آئین نامه لایحه قانونی حفاظت فنی - قسمت حفاظت و بهداشت عمومی کارگاهها

فصل اول - ساختمان
ماده 1 - اشخاصی که بخواهند کارخانه یا کارگاهی تاسیس نموده و یا توسعه بدهند بایستی قبلا نقشه و مشخصات ساختمانی کارخانه یا کارگاه را با رعایت مفاد این آئین نامه تهیه و برای اخذ پروانه حفاظت و بهداشت صنعتی به وزارت کار تسلیم نمایند.
ماده 2 - ساختمان کارخانه یا کارگاه باید مطابق نقشه مصوبه و مفاد این آئین نامه باشد و پس از اتمام ساختمان و قبل از شروع بکار صاحب کارخانه یا کارگاه مکلف به اخذ گواهی نامه رعایت مقررات این آئین نامه از وزارت کار می باشد.
ماده 3 - ساختمان کارگاهها و کارخانه ها باید با وضع آب و هوای محل متناسب باشد.
ماده 4 - ارتفاع داخلی محل کار باید حداقل 3 متر باشد مگر در مواردی که بنا به ملاحظات فنی ارتفاع کمتری را لازم داشته باشد.
ماده 5 - برای هر کارگر در کارگاه حداقل باید ده متر مکعب فضا منظور گردد.
ماده 6 - فضای اشغال شده بوسیله ماشین آلات یا ابزار و اثاثیه مربوط بکار همچنین فضای بالاتر از ارتفاع 3 متر جزء فضای مزبور حساب نمی شود.
ماده 7 - سقف و بدنه کارگاه باید با مصالحی ساخته و اندود شود که از نفوذ رطوبت به داخل جلوگیری نماید و حتی الامکان مانع نفوذ گرما یا سرمای خارج گردد.
ماده 8 - کف کارگاه و راهرو باید به نحو مناسبی مفروش شود که تولید گرد و غبار ننموده و قابل شستشو باشد و همچنین موجب لغزیدن کارگران نگردد و در مواردی که در محل کار آب ریخته می شود کف سالن دارای شیب مناسب و مجرای مخصوص خروج آب باشد بطوریکه آب در کف سالن جمع نشود.
ماده 9 - در کارگاهی که راهرو و کف پلکان و اطاق کار از سطح زمین پائین تر است باید با وسائل لازم نفوذ رطوبت جلوگیری گردد.
ماده 10 - در محل هائی که مواد شیمیائی و سمی به کار می برند باید بدنه دیوار تا ارتفاع یک متر و شصت سانتیمتر از کف زمین قابل شستشو باشد.
ماده 11 - کلیه حفره هائی که ممکن است تولید خطر سقوط اشخاص را نماید باید بوسیله طارمی به ارتفاع حداقل 60 سانتیمتر با پنجره های مشبک و یا پوششهای فلزی محکم محصور و محافظت گردد.
ماده 12 - پلکانهای عمومی کارگاه باید دارای پاگردهائی باشد که عرض آن کمتر از یک متر و 20 سانتیمتر نباشد و همچنین دو طرف پله با میله و دستگیره و عندالزوم با طارمی محفوظ گردد.
تبصره - هیچ مانعی در مسیر پلکانها نباید وجود داشته باشد.
ماده 13 - در کلیه کارگاهها باید به اندازه کافی در و پنجره نصب شود و بطور کلی سطح پنجره ها باید یک دهم سطح کف محل کار باشد و هر سالن کار باید لااقل مجموعا دارای دو در ورودی و خروجی باشد.
ماده 14 - سقف کارگاه هائی که وسائل کار و نوع محصول آن طوری است که بیشتر در معرض خطر حریق واقع می شود حتی الامکان از مصالح نسوز باشد.
فصل دوم – روشنائی
ماده 15 - در هر کارگاه بایستی روشنائی کافی (طبیعی و یا مصنوعی) متناسب با نوع کار و محل پیش بینی شود.
در صورتیکه برای روشنائی از نور مصنوعی قوی استفاده شود باید برای دریافت ممانعت از خیرگی چشم حباب های مخصوصی نصب گردد.
ماده 16 - کلیه پنجره های بدنه و سقف که جهت روشنائی اطاق ها تبعیه شده و کلیه چراغ ها و حباب ها باید نظیف نگاهداشته شود.
فصل سوم - تهویه و حرارت
ماده 17 - محل کار در هر کارگاه باید به خوبی تهویه شود به قسمی که کارگران همیشه هوای سالم تنفس نمایند و برای محل های کار پوشیده مقدار حداقل هوای لازم برای هر کارگر برحسب نوع کار در هر ساعت 20 الی 50 متر مکعب می باشد.
ماده 18 - در هر کارگاه هائی که دود یا گاز و یا گرد و غبار ایجاد می شود باید با وسائل فنی موثر این مواد از محل تولید به خارج کارگاه هدایت شود بطوریکه مزاحمت و خطری برای کارگران ایجاد ننماید.
ماده 19 - هرگاه وضعیت کارگاه به نحوی باشد که تهویه آن به طور طبیعی کافی نباشد باید از وسائل تهویه مصنوعی استفاده نمود.
ماده 20 - هرکارگاه باید دارای وسائلی باشد که در زمستان و تابستان درجه حرارت داخلی آن را به وضع قابل تحملی نگاهدارد.
فصل چهارم - جلوگیری از آتش سوزی
قسمت اول درهای خروج و راهروها
ماده 21 - بین درهای هر سالن کار یکی از آنها درب احتیاطی تلقی و باید رو بخارج باز شود.
ماده 22 - درهای خروجی احتیاطی هیچوقت نباید قفل باشد و باید بوسیله علایم و یا چراغ های مشخص نشان داده شود.
ماده 23 - پلکان های کارگاه باید با مصالح ساختمانی نسوز یا فلزی و یا طارمی ساخته شود.
ماده 24 - درهائی که به جانب پلکان باز می شود باید لااقل فاصله ای به اندازه عرض در تا نخستین پله برای توقف داشته باشد.
قسمت دوم - وسائل مبارزه با آتش سوزی
ماده 25 - کلیه کارخانه ها و کارگاهها باید دارای وسائل عادی آتش نشانی باشند و نیز باید دائما مقدار لازم آب و شن برای خاموش کردن آتش سوزی های ساده و معمولی در دسترس داشته باشند.
ماده 26 - کارخانه هائی که به مناسب وسائل کار و نوع محصول بیشتر در معرض خطر حریق هستند علاوه بر وسائل مندرج در ماده فوق باید دارای مامورین ورزیده آتش نشانی و وسایل کافی از قبیل لوله کشی آب تحت فشار با شیرهای متعدد و نرده های نجات و غیره باشند و این وسایل باید لااقل ماهی یکبار بازدید شوند تا در موقع لزوم قابل استفاده فوری باشند.
قسمت سوم - وسائل اعلام خطر و تمرین آتش نشانی.
ماده 27 - کلیه کارگاهها باید با وسائل کافی اعلام خطر مجهز شوند بطوریکه وقوف بر آن در همه جای محوطه کار مقدور گردد.
ماده 28 - تمرین خروج کارگران اقلا یک مرتبه در هر 3 ماه باید انجام گیرد تا در موقع حدوث خطر تخلیه کارگاه از کارگران به آسانی و بدون ازدحام صورت گیرد.
ماده 29 - انجام تمرینات ضد آتش سوزی در محل هائی که دسته های مرتب آتش نشانی موجود است حداقل هر 3 ماه یکبار لازم است.
ماده 30 - در کارخانه هائی که مامورین آتش نشانی وجود ندارد باید به عده ای از کارگران دائمی – سرایدارها و نگهبانان به کار بردن وسائل ضد آتش سوزی و شناسائی انواع آتش سوزی را تعلیم داد.
قسمت چهارم - مواد منفجره و محترقه
ماده 31 - مقررات مووضعه آئین نامه طرز نگهداری و حمل و نقل و استعمال مواد محترقه وزارت پیشه و هنر مصوب مرداد ماه 1317 مراعات شود.
ماده 32 - کارفرما موظف است که مواد محترقه مورد نیاز کارخانه در مخازنی که حتی المقدور زیرزمین تعبیه می شود یا در ساختمان های نسوز کارخانه را نگاهداری نماید و در هر حال این مخازن باید از محل کار به اندازه کافی فاصله داشته باشد.
ماده 33 - استعمال دخانیات – روشن کردن یا حمل کبریت - فندک و مانند آن ها در انبار مواد منفجره و محترقه کارگاهائی که با مواد فوق کار می کنند مخصوصا «در پالایشگاه های نفت» اکیدا ممنوع است.
قسمت پنجم - رعد و برق
ماده 34 - در موارد زیر تعبیه و نصب برق گیر الزامی است.
الف - ساختمان هائی که درآن مواد محترقه و منفجره تولید و یا ذخیره و انبار می شوند.
ب - تانکها و مخازنی که بنزین نفت و روغن و یا مواد قابل اشتعال دیگر در آنها نگهداری می شود.
ج - کوره های مرتفع و دودکش های بلند
فصل پنجم - ماشین آلات
روپوش و حفاظ ماشین آلات
ماده 35 - کلیه قسمت های انتقال دهنده نیرو (ترانسمیسیون) از قبیل تسمه - فلکه زنجیر و چرخ دنده و ا مثال آن و همچنین قسمت هائی از ماشین ها که امکان ایجاد سانحه برای کارگر داشته باشند باید دارای روپوش و یا حفاظ باشند.
تعمیرات ماشین
ماده 36 - هنگام تعمیر ماشین ها نکات زیر باید در نظر گرفت.
الف - قسمت های متحرک ماشین را که ممکن است ایجاد خطر نماید قبل از شروع به تعمیر باید متوقف گردد و جریان برق را بطور اطمینان بخش قطع نمود و یا هر نوع وسیله محرکه دیگر را از کار انداخت.
ب - قبل از پایان تعمیر و کار گذاشتن حفاظ های مربوطه نباید ماشین را به کار انداخت.
فصل ششم - وسائل الکتریکی
ماده 37 - وسائل و ا دوات الکتریکی باید دارای حفاظ بوده و طوری ساخته و نصب و به کار برده شود که خطر برق زدگی و آتش سوزی ایجاد نکند.
ماده 38 - مسئول فنی کارگاه موظف است اشخاصی را که صلاحیت فنی آن ها محرز باشد در نصب و امتحان و یا تنظیم وسائل ادوات الکتریکی به کار گمارد.
ماده 39 - هنگامیکه نصب هر دستگاه الکتریکی پایان یابد با تعمیرات و اصلاحات و یا تعمیرات کلی در آن انجام شده باشد باید دستگاه مزبور توسط متخصصین قبل از شروع به کار مورد آزمایش قرار گیرد.
ماده 40 - ابزار وسائل تعمیر دستگاههای الکتریکی باید از هر حیث قابل اطمینان باشد و قبل از استعمال از طرف متخصصین مربوطه آزمایش گردد.
ماده 41 - مسیر جریان برق متناوب ( غیر از فشار قوی) باید از لوله های مخصوص عایق دار عبور داده شود و بطوری نصب گردند که اشخاص به سهولت به آنها دسترسی نداشته باشند ضمنا محل نصب ترانسفورماتور ها و کندانسورها خارج از دسترس عموم قرار گیرد.
ماده 42 - از بکار بردن کابل ها و سیم های متحرک و آزاد با فشار های بالاتر از 110 ولت از قبیل کابل مته های دستی و غیره باید حتی الامکان خودداری و در صورت ضرورت فقط باید توسط اشخاص صلاحیتدار و مجاز به کار برده شود. این قبیل کابل ها باید قبل از به کار بردن معاینه دقیق شده و در مسیر عبور اشخاص قرار نگیرد.
تبصره - برای جلوگیری از ازدیاد طول سیم های متحرک و آزاد لازم است به مقدار کافی پریز در محل های مناسب نصب گردد تا به سهولت بتوان از آنها استفاده نمود.
ماده 43 - در هر کارگاه مسیر سیم های برق و همچنین کلیدها و جعبه تقسیم ها و پریزها باید به رنگ معین و با طریق دیگر به همین نحو مشخص کرد تا از ایجاد خطر جلوگیری شود.
ماده 44 - در انجام کارهای الکتریکی و غیر الکتریکی که از جریان برق استفاده می شود بدنه دستگاه های الکتریکی باید دارای اتصال زمینی باشد.
ماده 45 - سیم های پل گردان (جراثقال) و سایر سیم هائی را که نمی توان عایق نمود باید طوری در حفاظ قرارداد که از اتصال احتمالی جلوگیری شود.
ماده 46 - سایر سیم ها و کابل های برق باید دارای روپوش عایق مناسب با فشار و سایر شرایط موجوده (رطوبت و گرما و غیره) بوده و از روی اصول فنی نصب و حتی الامکان در لوله یا کانال قرار گرفته باشند.
ماده 47 - فیوزها و کلیدها بایدکامل و متناسب با جریان و بی عیب باشد.
ماده 48 - دستگاه های کنترل که با فشارهای 50 ولت به بالا کار می کنند باید بوسیله جعبه های ثابت در بسته محفوظ باشد و سرپوش آنها را فقط اشخاص مجاز می توانند باز کنند.
ماده 49 - در کارگاه هائی که مواد منفجره و یا گازهای قابل احتراق و مواد قابل اشتغال تولید می شوند بایستی جریان و کیفیت اتصال های برقی به نحوی باشند که ایجاد احتراق ننموده و از موتورهائی که طبق اصول فنی برای این قبیل کارگاهها ساخته شده استفاده کنند.
ماده 50 - دستگاه های باطری آکومولاتور که اختلاف پتانسیل بین دو قطب آنها بیشتر از 150 ولت باشد و با آنکه ظرفیت آن برای یک دشارژ 8 ساعته متجاوز از 15 کیلو وات باشد باید در محل های مخصوصی قرار گیرند که دارای دستگاه تهویه قوی و کافی بوده و ضمنا کف محلی که این باطریها قرار دارد طوری مجهز شود که دارای مقاومت کافی در مقابل اسیدها بوده و از آسیب کاملا مصون باشد.
ماده 51 - در صورتیکه دستگاه های باطری در محلی قرار گرفته باشند که از این محل استفاده دیگری نیز بشود باید:
الف - دارای روپوش و یا دستگاه حفاظتی لازم مربوطه باشد.
ب - دارای وسایلی باشد که از تراکم گازهای قابل اشتعال جلوگیری نماید.
ماده 52 - ظروف باطریهای الکتریکی باید روی تکیه گاههای عایق قرار گیرند مگر آنکه از شیشه و یا کائوچو و یا اشیاء عایق دیگر ساخته شده باشند.
ماده 53 - سیم های برقی غیرثابت و نرم در صورتیکه در معرض رطوبی و سائیدگی واقع باشند باید روپوش محکم و لاستیکی داشته باشند که در مقابل ضربت مقاومت کند و یا باصلاح فلزی قابل انعطاف مجهز باشند و هیچوقت پریزها و اتصالات معیوب به کار برده نشوند.
ماده 54 - استعمال چراغ های دستی برقی در صورتی مجاز است که دارای حفاظ محکم سیمی بوده و سیم جریان آن دارای روپوش عایق دار و سرپیچ آن کاملا محفوظ باشد.
ماده 55 - انبردست - آچار - فیوزکش - روغندان - پرس و سایر ابزاری که برای پاک کردن دستگاه های الکتریکی و یا تعمیر آنها استعمال می شوند باید دسته های عایق متناسب داشته و از طرف متصدی مسئول معاینه شوند.
ماده 56 - در محلی که جریان برق موجود است وسائل آتش نشانی نباید از نوع موادهای جریان برق ( مانند آب و سایر مایعات) باشد بلکه باید از دستگاههای مجهز به مواد مخصوص استفاده نمود ضمنا نیز برای اطفاء این حریق ها می توان خاک و شن را به کار برد.
ماده 57 - تعمیرات را نباید روی رشته های حامل برق صورت داد مگر در موارد خیلی ضروری و در این صورت باید طبق دستور مستقیم از طرف شخص صلاحیتداری بوسیله متخصص انجام شود.
ماده 58 - قبل از شروع به تعمیرات دستگاههای برق متصدی کار باید اطمینان حاصل کند که سیم با دستگاه و یا ماشین قطعا در یک نقطه و در صورت امکان در بیشتر از یک نقطه از شبکه برق جدا شده و تمام اقدامات لازم از لحاظ پیش بینی به منظور جلوگیری از امکان جریان مجدد برق در حین تعمیرات به عمل آمده باشد به علاوه باید در تابلوئیکه در محل قطع جریان برق نصب می شود با خط درشت نوشته شده باشد ( خطر! وصل جریان برق ممنوع است)
الکتریسیته ساکن
ماده 59 - در محیطی که خطر حریق وجود دارد و یا در نزدیکی مواد قابل اشتعال باید پیش بینی هائی برای خنثی نمودن و از بین بردن جرقه های الکتریسیته ساکن که تولید آتش سوزی می نماید بعمل آورده شود.
ماده 60 - برای جلوگیری از تجمع الکتریسیته ساکن در کارخانجات باید دستگاه ها را مستقیما به زمین اتصال دهند.
ماده 61 - در هر کارگاه کارفرما مکلف است تعمیرات و رسیدگی به امور الکتریکی مربوطه را با اشخاصی که صلاحیت فنی ندارند واگذار ننمایند.
فصل هفتم
ماده 62 - به کار انداختن هر نوع جراثقال اعم از برقی و مکانیکی و دستی مستلزم تحصیل برگ معاینه از موسسات صلاحیت داری که شورای عالی حفاظت فنی تعیین خواهد کرد می باشد برگ معاینه باید حاوی حداکثر قدرت مجاز جراثقال در شرایط معین برحسب کیلوگرم و اجازه به کار انداختن آن باشد بعلاوه این معاینه می باید هر سال یکبار تجدید شود هر نوع تغییر و تبدیلی در دستگاه جراثقال مستلزم تحصیل برگ معاینه جدید می باشد.
دستگاه های مزبور باید در حین کار مرتبا تمیز و هفته ای یکبار از طرف شخص صلاحیتدار کارگاه معاینه گردد.
ماده 63 - حداکثر بار مجاز در شرایط معینی که جراثقال می تواند حمل نماید باید برحسب کیلوگرم و یا خط درشت و خوانا در روی قسمت نمایان جراثقال نوشته شود بطوریکه از کف کارگاه بتوان آنرا به آسانی خواند.
ماده 64 - الف - هیچگاه جراثقال و سایر دستگاههای انتقال نباید اضافه بر بارمجاز بارگیری شود.
ب - بلندکردن و پائین آمدن بار باید به آهستگی انجام گیرد و همچنین از بلندکردن و نگاه داشتن و پائین آوردن ناگهانی خودداری شود.
ماده 65 - سرطناب و یا کابل نقاله باید به طور محکم از داخل قرقره جراثقال بسته شده و موقعی که قلابهای بارگیری در پائین ترین نقطه می باشند روی قرقره اقلا دو دور طناب و یا کابل پیچیده شده باشد و همچنین محل اتصال طناب یا کابل یا قفل طناب باید محکم و هر ماه یکبار از طرف متصدی مربوطه باز و پس از معاینه و اطمینان از سالم بودن آن مجددا بسته شود.
ماده 66 - کلیه قسمتهای مورد کشش و فشار دستگاه جراثقال هر روز که جراثقال به کار برده می شود از طرف متصدی مربوطه معاینه دقیق شده و اطمینان حاصل گردد که تمام قطعات بدون عیب و محکم و مستقر باشند.
ماده 67 - پائین آوردن وجابجا کردن بارجر اتقال بایدبا علائم مشخص که خوب تمرین شده باشند انجام گیرد برای هر عمل باید علامت مقتضی بکار برده شودوعلائم بهتر است بوسیله اشاره دست باشد.
ماده68 - متصدیان جراتقال باید حتی المقدو راز بردن با راز بالا سر اشخاص احتراز نموده و موقعی که بار به جراتقال آویته است متصدی جرثقیل نباید آنرا ترک نماید.
فصل هشتم - مواد خطر ناک و محترق
ماده69 - در مورد عملیات خطر ناک که موجب احتراق باانفجار و تصاعد گازها و یا دود سمی میگردد باید از کارگران خبره استفاده کردو یا پیش بینی حفاظت کارگران بتناسب نوع مواد گازهای سمی و محترقه بعمل آید تا خطری نتوجه آنان نگردد و همچنین از تماس اشخاص متفرقه با گازها ممانعت و از سرایت دود بخارج جلوگیری شود.
ماده70 - گرد - دود و گازهای سمی حتی الامکان باید توسط دستگاه های مکنده بخارج هدایت شوند و در صورت اجبار استعمال ادوات حفاظت از قبیل ماسک و لباسهای مخصوص ضروری است.
ماده 71 - پوشش کف و دیواره های اطاقهائیکه انواع گازهای مضر در آنها وجود دارد باید همواره غیر قابل مفوذ باشد.
ماده 72 - در موقع تعمیر تانکها و مخازن مواد خطر ناک و قابل احتراق از قبیل مخازن بنزین و نفت و روغن و غیره باید مخازن تخلیه و سپس به خوبی شستشو شود بطوریکه هر گونه مواد رائد و خطر ناک از جمار داخلی آن زائل گردد و برای انکه گازهای موجوده احتمالی مکلی خارج گردد باید دریچه های مخازن باز بوده و بو سائل لازم تهویه گردد.
ماده 73 - کارگران مخصوص تعمیر تانکها و مخازنیکه گازهای خطر ناک ممکن است در آن ایجاد شود با وسائل مقتضی مجهز باشند و همچنین دارای لباس مخصوص کمربندی باشند که بخارج از تانک ارتباط داشته باشدو برای جلوگیری از وقوع خطر باید شخص مورد اطمینانی در خارج تانک مراقب اعمال کارگر داخلی باشد تا در صورت لزوم اقدامات احتیاطی را انجام دهد و ضمنا باید هوای مناسب بقدر کافی بکار گری که درون تانک است داده شودو
ماده 74 - در صورتیکه برای کاردد مخازن و تانکها جریان برق مورد استفاده قرار گیرد باید دقت کرد که اختلاف سطح جریان از50 ولت تجاوز ننماید و همواره از چراغ دستی مخصوص استفاده شود و در صورتیکه برای هر نوع کاری در روی وسائل فلزی و لتاژ بیش از پنجاه ولت لازم باشد باید وسائل استحفاظی لازم را از نظر حفاظت کارگر بکار برد.
فصل نهم - آب آشامیدنیرفاه بهداشت
ماده 75 - درکلیه کارگاهها کارفرما مکلف است آب آشامیدنی گوارا و سالم به مقدار کافی در ظروف سربسته و محفوظ در دسترس کارگران بگذارند.
ماده 76 - د رکارگاههائی که کارگران مدت مدیدی در مجاورت حرارت یا نقاطی که تعریق فوق العاده است کار می کنند کارفرما باید قرصهای نمک طعام در دسترس کارگران بگذارند.
ماده 77 - استعمال لیوان عمومی برای آشامیدن آب اکیدا ممنوع است.
ماده 78 - آب غیرآشامیدنی که برای مصرف صنعتی و یا آتش نشانی به کار می رود باید بوسیله تابلوهای مخصوص عدم قابلیت شرب آن اعلان شده باشد.
ماده 79 - در صورتیکه برای آب آشامیدنی از چاههای سطحی استفاده می شود باید چاه آب از مجاری و چاههای فاضلاب و مستراحها به مسافت کافی دور باشد به طوری که از آلودگی آن جلوگیری بعمل آید.
ماده 80 - مخازن آب آشامیدنی باید پیوسته تمیز نگهداشته شود.
فصل دهم - نظافت و نظم
ماده 81 - معابر انبارها و سالنهای کار باید مطابق اصول صحی تمیز گردد.
ماده 82 - سطح دیوارها - کف سالنها - سقف - پنجره ها درها شیشه ها در کارگاهها باید پاکیزه باشند.
ماده 83 - انداختن اخلاط و آب دهان در روی زمین و پلکان و دیوار اکیدا ممنوع است.
ماده 84 - در هر محل کار باید به تعداد کافی ظروف مخصوص زباله و همچنین ظروفی برای اخلاط و آب دهان موجود باشد این ظروف باید قابل پاک کردن بوده و در شرایط مناسب بهداشتی نگهداری شوند.
ماده 85 - برای دفع آبهای مصروف شده و فضولات نکر باید در داخل یا خارج از کارخانجات فاضلاب ها (اگو) در نظرگرفته شود این فاضلابها بایستی از مصالح غیرقابل نفوذ تعبیه و قطر داخلی و شیب آنها طوری منظور شود که با کمال سهولت و بدون وقفه و رکود آبهای مصرف شده و فضولات را به چاهها و یا حوضچه های تصفیه دفع نماید.
تبصره1 - در محل هائی که شیب کافی وجود ندارد به وسایل مکانیکی بایستی حسن جریان فاضلاب تامین گردد.
تبصره 2 - در صورت لزوم و برای تسریع و تسهیل دفع فضولات مزبور باید در محلهای لازم به وسائل مناسب جریان آب از خارج پیش بینی شود (مثلا شاش دو و غیره).
ماده 86 - کارخانجات ی توانند فقط آبهای بی ضرر خود را به مسیر رودخانه ها و مسیر سیلها و مجاری آب و محل آبهای راکد بریزند.
ماده 87 - در کارخانجاتی که فضولات حاصله آنها ممکن است موجب مسمومیت یا بروز بیماریها گردد باید فضولات مزبور بافعل و انفعالات فیزیکی یا شیمیائی در حوضچه های مخصوص تصفیه گردد در هر حال دردفع فضولات باید از نظر حفظ سلامت و بهداشت و جلوگیری از خطرات ممکنه نهایت دفت و پیش بینی های لازم بعمل آید.
ماده 88 - مواد اولیه و محصول کارگاه باید طوری در داخل انبارها و با کارگاه گذارده شود که معبری برای خروج و عبور کارگران و وسائط نقلیه وجود داشته باشد و ضمنا از برخورد کارگران به آنها که موجب سقوط و بروز سوانحی ممکنست جلوگیری بعمل آید.
ماده 89 - وضعیت محل کار باید به نحوی باشد که کارگر بتواند به راحتی و به آسانی کار خود را انجام دهد.
فصل یازدهم - شستشو و نظافت
ماده 90 - در هر کارگاه باید لااقل برای هر 35 نفر یک مستراح ساخته شود و مستراح زنها باید مجزا باشد در ساختمان مستراحها باید رعایت اصول بهداشتی بعمل آید وسایل تهویه برای آن فراهم و بوسیله هواکش یا وسایل دیگری از عفونت آن جلوگیری شود مرتبا باید شستشو و به وسانل شیمیائی ضدعفونی کردند و آب مستراحها بوسیله شیر آب تامین و آفتابه باید در مستراحها به حدکافی موجود باشد.
ماده 91 - در هر کارگاه باید یک دستگاه وسیله روشوئی با آب جاری برای هر 20نفر کارگر در دسترس کارگران گذارده شود و روشوئی ها باید همیشه طبق اصول بهداشتی تمیز باشند.
ماده 92 - کارفرما مکلف است حداقل در ماه معادل 200 گرم صابون در اختیار هر کارگر برای تامین نظافت آنها بگذارد.
ماده 93 - کارفرما مکلف است وسائل خشک کردن دست و رو را مجانا برای کارگران تهیه نماید.
ماده 94 - برای کارگرانی که در محلهای آلوده به گرد و خاک با مواد سمی و کثافات از قبیل کارخانجات چرمسازی روده پاک کنی و معادن زغال و غیره کار می کنندکارفرما مکلف است حداقل برای هر بیست نفر از این قبیل کارگران یک دستگاه دوش با آب گرم و سرد ساخته و در دسترس آنها بگذارد به این قبیل کارگران ماهیانه معادل 200 گرم صابون و دومتر پارچه داده شود.
فصل دوازدهم – ناهارخوری
ماده 95 - در هر کارگاه باید محلی متناسب با تعداد کارگران به منظور مصرف غذا اختصاص داده شود.
ماده 96 - ناهارخوری باید دارای تعداد کافی میز و صندلی و یا نیمکت باشد.
ماده 97 - ناهارخوری باید کاملا تمیز و روشن بوده و سایر اصول بهداشت در آن رعایت شود.
ماده 98 - در کارگاهی که بوفه و آشپزخانه وجود دارد نکات زیر باید رعایت شود.
الف - کارکنان نهارخوری و همچنین بوفه ها و آشپزها باید دارای روپوش تمیز بوده و در هر ماه معاینه پزشکی شوند و نسبت به نظافت شخصی آنها مراقبت کافی بعمل آید.
ب - ظروف مورد استعمال در غذاخوری باید لااقل با آب گرم و صابون مرتبا تمیز شوند.
ج - تهیه و فروش و مصرف هر نوع نوشابه الکلی در کارگاه ممنوع است.
فصل سیزدهم - وسائل استحفاظی فردی
ماده 99 - کارفرما موظف است در هر سال دو دست لباس کار مجانا در اختیار هر کارگر بگذارد لباس کار باید مناسب با نوع کار باشد و طوری تهیه شود که کارگر بتواند به راحتی وظائف خود را انجام دهد و موجب بروز سوانح نگردد.
ماده 100 - به کارگرانی که با مواد شیمیائی کار می کنند بنا بر احتیاج علاوه بر لباس کار باید وسائل استحفاظی از قبیل پیش بند مخصوص - دستکش - عینک و غیره داده شود که آنانرا از آسیب مواد مزبور مصون دارد.
ماده 101 - به کارگرانی که در مجاورت کوره های ذوب فلزات و آهنگری کار می کنند باید لباس یا پیش بند نسوز نقاب با عینک داده و به کارگرانی که مستقیما با مواد گداخته کار می کنند باید اضافه بر وسائل فوق و دستکش و کفش نسوز داده شود.
ماده 102 - به کارگرانی که به کارهای از قبیل سیم کشیس - پی سازی و بطور کلی در معرض خطر سقوط می باشند باید کمربند اطمینان داده شود.
ماده 103 - کارفرما مکلف است لباس کارگرانی را که با مواد سمی کار می کنند هر هفته شستشو و بی خطر نماید و محل مخصوصی برای لباس اینگونه کارگران جدا از محل لباس کن عمومی تهیه نماید.
ماده 104 - برای کارگرانی که در معرض سقوط اجسام قرار گیرند باید کلاه مخصوص لبه دار از فلز و یا ماده سخت دیگری تهیه گردد.
ماده 105 - کارفرما مکلف است مراقبت نماید کارگرانی که در نزدیکی قسمت های گردنده ماشین آلات مشغول می باشند موهای خود را کوتاه نموده ویا بوسیله سربند نگهداری نمایند.
ماده 106 - برای کارگرانی که نوع کار آنها طوری باشد که احتمال خطراتی برای چشم آنها ایجاد نماید ( از قبیل سمباده و یا جوشکاری و ماشین های تراش و نظائر آن) کارفرما مکلف است عینکهای مخصوص متناسب با همان کار در دسترس کارگران بگذارد.
ماده 107 - در محیط های آلوده به گرد و خاک با مواد شیمیائی که مضر برای ریه ها باشد کارفرما موظف است ماسک و یا وسائل دیگری تهیه و در دسترس کارگران مربوطه قرار دهد.
ماده 108 - در محیط های مرطوب یا کارهائی که در آب انجام می شود کارفرما باید به تناسب نوع کار کفش یا چکمه های لاستیکی غیرقابل نفوذ و غیره تهیه و در دسترس کارگران بگذارد.
ماده 109 - کلیه لوازم استحفاظی باید هر چند مدت یکبار بوسیله سرویس های بهداشتی و بازرسی کار کنترل شود.
ماده 110 - در هر کارگاه کارفرما مکلف است محل معینی را برای رخت کن اختصاص دهند تا کارگران بتوانند لباس و یا کفش و یا اشیاء شخصی خود را در آن محفوظ دارند محل رخت کن کارگران زن باید مجزا باشد.
فصل چهاردهم - پست امدادی
ماده 111 - در کلیه کارگاهها کارفرما مکلف است یک قفسه حاوی دارو و لوازم برای کمک های اولیه در قسمتی از کارگاه که تعداد کارگران از همه قسمت ها بیشتر و احتمال خطر و آسیب دیدن کارگران زیادتر است نصب نماید و شخصی را که در کار کمک های اولیه آشنائی داشته باشد معین نماید تا در صورت لوزم مورد استفاده قرار دهد.
تبصره1 - صورت داروها و لوازم پست امدادی را سازمان بیمه های اجتماعی کارگران تعیین خواهد نمود.
تبصره 2 - محل پست امدادی و شخص مسئول را باید به نحو مقتضی به اطلاع کارگران رسانیده و در راهروها با علامت مخصوص (فلش) محل این قفسه مشخص گردد.
تبصره 3 - در کارگاههایئی که دارای ساختمان متعدد بوده و فاصله آنها باز هم زیاد باشد در ساختمان باید قفسه مزبور جداگانه تهیه شود.
ماده 112 - در کارگاههائی که تعداد کارگران آن بیش از 50 نفر می باشد پست امدادی باید بوسیله یک نفر پزشکیار تصدی گردد و اطاق مخصوص مجهز (حداقل یک تختخواب در نظر گرفته شود و ترتیبی داده شود که یک نفر پزشکیار مسئول در تمام مدت کار در کارگاه حاضر باشد.
ماده 113 - کارفرما مکلف است به محض اطلاع ابتلای یکی از کارگران به امراض واگیردار مراتب را به اولین پست وزارت بهداری و همچنین سازمان بیمه های اجتماعی کارگران اطلاع دهد در صورت تایید بیماری واگیردار از آمیزش او با سایر کارگران ممانعت به عمل آورند.
تبصره - در این گونه موارد متصدیان بهداری و پست های امدادی موظفند دستورهای بهداشتی لازم را با حظ درشت و خوانا برای اطلاع کارگران در جاهای مناسب در کارگاه آگهی نمایند.
ماده 114 - کارفرما موظف است آمار بیماران و حادثه دیدگان کارگاه خود را در آخر هر ماه به ادارات کار و شعب سازمان بیمه های اجتماعی کارگران ارسال دارد.
تبصره - گواهی مزبور بایستی در ظرف 48 ساعت پس از مراجعه در اختیار کارگر گذاشته شود.
ماده 116 - کارفرما مکلف است ترتیبی دهد که کارگران شاغل به کار از تاریخ تصویب این آئین نامه به تدریج در مدت یک سال معاینه عمومی شوند و برگ گواهی تندرستی کسب نمایند بطوریکه به هر کارگاه پس از یک سال کارت بهداشتی بدهد.
ماده 117 - بازرسان فنی کار موظفند در بهداشت عمومی کارگاهها نظارت دقیق نموده وسائل رفاهیت کارگران را از قبیل آب آشامیدنی - مستراحها و روشوئیها - سالن غذاخوری - لباس کنی - ماسکها – لباس کار و عینکها و غیره را از نظر بهداشت مرتبا آزمایش و کنترل نمایند و نواقص را به کارفرمای مربوطه اطلاع دهند و کارفرما مکلف به رفع نواقص خواهد بود.
ماده 118 - کارفرما مکلف است یک نسخه از این آئین نامه را برای استفاده کارگران همیشه در دسترس بگذارد.
ماده 119 - کارگاههای مشغول به کار در تاریخ تصویب این آئین نامه باید وضع کارگاه را با مقررات این آئین نامه در مهلتی که توسط بازرسان کار کتبا اخطار می شود و از یک ماه الی 12 ماه بیشتر خواهد بود تطبیق نماید پس از مهلت مقرره صاحبان کارگاهها شبکه مطابق دستور عمل نکرده باشند متخلف شناخته می شوند.
ماده 120 - در صورتیکه عمل ارتکابی علاوه بر تخلفات و جزاهای نقدی مقرر در این آئین نامه مستلزم مجازات دیگری هم باشند مرتکب علاوه بر محکومیت در حدود این آئین نامه به مجازات جرمی هم که مرتکب شده محکوم خواهد شد.
ماده 121 - متخلفین از مواد 8 -9 -10 -11 -12 -13 -18 -21 -22 -23 -28 -29 -30 -34 -38 -39 -40 -43 -47 -48 -52 -53 -54 -55 -56 -57 -58 -63 -64 -65 -68 -71 -72 -74 -75 -76 -77 -78 -80 -81 -72 -83 -84 -85 -86 -88 -90 -91 -92 -93 -94 -95 -96 -97 -98 -99 -100 -101 - 102 -103 -104 -105 -106 -107 -108 -110 -111 -112 -114 این آئین نامه به تجویز ماده سوم لایحه مربوط به محافظت فنی مصوب 8 مرداد ماده 34 کمیسیونهای مشترک مجلسین که به موجب آن متخلفین از ماده مزبور طبق آئین نامه ای که وزارت کار تهیه و به تصویب وزرا دادگستری برسد مجازات خواهند شدد و به استناد ماده 11 قانون کیفر عمومی به حبس تکدیری از سه روز تا ده روز با غرامت از پنجاه ریال تا دویست ریال محکوم می شوند.
وزیر دادگستری وزیر کار
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)