قانون پستی

مصوب لیله 15 رمضان مطابق 5 اسد 1333 قمری
فصل اول
حدود و حقوق و تکالیف اداره پستخانه
ماده اول - اداره پست مکلف است که اولا مسافرین بند آنها را با پست های
مقرری و پست های فوق العاده حمل نماید. ثانیا اشیا مفصله ذیل را در تمام
مملکت قبول و حمل و توزیع نماید:
پاکتهای معمولی
پاکتها و سایر اشیا سفارشی و پاکت هایی که حاوی وجوه بیمه شده باشند -
امانات پستی سریع السیر - امانت پستی بطئی السیر - کارت های پستی - جرائد و
مطبوعات - مستوره های مال التجاره - اوراق کار مراسلات راجع به ادارات دولتی
که مجانا حمل و نقل می شود. ثالثا برواتی (مانداپست ) به دهد که در دفاتر
پستی داخله مملکت تادیه شود.
ماده دوم - اداره پست امتیاز اعمال ذیل را به طریق انحصار دارا است :
اولا - حمل و نقل منظم و مقرر مسافرین و بنه مسافرین و حمل و نقل آنها
به توسط دستگاه های پستی و فوق العاده در شوارع مملکت به وسیله دستگاه ها یا
کارهایی که به قوه حیوان حرکت می کنند و منزل به منزل مالهایشان عوض
می شود.
ثانیا - حمل و نقل منظم و مقرر مسافرین و بنه مسافرین به وسائل
مکانیکی در طرق بری و بحری مملکت که این وسایل وجود نداشته باشد و اداره
پست آنها را تاسیس نماید.
تبصره - انحصار حمل و نقل مسافرین و اشیا آنها موقوف بر این خواهد
بود که اداره پست تمام لوازم حمل و نقل را به قدر احتیاج و راحت مسافرین
کاملا تهیه نموده باشد چنانچه اداره پست برای ترتیب حمل و نقل بخواهد با
اشخاص مختلفه قراردادی نماید با اتباع داخله خواهد بود.
ثالثا - حمل و نقل مراسلات اعم از این که سرباز باشد یا سربسته .
رابعا - حمل و نقل کارتهایی که عنوان و مطالب دستی روی آنها نوشته
شده باشد (کارتهای پستی ).
خامسا - حمل و نقل جرائد و اعلانات و اوراق اخطاریه و تعرفه نامه و
صورت قیمت اشیا و اوراق از هر قبیل در صورتی که اسم گیرنده در روی آنها
نوشته شده باشد.
سادسا - حمل و نقل منظم و مرتب مرسوله ها سربسته از هر قبیل که وزنشان
از دو من تبریز تجاوز ننماید (این قبیل بسته ها امانات پستی نامیده می شود
).
ماده سوم - فقرات ذیل از امتیاز انحصاری پست خارج است :
اولا - حمل و نقل مسافرین و بنه آنها در صورتی که با وسائل شخصی یا با
دستگاه های کرایه بدون تبدیل مال در عرض راه یا با کاروان و یا با راه آهن
و یا با وسایلی که امتیاز آنها قبل از وضع این قانون داده شده مسافرت
می نمایند و حمل مسافرین و بنه مسافرین در طرقی که حالیه عرابه رو نیستند و
به همچنین حمل مسافرین و بنه آنها به وسیله دستگاه های کرایه که به قوه
حیوانی یا مکانیکی در شهرها و نقاط پر جمعیت و اطراف آنها حرکت و حمل
مسافر می نمایند و مالیات را نیز می پردازند.
ثانیا - پاکتها یا مرسولاتی که توسط بعضی از ادارات عمومی حمل می شود و
تعیین شرایط و حدودش با دولت است .
ثالثا - مراسلاتی که اشخاص مختلفه توسط گماشتگان خود برای یکدیگر
می فرستند و مراسلاتی که مردم به پستخانه می برند و یا از پستخانه می گیرند.
رابعا - مراسلاتی که اشخاص مختلفه حامل آنها هستند و راجع به امور
شخصی خود آنها است .
خامسا - بارنامه و صورت حسابهای سربازی که تجار به همراهی مال التجاره
خود می فرستند و شامل مطلب دیگری جز اطلاعات راجعه به تحویل دادن
مال التجاره نیست .
سادسا - اوراق راجعه به سایر ادارات حمل و نقل عمومی که با وسائل حمل
و نقل خودشان فرستاده می شود.
سابعا - مراسلات متبادله فیمابین دول خارجه و نمایندگان آنها (از قبیل
سفرا و وزرا و کنسولها) که در مملکت ایران به سمت رسمیت متوقفند و در
خورجین های سفارتی به موجب قرارداد دولت حمل و نقل می شود.
ثامنا - مراسلاتی که از نقطه به نقطه ارسال شود که در آنجا پستخانه
نباشد.
ماده چهارم - فرمانده هر جهازی که وارد یکی از بنادر ایران می شود یا
در حین عبور در آنجا لنگر می اندازد باید مراسلات و سایر اشیای راجعه به
امتیاز انحصاری پست را که در کشتی موجود است به نزدیک ترین دفتر پست تحویل
بدهد ولی اشیا ذیل از این قانون مستثنی است :
اولا - مرسولاتی که به عنوان پستخانه دیگری غیر از پستخانه مذکور است و
یا به عنوان یکی از دفاتر پست خارجه است که باید همان کشتی به مقصد
برساند.
ثانیا - اوراق راجعه به بارهای کشتی که در پاکتهای سرباز باشند.
مخارجی که به فرماندهان کشتی های اتفاقی به جهت حمل پاکت ها و سایر اشیایی
که از ممالک ماوراالبحر یا بدان ممالک ارسال می شوند باید تادیه شوند از
طرف دولت معین خواهد گردید.
ماده پنجم - آنچه اکیدا ممنوع است :
اولا - جا دادن پاکت ها ولو این که سرباز باشد و یادداشتهایی که در حکم
مکاتبات شمرده می شوند در امانات پستی سریع السیر و امانت پستی بطئی السیر و
بسته های روزنامه جات و مطبوعات و مستوره های تجارتی و اوراق کار که حقوق
مخففه پستی به آنها تعلق می گیرد.
ثانیا - مکاتبات شخصی و مرقومات و علاماتی که شبیه به آن است در روی
لفافه مرسولاتی که حقوق مخففه پست بر آنها تعلق می گیرد به استثنا مکاتبه
که فصل بیستم این قانون در روی کارت ویزیت اجازه می دهد.
ثالثا - جا دادن اسباب های طلا و نقره و جواهرات و سایر اشیا قیمتی و
قطعات پول در پاکتها ولو این که بیمه یا سفارشی شده باشد و در سایر
مرسولات پستی غیر از امانات پستی بیمه شده .
ماده ششم - اداره پست از حمل اشیا ذیل امتناع دارد:
اولا - مستوره جات تجارتی و سایر اشیایی که محتمل ایراث خطر برای اجزا
باشد یا آن که مراسلات پستی را کثیف و ضایع کند.
ثانیا - مراسلاتی که حقوق پاکتی به آنها تعلق می گیرد و وزنشان از
دویست مثقال بیشتر است در صورتی که کاملا تمبر زده نشده باشد.
ثالثا - مستوره جات مال التجاره که بیش از هفتاد و پنج مثقال وزن داشته
باشد.
رابعا - جوهر خشک یا محلول و رنگ های خشک یا مایعی که جوهر در آنها
داخل باشد.
خامسا - کارت های پستی و کتاب ها و جرائد و مطبوعات و تصاویر و اشکالی
که مورث شورش و فتنه و یا مخالف قوانین مذهبی یا اخلاقی باشد.
ماده هفتم - اداره پست در حمل و نقل اشیا ذیل مجبور نیست :
اولا - اشیا شکستنی و اشیایی که به محض دست خوردن جزیی ضایع می شود.
ثانیا - اشیایی که به علت حجم یا وزن یا طریق لفاف بندی بارکردن و
مواظبت و حملشان توسط پست اشکال دارد.
ثالثا - اشیایی که وسائل حمل و نقل حاضره برای حملشان کافی نیست .
ماده هشتم - اداره پست با تصویب وزارت متبوع عده و مکان و وظایف
پستخانه ها را تعیین نموده و ترتیب برداشتن مراسلات را از جعبه های پستی و
ارسال و توزیع آنها را مقرر می دارد.
ماده نهم - دولت بر طبق قانون اساسی به وسیله قراردادهای بین المللی
ارتباطات پستی را با ممالک خارجه محکم نموده و حقوق پستی را که از این
بابت در مملکت ایران باید دریافت شود تعیین می نماید.
ماده دهم - اداره پست در حدود مقرره قانون مجاز است که برای احداث پست
مقرری بحری فیمابین مملکت ایران و نواحی ماوراالبحر با تصویب وزارت متبوع
با اشخاص مختلفه قرارداد مخصوص بگذارد.
ماده یازدهم - اداره پست مجاز است که مراسلات غیر قابل توزیع را یعنی
مراسلاتی را که اداره پست نمی تواند به فرستنده یا به گیرنده برساند باز
نماید تا بتواند اطلاعات لازمه را از محتویات آنها به دست آورده مراسلات
مذکوره را با اشیا و اسناد قیمتی که در جوف آنها است به صاحبانش برساند
این افتتاح در اداره مرکزی پست توسط یک نفر مدیر شعبه و در حضور دو نفر
از مستخدمین پست معمول می شود مراسلات غیر قابل توزیع که صاحبی از برایش
پیدا نشود پس از انقضا مدتی که تعیینش با دولت است معدوم خواهد گردید ولی
تعیین مدت کمتر از یک سال نخواهد بود.
ماده دوازدهم - وجوهاتی که به اداره پست سپرده می شود و وجوهی که در
پاکتهای غیر قابل توزیع یافت می شود و پستخانه به هیچ وجه نمی تواند به
صاحبانش برساند پس از اعلام رسمی و انقضا مدت سه سال از تاریخ تحویل
پستخانه ضبط خزانه دولت می شود و همچنین اشیایی که در امانات پستی غیر
قابل توزیع یافت می شوند و صاحبان آنها معلوم نیست به ترتیب و مدتی که
اداره پست تعیین می نماید به فروش رفته قیمت آنها در صورتی که از طرف
صاحبانشان مطالبه نشود پس از انقضا مدت فوق الذکر به خزانه دولت سپرده
می شود وجوهات مذکوره در این ماده به مصارف خیرات عمومی خواهد رسید.
ماده سیزدهم - فرستنده هر شیئی حق دارد که مرسول خود را از پستخانه پس
بگیرد یا آن که از اداره بخواهد که آن شیئی مرسول به شخصی دیگری غیر از
صاحب عنوان اولش داده شود یا آن که به محل دیگر فرستاده شود ولی وقتی که
مرسول به محل مقصد رسید و صاحب عنوان اولی از ورود آن مطلع گردید یا از
پستخانه مطالبه کرد دیگر بدون رضایت او فرستنده نمی تواند هیچ تصرفی در
مرسول خود بنماید.
ماده چهاردهم - امتیاز انحصاری طبع و فروش تمبر پست و سایر علامات
راجعه به حقوق پستی با دولت است و طبع و تهیه و حفظ تمبر به توسط وزارت
مالیه فروش و مصرف پستی آن با اداره پست خواهد بود.
ماده پانزدهم - افتتاح کلیه اشیایی که به پستخانه سپرده می شود به
استثنا موقعی که در ماده یازدهم تصریح شده و اکتشاف مندرجات مراسلات به هر
وسیله که باشد و اطلاع شخص ثالثی از مرابطات اشخاص بین یکدیگر قدغن اکید
است .
فصل دوم
تعرفه و شرایط حمل و نقل
ماده شانزدهم - حقوق پستی پاکتهای متعارفه که در زمان ارسال پول پست
آن ادا شود و از داخله مملکت بداخله مملکت ارسال گردد در صورتی که بیش از
دو مثقال وزن نداشته باشد شش شاهی است و برای هر مثقال یا کسر مثقال سه
شاهی بر آن افزوده میشود و پاکتهائی که از یک نقطه الی دو فرسخ اطراف
فرستاده میشود که در آن محل پستخانه باشد اداره پست ممکن است تخفیف در
حقوق پستی بدهد ولی حقوق پستی پاکتهائی که در یک محل تحویل و توزیع میشود
و حداکثر دو مثقال سه شاهی و حداقل دو مثقال یکشاهی است و موکول بنظر
اداره پست است .
ماده هفدهم - هرگاه پاکتی بدون ادای حقوق پست به پستخانه داده شود و
گیرنده بخواهد آن را قبول نماید دو برابر حقوق معینه در ماده سابق از
گیرنده آن پاکت دریافت خواهد شد مکاتبات بدون تمبریکه از طرف فرماندهان
کشتی ها بر حسب مسطورات ماده چهارم این قانون به پست داده میشود از اجرای
مندرجات این ماده مستثنی و معاف هستند و فقط معادل حقوق متعارفه پست از
گیرنده پاکت دریافت خواهد شد.
ماده هجدهم - حقوق پستی کارت پستالهایی که از داخله بداخله مملکت ارسال
می شود دو شاهی است و حقوق کارت پستالی که ورقه مخصوصی برای جواب به آن
ملصق است چهار شاهی .
ماده نوزدهم - حقوق پستی مجلات متناوبه و کتب و اوراق صحافی شده جلددار
یا بی جلد و اوراق اخطاریه و اعلانات و صورت قیمت اشیا و کلیه مطبوعاتی که
از داخله بداخله ارسال میشود بدون ملاحظه عده اوراقی که در تحت یک لفاف
بسته شده است باستثنا جرائد از قرار هر ده مثقال یک کسر ده مثقال دو شاهی
است و وزن هر بسته هم نباید از چهارصد مثقال تجاوز نماید اجرت پستی
جرائدی که از داخله بداخله ارسال می شود اعم از یک نمره یک بسته از قرار
هر دوازده مثقال یا کسر دوازده مثقال یک شاهی است .
ماده بیستم - به جراید و کتب و کلیه مطبوعاتی که در پاکت سرباز ارسال
می شود حقوق معینه در ماده نوزدهم این قانون تعلق می گیرد ولی اختصاص این
قسم مرسولات بر این است که حقوق پستی آن از دو شاهی کمتر نمی شود کارتهای
ویزیت که به ترتیب مذکور ارسال می شود به هر خطی نوشته شود محل ایراد نیست
به شرط آنکه هیچ ورقه چاپی یا شیئی دیگری به مراهی او ارسال نشود.
ماده بیست و یکم - حقوق مخصوصه معینه در ماده (19) بفقرات ذیل تعلق
نمی گیرد :
اولا - مطبوعاتی که قائم مقام وجوه نقدینه باشند.
ثانیا - مطبوعاتی که دارای بعضی علائم هستند که بتوسط آنها دو شخص
مقاصد شخصی خود را به یکدیگر اظهار می نمایند.
ماده بیست و دوم - حقوق پستی مستوره جات تجارتی که در زمان تحویل حقوقش
پرداخته می شود و مبدا و مقصد آن در داخله مملکت باشد از قرار ده مثقال یا
کسر ده مثقال دو شاهی است و وزن مستوره جات از هفتاد و پنج مثقال نباید
زیادتر باشد.
ماده بیست و سوم - حقوق معینه در فصل سابق به مستوره جاتی تعلق می گیرد
که دارای قیمت تجارتی نباشند و روی خود مستوره یا نوار و لفاف آن چیز
دیگری جز اطلاعات ذیل نوشته نشده باشد: عنوان گیرنده - اسم فرستنده -
عالمیت کارخانه - یا علامت مخصوص تاجر - نمره و قیمت و اطلاعات راجعه به
وزن و طول و عرض و حجم و مقدار مال التجاره که نقدا از آن جنس حاضر است و
اطلاعات راجع به مبدا و جنس مال التجاره .
ماده بیست و چهارم - حقوق متعلقه با اوراق کار که در زمان تحویل حقوق
پستیش ادا می شود و مبدا و مقصدش در داخله مملکت است از قرار ده مثقال یا
کسر ده مثقال دو شاهی است و وزن این قسم بسته ها از چهار صد مثقال نباید
تجاوز کند اقل میزان حقوق پستی هر بسته اوراق کار شش شاهی است .
ماده بیست و پنجم - تعیین شرایط جنس و شکل و اندازه کارتهای پستی و
بسته های جراید و ضمیمه های جراید و سایر مطبوعات و مستوره جات تجارتی و
اوراق کار با اداره پست است اداره پست مجاز است که از حیث شرایط و تعرفه
کارتهایی را هم که اشخاص مختلفه می سازند مثل کارتهای پستی ملاحظه نمایند.
ماده بیست و ششم - حقوق مقرره در مواد (19 و 20 و 22 و 24) این قانون
به جراید و مطبوعات و مستوره جاتی تعلق می گیرد که زمان تحویل دادن به
پستخانه تمبر روی آنها الصاق شده باشد یا در نوارهای تمبردار پیچیده شده
باشد آنهایی که در زمان ارسال ابدا تمبر روی آنها الصاق نشده باشد چهار
برابر حقوق معینه از گیرنده آن دریافت خواهد شد.
ماده بیست و هفتم - هر گاه جراید و مطبوعات و مستوره جات تجارتی و
اوراق کار که از داخله به داخله ارسال می شود دارای شرایط لازمه که باعث
تخفیف کرایه پست است نباشد حقوق پستی پاکتها به آنها تعلق خواهد گرفت .
ماده بیست و هشتم - در صورتی که جراید و مطبوعات و مستوره جات تجارتی و
اوراق کار که مبدا و مقصد آنها در داخله مملکت است در تحت یک لفافه بسته
شده باشد حقوق متعلقه به آن عبارت خواهد بود از مجموع حقوق متعلقه به هر
یک از آن اشیا ولی هر گاه به مطبوعات صورت حساب آنها نیز منضم باشد حقوق
مقرره مطبوعات به آن بسته تعلق می گیرد به شرط آن که تمام حقوقی که برای
آن داد شده اقلا مساوی باشد به کمترین مقدار حقوق اوراق کار که عبارت از
شش شاهی است .
ماده بیست و نهم - پاکتهای متعارفی و کارتهای پستی و جراید و سایر
مطبوعات و مستوره جات تجارتی و اوراق کار که محل اصلی و مقصد آنها در
داخله مملکت باشد و در زمان تحویل به پست به قدر کفایت تمبر به آنها
الصاق نشده باشد از گیرنده آنها دو برابر قیمت تمبرهای کسری دریافت خواهد
شد.
ماده سی ام - حقوق داخله پستی جراید و مطبوعات و مستوره جات تجارتی و
اوراق کار که از ممالک خارجه بدون تمبر می رسد از قرار ده مثقال یا کسر ده
مثقال شش شاهی است که از گیرنده دریافت می شود مشروط بر این که در
قراردادهای بین المللی تعیین این حقوق نشده باشد.
ماده سی و یکم - پاکتها و سایر مرسولاتی که به اسم سفارشی خوانده
می شوند آنهایی هستند که فرستنده در موقع تحویل دادن آنها به پستخانه برای
اطمینان رسیدن پاکت به مقصد قبض رسید از اداره می گیرد ولی مرسولات سفارشی
مشمول ضمانت و بیمه قیمت نخواهد بود بر پاکت ها و سایر اشیا سفارشی علاوه
بر حق معمولی پستی مبلغ دوازده شاهی به عنوان حق سفارشی تعلق می گیرد
ورقه های مخصوص جواب که به کارت پستالها ملصق و اجرت آنها قبل از وقت تادیه
شده به توسط فرستندگان اولیه آنها سفارشی نمی شوند.
ماده سی و دوم - پاکتها ممکن است مطابق قیمت اظهار شده محتویاتشان
بیمه شوند در این صورت علاوه بر اجرت مقرره پاکتها حقوق بیمه نیز به آنها
تعلق خواهد گرفت تعیین جنس و اکثر مبلغی که ممکن است به عنوان بیمه قبول
شوند با دولت است .
ماده سی و سوم - برای هر پاکت بیمه شده یا سفارشی یک قبض رسید در زمان
تحویل دادن به پستخانه به فرستنده داده می شود و در زمان توزیع رسید از
گیرنده اخذ می گردد پس از تحویل اشیا سفارشی یا بیمه شده به صاحبان آن و
گرفتن رسید دیگر به هیچ وجه پستخانه مسئولیتی ندارد گیرنده این قسم
پاکتها می تواند تقاضا کند که پاکتش در پستخانه به او داده شود و در حضور
شهودی که خود او تعیین می کند باز شود.
ماده سی و چهارم - پاکتها و سایر اشیا مرسوله ممکن است بر حسب خواهش
فرستنده توسط حامل مخصوص به گیرنده داده شود به این قسمت مرسولات که موسوم
به مرسولات مخصوصه هستند علاوه بر حقوق مقرره یک اجرت مخصوصی به نسبت جنس
آنها تعلق می گیرد که تعیین مقدار و شرایط آن با اداره پست است .
ماده سی و پنجم - فرستندگان مرسولات سفارشی یا بیمه شده یا مخصوصه که
در داخله مملکت توزیع می شود در موقعی که مرسولات مذکوره را به پستخانه
تحویل می دهند می توانند خواهش نمایند ملتمسه به امضای گیرنده پس از تسلیم
گرفته و به آنها داده شود در این صورت باید مبلغ شش شاهی قبل از وقت از
این بابت به پستخانه بپردازند برای تحقیقات در خصوص اشیا سفارشی یا بیمه
یا مخصوصه که از داخله به داخله ارسال می شود نیز همین مبلغ شش شاهی باید
ادا شود و این در صورتی است که نرخ معین ملتمسه پرداخته نشده باشد.
ماده سی و ششم - اداره پست با تصویب دولت اجرت و حقوقی را که از بابت
فقرات ذیل باید برای دولت دریافت گردد و همچنین شرایط و ترتیبات لازمه
راجع به آن را معین خواهد نمود:
اولا - مسافرین و بنه آنها.
ثانیا - امانت سریع السیر و امانت بطئی السیر.
ثالثا - مرسولات بیمه شده .
رابعا - بروات پستی (مانداپست ).
خامسا - کرایه جعبه های شخصی که در دفاتر پست موجود و برای جمع شدن
مراسلات مستعمل است - اجرت و حقوقی که از بابت فقرات مذکوره باید دریافت
شود در روزنامه رسمی مملکت اعلان خواهد شد اداره پست شرایط تحویل و توزیع
مرسولات بیمه شده و سفارشی مخصوصه و بروات پستی را معین خواهد نمود.
ماده سی و هفتم - حقوقی را که گیرندگان مرسولات پستی به پستخانه باید
قبل از دریافت مرسول ادا نمایند می توانند در موقعی که مرسول نزد آنها
برده می شود از قبولش امتناع نمایند ولی مشروط بر این که سرش را باز نکرده
باشند به محض این که مرسولی به پستخانه تحویل داده شد قیمت تمبری که روی
آن الصاق شده است عاید خزانه دولت می گردد.
ماده سی و هشتم - دولت می تواند حدی برای مدت اعتبار تمبر و کارتهای
پستی و پاکتها و نوارهای پستی تعیین نماید و مدت و شرایط تادیه قیمت یا
معاوضه آنها را معین کند.
ماده سی و نهم - دولت می تواند اجازه حمل مجانی به مکاتبات اداراتی
بدهد که متضمن منافع عمومی است تعیین حدود و شرایط عمل فوق نیز با دولت
است .
فصل سوم
مسئولیت
ماده چهلم - اداره پست مسئول کلیه وجوهی است که به جهت بروات پستی به
او داده می شود.
ماده چهل و یکم - در صورتی که تمام یا جزئی از پاکت ها و مرسولات بیمه
شده مفقود شود اداره پست مسئول قیمت مقدار مفقود تا میزان مبلغ بیمه شده
می باشد.
ماده چهل و دوم - در صورتی که تمام یا جزئی از یک امانت بیمه نشده
مفقود شود یا این که تمام یا جزئی از محتوی آن خراب و ضایع گردد اداره
پست متعهد و ملتزم است که در ازای هر یک من مال التجاره مفقود یا ضایع شده
مبلغ پانزده قران به عنوان غرامت به صاحب امانت کارسازی نماید بر حسب
قاعده مطالبه این غرامت باید توسط فرستنده از پستخانه یا مرکز ایالتی
پستخانه بشود که در آنجا امانت تحویل داده شده است ولی گیرنده امانت هم
می تواند مطالبه جبران ضرر را از پستخانه مقصد یا مرکز ایالتی آن بنماید
مشروط بر این که از فرستنده یک اجازه نامه در دست داشته باشد همین که مبلغ
بیمه شده با غرامت معینه در این ماده به صاحب امانت ادا شد تمام حقوق
مشارالیه از این بابت به اداره پست تعلق خواهد گرفت صاحب امانت قبل از
وصول وجه غرامت مجبور است اداره پست را از جنس محتوی امانت مفقوده مستحضر
بدارد و حتی الامکان به واسطه اطلاعات شخصی موجبات تسهیل تفحص و تجسس آن را
فراهم آورد.
تبصره - چنانچه صاحب مال برای امانت بیمه نشده مفقوده راضی نشد که یک
من پانزده قران غرامت دریافت دارد باید تامل نماید تا امانت مفقوده پیدا
شود در این حالت دیگر حق مطالبه غرامت نخواهد داشت .
ماده چهل و سوم - به علاوه غرامت های مذکوره در فصل (41) و (42) اداره
پست کرایه را هم که برای امانت مفقوده دریافت کرده است به فرستنده مسترد
می دارد در صورت فقدان یک شیئی سفارشی اداره پست ملتزم است که به فرستنده
یا گیرنده آن غرامت ذیل را بپردازد:
اولا - مبلغ بیست و پنج قران برای مرسولات سفارشی داخله .
ثانیا - غرامتی که در قراردادهای بین المللی تعیین شده است در صورتی
که مرسول سفارشی راجع به مبادله بین المللی باشد.
ماده چهل و چهارم - در مواقع ذیل اداره پست مسئولیتهای مذکوره در مواد
40 و 41 و 42 و 43 را به عهده نمی گیرد:
اولا - در صورتی که امانت بیمه شده مفقود یا معیوب شود و قبل از
پرداخت وجه غرامت اداره پست در یکی از محاکم رسمی تا مدت یک سال ثابت
نماید که قیمت امانت بیمه شده بیش از قیمت حقیقی آن اظهار شده است .
ثانیا - در صورتی که اداره پست حمل اشیایی را بعهده بگیرد که موافق
مسطورات ماده هفتم مجبور به قبول آن نباشد و در این صورت خود را مخصوصا
از مسئولیت خارج نماید.
ثالثا - در صورتی که علت فقدان یا تضییع مرسولات وقایع جنگی و شورش
داخله مملکت و یا انقلابی باشد که رفع آن از عهده حکومت محلی خارج است ولی
مطالبه کننده همیشه حق خواهد داشت که در باب اثبات موقع اضطراری بودن که
استدلال به آن می شود دلائل لازمه را بخواهد.
رابعا - در صورتی که برق یا خسوف یا سیل مورث فقدان یا تضییع مرسولات
شده باشد.
خامسا - در صورتی که علت فقدان یا تضییع مرسولات محتویات آنها و یا
خود آنها و یا غفلت فرستنده باشد.
سادسا - در صورتی که در موقع تحویل دادن مرسوله به گیرنده آثار دست
خوردگی از لفاف خارجی آن دیده نشود و وزن آن هم با وزن زمان تحویل موافقت
نماید و لیکن در صورتی که فرستنده در زمان ارسال محتویات مرسوله خود را
روی مرسوله یا روی ورقه که به همراهی آن فرستاد می شود بنویسد و دفتر پست
فرستنده صحت آن را امضا کند ولو این که عیبی روی لفاف خارجی مرئی نشود و
وزن آن هم با وزن زمان تسلیم موافقت نماید اداره پست مسئول کسری یا معایب
دیگر آن خواهد بود به جهت خسارات غیر مستقیم و عاید نشدن منافع متصوره
اداره پست مسئولیت بعهده نخواهد گرفت .
ماده چهل و پنجم - در صورتی که دفتر تادیه بروات پستی به قدر کفایت
وجه در صندوقش موجود نباشد و تاخیر در تادیه بروات حاصل شود تا زمانی که
این تاخیر از حدود معینه در نظامنامه مخصوصی که در ظهر بروات پستی طبع
می شود تجاوز نکرده است اداره پست غرامتی برای تاخیر تادیه نخواهد داد.
ماده چهل و ششم - اداره پست به جهت اموری که به او سپرده شده است
مسئولیت به عهده نمی گیرد مگر به آن مقداری که در فصول 40 و 41 و 42 و 43
و 45 این قانون تصریح شده است ولی در خصوص حمل مسافرین و بنه آنها
مسئولیت اداره پست به موجب نظامنامه مخصوصی معین خواهد شد.
ماده چهل و هفتم - تمام حقوق و غراماتی که راجع به مرسولات داخله به
داخل است باید در ظرف یک سال که ابتدا آن روز تحویل امانات و مرسولات به
پستخانه است مطالبه شود پس از انقضا یک سال صاحبان آنها حق مطالبه
نخواهند داشت .
ماده چهل و هشتم - دعاوی و مطالبات حقوق راجعه به پست در محکمه های
قضاوت متعارفه فیصل داده خواهد شد.
ماده چهل و نهم - ژاندارمری و حکام ولایات و روسای قراسورانها و به طور
کلی تمام مستخدمین که از طرف وزارت داخله اجازه دارند در حدود اختیاری که
به آنها داده شده است مامور حفظ امنیت شوارع پستی در قلمرو خود هستند هر
گاه در بین راه غلامان پست دچار سارقین شده و اشیا پست توسط مردمان خارج
از اداره سرقت یا غصب و غارت شود حکام و روسای ژاندارم و قراسورانها
اقدامات لازمه برای تعقیب مرتکبین و سارقین به عمل خواهند آورد.
فصل چهارم
مجازات و عقوبات
ماده پنجاهم - هر گاه یکی از اجزا پست مندرجات و یا وجود پاکتها و یا
کارت های پستی و سایر مرسولاتی را که به پستخانه سپرده می شود فاش و آشکار
نماید مگر در مواقعی که قانون آنها را مجبور می کند یا آن که یکی از آنها
را از میان ببرد از خدمت پستی خلع خواهد شد و مادام الحیات در هیچ یک از
دوائر و ادارات دولتی پذیرفته نخواهد شد.
ماده پنجاه و یکم - مامورین عدلیه که دارای اجازه هستند و مستخدمین
اداره پست که دارای مناصب دولتی هستند در مقام تجسس و تفتیش برآمده
تخلفاتی را که بر خلاف این قانون واقع شده به ثبوت می رسانند اشخاص مذکوره
مجازند تحقیقاتی را که در مقام شدت لزوم برای کشف مخالفت های با این قانون
لازم است نسبت به متصدیان حمل و نقل بنماید و مرسولاتی را که بر خلاف
مندرجات این قانون اشخاص حامل واقع شده اند ضبط نمایند در این صورت ضبط و
توقیف باید بلافاصله صورت مجلس به امضای عده که لااقل سه نفر باشند نوشته
شود که در آن صورت اشیا مضبوطه و عنوان آنها ذکر شده باشد صورت مجلس به
انضمام اشیا ضبط شده به نزدیکترین پستخانه ارسال می شود تا آن که به محل
مقصد فرستاده شود و دو برابر حقوق پستی بدون جرائمی که به شخص مخالف تعلق
می گیرد از گیرنده دریافت گردد مستخدمین اداره گمرک و تذکره نیز در آن چه
راجع به ماده دوم و چهارم است دارای همین وظایف هستند در صورتی که اداره
پست سو ظن حاصل نماید که پاکتی محتوی وجوه یا اشیایی است که حملش بر خلاف
این قانون است یا در صورتی که پاکت از خارجه باشد سو ظن حاصل نماید که
حاوی اشیایی است که حقوق گمرک بر آن تعلق می گیرد حق دارد افتتاح پاکت را
بخواهد باز کردن این قسم پاکتها و ضبط آنها در مورد لزوم در حضور فرستنده
یا گیرنده خواهد شد و اگر مشارالیه از حضور به اداره امتناع کرد یا به
علت دیگر حاضر نشد تفتیش و ضبط در صورت لزوم در غیاب او خواهد گردید
ترتیبات مذکوره به سایر مرسولات غیر از پاکت تعلق نخواهد گرفت .
ماده پنجاه و دوم - هر گاه کسی بر خلاف مسطورات مواد 2 و 4 و 5 رفتار
نماید از یک روز الی یا یک ماه حبس خواهد شد در صورت تکرار تقصیر مجازات
ممکن است به دو ماه بالغ شود.
ماده پنجاه و سوم - هرگاه کسی تمبر باطله یا سایر اوراق قیمت باطل شده
را مجددا استعمال نماید از شش روز الی یک ماه حبس می شود.
ماده پنجاه و چهارم - فروش و استعمال هر قسمت اوراقی که به تمبر یا
سایر اوراق قیمتی پست شباهت داشته باشد اکیدا ممنوع است و هر کس بر خلاف
این ماده رفتار نماید از ده روز الی یک سال حبس خواهد شد.
ماده پنجاه و پنجم - اجرای مجازات های فوق موقوف به صدور حکم رسمی از
محاکم عدلیه است .
ماده پنجاه و ششم - در تمام مواردی که ذکر شد به رضایت مقصر و تصویب
محکمه ممکن است هر یک روز حبس به یک تومان تبدیل شود.
ماده پنجاه و هفتم - دعاوی که اداره پست خانه به موجب مواد فوق به
مخالفت کنندگان خواهد داشت ممکن است قبل از مراجعه به محاکم عدلیه مرضیا
به مصالحه فیصله نمایند.
فصل پنجم
اجرای قانون
ماده پنجاه و هشتم - این قانون ناسخ تمام فرامین و احکامی است که تا
به حال در خصوص امور پستی صادر و وضع گردیده است تعیین تاریخ شروع به
اجرای این قانون با دولت است و به علاوه به محض امکان و در هر صورت بعد از
انقضا کنتراتهای نواب اداره پست ترتیب حمل مسافرین و بنه آنها را توسط
پست های مرتب و با دستگاه های پستی فوق العاده در طرق بری و بحری مملکت مقرر
و منظم خواهد نمود
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)