آئین نامه تضمین برای معاملات دولتی

شماره 493/ت 28393ه 11/8/1382
هیات وزیران در جلسه مورخ 4/8/1382 بنا به پیشنهاد شماره 53212/101 مورخ 28/3/1382 سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور وبه استناد ماده ( 6 ) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت - مصوب 1380 - آئین نامه تضمین برای معاملات دولتی را بشرح ذیل تصویب نمود:

ماده 1 - مقررات این آئین نامه در اجرای قانون آئین نامه معاملات دولتی و در مورد پیش پرداخت و مبلغ ونوع تضمین ها شامل قراردادهای خدمات مشاوره ، مدیریت طرح ، امور پیمکانکاری ، ساخت تجهیزات و نصب ، خرید ماشین آلات ، تجهیزات ، کالا مواد و مصالح و قراردادهای حمل ونقل به تنهایی یا بصورت مجموعه ای از دو یاچند مورد از آنها می باشد.
ماده 2 - انواع تضمین قراردادها از نظر موضوع کاربرد آنها در قرارداد بشرح زیر است :
الف - تضمین شرکت در مناقصه ( وجه التزام ) .
ب - تضمین انجام تعهدات .
ج - تضمین پیش پرداخت .
د - تضمین حسن انجام کار.
ماده 3 - انواع ضمانتهای معتبر درمعاملات دولتی بشرح زیر است :
الف - ضمانتنامه بانکی .
ب - ضمانت نامه های صادر شده از سوی موسسات اعتباری غیر قانکی که دارای لازم از طرف بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هستند.
ج - وجه نقد.
د - سفته با امضای صاحبان امضای مجاز با مهر شرکت .
ه - سایر ضمانت نامه ها شامل :
1 - وثیقه ملکی معادل نوددرصد ( 90% ) ارزش کارشناسی رسمی آن .
2 - انواع اوراق مشارکت ( موضوع قانون نحوه انتشار اوراق مشارکت ، مصوب 1376 ) .
3 - سهام شرکتهای سهامی عام پذیرفته شده در بورس اوراق بهاردار تهران به ماخذ هفتاددرصد ( 70% ) ارزش روز آن .
4 - مطالبات تایید شده قراردادها از سوی دستگاههای اجرائی و ذیحسابان مربوط.
ماده 4 - در قراردادهای خدمات مشاوره ، قراردادهای خدمات مدیریت طرح و امور تحقیقاتی تضمین هااز نوع تضمین پیش پرداخت و تضمین حسن انجام کار است که بشرح زیر تعیین و پرداخت می شود:
الف - تضمین پیش پرداخت : مبلغ پیش پرداخت برای خدمات مربوط به مطالعه وطراحی و خدماتی تحقیقاتی ، معادل بیست درصد ( 20% ) مبلغ اولیه حق الزحمه مربوط ( مبلغ برآورد حق الزحمه ) و برای خدمات مربوط به دوره ساخت و تحویل معادل ده درصد ( 10% ) مبلغ اولیه حق الزحمه مربوط می باشد که در ازای تضمین به نفع دستگاه اجرائی و بدون کسر کسورات قانونی پرداخت می شود.
ب - تضمین حسن انجام کار: بابت تضمین حسن انجام کار ، معادل ده درصد ( 10% ) از هر پرداخت حق الزحمه کسر و در حساب سپرده نگهداری می شود.
مبالغ نقدی سپرده حسن انجام کار در ازای تضمین به نفع دستگاه اجرائی ، به طرف قرارداد دستگاه اجرائی بازگردانده می شود
تبصره - تضمین معتبر در این قراردادها شامل تضمینهای نوع ( الف ) ، ( ب ) ، ( د ) و ( ه ) مندرج در ماده ( 3 ) می باشد.
ماده 5 - در قراردادهای پیمانکاری ، ساخت تجهیزات و نصب ، انواع تضمین ها شامل تضمین شرکت در مناقصه ، تضمین انجام تعهدات ، تضمین پیش پرداخت و تضمین حسن انجام کار می باشد که بشرح زیر مبلغ آنها تعیین و پرداخت می شود.
الف - تضمین شرکت در مناقصه : مبلغ شرکت در مناقصه بر حسب درصدی از برآورد هزینه اجرای ار بشرح جدول زیر تعیین می شود:

برآورداجرای کار تا100 مازادبر100 مازادبر1000 مازاد بر
به میلیون ریال تا1000 تا000/000/1 000/000/1

درصد 5 5/0 3/0 2/0

تضمین معتبر برای شرکت در مناقصه شامل تضمینهای نوع ( الف ) ، ( ب ) ( ج ) و ( ه2 ) مندرج در ماده ( 3 ) می باشد.
ب - تضمین انجام تعهدات : مبلغ تضمین انجام تعهدات معادل پنج درصد ( 5% ) مبلغ اولیه پیمان ( مبلغ پیشنهادی پیمانکار ) است .
تضمین معتبر برای انجام تعهدات بر حسب درصدی از مبلغ اولیه پیمان بشرح جدول زیر است :

مبلغ اولیه پیمان تا30 مازاد بر30تا70 مازاد بر70
به میلیارد ریال

درصد 5 5 5

5/2 5/2 5/1 5/3

نوع ضمانتنامه ( به الف ، ب الف ، ب ، الف ، ب ، ج ، الف ، ب الف ، ب ، ج
شرح مندرج درماده 3 ج وه ج و ه د و ه ج وه د وه

ج - تضمین پیش پرداخت
1 - پیش پرداخت در قراردادهای پیمانکاری ونصب : مبلغ پیش پرداخت معادل بیست درصد ( 20% ) مبلغ اولیه پیمان است .
مبلغ پیش پرداخت حداقل در سه قسط بشرح زیر در ازای تضمین به نفع دستگاه اجرائی بدون کسر کسورات قانونی پرداخت می شود:
قسط اول معادل هشت درصد ( 8% ) پس از تحویل کارگاه ، قسط دوم معادل شش و نیم درصد ( 5/6% ) پس از تجهیز کارگاه لازم برای شروع عملیات و قسط سوم معادل پنج و نیم درصد ( 5/5% ) پس از انجام سی درصد ( 30% ) مبلغ اولیه پیمان طبق صورت وضعیتهای موقت بدون محاسبه مصالح پای کار.
پس از واریز اقساط اول و دوم پیش پرداخت ، معادل چهارده ونیم درصد ( 5/14% ) از مبلغ ناخالص تمام صورت وضعیتهای موقت ( به استثنای تعدیل ، مابه التفاوت نرخ مصالح و پرداخهای مشابه ) کسر می شود و برای واریز قسط سوم معادل هشت درصد ( 8% ) علاوه برچهارده و نیم درصد ( 5/14% ) یاد شده از صوت وضعیتها کسر می شود به نحوی که مبلغ پیش پرداخت تا آخرین صورت وضعیت موقت مستهلک شود.
در صورت ضرورت تادیه پیش پرداخت در بیشتر از سه قسط و یا تفکیک پیش پرداخت بخشهای مختلف کار ، اقساط پیش پرداخت و نحوه واریز آنها ، باید در شرایط خصوصی پیمان مربوط درج شود.
2 - پیش پرداخت در قراردادهای ساخت تجهیزات : مبلغ پیش پرداخت معادل بیست و پنج درصد ( 25% ) مبلغ اولیه قرارداد است .
اقساط پیش پرداخت با توجه به برنامه زمانی ساخت و تحویل تجهیزات و نیز اقساط بازگرداندن پیش پرداخت به تناسب تجویل تجهیزات و پرداخت وجه آنها تعیین و در شرایط خصوصی قراردادهای مربوط درج می شود.
تضمین معتبربرای پیش پرداخت شامل تضمینهای نوع ( الف ) ، ( ب ) و ( ه ) مندرج در ماده ( 3 ) می باشد.
تبصره - دستگاههای اجرائی می توانند به جای تضمین های تادیه پیش پرداخت ، سفته یا امضای صاحبان امضای مجاز شرکت پیمانکار دریافت کنند به شرط آنکه مبلغ پیش پرداخت را به جساب مشترک دستگاه اجرائی و پیمانکار واریز نموده و یا نظارت دستگاه اجرائی به مصرف تجهیز کارگاه ، تکمیل ماشین آلات وخرید مصالح برسانند. پیمانکار باید ماشین آلات خریداری شده از این محل را به عنوان وثیقه واریز پیش پرداخت در رهن دستگاه اجرائی قرار دهد و تا تصفیه بدهی خود بابت پیش پرداخت حق خارج کردن آنها را از کارگاه بدون اجازه دستگاه اجرائی ندارد.
د - تضمین حسن انجام کار ، بابت تضمین حسن انجام کار معادل ده درصد ( 10% ) از هر پرداخت ( صورت وضعیت موقت ، تعدیل ، مابه التفاوت نرخ مصالح و پرداختهای مشابه ) کسر و در حساب سپرده نگهداری می شود. هشتاد درصد ( 80% ) مبالغ سپرده حسن انجام کار در ازای تضمینهای نوع ( الف ) ، ( ب ) و ( ه ) مندرج در ماده ( 3 ) به پیمانکار بازگردانده می شود.
ماده 6 - در قراردادهایی که شامل دو یا چند مورد از کارهای مشاوره ، مدیریت طرح ، ساخت تجهیزات ، پیمانکاری و نصب است ، انواع تضمین ها شامل تضمین شرکت در مناقصه ، تضمین انجام تعهدات ، تضمین پیش پرداخت و تضمین حسن انجام کار می باشد. مبلغ و شرایط تضمینهای این نوع قراردادهای طبق مقررات تعیین شده برای قراردادهای پیمانکاری و نصب ( درج شده در ماده 5 ) می باشد. مبلغ و شرایط پیش پرداخت این قراردادها با توجه به نسبت مبلغ برآورد هزینه تجهیزات و مبلغ برآورد هزینه اجرا ( پیمانکاری ونصب ) به تناسب ، طبق ماده ( 5 ) تعیین می شود.
ماده 7 - در قراردادهای خرید ماشین آلات ، تجهیزات ، کالا ، مواد و مصالح و قراردادهای حمل ونقل ، ضمانتنامه های معتبر از نوع تضمین شرکت درمناقصه ، تضمین انجام تعهدات و تضمین پیش پرداخت می باشد. میزان تضمین شرکت در مناقصه خرید و قراردادهای حمل و نقل با توجه به موضوع و خصوصیات معامله و به تشخیص دستگاه مناقصه گزار حداکثر تامیزان پنج درصد مبلغ برآوردی معامله تعیین می گردد که از انواع ( الف ) ، ( ب ) ، ( ج ) و ( ه - 2 ) مندرج در ماده ( 3 ) می باشد.
تضمین انجام تعهدات ، معادل ده درصد ( 10% ) مبلغ اولیه پیمان ( مبلغ پیشنهادی فروشنده ) است که بر حسب درصدهای جدول بند ( ب ) ماده ( 5 ) تعیین می گردد و باید قبل از انعقاد قرارداد توسط فروشنده ارایه شود.
میزان پیش پرداخت بر طبق آئین نامه معاملات دولتی تا سقف بیست و پنج درصد ( 25% ) مبلغ معامله تعیین می گردد که در قبال تضمین های نوع ( الف ) ، ( ب ) ، ( ج ) و ( ه - 2 ) مندرج در ماده ( 3 ) پرداخت خواهد شد. تضمین پیش پرداخت باید تا پایان مدت قرارداد دارای اعتبار بوده و مادام که مهلتهای فوق منقضی نشده باشد. فروشنده مکلف به تمدید اعتبار آن است .
استرداد تضمین انجام تعهدات این قراردادها مشمول موارد عام از نحوه استرداد تضمین هاست که در تبصره ذیل ماده ( 8 ) آمده است .
ماده 8 - دستگاههای اجرائی باید از برگهای ( فرمهای ) پیوست این آئین نامه ( نمونه یک تا چهار ) برای تضمین های نوع ( الف ) و ( ب ) مندرج در ماده ( 3 ) استفاده کنند. شرایطی که در برگهای یاد شده برای استرداد یا ابطال ضمانتهای بانکی تعیین شده است برای انواع دیگر تضمین نیز باید رعایت شود.
تبصره 1 - موارد عام در مورد نحوه استرداد تضمین ها عبارتنداز:
1 - تضمین شرکت در مناقصه مربوط به برنده مناقصه پس از ارایه تضمین انجام تعهدات وانعقاد قراردادمسترد خواهد شد.
2 - تضمین یا سپرده پیش پرداخت به تناسب انجام کار با تحویل کالا بر اساس گواهی کارفرما آزاد می گردد.
3 - تضمین انجام تعهدات پس از تحویل موقت و صدور گواهی تحویل موقت مسترد می گردد.
4 - در مواردی که به تشخیص کارفرما در خریدکالا حصول اطمینان از صحت عملکرد آن براساس مشخصات مربوط لامز باشد پنجاه درصد ( 50% ) از ضمانتنامه یا سپرده انجام تعهدات بر طبق ردیف ( 2 ) آزاد و پنجاه درصد ( 50% ) دوم پس از پایان دوره تضمین و صدور گواهی تحویل قطعی مسترد می گردد.
آزاد سازی این بخش از تضمین انجام تعهدات منوط به گواهی کارفرما مبنی بر تحویل نقشه های ( چون ساخت ) و دستورالعملهای بهره برداری و نگهداری می باشد.
5 - استرداد کسور وجه الضمان قراردادهای منعقده با مصوبات قبلی ، تابع مفاد این تصویبنامه می باشد.
تبصره 2 - تا زمان اجرائی شدن استفاده از نمونه ضمانت نامه های موضوع این ماده توسط بانکها اجازه داده می شود ضمانت نامه های که در فاصهل زمانی تصویب آئین نامه لغایت پایان سال 1382 مطابق فرمهای ابلاغی در مقررات مورد عمل قبلی توسط بانکها صادر شده یا می شود مورد قبول دستگاههای اجرائی قرار گیرد. بانکها مکلفند حداکثر از اول سال 1383 به بعد کلیه ضمانت نامه ها را بر طبق نمونه های جدید ابلاغی صادر وارائه نمایند.
ماده 9 - سایر شرایط لازم در مورد تضمین های قراردادهای مصوب سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور می باشد.
ماده 10 - دستورالعمل استفاده از تضمین های نوع ( ه ) مندرج در ماده ( 3 ) تا دو ماه پس از ابلاغ این تصویبنامه به وسیله وزارت اموراقتصادی و دارایی با همکاری سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تهیه و توسط سازمان یاد شده برای اجرا ابلاغ می شود. تا ابلاغ آئین نامه مذکور ، دستگاههای اجرائی می توانند با تشخیص خود از تضمینهای نوع ( ه ) مندرج در ماده ( 3 ) استفاده کنند.
ماده 11 - تضمین معتبر برای انعقاد قرارداد با شرکتهای خارجی ، فقط ضمانتهای بانکی از بانکهای مورد تایید بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران است . ضمانتنامه بخش ارزی قراردادها به لحاظ مقدار باید حداقل معدل بخش ارزی قرارداد و نوع آن همان ارز قرارداد باشد. مبلغ پیش پرداخت و شرایط پرداخت یا بازپرداخت سهم ارزی پیش پرداخت قراردادها ، طبق ضوابط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در زمان واگذاری کارها می باشد.
ماده 12 - سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور نظارت بر حسن اجرای این آئین نامه و پاسخگویی به سوالات احتمالی را بر عهده دارد.
ماده 13 - این تصویبنامه جایگزین تصویبنامه شماره 10729/26590ه مورخ 1/4/1381 می گردد.
معاون اول رئیس جمهور - محمد رضا عارف

بسمه تعالی
ضمانتنامه شرکت در مناقصه
( نمونه یک )
نظر به اینکه بنشانی
مایل است در مناقصه شرکت نماید ، این از درمقابل برای مبلغ ریال تضمین تعهد می نماید چنانچه به این اطلاع دهدکه پیشنهاد شرکت کننده نامبرده موردقبول واقع شده ومشارالیه از امضای پیمان مربوط یاتسلیم ضمانتنامه پیمان استنکاف نموده است ، تا میزان ریال هر مبلغی را که مطالبه نماید ، به محض دریافت اولین تقاضای کتبی واصله از سوی بدون اینکه احتیاجی به اثبات استنکاف یا اقامه دلیل و یا صدور اظهارنامه یا اقدامی از مجاری قانونی یا قضایی داشته باشد ، بی درنگ در وجه یا حواله کرد بپردازد.
مدت اعتبار این ضمانتنامه سه ماه است وتا آخر ساعت اداری روز معتبر می باشد.
این مدت بنا به درخاست کتبی برای حداکثر سه ماه دیگر قابل تمید است ودرصورتیکه نتواند یا نخواهد مدت این ضمانتنامه را تمدید کند و یا موجب این تمدید را فراهم نسازد و را موافق با تمدید ننماید ، متعهد است بدون اینکه احتیاجی به مطالبه مجدد باشد ، مبلغ درج شده در این ضمانتنامه را در وجه یا حواله کرد پرداخت کند.
چنانچه مبلغ این ضمانتنامه در مدت مقرر ار سوی مطالبه شود ، ضمانتنامه در سررسید ، خودبه خود باطل و از درجه اعتبار ساقط است ، اعم ازاینکه مسترد گردد یا مسترد نگردد.

عنوان پیمانکار
عنوان بانک یا موسسات اعتباری غیر بانکی دارای مجوز
عنوان دستگاه اجرائی یا کارفرما
موضوع قرارداد موردنظر

بسمه تعالی
ضمانتنامه شرکت در مناقصه
( نمونه دو )
نظر به اینکه بنشانی
به این اطلاع داده است قصد انعقادقرارداد را با دارد این در مقابل برای مبلغ ریال به منظور انجام تعهداتی که به موجب قرارداد یاد شده به عهده می گیرد تضمین و تعهد می نماید در صورتی که کتبا" و قبل از انقضای سررسید این ضمانت نامه به این اطلاع دهد که از اجرای هر یک از تعهدات ناشی از قرارداد یاد شده تخلف ورزیده است ، تا میزان ریال ، هر مبلغی را که مطالبه کند ، به محض دریافت اولین تقاضای کتبی واصله از بدون آنکه احتیاجی به صدور اظهارنامه یا اقدامی از مجاری قانونی و قضایی داشته باشد ، بی درنگ در وجه یاحواله کرد بپردازد.
مدت اعتبار این ضمانتنامه تا آخر وقت اداری روز است وبنا به درخواست کتبی واصله تا قبل از پایان وقت اداری روز تعیین شده ، برای مدتی که درخواست شود تمدید کند ویا موجب این تمدید را فراهم نسازد و نتواند را حاضر به تمدید نماید.
بدون آنکه احتیاجی به مطالبه مجدد باشد ، مبلغ درج شده در بالا در وجه یا حواله کرد پرداخت کند.
عنوان پیمانکار
عنوان بانک یا موسسات اعتباری غیر بانکی دارای مجوز
عنوان دستگاه اجرائی یا کارفرما
موضوع قرارداد مورد نظر

بسمه تعالی
ضمانتنامه پیش پرداخت
( نمونه سه )
نظر به اینکه بنشانی : به این اطلاع داده است قرارداد را با منعقد نمود هاست و قراردادمبلغ این متعهد است در صورتی که کتبا" به این بانک هر مبلغی تا میزان مانده از مبلغ پیش پرداخت را به محض دریافت اولین تقاضای کتبی واصله از بدون اینکه احتیاجی به صدور اظهارنامه و یا اقدامی ازمجازی قانونی وقضایی داشته باشد ، بی درنگ در وجه یا حواله کرد بپردازد اعتبار این ضمانتنامه تا آخر وقت اداری روز است و بنابه درخواست کتبی واصله تا قبل از پایان وقت اداری روز تعیین شده ، برای مدتی که درخواست شود قابل تمدید می باشد و در صورتی که نتواند یا نخواهد مدت این ضمانتنامه را تمدید کند و یا موجب این تمدید رافراهم نسازدونتواند را حاضر به تمدید نماید.
متعهد است بدون آنکه احتیاجی به مطالبه مجدد باشد ، مبلغ درج شده در بالا را در وجه یا حوالکه کرد پرداخت کند.
مبلغ این ضمانتنامه بنابه درخواست کتبی که در آن مبلغ پیش پرداخت واریز شده درج شده است ، طبق نظر کتبی که باید حداکثر ظرف سی روز از تاریخ تحویل نامه استعلام به در مورد مبلغ پیش پرداخت واریز شده واصل گردد ، تقلیل داده می شود و در صورت عدم وصول پاسخی از سوی ضمانتنامه معادل مبلغی که اعلام نموده است ، تقلیل داده خواهد شد.
در صورتی که تمام مبلغ این پیش پرداخت به ترتیب تعیین شده در این ضمانتنامه واریز گردد و مبلغ آن به صفر تقلیل داده شود ، این ضمانتنامه خود به خود باطل وار درجه اعتبار ساقط است ، اعم از اینکه اصل به بانک مسترد گردد یا مسترد نگردد.
عنوان پیمانکار
عنوان بانک یا موسسات اعتباری غیر باهکی دارای مجوز
عنوان دستگاه اجرائی یا کارفرما
موضوع قرارداد موردنظر

بسمه تعالی
ضمانتنامه کسور حسن انجام کار
( نمونه چهار )
نظر به اینکه بنشانی : به این اطلاع داده است که مقرر است مبلغ ریال از طرف بعنوان استرداد کسور حسن انجام کارقرارداد به پرداخت شود ، از این رو پس ازپرداخت وجه مزبور به حساب نزد این متعهد است در صورتی که کتبا" و قبل از انقضای سررسید این ضمانتنامه به این اطلاع دهد که از اجرای تعهدات ناشی از قرارداد یاد شده تخلف ورزیده است ، تا میزان ریال ، هر مبلغی را که مطالبه کند ، به محض دریافت اولین تقاضای کتبی بدون اینکه احتیاجی به صدور اظهارنامه و یااقدامی از مجاری قانونی و قضایی داشته باشد ، بی درنگ در وجه حواله کرد بپردازد. مدت اعتبار این ضمانتنامه تا آخر وقت اداری روز است و بنا به درخواست کتبی واصله تا قبل از پایان وقت اداری روز تعیین شده ، برای مدتی که درخواست شود قابل تمدید و در صورتی که نتواند یا نخواهد مدت این ضمانتنامه را قبل از انقضای آن تمدید کند و یا موجب این تمدید را فراهم نسازد و نتواند را حاضر به تمدید نماید متعهد است بدون آنکه احتیاجی به مطالبه مجدد باشد ، مبلغ درج شده در بالا را در وجه یا حواله کرد پرداخت کند.
عنوان پیمانکار
عنوان بانک یا موسسات اعتباری غیر بانکی دارای مجوز
عنوان دستگاه اجرائی یا کارفرما
موضوع قرارداد موردنظر
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)