آئین نامه اجرائی قانون تاسیس و نحوه اداره کتابخانه‎های عمومی کشور

شماره 43802/ ت31119ه -                                    14/ 9/ 1383
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
      هیات وزیران در جلسه مورخ 4/ 9/ 1383 بنا به پیشنهاد شماره 10077/ 1 مورخ 25/ 4/ 1383وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و به استناد ماده (14) قانون تاسیس و نحوه اداره کتابخانه های عمومی کشور - مصوب 1382 - آئین نامه اجرائی قانون یادشده را به شرح زیر تصویب نمود:
آئین نامه اجرائی قانون تاسیس و نحوه اداره کتابخانه های عمومی کشور
      ماده 1 - عبارات زیر در این آیین‎نامه در معانی مشروح مربوط به کار می‎روند:
      الف - قانون : قانون تاسیس و نحوه اداره کتابخانه های عمومی کشور - مصوب 1382. 
      ب - هیات امنا: هیات امنای کتابخانه‎های عمومی کشور.
      ج - انجمن استان: انجمن کتابخانه‎های عمومی استان.
      د - انجمن شهرستان: انجمن کتابخانه‎های عمومی شهرستان.
      ه - انجمن شهر: انجمن کتابخانه‎های عمومی شهر.
      ماده 2 - کتابخانه‎های عمومی ، نهادی فرهنگی است که با مجموعه‎ای منظم از منابع مکتوب و مضبوط در اشکال مختلف به منظور برآورده ساختن نیازهای اطلاعاتی ، علمی ، پژوهشی ، آموزشی ، تفریحی و غنی‎سازی اوقات فراغت عموم افراد جامعه قطع نظر از سن ، نژاد ، جنسیت ، مذهب ، ملیت ، زبان یا موقعیت اجتماعی آنها ، به ارایه خدمات کتابداری و اطلاع‎رسانی می‎پردازد.
      ماده 3 - کتابخانه‎های عمومی به عنوان یک نهاد عمومی غیردولتی دارای ارکان زیر است:
      الف - هیات امنا.
      ب - انجمن‎ها.
      ج - دبیرخانه‎ها.
      ماده 4 - جلسات عادی هیات امنا هرسه ماه یک بار با دعوت رسمی دبیرکل هیات امنا تشکیل می‎شود.
      تبصره1 - جلسات فوق‎العاده بنا به ضرورت و تشخیص رییس هیات امنا یا به‎پیشنهاد دبیرکل یا سه نفر از اعضای هیات امنا و تأیید رییس هیات امنا و با دعوت دبیرکل برگزار می‎شود.
      تبصره2 - دعوتنامه باید با دستور جلسه مشخص و حداقل ده روز قبل از تاریخ برگزاری جلسه ، برای اعضای هیات امنا ارسال شود مگر آنکه دستور و وقت جلسه بعدی در همان جلسه توسط اعضای حاضر تعیین شود یا فوریت آن را رییس هیات امنا تشخیص و اعلام نماید.
      تبصره3 - جلسات هیات امنا با حضور حداقل هفت نفر از اعضا رسمیت می‎یابد و تصمیمات آن با پنج رأی موافق معتبر است. خلاصه و اهم مذاکرات و مصوبات جلسه ، ثبت و صورتجلسات تهیه شده در دبیرخانه نگهداری می‎شود.
      تبصره4 - چنانچه هریک از اعضای موضوع بندهای « د» و « و» ماده (2) قانون ، در سه جلسه متوالی هیات امنا بدون عذر موجه غیبت نماید ، عضویت او سلب و جایگزین وی به ترتیب مقرر در قانون انتخاب خواهد شد. تشخیص عذر موجه با هیات امنا است.
      ماده 5 - هیات امنا مجاز است در تدوین دستورالعمل‎های مورد نیاز در زمینه‎های اداری و مالی موضوع بند « د» ماده (3) قانون ، چگونگی واگذاری حق بهره‎برداری از فضا و مکان کتابخانه‎ها و چگونگی اخذ وام یا استفاده از تسهیلات بانکی را با رعایت قوانین و مقررات مربوط مشخص نماید.
      ماده 6 - هیات امنا می‎تواند نسبت به تقدیر مادی و معنوی از اشخاص حقیقی یا حقوقی که در زمینه تأمین ، ساخت ، تجهیز ، توسعه ، اداره کتابخانه‎های عمومی و ارایه خدمات کتابداری و اطلاع‎رسانی خدمات برجسته‎ای ارایه نموده‎اند ، به ویژه شوراهای اسلامی شهر و شهردارانی که در حسن اجرای مواد (6) و (12) قانون و ماده (17) این آیین‎نامه ، مساعدت خاص نموده‎اند ، اقدام نماید.
        ماده 7 - دبیرکل هیات امنا مسؤولیت اداره کلیه امور دبیرخانه هیات امنا و اجرای وظایف مندرج در قانون و این آیین‎نامه و مصوبات هیات امنا و نمایندگی دبیرخانه هیات امنا ، دبیرخانه انجمن‎ها و کتابخانه‎ها در مقابل اشخاص حقیقی و حقوقی ، دولتی و غیردولتی ، داخلی و بین‎المللی ، مراجع قضایی و حل اختلاف (اختصاصی یا عمومی) ، حق طرح هرگونه دعوا یا دفاع یا تعقیب دعاوی مربوط با حق استفاده از وکلای دادگستری یا کارشناسان حقوقی شاغل در دبیرخانه یا کتابخانه‎ها را با حق توکیل به غیر دارد.
      تبصره - دبیرکل می‎تواند برخی از اختیارات خود را به مسؤولیت خود و با رعایت قوانین و مقررات مربوط به هریک از کارکنان تفویض نماید.
      ماده 8 - در شهرستانهایی که فاقد اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی هستند ، نماینده مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان به عنوان عضو و دبیر انجمن شهرستان منصوب می‎شود.
      ماده 9 - انجمن استان دارای وظایف و اختیارات زیر است که با هماهنگی دبیرخانه هیات امنا نسبت به تحقق کامل آنها اقدام خواهد کرد:
      الف - پیگیری و انجام مصوبات هیات امنا و ارایه گزارشهای لازم در وقت مقرر به دبیرخانه هیات امنا.
      ب - تشکیل دبیرخانه انجمن استان طبق  ضوابط مربوط ، نظارت برحسن اداره آن و همکاری با واحدهای استانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاههای اجرایی مرتبط و دبیرخانه هیات امنا.
      ج - نظارت کامل برحسن اجرای قانون ، این آیین‎نامه و مصوبات هیات امنا در حوزه استان.
      د - برگزاری منظم جلسات - حداقل هر دو ماه یک بار - در سطح انجمن استان و نیز برگزاری جلسات هماهنگی با انجمنهای شهرستانهای استان جهت تأمین نیازهای انجمنها و دبیرخانههای مربوط و حل و فصل مسائل و مشکلات آنها و ارسال گزارش به دبیرخانه هیات امنا.
        ه - دریافت و بررسی گزارش عملکرد و صورتهای مالی و تراز سالانه و برنامه و بودجه پیشنهادی انجمنهای شهرستانهای تحت پوشش حداکثر تا پایان فروردین ماه هر سال و ارایه جمعبندی حاصل به انضمام گزارش عملکرد خود به‎دبیرخانه هیات امنا حداکثر تا پایان خرداد ماه هر سال.
      و - بررسی برنامه و بودجه پیشنهادی انجمن هر شهرستان با حضور اعضای آن انجمن و ارایه نتایج حاصل به دبیرخانه هیات امنا برای تصویب توسط هیات امنا. در صورت عدم حصول توافق ، در مواردی که اختلاف نظر وجود دارد ، انجمن استان باید ضمن امانتداری کامل نسبت به نظر انجمن شهرستان ، نظر مستند و مستدل خود را همراه پیشنهادات اصلاحی ، مکتوب نموده و به هیات امنا ارائه نماید.
        ز - به منظور رفع پاره‎ای محرومیتها و توزیع عادلانه منابع ، انجمن استان میتواند بخشی از درآمد مازاد بر برنامه و بودجه سالانه انجمن شهرستان ، شهر ، بخش و روستا ( درصورت تشکیل) را با رضایت آنها و در صورت انطباق با نظر هدیه دهنده ، کمک کننده ، وقف نامه و متولی وقف (در مواردی که درآمد ناشی از موقوفات باشد) در سایر نقاط استان منحصراً صرف هزینه های ساخت ، تکمیل ، توسعه و تجهیز کتابخانه ها نماید.
        ح - اسناد و اوراق بهادار و تعهدآور در حدود اختیارات و وظایف محول شده با امضای ثابت رییس دبیرخانه انجمن استان به عنوان خزانه دار و امضای دبیر انجمن یا یکی از اعضای انجمن به انتخاب انجمن و مهر انجمن ذی ربط معتبر است.
        ط - انجام سایر امور ارجاعی توسط دبیرخانه هیات امنا با رعایت قوانین و مقررات مربوط. 
      ماده 10 - سال مالی انجمنها از اول فروردین هر سال شروع و در آخر اسفند همان سال پایان مییابد.
        ماده 11 - به منظور تحقق کامل مفاد ماده (12) قانون و تبصره آن ، انجمنها مکلف هستند براساس بررسی دقیق کارشناسی ، اراضی ،ابنیه و فضاهای مناسب برای کتابخانه های عمومی را شناسایی و طرحهای پیشنهادی را پس از تصویب انجمن استان برابر ضوابط و استانداردهای مصوب هیات امنا به مراجع مندرج در ماده و تبصره یادشده ابلاغ نمایند. 
      ماده 12 - جلسات انجمنها حداقل دو ماه یکبار تشکیل میشود و با حضور حداقل شش نفر از اعضا رسمیت می‎یابد و تصمیمات متخذه با رأی موافق نصف به‎علاوه یک اعضای حاضر در جلسه دارای اعتبار و لازمالاجرا است. 
      ماده 13 - رییس دبیرخانه انجمن درصورتی‎که عضو انجمن نباشد ، بدون داشتن حق رأی در جلسات انجمن شرکت می‎کند. 
      ماده 14 - انجمن شهر در برابر انجمن شهرستان و انجمن شهرستان در برابر انجمن استان در محدوده اختیارات قانونی ، مسؤولیت دارند و باید پاسخگوی عملکرد حوزه فعالیت خود باشند.
        ماده 15 - کلیه امور اجرایی و اداری کتابخانه های عمومی و انجمنها در استان براساس دستورالعملهای مصوب هیات امنا و از طریق رییس دبیرخانه انجمن استان که به وسیله دبیرکل منصوب میشود ، انجام خواهد شد. 
      ماده 16 - اعتباراتی که برای تأمین منابع مالی کتابخانه‎های عمومی ، همه ساله در بودجه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان کمک منظور میشود ، طبق مقررات و ضوابط خاص کتابخانه های عمومی جهت ساخت ، تکمیل و تجهیز ، سازماندهی ، توسعه منابع انسانی ، مدیریت کتابخانه ها ، هزینه های اداری حوزه ستادی و دبیرخانه انجمنها به مصرف میرسد.
        ماده 17 - در اجرای ماده (6) قانون ، شهرداریها مکلفند حداکثر تا پایان وقت اداری روز پانزدهم هر ماه ، نیم درصد (5/ 0%) از کل درآمد ماه قبل خود را به صورت علیالحساب به حسابی که انجمن کتابخانه‎های عمومی شهر مربوط معرفی کرده‎است واریز نمایند و نسخهای از رسید بانکی به همراه نسخه‎ای از آمار درآمدهای وصولی تهیه شده براساس صورت جامع درآمد و هزینه شهرداری که در مقاطع شش ماهه به‎تأیید شورای اسلامی شهر می‎رسد ، به انجمن شهر تحویل دهند. تسویه حساب قطعی سالانه حداکثر ظرف یک ماه از تاریخ تصویب نهایی صورت جامع درآمدها توسط شورای اسلامی شهر ، به عمل خواهد آمد.
        تبصره - شهردار در حوزه مسؤولیت خود نسبت به اجرای این ماده و تأدیه کامل سهم کتابخانه ها مسؤول است.
        ماده 18 - به منظور تحقق عدالت اجتماعی در قلمرو فعالیت کتابخانه های عمومی و عرضه عادلانه محصولات و خدمات فرهنگی ، هیات امنا منابع مالی در اختیار را با اولویت نقاط محروم در برنامه ها و بودجه مصوب هزینه می‎کند.
        ماده 19 - کلیه اموال منقول متعلق به وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی که در اختیار کتابخانه های عمومی قرار دارند به نهاد کتابخانه های عمومی واگذار میشوند.
        ماده 20 - حق استفاده از اموال غیرمنقول متعلق به وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی که تا زمان تصویب این آییننامه در اختیار کتابخانه های عمومی قرار گرفته است یا حسب نیاز کتابخانه ها به درخواست هیات امنا و با موافقت بالاترین مقام اجرایی دستگاه ذیربط قرار خواهد گرفت ، تا زمان رفع نیاز و اعلام آن توسط هیات امنا ، به نهاد کتابخانه های عمومی واگذار می‎شود و مالکیت دولت بر این‎گونه اموال به ‎قوت خود باقی است.
        تبصره - پروژه های نیمه تمام کتابخانه های عمومی پس از تکمیل برای بهره برداری در اختیار نهاد کتابخانه های عمومی قرار خواهند گرفت.
معاون اول رییس جمهور - محمدرضا عارف

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)