ماده 6 - انتقال عبوری واستفاده محصور
1 - علیرغم ماده ( 4 ) و بدون خدشه به حق هر عضو در رابطه با انتقال عبوری جهت تنظیم نقل وانتقال موجودات زنده تغییر شکل یافته از قلمرو آن و ارائه هر تصمیم آن عضو به اتاق تهاتر ایمنی زیستی با رعایت بند ( 3 ) ماده ( 2 ) این پروتکل در خصوص انتقال عبوری موجود زنده تغییر شکل یافته خاص از قلمرو آن ، مفاد این پروتکل در مورد روشهای توافقی از قبل اطلاع داده شده ، در رابطه با انتقال عبوری موجودات زنده تغییرشکل یافته اعمال نمی شود.
2 - علیرغم ماده ( 4 ) و بدون خدشه به حق هر عضو در رابطه با ارزیابی خطرات تمامی موجودات زنده تغیر شکل یافته قبل ازتصمیم گیری برای واردات و تنظیم معیارهائی برای استفاده محصور در صلاحیت خود، مفاد این پروتکل در مورد روشهای توافقی از قبل اطلاع داده شده در رابطه با نقل و انتقال برون مرزی موجودات زنده تغییر شکل یافته با هدف استفاده محصور که مطابق معیارهای عضو وارد کننده در نظر گرفته شده ، اعمال نخواهد شد.
ماده 7 - کاربرد روشهای توافقی از قبل اطلاع داده شده
1 - بارعایت مواد ( 5 ) و ( 6 ) ، و روشهای توافقی از قبل اطلاع داده شده در مواد ( 8 ) تا ( 10 ) و ( 12 ) از اولین نقل و انتقال برون مرزی تعمدی موجودات زنده تغییر شکل یافته جهت ارائه تعمدی به محیط زیست عضو وارد کننده اعمال خواهد شد.
2 - ارائه تعمدی به محیط زیست ) در بند ( 1 ) بالا به موجودات زنده تغییر شکل یافته که بطور مستقیم به مصرف غذای انسان یا دام می رسند و یا نیاز به پردازش دارند، مربوط نمی باشد.
3 - ماده ( 11 ) قبل از اولین نقل وانتقال برون مرزی موجودات زنده تغیر شکل یافته جهت استفاده مستقیم به صورت غذا یا علوفه یا جهت پردازش اعمال می شود.
4 - روشهای توافقی از قبل اطلاع داده شده در رابطه با نقل و انتقال برون مرزی عمدی موجودات زنده تغییر شکل یافته تعیین شده در رابطه با نقل وانتقال برون مرزی بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند و احتمالا" اثرات زیانباری بر حفظ و استفاده پایدار از تنوع زیستی ندارند با توجه به خطرات تهدید کننده سلامت انسان اعمال نخواهد شد.
ماده 8 - اعلامیه
1 - عضو صادر کننده می بایستی مرجع ملی صالح عضو وارد کننده را قبل از هرگونه نقل و انتقال برون مرزی تعمدی موجودات زنده تغییر شکل یافته که در حیطه شمول بند ( 1 ) ماده ( 7 ) قرار می گیرد آگاه سازد یا از صادر کننده بخواهد از ارسال اعلامیه کتبی اطمینان حاصل نماید. این اعلامیه حداقل می بایستی دارای اطلاعات تعیین شده در پیوست ( 1 ) باشد.
2 - عضو صادر کننده می بایستی تضمین کند که الزام قانونی برای صحت اطلاعات فراهم شده توسط صادر کننده وجود دارد.
ماده 9 - اعلام وصول اعلامیه
1 - عضو وارد کننده می بایستی وصول اعلامیه را کتبا" ظرف نود روز پس از دریافت به آگاه سازند اعلام کند.
2 - اعلام وصول می بایستی حاوی بخشهای زیر باشد:
الف - تاریخ دریافت اعلامیه ،
ب - این که آیا اعلامیه علی الظاهر حاوی اطلاعات مندرج درماده ( 8 ) هست یا خیر،
پ - این که آیا اقدام بر اساس چارچوب مقررات داخلی عضو وارد کننده یا طبق روند تصریح شده در ماده ( 10 ) این پروتکل انجام می شود یاخیر؟
3 - چارچوب مقررات داخلی موضوع جزء ( پ ) بند ( 2 ) فوق بایستی با این پروتکل سازگار باشد.
4 - عدم اعلام وصول اعلامیه توسط عضو وارد کننده دال بر رضایت آن از نقل وانتقالات برون مرزی عمدی نخواهد بود.
ماده 10 - روند تصمیم گیری
1 - تصمیمات اتخاذ شده از سوی عضو وارد کننده بایستی مطابق با ماده ( 15 ) این پروتکل باشد.
2 - عضو وارد کننده در مدت زمان تعیین شده در ماده ( 9 ) ، به آگاه سازنده به طور مکتوب اطلاع خواهد داد که نقل وانتقال بین مرزی عمدی می تواند در موارد زیر انجام شود یا خیر.
الف - فقط پس از این که عضو وارد کننده رضایت کتبی اش را ارائه داده ، یا
ب - حداقل پس از نود روز بدون ارائه رضایت کتبی بعدی .
3 - ظرف دویست و هفتاد روز از تاریخ دریافت اعلامیه ، عضو وارد کننده به طور مکتوب به آگاه سازنده و اتاق تهاتر ایمنی زیستی ، تصمیم موضوع جزء ( الف ) بند ( 2 ) را که شامل موارد زیر است ، اطلاع خواهد داد:
الف - تصویب واردات ، با یا بدن شرایط از جمله اینکه چگونه تصمیم مزبور برای واردات بعدی همان موجود زنده تغییر شکل یافته به کار گرفته خواهد شد،
ب - ممنوعیت واردات ،
پ - درخواست اطلاعات اضافی مربوط مطابق با چارچوب مقررات داخلی یا پیوست ( 1 ) ، در محاسبه زمانی که طی آن عضو وارد کننده بایستی پاسخ دهد، تعداد روزهائی که وارد کننده برای اخذاطلاعات اضافی مربوط بایستی منتظر باشد در نظر گرفته نخواهد شد، یا
ت - آگاه ساختن آگاه سازنده در مورد این که مدت تعیین شده در این بند طی دوره مشخص زمانی تمدید می شود.
4 - به استثنای موردی که در آن رضایت بدون قید و شرط اعلام می شود، هر تصمیم به موجب بند ( 3 ) فوق باید متضمن دلائلی باشد که بر اساس آنها اتخاذ شده است .
5 - قصور عضو وارد کننده در اعلام تصمیم خود در مدت دویست و هفتاد روز از تاریخ دریافت اعلامیه ، به منزله موافقت با نقل و انتقال برون مرزی عمدی نخواهد بود.
6 - عدم قطعیت علمی به دلیل کافی نبودن اطلاعات علمی مربوط و آگاهی از میزان تاثیرات بالقوه زیانبخش موجودات زنده تغییر شکل یافته بر حفظ و استفاده پایدار از تنوع زیستی در کشور عضو وارد کننده ، همچنین با در نظر گرفتن مخاطرات مربوط به سلامتی انسان ، مانع تصمیم گیری آن عضو، در صورت اقتضاء در خصوص واردات موجودات زنده تغییر شکل یافته مورد بحث مندرج در بند ( 3 ) فوق به منظور جلوگیری پایه حداقل رسانیدن اثرات بالقوه زیانبار مزبور نخواهد شد.
7 - فراهمایی اعضاء که به عنوان اجلاس اعضای این پروتکل فعالیت می کند در اولین جلسه خود در مورد راهکارها و روشهای مناسب جهت تسهیل نمودن تصمیم گیری از سوی اعضاء وارد کننده ، تصمیم گیری خواهد نمود.
ماده 11 - مراحل کار در مورد موجودات زنده تغییر شکل یافته با هدف استفاده مستقیم بعنوان غذا با علوفه یا پردازش
1 - عضوی که تصمیم نهائی در خصوص استفاده داخلی از جمله قرار دادن در بازار، یک موجود زنده تغییر شکل یافته را اتخاذ می کند که ممکن است مشمول نقل و انتقال برون مرزی جهت استفاده مستقیم بعنوان غذا یا علوفه یا پردازش قرار گیرد، باید طی پانزده روز پس از تصمیم گیری مزبور مراتب را از طرق ( اتاق تهاتر ایمنی زیستی ) به اعضاء اطلاع دهد. این اطلاعات حداقل می بایستی شامل اطلاعات تصریح شده در پیوست ( 2 ) باشد. عضو می بایستی یک نسخه کتبی از اطلاعات را به کانون ملی هر عضوی که از قبل به دبیرخانه اطلاع داده که دسترسی به اتاق تهاتر ایمنی زیستی ندارد، ارائه نماید. این مقررات در مورد تصمیمات مربوط به آزمایشات میدانی اعمال نمی شود.
2 - عضوی که به موجب بند ( 1 ) فوق تصمیمی را اتخاذ می کند باید اطمینان حاصل کند ک الزام قانونی برای دقت و صحت اطلاعات تهیه شده از سوی متقاضی وجود دارد.
3 - هر عضو می تواند اطلاعات اضافی را از مقام مسئول تعیین شده در بند ( ب ) پیوست ( 2 ) درخواست کند.
4 - یک عضو می تواند در چارچوب مقررات داخلی خود که با اهداف این پروتکل سازگار است ، در مورد واردات موجودات زنده تغییر شکل یافته با هدف استفاده مستقیم بعنوان غذا یا علوفه یا پردازش تصمیم گیری کند.
5 - هر عضو باید نسخه هائی از قوانین ، مقررات ورهنمودهای ملی جاری مربوط به واردات موجودات زنده تغییر شکل یافته با هدف استفاده مستقیم بعنوان غذا، علوفه یا پردازش را در صورت وجود در اختیار اتاق تهاتر ایمنی زیستی قرار دهد.
6 - کشور عضو در حال توسعه یا عضو با اقتصاد در حال گذر می تواند در صورت فقدان چارچوب مقررات داخلی موضوع بند ( 4 ) فوق و در اعمال صلاحیت داخلی خود از طریق اتاق تهاتر ایمنی زیستی اعلام کند که تصمیم آن قبل از اولین واردات یک موجود زنده تغییر شکل یافته با هدف استفاده مستقیم بعنوان غذا، علوفه یا پردازش که درباره آن به موجب بند ( 1 ) فوق اطلاعاتی فراهم شده مطابق موارد زیر اتخاذ خواهد شد.
الف - برآورد و ارزیابی خطر که مطابق با پیوست ( 3 ) صورت گرفته است ، و
ب - تصمیم گیری در قالب زمانی قابل پیش بینی که از دویست و هفتاد روز تجاوز نکند، اتخاذ شده است .
7 - قصور عضو در اعلام تصمیم خود طبق بند ( 6 ) فوق به منزله رضایت یا امتناع آن از واردات موجود زنده تغییر شکل یافته با هدف استفاده مستقیم بعنوان غذا یا علوفه یا پردازش نخواهد بود، مگر اینکه به نحو دیگری توسط عضو تعیین شده باشد.
8 - عدم قطعیت علمی به دلیل کافی نبودن اطلاعات علمی مربوط و آگاهی از تاثیرات بالقوه زیانبار موجودات زنده تغییر شکل یافته بر حفظ واستفاده پایدار از تنوع زیستی در کشور عضو وارد کننده با در نظر گرفتن خطراتی برای سلامتی انسان مانع تصمیم گیری آن عضو، در خصوص واردات موجودات زنده تغییر شکل یافته با هدف استفاده مستقیم بعنوان غذا، علوفه یا پردازش به منظور جلوگیری یا به حداقل رسانیدن اثرات بالقوه زیانبار مزبور نخواهد شد.
9 - عضو می تواند نیازهای خود را برای کمکهای فنی و مالی و ایجاد ظرفیت در خصوص موجودات زنده تغییر شکل یافته با هدف استفاده مستقیم بعنوان غذا، علوفه یا پردازش بیان نماید. اعضا، برای رفع این نیازها مطابق با مواد ( 22 ) و ( 28 ) همکاری خواهندبود
ماده 12 - تجدید نظر در تصمیمات
1 - عضو وارد کننده در هر زمان ، در پرتو اطلاعات علمی جدید در مورد اثرات بالقوه زیان آور بر حفظ و استفاده مداوم تنوع زیستی با در نظر گرفتن خطراتی که متوجه سلامت انسان است می تواندتصمیم راجع به نقل انتقال برون مرزی عمدی را مورد تجدیدنظر قرارداده و آن را تغییر دهد. در اینصورت عضو مزبور ظرف سی روز آگاه سازنده ای را که قبلا" نقل وانتقال موجودات زنده تغییر شکل یافته موضوع تصمیم مزبور را اطلاع داده و نیز ( اتاق تهاتر ایمنی زیستی ) را مطلع خواهد نمود و دلایل تصمیم خود را شرح خواهدداد
2 - هر عضو صادر کننده یا آگاه سازنده می تواند در صورت تشخیص موارد زیر از عضو وارد کننده بخواهد در تصمیمی که به موجب ماده ( 10 ) اتخاذ نموده است تجدیدنظر نماید:
الف - وقوع تغییر در شرایطی که بتواند نتیجه ارزیابی خطر را که براساس آن تصمیم گرفته شده ، تحت تاثیر قرار دهد.
ب - اطلاعات علمی یا فنی اضافی مربوط در دسترس قرار گرفته باشد.
3 - عضو وارد کننده موظف است درظرف نود روز به چنین درخواستی پاسخ کتبی ارائه داده و دلایل اتخاذ تصمیم خود را شرح دهد.
4 - عضو وارد کننده می تواند بنا به صلاحدید خود برای واردات آتی درخواست ارزیابی خطر بنماید.
ماده 13 - روش ساده
1 - هر عضو وارد کننده می تواند موارد زیر را از قبل برای اتاق تهاتر ایمنی زیستی مشخص نماید، مشروط بر اینکه اقدامات مناسب را در جهت تامین نقل وانتقال بروز مرزی بی خطر و تعمدی موجودات زنده تغییر شکل یافته مطابق با هدف این پروتکل انجام دهد:
الف - مواردی را که در آن نقل و انتقال بین مرزی عمدی همزمان با اعلام انتقال به عضو وارد کننده صورت می گیرد:
چنین اعلامهائی ممکن است برای نقل وانتقال مشابه بعدی برای همان عضو به کار رود.
ب - واردات موجودات زنده تغییر شکل یافته ای که از روش توافقی از قبل اطلاع داده شده معاف می باشد.
2 - اطلاعات مربوط به نقل وانتقال برون مرزی عمدی که باید در اعلامهای موضوع جزء ( الف ) بند ( 1 ) ارائه شود، اطلاعات تعیین شده در پیوست ( 1 ) خواهد بود.
ماده 14 - ترتیبات وموافقتنامه های دوجانبه ، منطقه ای وچندجانبه
1 - اعضاء می توانند مطابق با اهداف این پروتکل موافقتنامه ها وترتیبات دو جانبه ، منطقه ای و چند جانبه ای را برای نقل و انتقال برون مرزی عمدی موجودات زنده تغییر شکل یافته منعقد سازند مشروط بر اینکه موافقتنامه ها و ترتیبات مزبور منجر به سطح حفاظت پائین تری نسبت به آنچه در این پروتکل پیش بینی شده ، نشود.
2 - اعضاء موظفند از طریق اتاق تهاتر ایمنی زیستی هر گونه موافقتنامه و ترتیبات دو جانبه ، منطقه ای چند جانبه ای را که قبل یا بعد از لازم الاجراء شدن این پروتکل منعقد ساخته اند به اطلاع یکدیگر برسانند.
3 - مفاد این پروتکل ، نقل وانتقال برون مرزی عمدی را که به موجب موافقتنامه ها و ترتیبات مزبور بین اعضای آن موافقتنامه ها یا ترتیبات صورت می گیرد، تحت تاثیر قرار نخواهد داد.
4 - هر عضو می تواند معین نماید که برای واردات خاص ، مقررات داخلی آن اعمال شود و موظف است تصمیم خود را به اطلاع ( اتاق تهاتر ایمنی زیستی ) برساند.
ماده 15 - ارزیابی خطر
1 - نقل ارزیابی خطر به موجب این پروتکل براساس روش صحیح علمی و مطابق با پیوست ( 3 ) و با در نظر گرفتن روشهای شناخته شده ارزیابی خطر انجام خواهد شد. به منظور شناسائی وارزیابی اثرات زیان آور احتمال موجودات زنده تغییر شکل یافته بر حفظ و استفاده پایدار از تنوع زیستی و نیز با در نظر گرفتن مخاطرات آن برای سلامت انسان ، چنین ارزیابی هایی حداقل باید بر پایه اطلاعات به دست آمده طبق ماده ( 8 ) و دیگر مدارک و شواهد علمی قابل دسترس باشد.
2 - عضو وارد کننده باید اطمینان حاصل کند که ارزیابی های خطر برای تصمیمات ایجاد شده به موجب ماده ( 10 ) صورت می گیرد و می تواند از صادر کننده بخواهد ارزیابی های خطر را انجام دهد.
3 - در صورت درخواست عضو وارد کننده ، هزینه انجام ارزیابی خطر به عهده آگاه سازنده می باشد.
ماده 16 - کنترل خطر
1 - اعضاء موظفند با در نظر گرفتن بند ( ز ) ماده ( 8 ) کنوانسیون ، راهکارها، اقدامات و استراتژی های مناسبی را برای تنظیم ، مدیریت و کنترل خطرهای مشخص شده در مقررات ارزیابی خطر این پروتکل در ارتباط با استفاده ، جابجائی و نقل وانتقال برون مرزی موجودات زنده تغییر شکل یافته وضع و اجراء نمایند.
2 - انجام اقدامات براساس ارزیابی خطر باید تا حدی که برای جلوگیری از اثرات زیان آور موجود زنده تغییر شکل یافته بر حفظ و استفاده پایدار از تنوع زیستی ، با در نظر گرفتن مزان خطر برای سلامت انسان در قلمرو عضو وارد کننده ضروری است ، صورت گیرد.
3 - هر عضو موظف است اقدامات مناسب را به منظور جلوگیری از نقل وانتقال برون مرزی غیر عمدی موجودات زنده تغییر شکل یافته انجام دهد، از جمله ، اقداماتی که مستلزم انجام ارزیابی خطر پیش از نخستین رهاسازی یک موجود زنده تغییر شکل یافته است .
4 - بدون خدشه به بند ( 2 ) فوق ، هر عضو باید تلاش نماید که هر موجود زنده تغییر شکل یافته ، اعم از وارد شده و یا در داخل پرورش داده شده ، دوره نظارتی مناسبی را بگذراند که متناسب با چرخه زندگی یا زمان تکثیر آن قبل از این که مورد استفاده قرار گیرد، باشد.
5 - اعضاء موظف به همکاری در موارد زیر می باشند:
الف - شناسائی موجودات زنده تغییر شکل یافته با صفات خاص موجودات زنده تغییر شکل یافته که ممکن است اثرات زیانبار بر حفظ و استفاده پایدار از تنوع زیستی و نیز با در نظر گرفتن خطراتی که ممکن است برای سلامت انسان داشته باشند.
ب - اتخاذ اقدامات مناسب در خصوص رفتار چنین موجودات زنده تغییر شکل یافته یا صفات خاص آنها.
ماده 17 - نقل و انتقالات برون مرزی غیر عمدی و اقدامات اضطراری
1 - هر عضو چنانچه اطلاع حاصل کند که در حوزه صلاحیت آن رخداد ناشی از رهاسازی اتفاق افتاده که منجر به نقل انتقال برون مرزی غیر عمدی یک موجود زنده تغییر شکل یافته شده یا ممکن است منجر به این اتفاق شود احتمال میرود که اثرات زیانبار قابل توجهی بر حفظ و استفاده پایدار از تنوع زیستی بگذارد، اقدامات لازم را در جهت مطلع کردن کشورهائی که تحت تاثیر واقع شده اند یا به طور بالقوه تحت تاثیر قرار گرفته اند، اتاق تهاتر ایمنی زیستی و صورت اقتضاء سازمانهای بین المللی مربوط با در نظر گرفتن خطراتی ک متوجه سلامت انسان در کشورهای مزبور است ، انجام خواهد داد. اطلاع رسانی باید در اسرع وقت و به محض حصول اطلاع عضو از موقعیت فوق انجام گیرد.
2 - هر عضو می بایستی جزئیات مربوط به کانون تماس خود به منظور دریافت اطلاعیه ها به موجب این ماده را حداکثر تا تاریخ لازم الاجراء شدن این پروتکل در مورد خود در اختیار اتاق تهاتر ایمنی زیستی قرار دهد.
3 - تمامی اطلاعیه های ناشی از بند ( 1 ) فوق می بایستی شامل موارد زیر باشد:
الف - اطلاعات مربوط قابل دسترس در مورد کمیت های برآوردشده و مشخصات و یا صفات مربوط موجود زنده تغییر شکل یافته ،
ب - اطلاعات مربوط به شرایط و تاریخ تخمینی رهاسازی و استفاده از موجودات زنده تغییر یافته در عضو مبداء
پ - تمامی اطلاعات موجود در مورد اثرات زیانبار احتمالی بر حفظ و استفاده پایدار از تنوع زیستی ، با در نظر گرفتن خطراتی که متوجه سلامت انسان است و نیز اطلاعات در دسترس در مورد اقدامات احتمالی مدیریت خطر،
ت - تمامی اطلاعات مربوط دیگر،
ث - کانون تماس برای اطلاعات بیشتر.
4 - به منظور به حداقل رساندن اثرات زیانبار قابل توجه بر حفظ واستفاده پایدار از تنوع زیستی ، با در نظر گرفتن میزان خطر برای سلامت انسان هر عضوکه در حوزه صلاحیت آن رها شدن موجود زنده تغییر شکل یافته موضوع بند ( 1 ) اتفاق افتاده است ، می بایستی بلافاصله با کشورهائی که تحت تاثیر واقع شده اند یا به طور بالقوه تحت تاثیر قرار گرفته اند، مشورت کند تا آنها بتوانند واکنش های مناسب را تعیین و اقدامات لازم از جمله اقدامات اضطراری را اتخاذ کنند.
ماده 18 - جابجائی ، حمل ونقل ، بسته بندی و شناسائی
1 - به منظور اجتناب از اثرات زیانبار بر حفظ و استفاده پایدار از تنوع زیستی و با در نظر گرفتن میزان خطر برای سلامت انسان ، هر عضو اقدامات لازم را اتخاذ خواهد کرد تا مقرر کند موجودات زنده تغییر شکل یافته ای که حمل و نقل برون مرزی عمدی آنها در دامنه شمول این پروتکل قرار می گیرد با در نظر گرفتن قواعد ومعیارهای بین المللی مربوط تحت شرایط ایمنی ، جابه جا،بسته بندی و حمل ونقل شوند.
2 - هر عضو اقداماتی را اتخاذ خواهد کرد تا مقرر کند حداقل اسناد و مدارک همراه :
الف - موجودات زند تغیر شکل یافته با هدف استفاده مستقیم به عنوان غذا یا علوفه یا پردازش ، باشد و به روشنی مشخص کند که ( ممکن است محتوی ) موجودات زنده تغییر شکل یافته باشد و به منظور رهاسازی عمدی در محیط زیست نمی باشد و نیز کانون تماسی برای اطلاعات بیشتر را مشخص کند. فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند حداکثر دو سال پس از لازم الاجراء شدن این پروتکل ، در مورد الزامات تفصیلی برای این منظور، از جمله تصریح هویت وهر نوع مشخصه منحصر به فرد آنها اتخاذ تصمیم خواهد نمود،
ب - موجودات زنده تغیر شکل یافته که برای استفاده محصور معین شده اند، باشد و به روشنی مشخص کند که آنها موجودات زنده تغییر شکل یافته هستند و هر گونه الزامات جابجائی ، انبار کردن ، نقل وانتقال واستفاده امن آنها، کانون تماس برای اطلاعات بیشتراز جمله نام ونشانی فرد یا موسسه ای که موجود زنده تغییر شکل یافته برای آنها راسال شده را مشخص کند،
پ - موجودات زنده تغییر شکل یافته با هدف عرضه عمدی درمحیط زیست کشور عضو وارد کننده و هر موجود زنده تغییر شکل یافته دیگر که مشمول این پروتکل است ، باشد و به روشنی مشخص کند که آنها موجودات زنده تغییر شکل یافته هستند و هویت و صفات و یا مشخصات مربوط آنها و هرگونه الزامات جابجائی ، انبار کردن ، نقل و انتقال واستفاده امن آنها و کانون تماسی برای اطلاعات بیشتر و در صورت اقتضاء نام ونشانی وارد کننده و صادر کننده را مشخص کند و متضمن بیانیه ای باشد که نشان دهد انتقال مطابق با شرایط این پروتکل که در مورد صادر کننده قابل اجراء است ، انجام می شود
3 - فراهمائی اعضاء که بعنان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند، ضرورت و چگونگی معیارهای توسعه را با توجه به روشهای معمول تشخیص هویت ، جابجائی ، بسته بندی و نقل وانتقال با مشورت دیگر نهادهای بین المللی مربوط، مورد بررسی قرار خواهد داد.
ماده 19 - مقامات صالح ملی و کانونهای ملی
1 - هر عضو می بایستی یک کانون ملی تعیین کند که مسئول ارتباط با دبیرخانه از طرف آن باشد. هر عضو می بایستی یک یا چند مقام صالح ملی را نیز تعیین کند که مسئول اجرای امور اداری مقرر در این پروتکل باشند و مجاز باشند از طرف آن وظایف مزبور راانجام دهند. یک عضو می تواند یک واحد را جهت انجام وظایف کانون ملی ومقام الح ملی تعیین کند.
2 - هر عضو می بایستی حداکثر تاریخ لازم الاجراء شدن این پروتکل در مورد آن ، اسامی ونشانی کانون ملی ومقام یامقامات صالح ملی خود را به دبیرخانه اعلام کند. در صورتی که یک عضو بیش از یک مقام صالح ملی را تعیین کند، می بایستی اطلاعات مربوط در مورد مسئولیتهای مقامات مزبور را همراه اطلاعیه خود به دبیرخانه ارسال کند. در صورتی که قابل اجراء باشد این اطلاعات می بایستی حداقل مشخص کند که کدام مقام صالح مسئول چه نوع موجود زنده تغییر شکل یافته است . هر عضو بایستی هر نوع تغییر در تعیین کانون ملی خود یا نام و نشانی یا مسئولیتهای مقام یامقامات صالح ملی خودرا بلافاصله به دبیرخانه اطلاع دهد.
3 - دبیرخانه بلافاصله اعضاء را از اطلاعاتی که به موجب بند3 فوق دریافت می کند، مطلع ساخته و چنین اطلاعاتی را از طریق اتاق تهاتر ایمنی زیستی نیز قابل دسترس می سازد.
ماده 20 - مشارکت در اطلاعات و اتاق تهاتر ایمنی زیستی
1 - بدین وسیله اتاق تهاتر ایمنی زیستی بعنوان بخشی ازراهکار اتاق تهاتر موضوع بند ( 3 ) ماده ( 18 ) کنوانسیون به منظور زیر، تاسی می شود:
الف - تسهیل تبادل اطلاعات و تجارب در زمینه های علمی ، فنی ، محیط زیست و حقوقی در خصوص موجودات زنده تغییر شکل یافته .
ب - کمک به اعضاء در زمینه اجرای پروتکل با در نظر گرفتن نیازهای خاص کشورهای عضو در حال توسعه بخصوص کشورهای کمترتوسعه یافته و کشورهای جزیره ای کوچک در حال توسعه و کشورهای دارای اقتصاد در حال انتقال و نیز کشورهائی ک مراکز مبداء ومراکز تنوع ژنتیکی هستند.
2 - اتاق تهاتر ایمنی زیستی باید ابزاری باشد که از طریق آن اطلاعات برای مقاصد بند ( 1 ) فوق در دسترس قرار بگیرد. اتاق می بایستی اطلاعات مربوط به اجرای پروتکل را در دسترس اعضاء قرار دهد. علاوه بر این در صورت امکان باید دستیابی به سایر راهکاری تبادل اطلاعات ایمنی زیستی بین المللی را فراهم کند.
3 - بدون خدشه به حفظ اطلاعات محرمانه ، هر عضو می بایستی تمام اطلاعات موردنیاز را که طبق این پروتکل باید در اختیار اتاقل تهاتر ایمنی زیستی قرار گیرد و نیز موارد زیر را در اختیار اتاق تهاتر ایمنی زیستی قرار دهد:
الف - تمامی قوانین ، مقررات و رهنمودهای وجود برای اجرای پروتکل و نیز اطلاعات مورد نیاز اعضاء در مورد روش توافقی از قبل اطلاع داده شده ،
ب - تمامی موافقتنامه ها و ترتیبات دو جانبه ، منطقه ای و چند جانبه ،
پ - خلاصه ای از ارزیابی خطر یا بررسی زیست محیطی موجودات زنده تغییر شکل یافته که ازطریق فرآیندهای مقرراتی آن تولیدشده و مطابق ماده ( 15 ) انجام شده اند، از جمله در صورت اقتضاءاطلاعات مربوط راجع به محصولات آن یعنی نام ، مواد پردازش شده ای که از منشاء موجود زنده تغییر شکل یافته می باشند و شامل ترکیبات جدید قابل شناسایی از مواد ژنتیکی قابل تکثیر حاصل از استفاده از فناوری زیستی جدید هستند،
ت - تصمیمات نهائی خود در خصوص واردات یا رهاسازی موجودات زنده تغییر شکل یافته ، و
ث - گزارشات ارائه شده توسط آن براساس ماده ( 33 ) ، از جمله گزارشات مربوط به اجرای روش توافقی از قبل اطلاع داده شده .
4 - چگونگی عملکرد اتاق تهاتر ایمنی زیستی ، از جمله گزارشات مربوط به فعالیتهای آن توسط فراهمائی اعضاء که به عنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند. در اولین جلسه آن بررسی شده و موردتصمیم گیری قرار می گیرد و پس از آن مورد تجدیدنظر قرار خواهد گرفت .
ماده 21 - اطلاعات محرمانه
1 - عضو وارد کننده باید به آگاه سازنده اجازه دهد اطلاعات تسلیم شده به موجب روشهای این پروتکل یا اطلاعات مورد نیاز عضو وارد کننده به عنوان بخشی از روش توافقی از قبل اطلاع داده شود که قرار است محرمانه تلقی شود را مشخص کند. دلایل توجیهی در چنین مواردی بر حسب تقاضا ارائه خواهد شد.
2 - عضو وارد کننده در صورتی که تصمیم بگیرد اطلاعاتی که توسط آگاه سازنده محرمانه تلقی شده ،واجدچنین خصوصیتی نیست می بایستی تضمین کند که روشهای حراست از چنین اطلاعاتی را دارا می باشد و محرمانه بودن چنین اطلاعاتی را حفظ می کند به گونه ای که نامساعدتر از رفتار آن با اطلاعات محرمانه در رابطه با موجودات زنده تغییر شکل یافته تولید شده داخلی نباشد.
4 - عضو وارد کننده نبایستی از چنین اطلاعاتی در جهت اهداف تجاری استفاده کند، مگر اینکه رضایت کتبی آگاه سازنده راداشته باشد.
5 - چنانچه آگاه سازنده از اطلاعیه ای صرفنظر کند یا کرده باشد، عضو وارد کننده باید محرمانه بودن اطلاعات تجاری و صنعتی ازجمله اطلاعات تحقیقی و توسعه ای و نیز اطلاعاتی که عضو و آگاه سازنده در محرمانه بودن آن توافق ندارند، را محترم بشمارد.
6 - بدون خدشه به بند ( 5 ) فوق ، اطلاعات زیر محرمانه تلقی نخواهند شد:
الف - نام ونشانی آگاه سازنده ،
ب - توصیف کلی از موجود یا موجودات زنده تغییر شکل یافته ، پ - خلاصه ای از ارزیابی خطر اثرات بر حفظ واستفاده پایدار از تنوع زیستی با در نظر گرفتن میزان خطر برای سلامت انسان ، و
ث - تمامی روشها و طرحها برای واکنش اضطراری .
ماده 22 - ایجاد ظرفیت
1 - اعضاء می بایستی در توسعه و یا تقویت منابع انسانی و قابلیتهای سازمانی در ایمنی زیستی از جمله در زمینه فناوری زیستی تا حد مورد نیاز ایمنی زیستی ، به منظور اجرای موثر این پروتکل در کشورهای در حال توسعه ، بخصوص کشورهای کمتر توسعه یافته یا کشورهای جزیره ای کوچک در حال توسعه و اعضائی که دارای اقتصاد در حال انتقال هستند از جمله از طریق موسسات و سازمانهای جهانی منطقه ای و زیر منطقه ای وملی موجود و در صورت اقتضاء از طریق تسهیل مشارکت بخش خصوصی همکاری نمایند.
2 - از نظر اجرای بند ( 1 ) فوق در مورد اشتراک مساعی ، نیازهای کشورهای عضو در حال توسعه به خصوص کشورهای کمتر توسعه یافته یا کشورهای جزیره ای کوچک در حال توسعه ، برای منابع مالی ودستیابی و انتقال فناوری ودانش فنی مطابق با مفاد مربوط کنوانسیون ،باید کاملا" در ایجاد ظرفیت ایمنی زیستی مورد توجه قرار گیرد.همکاری در زمینه ایجاد ظرفیت باید تابع شرایط، قابلیتها ونیازمندیهای مختلف هر عضو، از جمله آموزشهای فنی وعلمی در مدیریت امن و مناسب فناوری زیستی و استفاده از ارزیابی خطر ومدیریت خطر برای ایمنی زیستی و افزایش قابلیتهای سازمانی و فناوری در ایمنی زیستی باشد. نیازهای اعضای دارای اقتصاد در حال انتقال نیز می بایستی در ایجاد ظرفیت در ایمنی زیستی به طور کامل در نظر گرفته شود.
ماده 23 - آگاهی و مشارکت عمومی
1 - اعضاء باید:
الف - آگاهی ، آموزش و مشارکت عمومی در زمینه انتقال ، جابجائی و استفاده امن از موجودات زنده تغییر شکل یافته را در رابطه با حفظ و استفاده پایدار از تنوع زیستی با در نظر گرفتن میزان خطر برای سلامت انسان ارتقاء داده و تسهیل کنند. در انجام این کارها، در موارد مقتضی اعضاء باید با سایر کشورها و نهادهای بین المللی همکاری کنند.
ب - برای تضمین این که آگاهی و آموزش عمومی در بردارنده دستیابی به اطلاعاتی در مورد موجودات زنده تغییر شکل یافته با عموم مردم مشورت کنند و نتایج چنین تصمیماتی را در اختیار عموم بگذارند، در عین حال به اطلاعات محرمانه مطابق ماده ( 21 ) نیز توجه مبذول دارند.
3 - هر عضو باید در مطلع کردن عموم مردم در مورد ابزارهای دستیابی عموم به اتاق تهاتر ایمنی زیستی تلاش کند.
ماده 24 - کشورهای غیر عضو
1 - انتقال برون مرزی موجودات زنده تغییر شکل یافته بین کشورهای عضو و غیر عضو می بایستی منطبق با اهداف این پروتکل باشد. اعضاء می توانند موافقتنامه ها و ترتیبات دو جانبه ، منطقه ای و چند جانبه در خصوص چنین انتقالات برون مرزی یا غیر اعضاء منعقد کنند.
2 - اعضاء باید غیر اعضاء را تشویق کنند که به این پروتکل بپیوندند و در مورد اطلاعات مناسب برای اتاق تهاتر ایمنی زیستی در خصوص وارد کردن ، خارج کردن و رهاسازی موجودات زنده تغییر شکل یافته در قلمرو قضائی ملی شان همکاری کنند رهاسازی موجودات زنده تغییر شکل یافته در قلمرو قضائی ملی شان همکاری کنند.
ماده 25 - نقل و انتقالات برون مرزی غیر قانونی
1 - هر عضو باید اقدامات داخلی مناسبی را با هدف جلوگیری ودر صورت اقتضاء تعیین مجازات برای نقل و انتقال برون مرزی موجودات زند تغییر شکل یافته که بر خلاف اقدامات داخلی آن جهت اجرای این پروتکل صورت گرفته است ، اتخاذ کند. نقل و انتقالات مزبور، نقل انتقالات برون مرزی غیر قانونی تلقی می شوند.
2 - درمورد نقل وانتقال بروزن مرزی غیر قانونی ، عضو تحت تاثیر قرار گرفته می تواند از عضو مبدا بخواهد تا به هزینه خود موضوع موجود زنده تغییر شکل یافته مورد نظر را در صورت اقتضاء از طریق عودت یا انهدام حل و فصل کند.
3 - هر عضو باید اطلاعات مربوط به موارد نقل و انتقال برون مرزی غیر قانونی مربوط به خود را در اختیار اتاق تهاتر ایمنی زیستی قرار دهد.
ماده 26 - ملاحظات اجتماعی - اقتصادی
1 - اعضاء در اتخاذ تصمیم در زمینه واردات به موجب این پروتکل یا به موجب اقدامات داخلی درانجام این پروتکل می تواند مطابق با تعهدات بین المللی خود، ملاحظات اجتماعی - اقتصادی ناشی از اثر موجودات زنده تغییر شکل یافته بر حفظ واستفاده پایدار از تنوع زیستی را بویژه در خصوص ارزش تنوع زیستی برای اجتماعات بومی و محلی در نظر بگیرند.
2 - اعضاء تشویق می شوند در زمینه تبادل اطلاعات تحقیقات درباره تمامی اثرات اجتماعی - اقتصادی موجودات زنده تغییر شکل یافته ، به خصوص در جوامع بومی و محلی همکاری کنند.
ماده 27 - تعهد و جبران خسارت
فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند باید در اولین اجلاس خود فرآیندی را در خصوص جزئیات مناسب قواعد و روشهای بین المللی در زمینه تعهد و جبران خسارت ناشی از نقل و انتقالات برون مرزی موجودات زنده تغییر شکل یافته تجزیه وتحلیل نموده وتوجه لازم به فرآیندهای در حال توسعه در حقوق بین الملل در خصوص این مطالب اتخاذ کرده و در جهت تکمیل این فرآیند ظرف مدت چهار سال ، تلاش خواهد کرد.
ماده 28 - راهکارها و منابع مالی
1 - در بررسی منابع مالی برای اجرای این پروتکل ، اعضاء باید مفاد ماده ( 20 ) کنوانسیون را در نظر بگیرند.
2 - راهکار مالی تعیین شده در ماده ( 21 ) کنوانسیون ، از طریق ساختار سازمانی که مسیولیت اجرای آن را به عهده دارد، راهکار مالی این پروتکل خواهد بود.
3 - در خصوص ایجاد ظرفیت موضوع ماده ( 22 ) این پروتکل ، فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند، باید در ارائه رهنمود راجع به راهکار مالی موضوع بند ( 2 ) فوق جهت بررسی توسط فراهمائی اعضاء نیاز به منابع مالی توسط کشورهای عضو در حال توسعه به خصوص کشورهای کمتر توسعه یافته و کشورهای جزیره ای کوچک در حال توسعه را در نظر بگیرد.
4 - طبق محتوای بند ( 1 ) بالا، اعضاء بایستی نیازهای کشورهای عضو در حال توسعه بخصوص کشورهای کمتر توسعه یافته با کشورهای جزیره ای کوچک در حال توسعه و اعضاء دارای اقتصاد در حال انتقال را نیز در تلاشهای خود برای شناسائی و اجرای الزامات ایجاد ظرفیت به منظور اجرای این پروتکل در نظر بگیرند.
5 - رهنمود راهکار مالی کنوانسیون درتصمیم های مربوط فراهمایی اعضاء از جمله مواردی که پیش از پذیرش این پروتکل مورد توافق قرار گرفته با اعمال تغییرات لازم در مورد مفاد این ماده به کار گرفته خواهد شد.
6 - کشورهای عضوتوسعه یافته ، می توانند منابع فناوری و مالی را برای اجرای مفاد این پروتکل ازطریق مجاری دو جانبه ، منطقه ای و چند جانبه فراهم کنند و کشورهای عضو در حال توسعه واعضای دارای اقتصاد در حال انتقال می تواند خود را از منابع مزبور به طریق یاد شده بهره مند سازند.
ماده 29 - فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند.
1 - فراهمائی اعضاء بعنوان اجلاس اعضای این پروتکل فعالیت خواهد کرد.
2 - اعضاء کنوانسیون که عضو این پروتکل نمی باشد می توانند به صورت ناظر در مراحل هر جلسه فراهمائی اعضاء که به عنوان اجلاس اعضای این پروتکل فعالیت می کند شرکت نمایند. زمانی که فراهمائی اعضاء بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند، اتخاذ تصمیمات به موجب این پروتکل باید فقط به وسیله اعضاء این پروتکل انجام شود.
3 - زمانی که فراهمائی اعضاء بعنوان اجلاس اعضای این پروتکل فعالیت می کند، هر یک از اعضای دفتر فراهمائی اعضاء که نماینده یکی از اعضای کنوانسیون است اما در آن زمان عضو این پروتکل نیست باید با عضوی که از میان اعضای این پروتکل و به وسیله اعضاء انتخاب می شود جایگزین شود.
4 - فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند، باید بازبینی منظمی بر اجرای این پروتکل داشته باشد ودر حوزه اختیارات خود تصمیمات لازم را برای ترغیب اجرای موثر آن اتخاذ نماید.
فراهمائی مذکور وظایفی راکه طبق این پروتکل به آن محول شده ، انجام خواهد داد و باید:
الف - هر مطلبی را که برای اجرای این پروتکل ضروری است ، توصیه بنماید.
ب - نهادهای فرعی را که برای اجرای این پروتکل ضروری به نظر می رسند تاسیس نماید.
پ - در صورت اقتضاء به جستجوی خدمات و همکاریها و اطلاعات ارائه شده توسط سازمانهای بین المللی و نهادهای دولتی و غیر دولتی صلاحیتدار پرداخته و آنها را به کار گیرد.
ت - شکل و فواصلی را برای انتقال اطلاعاتی که مطابق ماده ( 33 ) این پروتکل ارائه می شوند تعیین نماید و این اطلاعات و نیز گزارشهائی را که به وسیله هر نهاد فرعی تسلیم می شود موردبررسی قرار دهد.
ث - در صورت نیاز، اصطلاحات این پروتکل ، پیوستهای آن و نیزهر گونه پیوستهای اضافی این پروتکل را که برای اجرای این پروتکل روری به نظر می رسند مورد بررسی قرار داده و تصویب نماید.
ج - هر نوع وظایف دیگری را که برای اجرای این پروتکل لازم باشد انجام دهد.
5 - آئین کار فراهمائی اعضاء و قواعد مالی کنوانسیون با اعمال تغییرات لازم به موجب این پروتکل اعمال خواهد شد مگراینکه با توافق جمعی فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضای این پروتکل فعالیت می کند، به نحو دیگری تصمیم گیری شود.
6 - اولین گردهمائی فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضای این پروتکل فعالیت می کند توسط دبیرخانه این پروتکل برنامه ریزی شده برگزار خواهد شد. گردهمائی های عادی بعدی فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند در ارتباط با گردهمائی های عادی فراهمائی اعضاء برگزار خواهد شد، مگر آنکه فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضای این پروتکل پس از تاریخ لازم الاجراء شدن این پروتکل برنامه ریزی شده برگزار خواهد شد.
گردهمائی های عادی بعدی فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند در ارتباط با گردهمائی های عادی فراهمائی اعضاء برگزار خواهد شد، مگر آنکه فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند، به نحو دیگری تصمیم گیری کند.
7 - گردهمائی های فوق العاده فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند باید زمانهای دیگری که فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند ضروری تشخیص داده یا بنا به درخواست کتبی یکی از اعضاء برگزار شود، مشروط بر اینکه ظرف شش ماه از تاریخ ارسال درخواست به اعضاء توسط دبیرخانه حداقل یک سوم اعضاء از آن پشتیبانی کرده باشند.
8 - سازمان ملل متحد و آژانسهای تخصصی آن و آژانس بین المللی انرژی اتمی و همچنین هر کشور عضو یا ناظر آن که عضو کنوانسیون نیست می تواند بعنوان ناظر در اجلاس فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند حضور داشته باشد هر نهاد یا آژانسی اعم از ملی یا بین المللی ، دولتی یا غیر دولتی که در موضوعات تحت پوشش این پروتکل دارای صلاحیت تشخیص داده شده است و علاقمندی به حضور به عنوان ناظر در گردهمائی فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند را به دبیرخانه اعلام گردد، می تواند مورد پذیرش قرار گیرند، مگر اینکه حداقل یک سوم اعضاء حاضر اعتراض خود را اعلام کنند. جز در مواردی که به نحو دیگری در این ماده پیش بینی شده ، پذیرش و شرکت ناظران بایستی تابع آئین کار موضوع بند ( 5 ) فوق باشد.
ماده 30 - نهادهای فرعی
1 - هر نهاد فرعی که توسط کنوانسیون یا به موجب کنوانسیون ایجاد شده باشد براساس تصمیم فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند در موردی که گردهمائی اعضاء مشخص کند که چه وظیفه ای را آن سازمان باید انجام دهد، می تواند پروتکل را انجام دهد.
2 - اعضاء کنوانسیون که عضو پروتکل نیستند می توانند بعنوان ناظر در جریان برگزاری هر گردهمائی هر نهاد فرعی مزبور شرکت کنند. در صورتی که یک نهاد فرعی کنوانسیون به عنوان نهاد فرعی این پروتکل فعالیت می کند، اتخاذ تصممیات به موجب این پروتکل صرفا" توسط اعضای پروتکل اتخاذ می شود.
3 - در صورتی که یک نهاد فرعی کنوانسیون وظایف خود را در خصوص موضوعات مربوط به این پروتکل انجام دهد، هر یک از اعضای دفتر آن نهاد فرعی که بعنوان عضو کنوانسیون محسوب می شود ولی در آن زمان عضو پروتکل نمی باشد باید با عضوی که از میان اعضای این پروتکل و به وسیله اعضاء انتخاب می شود، جایگزین شود.
ماده 31 - دبیرخانه
1 - دبیرخانه ای که براساس ماده ( 24 ) کنوانسیون تاسیس شده است به عنوان دبیرخانه این پروتکل انجام وظیفه خواهد کرد.
2 - بند ( 1 ) ماده ( 24 ) کنوانسیون در مورد وظایف دبیرخانه با اعمال تغییرات لازم در مورد این پروتکل اعمال خواهد شد.
3 - هزینه های خدمات دبیرخانه ای این پروتکل تا حدی که مشخص است ، توسط اعضاء تامین خواهد شد. فراهمائی اعضاء که به عنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند در اولین گردهمائی خود در مورد ترتیبات تامین بودجه مورد نیاز تصمیم گیری خواهدنمود.
ماده 32 - ارتباط با کنوانسیون
مفاد این کنوانسیون در رابطه با پروتکل های آن در مورد این پروتکل به کار گرفته خواهد شد مگر این که به نحو دیگری در این پروتکل پیش بینی شده باشد.
ماده 33 - نظارت و گزارش
هر عضو باید بر اجرای تعهدات خود به موجب این پروتکل نظارت کند، و در فواصل تعیین شده به وسیله فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضای این پروتکل فعالیت می کند، در مورد اقداماتی که برای اجرای این پروتکل انجام داده است به فراهمائی فوق الذکر گزارش دهد.
ماده 34 - رعایت
فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند، باید در اولین گردهمائی خد تشریفات همکاری و راهکارهای سازمانی را به منظور ترغیب رعایت مفاد این پروتکل مورد بررسی قرار داده و تصویب نماید و موارد عدم رعایت را عنوان نماید. این تشریفات و راهکارها در صورت اقتضا شامل مفادی در خصوص ارائه مشورت یا همکاری خواهد بود. این تشریفات و راهکارهابدون خدشه به تشریفات و راهکارهای حل و فصل اختلافات که در ماده ( 27 ) کنوانسیون مقر شده و مجزا از آنها می باشد.
ماده 35 - ارزیابی و بازنگری
فراهمائی اعضاء که بعنوان اجلاس اعضاء این پروتکل فعالیت می کند موظف است پنج سال پس از لازم الاجراء شدن این پروتکل و حداقل هر پنج سال پس از آن ، ارزیابی در مورد کارائی پروتکل ، از جمله ارزیابی و پیوستهای آن را بررسی کند.
ماده 36 - امضاء
این پروتکل از تاریخ 15 تا26 ماه مه سال 2000 ( مطابق با26 اردیبهشت تا 6 خرداد سال 1379 ) برای امضاء کشورها و سازمانهای وحدت اقتصادی منطقه ای در دفتر سازمان ملل متحد در نایروبی واز تاریخ 5ژوئن سال 2000 تا 4 ژوئن سال 2001 ( مطابق با16 خرداد سال 1379 تا14 خرداد سال 1380 ) در مقر سازمان ملل متحد در نیویورک آماده ، برای امضاء مفتوح می باشد.
ماده 37 - لازم الاجراء شدن
1 - این پروتکل از روز نوزدهم بعد از تاریخ سپردن پانزدهمین سند تنفیذ پذیرش ، تصویب یا الحاق توسط کشورها یا سازمانهای وحدت اقتصادی منطقه ای که عضو کنوانسیون هستند، لازم الاجراء می گردد.
2 - این پروتکل برای کشور یا سازمان وحدت اقتصادی منطقه ای که این پروتکل را پس از لازم الاجراء شدن به موجب بند ( 1 ) فوق تنفیذ کرده می پذیرد یا تصویب می کند یا به آن ملحق می شود از روز نوزدهم بعد از تاریخی که کشور مزبور یا سازمان وحدت اقتصادی منطقه ای سند تنفیذ، پذیرش ، تصویب یا الحاق خود را می سپرند، یا در تاریخی که کنوانسیون برای آن کشور یا سازمان وحدت اقتصادی منطقه ای لازم الاجراء می شود، - هر کدام دیرتر باشد - لازم الاجراء خواهد شد.
3 - از نظر بندهای ( 1 ) و ( 2 ) فوق ، هر سندی که به وسیله سازمان وحدت اقتصادی منطقه ای سپرده شود بعنوان سندی اضافه بر اسناد سپرده شده به وسیله کشورهای عضو چنین سازمانی به حساب نخواهد آمد.
ماده 38 - حق شرط
هیچ حق شرطی را نمی توان برای این پروتکل قائل شد.
ماده 39 - کناره گیری
1 - یک عضو می تواند در هر زمان پس از دو سال از تاریخ لازم الاجراء شدن این پروتکل برای آن عضو، با ارائه اطلاعیه کتبی به امین اسناد از پروتکل کناره گیری نماید.
2 - چنین کناره گیری هائی با گذشت یک سال از تاریخ دریافت آن به وسیله امین اسناد یا در تاریخ دیرتری که ممکن است دراطلاعیه کناره گیری مشخص شود، انجام خواهد شد.
ماده 40 - متون معتبر
نسخه اصلی این پروتکل که متون عربی ، چینی ، انگلیسی ،فرانسوی ، روسی و اسپانیائی آن از اعتبار یکسان برخوردار می باشد به دبیر کل سازمان ملل سپرده خواهد شد.
در تایید مراتب فق ، امضاء کنندگان زیر که بدین منظور به طور مقتضی اختیار یافته اند این پروتکل را امضاء کرده اند:
این پروتکل در روزبیست ونهم ژانویه سال دو هزار میلادی ( برابر با نهم بهمن ماه یکهزار و سیصد و هفتاد وهشت هجری شمسی ) در مونترال تنظیم شد.
پیوست 1 - اطلاعات مورد نیاز در اطلاعیه ها به موجب مواد ( 8 ) ( 10 ) و ( 13 )
الف - نام ، نشانی و جزئیات تماس صادر کننده .
ب - نام و هویت موجود زنده تغییر شکل یافته و نیز طبقه بندی بومی و در صورت وجود - سطح ایمنی زیستی موجود زنده تغییر شکل یافته در کشور صادر کننده .
ت - تاریخ یا تاریخهای معین نقل وانتقالات برون مرزی ، در صورت مشخص بودن .
ث - وضعیت طبقه بندی ، نام عمومی ، نقطه وکانون جمع آوری یا اکتساب و ویژگیهای موجود گیرنده یا موجودات والد مرتبط با ایمنی زیستی .
ج - مرکز اصلی ومراکز تنوع ژنتیکی ( در صورت مشخص بودن ) موجود گیرنده و یا موجودات والد و توصیف محلهای اصلی که موجودات می توانند مقاومت کرده یا تکثیر شوند.
چ - وضعیت طبقه بندی ، نام عمومی ، کانون جمع آوری یا اکتساب و ویژگیهای موجود دهنده یا موجودات مرتبط با ایمنی زیستی .
خ - استفاده مورد نظر از موجود زنده تغییر شکل یافته یا محصولات ناشی از آن ، یعنی مواد پردازش شده ای که ناشی از اصل موجود زنده تغییر شکل یافته هستند و شامل ترکیبات جدید قابل شناسائی مواد ژنتیکی قابل تکثیر می باشند که با استفاده از فناوری زیستی جدید به دست آمده است .
د - مقدار یا حجم موجود زنده تغییر شکل یافته که انتقال می یابد.
ذ - گزارش قبلی و موجود ارزیابی خطر طبق پیوست ( 3 ) .
ر - روشهای پیشنهادی برای جابجائی ، ذخیره ، حمل و نقل و کاربرد ایمن از جمله بسته بندی ، بر چسب زدن ، ارائه اسناد و مدارک ، روشهای انهدام و واگذاری ، در صورت اقتضاء.
ز - وضعیت کنترل و نظارت بر موجود زنده تغییر شکل یافته در کشور صادر کننده ( برای مثال ، آیا در کشور صادر کننده ممنوع است و آیا محدودیتهای دیگری وجد دارد و آیا برای رهاسازی عمومی تصویب شده ) و اگر موجود زنده تغییر شکل یافته در کشور صادر کننده ممنوعیت دارد، با دلایل ممنوعیت .
س - نتیجه هدف هر نوع اطلاعیه صادر کننده به سایر کشورها در مورد موجود زنده تغییر شکل یافته ای که قرار است حمل ونقل شود.
ش - اعلام اینکه اطلاعات فوق الذکر صحت کامل دارد.
پیوست 2 - اطلاعات مورد نیاز در مورد موجودات زنده تغییر شکل یافته جهت استفاده مستقیم بعنوان غذا یا علوفه ، با پردازش به موجب ماده ( 11 )
الف - نام و جزئیات تماس متقاضی جهت تصمیم گیری برای استفاده داخلی .
ب - نام و جزئیات تماس مقام مسئول جهت تصمیم گیری .
پ - نام و هویت موجود زنده تغییر شکل یافته .
ت - تشریح تغییر و ژن ، فنون مورد استفاده و ویژگیهای ناشی از موجود زنده تغییر شکل یافته .
ث - هر گونه هویت منحصر به فرد موجود زنده تغییر شکل یافته .
ج - وضعیت طبقه بندی ، نام عمومی ، کانون جمع آوری یااکتساب و ویژگیهای موجود گیرنده یا موجودات والد مرتبط با ایمنی زیستی .
چ - مراکز اصلی ومراکز تنوع ژنتیکی ( در صورت مشخص بودن ) موجود گیرنده و یا موجودات والد و توصیف محلهای اصلی که موجودات می توانند مقاومت کرده یا تکثیر شوند.
ح - وضعیت طبقه بندی ، نام عمومی ، کانون جمع آوری یا اکتساب و ویژگیهای موجود دهنده با موجودات مرتبط با ایمنی زیستی .
خ - کاربردهای تصویب شده موجود زنده تغییر شکل یافته .
د - گزارش ارزیابی خطر طبق پیوست ( 3 ) .
ذ - روشهای پیشنهادی برای جابجائی ، ذخیره ، حمل و نقل و کاربرد ایمن از جمله بسته بندی ، بر چسب زدن ، ارائه اسنادومدارک ، روشهای انهدام و واگذاری ، در صورت اقتضاء.
پیوست 3 - ارزیابی خطر:
2 - ارزیابی خطر از جمله به وسیله مقامات صالح برای اتخاذ تصمیات اطلاع داده شده در مورد موجودات زنده تغییر شکل یافته به کار گرفته می شود.
اصول کلی .
3 - ارزیابی خطر باید به روش علمی صحیح و شفاف انجام گیرد و می توان توصیه های کارشناسان و رهنمودهای ارائه شده از سوی سازمانهای بین المللی مربوط را مورد توجه قرارداد.
4 - عدم دانش علمی با توافق علمی نباید لزوما" بعنوان شاخص سطح خاص خطر، فقدان خطر یا خطری قابل پذیرش تفسیر گردد.
5 - خطرات مرتبط با موجود زنده تغییر شکل یافته یا محصولات ناشی از آن ، یعنی مواد پردازش شده ای که ناشی از اصل موجود زنده تغییر شکل یافته هستند از جمله ترکیبات جدید قابل شناسائی مواد ژنتیکی قابل تکثیر که با استفاده از فناوری زیستی جدید به دست آمده ، باید در زمینه طخرات مطرح شده از سوی گیرندگان موجودات تغییر شکل نیافته با والد و در محیط زیست دریافت کننده بالقوه مساعد، مورد بررسی قرار گیرند.
6 - ارزیابی خطر باید بر مبنای مورد به مورد انجام پذیرد. اطلاعات مورد نیاز می تواند در ماهیت و سطح جزئیات از موردی به موردی بسته به موجود زنده تغییر شکل یافته مربوط، کاربرد مورد نظر آن و محیط زیست دریافت کننده بالقوه مساعد تفاوت نماید.
روش شناسی :
7 - فرآیند ارزیابی خطر می تواند از یک سو موجب طرح نیاز به اطلاعات بیشتر در خصوص موضوعات خاص گردد که ممکن است در طول فرآیند ارزیابی مشخص و درخواست شود، حال آنکه از سوی دیگر اطلاعات پیرامون سایر موضوعات ممکن است در برخی موارد و شرایط مرتبط نباشد.
8 - ارزیابی خطر برای نیل به هدف خود در صورت اقتضاء شامل مراحل زیر می باشد:
الف - شناسائی ویژگیهای نوین قنوتیپ و ژنوتیپ در ارتباط با موجود زنده تغییر شکل یافته که ممکن است دارای تاثیرات زیانباری بر تنوع زیستی در محیط زیست دریافت کننده بالقوه مساعد داشته باشد با توجه به خطرات تهدید کننده بهداشت انسانی .
ب - ارزیابی احتمالی این آثار زیانبار محقق شده با توجه به سطج و نوع ارائه شدن به محیط زیست دریافت کننده بالقوه مساعد موجود زنده تغییر شکل یافته .
پ - ارزیابی پیامدهای مزبور در صورتی که تاثیرات زیانبار محقق شود.
ت - برآورد کلی خطر به وجود آمده به وسیله موجود زنده تغییر شکل یافته براساس ارزیابی احتمالی و نتایج اثرات زیانباری که محقق شده است .
پ - ارزیابی پیامدهای مزبور در صورتی که تاثیرات زیانبار محقق شود.
برآورد کلی خطر به وجود آمده به وسیله موجود زنده تغییر شکل یافته براساس ارزیابی احتمالی و نتایج اثرات زیانباری که محقق شده است .
ت - برآورد کلی خطر به وجود آمده به وسیله موجود زنده تغییر شکل یافته براساس ارزیابی احتمالی و نتایج اثرات زیانباری که محقق شده است .
ث - توصیه در مورد این که آیا خطرات قابل قبول یا قابل مدیریت است یا خیر از جمله در صورت ضرورت شناسائی راهبردهائی برای مدیریت این خطرات ، و
ج - در صورتی که عدم یقین نسبت به سطح خطر وجود داشته باشد، از طریق درخواست اطلاعات بیشتر در خصوص موارد خاص مورد نظر با اجرای راهبردهای مناسب مدیریت خطر و با نظارت بر موجود زنده تغییر شکل یافته در محیط زیست دریافت کننده می توان به موضوع پرداخت .
نکات قابل توجه :
9 - ارزیابی خطر، بسته به مورد ، جزئیات علمی و فنی مربوط در خصوص خصوصیات مطالب زیر را مورد توجه قرار می دهد:
الف - موجود گیرنده یا موجودات والد : خصوصیات زیستی موجود گیرنده یا موجودات والد شامل اطلاعات راجع به طبقه بندی ، نام عمومی ، اصل ، مراکز اصلی و مراکز تنوع ژنتیکی - در صورت مشخص بودن - و توصیف محلهای اصلی که موجودات می توانند مقاومت کنند و تکثیر شوند.
ب - موجود یا موجودات دهنده : وضعیت طبقه بندی ، نام عمومی ، منبع و خصوصیات زیستی مرتبط با موجودات دهنده .
پ - جامل : خصوصیات جامل ، شامل هویت آن ، در صورت وجود ، منبع یا منشاء و گسترده میزبان آن .
ت - مورد یا موارد اضافه شده و یا خصوصیات تغییر شکل یافته : خصوصیات ژنتیکی اسید نوکلئیک اضافه شده و فعالیتی که مشخص می کند و یا خصوصیات تغییر شکل یافته عرضه شده .
ث - موجود زنده تغییر شکل یافته : هویت موجود زنده تغییر شکل یافته و اختلافات بین خصوصیات زیستی موجود زنده تغییر شکل یافته و موجود گیرنده یا موجودات والد مزبور.
ج - کشف و شناسائی موجود زنده تغییر شکل یافته : روشهای کشف و شناسائی پیشنهاد شده و یژگیها، حساسیت و قابلیت اطمینان آنها.
چ - اطلاعات مرتبط با کاربرد مورد نظر: اطلاعات مربوط به کاربرد مورد نظر موجود زنده تغییر شکل یافته شامل کاربرد جدید یا تغییر یافته در مقایسه با موجود گیرنده یا موجودات والد، و
ح - محیط زیست دریافت کننده : اطلاعات در مورد محل ، خصوصیات جغرافیائی ، آب و هوائی و بوم شناسی ، شامل اطلاعات مربوط در مورد تنوع زیستی ومراکز اصلی در محیط زیست دریافت کننده بالقوه مساعد.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده منضم به متن پروتکل شامل مقدمه و چهل ماده و سه پیوست در جلسه علنی روز چهارشنبه مورخ بیست و نهم مردادماه یکهزار و سیصد و هشتاد و دو مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 9/6/1382 به تایید شورای نگهبان رسیده است .
رئیس مجلس شورای اسلامی - مهدی کروبی


منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)