آئین نامه و مقررات حفاظتی پرسها

شماره 31779 21و12و47

(مقررات عمومی حفاظتی)
ماده 1 - پرسها باید مجهز به وسائلی به شرح زیر باشند که بتواند قوه محرکه و گردش فلکه مربوطه را متوقف کند.
الف - مکانیسم متوقف کننده یا وسایلی که کلیدهای قطع کننده را در حال توقف ماشین و یا کلیدهای راه اندازی را که روی موتور انفرادی دستگاه سوار شده است چفت کند.
ب - فلکه های ثابت و فلکه های هرز باید دارای چنگک های ردکننده تسمه بوده و به قسمی تعبیه شده باشد که بتوان در حال توقف دستگاه آنرا چفت کرد یا: مجهز به وسائل رد کننده تسمه یا قرقره های هادی باشد که درگیرشدن تسمه و جداکردن آنرا از فلکه های محرک تسهیل کند یا دارای کلاچی باشد که فلکه محرک نصب شده دارای دستگیرهای باشد که بتوان آنرا در حال توقف ماشین ثابت و محکم کرد.
ماده 2 - کلیه پرسها باستثناء پرسهای هیدرولیک باید مجهز به ترمزهای موثر و مطمئن باشند.
ماده 3 - پرسهای بزرگ باید دارای وسیله ای باشد که بتواند ماشین را در هر نقطه ای از مسیر فوری متوقف کند.
ماده 4 - کلیه وسائلی که در بغل ماشین های پرس نصب شده و دارای حرکت دورانی یا حرکت رفت و آمد می باشد چنانچه در ارتفاعی کمتر از 2.60 متر از کف کارگاه ها یا سکوی کار واقع شده یا در بدنه ماشین بطور خزینه قرار نگرفته باشد باید با حفاظ مناسب پوشانده شود.
مقررات مربوط به پرسهای مکانیکی یا تغذیه خودکار - نیمه خودکار و تغذیه غیرخودکار
ماده 5 - کلیه پرسهای میکانیکی که مجهز به وسائل تغذیه خودکار - نیمه خودکار - و یا غیرخودکار هستند مانند: میز دوار سیستم تغذیه کشوئی - قیف یا استوانه تغذیه - نوار حامل قطعه کار باید مجهز به وسائل زیر باشند.
الف - حفاظهای ثابت مخصوص سنبه - این حفاظها باید طوری قرار گرفته باشند که قسمت زیر حفاظ تا روی قطعه کار یا سطح کار از 6 میلیمتر تجاوز نکند همچنین بالای حفاظ اقلا تا حد فوقانی کورس سنبه ادامه داشته باشد.
ب - سیستم خاص برای محدودکردن کورس سنبه. عمل این سنبه باید طوری باشد که فضای بین سنبه و ماتریس یا رونده بیشتر از 6 میلیمتر نباشد.
ماده 6 - اطراف سنبه در پرسهای مکانیکی باید بوسیله حفاظی از ورق آهن محکم و مقاوم - ورق مشبک - میله های فلزی - نرده های محکم فلزی - شیشه نشکن یا مواد پلاستیکی شفاف پوشیده شده و به قسمی ساخته شده باشد که باعث خستگی چشم کارگر نشود.
ماده 7 - چشمه ها یا فواصل روزنه حفاظ سنبه یا دریاچه های حفاظتی در پرسهای مکانیکی به هر فاصله ای که از ماتریس قرار گرفته است نباید دارای ابعادی باشد که اجازه عبور و تماس قسمتی از دست را به منطقه عمل ماشین بدهد.
ماده 8 - در پرسهای مکانیکی برای جلوگیری از رفتن انگشتن - موها یا لباس کارگر لای غلطکهای تعذیه خودکار باید پهن غلطکهای و چرخ دهنده های مربوطه به آنها (به استثناء دهانه تغذیه) با حفاظ پوشانده شده باشد.
ماده 9 - پرسهای مکانیکی که بوسیله دست تغذیه می شود باید دارای وسایل زیر باشد.
الف - حفاظ ثابت برای سنبه یا وسیله محدودکننده کورس سنبه.
ب - حفاظ دریچه ای ( VALT) یا چفت که جلوی سنبه و ماتریس را کاملا نبندد و مجهز به دریچه ای با شرایط زیر باشد.
1 - فقط در موقعی که سنبه در حال توقف است امکان بازشدن برای دسترسی به سنبه باشد.
2 - قبل از شروع به کار سنبه دریچه بسته شود.
3 - عمل چفت شدن آن با عمل خار کلاج یا مانع خار کلاج توام باشد.
4 - مجهز به دستگاه مکمل جداگانه ای باشد تا در موقعی که سنبه در حال حرکت است دریچه فوق الذکر را بسته نگاهدارد.
5 - دریچه طوری تعبیه شده باشد که حتی المقدور بتواند از ضربه زدن نا بهنگام سنبه در موقعی که فرمان در وضعیت حرکت نیست جلوگیری کند.
ج - پرسهائی که کورس آنها بیشتر از 12.5 سانتیمتر است (باستثناء پرسهای بسیار سریع با کورسهای متغیر) باید دارای حفاظ خودکار باشد که اعمال زیر را انجام دهد.
1 - با حرکت کردن به جلو دست را از محل عمل سنبه و ماتریس دور کند.
2 - در تمام طول حرکت عادی یا اتفاقی سنبه به طرز موثر عمل نماید.
3 - طوری تنظیم شده باشد که حرکت آن به اندازه کافی بوده و قبل از ضربه زدن سنبه دست را از منطقه خطر دور کند.
ماده 10 - چشمه های موجود روی حفاظهای ثابت و حفاظهای دریچه ای پرسهای مکانیکی با دست تغذیه می شود باید بر طبق ماده 7 این آئین نامه باشد.
ماده 11 - برای تکمیل حفاظهای ذکر شده در ماده 9 این آئین نامه پرسهای بزرگی که با دست تغذیه می شود و دو یا چند کارگر روی آن کار می کنند باید مجهز به حفاظهائی باشد که به طور مکانیکی به قسمت کشوئی سنبه مربوط بوده و عمل سنبه و ماتریس به طور موثر جلوگیری نماید.
ماده 12 - در پرسهای مکانیکی که با دست تغذیه و از حفاظ تعذیه مکانیکی ردکننده دست استفاده می گردد باید دو طرف و قسمت عقب پرس دارای حفاظ باشد.
ماده 13 - حفاظهای ردکننده دست یا حرکت جبههای که به طور مکانیکی کار می کند و روی پرسای مکانیکی با تغذیه دستی نصب می گردد باید دارای شرایط ذیل باشد.
الف - در حین کار امکان دسترسی کارگر به منطقه خطرناک وجود نداشته باشد.
ب - قسمتهائی از حفاظ که امکان برخورد با دست کارگر را دارد باید با چرم یا لاستیک پوشیده شود تا از ضربه شدید یا بریدگی دست جلوگیری گردد.
ماده 14 - پرسهای مکانیکی که با دست تغذیه می شود مجهز به حفاظ دریچه ای یا حفاظ ردکننده دست با حرکت جبهه ای بوده و عمل حفاظ مستقل از حرکت باشد باید دارای وسیله مخصوص جلوگیری از تکرار ضربه (وسیله تک ضربه ای) باشد که بوسیله آن عمل پدال یا اهرم محرک بعد از هر ضربه قطع شود. و پرس را نیز متوقف نماید.
ماده 15 - عمل وسیله تک ضربه ای در پرسهای مکانیکی که با دست تغذیه می شود باید فقط بستگی به یک فنر فشاری که در داخل محفظه سربسته و یا روی یک میله قرار گرفته و فاصله بین حلقه های فنر کمتر از قطر سیم فنر باشد.
ماده 16 - پرسهای مکانیکی که با پدال فرمان داده می شود باید مجهز به حفاظهای محکم در روی پدال باشد این حفاظ باید طوری ساخته شود که پای کارگر در فواصل ضربات پرس وضع اتکائی راحتی داشته باشد.
ماده 17 - اهرم های فرمان در پرسهای مکانیکی که با دست فرمان داده می شود باید مجهز به چفتهای فنردار باشد تا از راه افتادن اتفاقی پرس جلوگیری نماید.
ماده 18 - ماتریس پرس های مکانیکی باید طوری ساخته و نصب شود که امکان حفاظ گذاری آن بر طبق مواد 5 و 9 این آئین نامه موجود باشد.
ماده 19 - جبهه جلوی ماتریس برای کم کردن خطرات احتمالی باید با زاویه 45 درجه یخ زده و بریده شود.
ماده 20 - قبل از گذراندن یا برداشتن و تنظیم ماتریس در پرسهای مکانیکی باید وسایل کافی برای جلوگیری از افتادن سنبه پیش بینی گردد.
ماده 21 - پرسهای هیدرولیک مخصوص فشردن مواد یا عصاره کشی از آنها باید حفاظ گذاری شده باشد.
ماده 22 - دریچه های حفاظتی چفت دار در پرسهای هیدرولیک که کشوئی آن به پائین حرکت می کند باید مجهز به وسائلی باشد که در موقع بازکردن حفاظ قسمت کشوئی را به طور موثر نگهدارد.
ماده 23 - در موردیکه سوپاپهای فرمان جزئی از بدنه ماشین پرس را تشکیل نداده یا روی بدنه نصب نشده باشد.
الف - این سوپاپها طوری قرار گیرد که متصدی دستگاه در حالت عادی کار امکان دید کامل پرس را داشته باشد.
ب - چنانچه منطقه عمل پرس کاملا قابل رویت نباشد از آئینه منعکس کننده ای که در مقابل کارگر نصب شده استفاده کرد بطوریکه تمام دستگاه پرس در آن منعکس گردد.
ماده 24 - پرسهای افقی یا عمودی که برای حدیده کردن فلزات نرم - گل پخته گرافیت - مواد پلاستیک ماکارونی یا سایر مواد و گذراندن آنها از وسط حدیده هائی با اشکال و اندازه های مختلف به کار رفته و عمل پرس بوسیله هوای فشرده یا فشار آب یا بخار انجام می گیرد. باید مجهز به سوپاپهای اطمینانی باشد که روی لوله های تغذیه کننده سوار شده و دارای فشارسنج هائی که از پشت فرمان کاملا قابل رویت است باشد.
پرسهای ماکارونی سازی
ماده 25 - فرمان پیستون پرسهای افقی یا قائم که برای ساختن ماکارونی مورد استفاده قرار میگیرند باید با دو دست عمل کند تا از رفتن دست بین سیلندر و پیستون ممانعت بعمل آورد.
ماده 26 - پرسهای مخصوص برش ماکارونی به قطعات کوتاه باید در مقابل چاقوهای گردنده دارای حفاظ باشد.
ماده 27 - در موقعی که کفه متحرک پرسهای بسته بندی بار بالاتر از کف کارگاه قرار گرفته است این کفه باید مجهز به پیشبند های صاف باشد تا از قرار گرفتن کارگران بین کف کارگاه و کفه متحرک پرس جلوگیری نماید.
ماده 28 - ماشین های ماهیچه سازی و قالب سازی که در ریختهگری ها از آن استفاده می شود باید مجهز به فرمان دو دستی باشد و طوری عمل کند که در موقع کار ماشین از وارد شدن دست کارگر به منطقه خطرناک جلوگیری کند.
پرسهای قالب زنی گل پخته
ماده 30 - پیستونها و ماتریس ماشین های قالبگیری که در ساختن آجر - قطعات ساختمانی لوله های فاضلاب و زهکشی - سوفال و سایر محصولاتی که با گل پخته ساخته میشوند مورد استفاده قرار می گیرد باید طبق دستورات مربوط به ماده 5 تا 20 این آئین نامه حفاظگذاری شود.
ماده 31 - ماشین های قالب زنی گل پخته باید مجهز به مکانیسم فرمان انفرادی یا وسیله ردکننده تسمه یا کلاج اصطکاکی بوده و عمل آن به قسمی باشد که در موقع ضرورت فورا بتواند دستگاهها را متوقف کند و تا موقعی که مانع مکانیسم فرمان آزاد نشده امکان به کار افتادن ماشین موجود نباشد.
ماده 32 - در ماشین های قالب زدن آجر بازوهائی که برای بلندکردن صفحات بکار رفته و بطور قائم تغییر مکان می دهد باید برای جلوگیری از بروز خطر حفاظگذاری شود.
ماده 33 - صفحات قابل تنظیم پرسهای قالبزنی آجر باید دارای دستگیره های محکم باشد.
ماده 34 - چرخ دنده های پرسهای آجر یا سفال و پرسهای مخصوص ساختن بلوکهای ساختمانی که در معرض تماس و برخورد می باشد باید بوسیله حفاظهای مناسب پوشانده شود همچنین قسمت انتهائی دسته پیستون باید بوسیله محفظه هائی از آهن پر یا شبکه های فلزی پوشانده و محصور گردد.
ماده 35 - مکانیسم فشار دهنده مواد در پرسهای مخصوص ساختن بلوکهای ساختمانی باید بوسیله حفاظ موثر پوشانده شود.
پرسهای چاپ نمونه. ماشین های تازن و ماشین های فشاردهنده
ماده 36 - در صورتیکه تغذیه خودکار پرسهای چاپ نمونه ماشین های تازن و فشار دهنده مواد غیرممکن باشد باید دارای وسائل خودکار متوقف کننده که بوسیله میله یا دریچه فرمان داده می شود باشند این وسائل باید در موقعی که دست کارگر بین صفحه پلاتین و صفحه مرمر قرار گرفته از بسته شدن صفحه پلاتین جلوگیری نماید.
ماشین های جعبه سازی - گوشه زنی - لبه جمع کن
ماده 37 - ماشین های مخصوص ساختن جعبه های مقوائی که برای گوشه زنی - لبه جمع کنی و تکمیل جعبه مورد استفاده قرار میگیرد باید مجهز به وسائل زیر باشد:
الف - وسائل تغذیه خودکار
ب - حفاظ های ثابت (این حفاظها باید طوری تعبیه شده باشند که متصدی دستگاه نتواند دست خود را بین قسمت کشوئی و سندان وارد کند).
پرس های قوطی سازی و خمکاری یا برجسته کاری
ماده 38 - پرسهای مخصوص خمکاری و قوطی سازی یا برجسته کاری یا مس یا کاغذ باید طبق دستورات مواد 5 تا 20 این آئین نامه مربوط به پرسهای مکانیکی حفاظ گذاری شود.
پرس های مخصوص سوراخ کردن یا بریدن توام با سوراخ کردن بوسیله سنبه های مخصوص
ماده 39 - پرسهای مخصوص سوراخ کردن یا بریدن توام با سوراخ کردن مس یا کاغذ یا پارچه بوسیله سنبه باید مجهز به وسائل زیر باشد.
الف - وسائل خودکاری که در موقع بریدن دست بین قطع فشاردنده و قطعه کار از اعمال فشار خطرناک دست جلوگیری کند.
ب - زیر سری های کشوئی برای موقعی که کارگر لزوما دست خود را زیر قسمت فشار دهنده می برد.
ج - فرمان دو دستی برای دور نگه داشتن دست از منطقه خطر.
پرسهای اطوکشی لباس
ماده 40 - پرس اطوکشی لباس باید مجهز به فرمان دو دستی باشد تا دستهای کارگر در موقع بسته شدن پرس از منطقه خطر دور باشد.
ماده 41 - پرس لباس باید در بین قسمت خارجی صفحه فوقانی و محفظه آهن ورق که آنرا می پوشاند دارای پوششی از مواد عایق حرارت باشد.
ماده 42 - لوله هائی که بخار را به پرس لباس می آورد و در معرض تماس اشخاص می باشد با مواد عایق پوشیده شود.
این آئین نامه که مشتمل بر 42 ماده می باشد به استناد ماده 47 قانون کار تدوین و در دویست و هشتاد و یکمین جلسه شورای عالی حفاظت فنی مورخ 5و7و47 به تصویب نهائی رسیده و قابل اجرا است.
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)