ماده 1ـ اصطلاحات و مفاهیم به کاررفته در این آیین نامه در معانی مشروح زیر به کار می روند:
الف ـ عرضه کننده: شخص حقیقی یا حقوقی که تمام یا بخشی از ظرفیت تولیدی یک یا چند نیروگاه را در اختیار دارد و برق تولیدی آن را به بازار عمده فروشی می فروشد و یا از طریق شبکه برق کشور به مصرف کننده مورد نظر خود تحویل می دهد.
ب ـ مصرف کننده: شخص حقیقی یا حقوقی که تمام و یا بخشی از برق مورد نیاز خود را از عرضه کننده و یا به طور مستقیم از بازار عمده فروشی خریداری می نماید.
پ ـ مدیریت شبکه: شرکت مدیریت شبکه برق ایران.
ت ـ توانیر: شرکت مادرتخصصی مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر).
ث ـ استانداردهای فنی: مشخصات و شرایط فنی که به منظور اطمینان از عملکرد صحیح شبکه برق توسط وزارت نیرو ابلاغ و چگونگی برقراری اتصال نیروگاهها و مصرف کنندگان به شبکه برق کشور و حفاظت از بهره برداری از شبکه و تاسیسات متصل به آن را تعیین می کند.
ج ـ هزینه اتصال به شبکه برق: هزینه های تکمیل و یا تقویت شبکه برق به منظور فراهم کردن امکان اتصال یک واحد تولید و یا مرکز مصرف به شبکه برق کشور طبق استانداردهای فنی. هزینه اتصال به شبکه برق با توجه به شرایط شبکه و موقعیت محل اتصال و مشخصات فنی تولید و یا مصرف موردنظر، بر اساس دستورالعملهای مصوب وزارت نیرو تعیین و توسط متقاضی به شرکت برق منطقه ای ذی ربط پرداخت می شود.
چ ـ تعرفه پشتیبان: تعرفه ای که شرایط و هزینه استفاده از پشتیبانی شبکه برق کشور را برای مصرف کننده ای که برق مورد نیاز خود را رأسا تولید و یا از عرضه کننده موردنظر خود تأمین می نماید، مشخص می کند.
ح ـ ترانزیت: تزریق انرژی به شبکه در یک نقطه و دریافت همان میزان انرژی، پس از کسر تلفات شبکه برای انجام آن، در یک نقطه دیگر.
خ ـ قیمت سمخت نیروگاهی: نرخی است که مراجع قانونی برای سوخت مصرفی نیروگاههایی که برق تولیدی خودرا از طریق شبکه برق کشور برای مصرف در داخل کشور عرضه می نمایند، تعیین می کنند.
د ـ مقررات بازار برق ایران: مجموعه دستورالعملهایی که وزارت نیرو به استناد قانون سازمان برق ایران، قانون تأسیس وزارت نیرو و مفاد این آیین نامه، در خصوص خرید و فروش برق توسط و یا از طریق مدیریت شبکه، تصویب و ابلاغ می نماید.
ذ ـ بازار عمده فروشی: خرید و فروش انرژی برق مورد نیاز شبکه برق کشوربا استفاده از ساز و کار رقابتی توسط مدیریت شبکه.
ر ـ خدمات جانبی: سایر خدماتی که علاوه بر تولید انرژی برای عرضه برق مطمئن در شبکه مورد نیاز است،همچون ذخیره تولید،کنترل فرکانس،تولید توان رآکتیو.
ز ـ متوسط قیمت تولید برق: حاصل تقسیم« کل پرداختی به نیروگاههای حرارتی فعال در بازار عمده فروشی » بر « کل انرژی تحویلی آنها به شبکه » در دوره دوازده ماهه قبلی، که توسط مدیریت شبکه در پایان هر ماه محاسبه و اعلام می شود.
س ـ متوسط قیمت تبدیل انرژی: « متوسط نرخ تولید برق » منهای « حاصل تقسیم کل هزینه سوخت نیروگاههای حرارتی فعال در بازار عمده فروشی بر کل انرژی تحویلی آنها به شبکه » در دوره دوازده ماهه قبلی، که توسط مدیریت شبکه در پایان هر ماه محاسبه و اعلام می شود.
ش ـ متوسط بازده نیروگاههای حرارتی: نسبت « انرژی تحویلی نیروگاههای حرارتی به شبکه برق » به « ارزش حرارتی سوخت مصرفی آنها » در دوره دوازده ماهه قبلی، که توسط مدیریت شبکه در پایان هر ماه محاسبه و اعلام می شود.
در دوره دوازده ماهه قبلی، که توسط مدیریت شبکه در پایان هر ماه محاسبه و اعلام می شود.
ص ـ متوسط ضریب آمادگی: متوسط نسبت انرژی آماده تولید نیروگاههای فعال در بازار عمده فروشی برق به انرژی نامی قابل تولید این نیروگاهها در دوره دوازده ماهه قبلی، که توسط مدیریت شبکه در پایان هر ماه محاسبه و اعلام می شود.
ماده 2 ـ به منظور ترغیب مؤسسات داخلی به تولید هرچه بیشتر برق، عرضه کنندگان برق می توانند، برق در اختیار خود را به روشهای زیر عرضه و از تضمین های موضوع این آیین نامه استفاده نمایند:
ـ استفاده از امکانات شبکه برق کشور برای فروش به مصرف کنندگان موردنظر.
ـ عرضه به بازار عمده فروشی برق کشور برای خرید ان توسط مدیریت شبکه.
ـ عقد قراردادهای بلندمدت فروش با توانیر و یا مدیریت شبکه.
ـ فروش برق به نرخهای تضمینی.
ماده 3 ـ شرکتهای برق منطقه ای مکلفند اتصال واحدهای تولیدی، و همچنین مصرف کنندگان طرف قرارداد با عرضه کنندگان، که استانداردهای فنی را تأمین و هزینه اتصال به شبکه برق را پرداخت کرده اند، به شبکه برق کشور برقرار نمایند.پس از برقراری اتصال و نیز رعایت استانداردهای فنی الزامی بوده و در صورت تخطی از این استانداردها، تولیدکنندگان و یا مصرف کنندگان ذی ربط ملزم به جبران هزینه ها و خسارات واردآمده به شبکه براساس دستورالعملهای مصوب وزارت نیرو خواهند بود.
ماده 4 ـ عرضه کننده می تواند تمام و یا بخشی از برق در اختیار خود را براساس قرارداد(های) معین، به مصرف کننده(های) موردنظر به فروش برساند. مدیریت شبکه موظف است با دریافت هزینه استفاذه از شبکه (هزینه ترانزیت) برق را بین عرضه کننده و مصرف کننده(ها) ترانزیت نماید.
تبصره1 ـ ترانزیت برق به خارج از کشور از شمول این آیین نامه مستثنی می باشد.
تبصره2 ـ عرضه کننده موظف است با ارایه درخواست خود (متضمن پذیرش مفاد این آیین نامه، ارایه مشخصات تحویل و مصرف برق و سایر اطلاعات لازم) به مدیریت شبکه، قبل از عقد این قرارداد(ها) تأییدیه دریافت نماید.
تبصره3 ـ عرضه کننده همچنین می تواند با رعایت چارچوب های تعیین شده توسط وزارت نیرو و مفاد قرارداد(های) منعقده با مصرف کننده (ها) بخشی (از نظر مقدار و یا زمان) از برق در اختیار خود را به بازار عمده فروشی برق (موضوع ماده 5 این آیین نامه) عرضه نماید مصرف کننده نیز با رعایت چارچوبهای تعیین شده توسط وزارت نیرو و مفاد قراردادهای منعقده با عرضه کننده(ها) می تواند همزمان بخشی (از نظر مقدار و یا زمان) از انرژی موردنیاز خود را مستقیماً از بازار عمده فروشی و یا از شرکتهای برق منطقه ای، براساس مقررات مربوط، خریدازی نماید.
تبصره4 ـ هزینه ترانزیت در شبکه برق کشور در سطح ولتاژ انتقال و فوق توزیع ماهانه برابر 37 هزار ریال به ازای هر کیلووات ظرفیت ترانزیت در محل تحویل به شبکه (صرفنظر از میزان استقاده از این ظرفیت در طول ماه) می باشد. این هزینه برای حالاتی که از ظرفیت موجود شبکه استفاده مؤثر به عمل می آید براساس دستورالعمل مصوب وزارت نیرو قابل کاهش است.
تبصره 5 ـ به منظور تشویق تولید مقیاس کوچک در مراکز مصرف، این تولیدکنندگان می توانند برق تولیدی خود را بدون پرداخت هزینه ترانزیت به طور مستقیم از طریق شبکه فشار متوسط یا ضعیف به نقاط مصرف برسانند و یا برق تولیدی خود را براساس نرخهای تضمینی موضوع بند « ب » ماده (8) این آیین نامه، به علاوه ده درصد، به شبکه برق به فروش برسانند.
تبصره 6 ـ در صورتی که مشترک شرکت برق منطقه ای اقدام به تولید کل یا بخشی از برق مصرفی خود (که طبق قرارداد منعقد شرکت برق منطقه ای موظف به تأمین آن است) نماید و بار شبکه را نسبت به قبل کاهش دهد، می تواند ضمن دریافت مبالغ پرداختی بابت هزینه های عمومی برقراری انشعاب ( حداکثر تا میزان ظرفیت مطمئن نیروگاه خود)، انشعاب پشتیبان (بدون پرداخت حق انشعاب) دریافت نماید. وزارت نیرو می تواند به منظور تشویق سرمایه گذاری در محل مصرف، متناسب با شرایط شبکه و تراز تولید و مصرف، تخفیف لازم در هزینه اتصال را منظور نماید.
ماده 5 ـ عرضه کننده می تواند (تمام یا بخشی از) برق در اختیار خود را در چارچوب مقررات بازار برق ایران به بازار عمده فروشی عرضه نماید. مدیریت شبکه موظف است برای تمام عرضه کنندگان شرایط عرضه ظرفیت و رقابت عاری از تبعیض برای تولید انرژی و فروش آن در بازار را فراهم نماید.
تبصره 1ـ در صورت تحقق آمادگی ابرازشده و ارایه خدمات جانبی توسط نیروگاه، در چارچوب مقررات بازار برق ایران،«پرداخت بابت آمادگی» تضمین و براساس نرخ پایه (موضوع تبصره 2 این ماده) و ضریب تعدیل (موضوع تبصره 3 این ماده) صورت خواهدگرفت.
تبصره 2 ـ نرخ پایه « پرداخت بابت آمادگی » در سال 1384 برابر با 72 ریال به ازای یک کیلووات قدرت آماده تحویل به شبکه برای یک ساعت می باشد.تغییر نرخ پایه « پرداخت بابت آمادگی » در سالهای بعدی برنامه چهارم، با توجه به تغییر در هزینه های سرمایه گذاری احداث نیروگاه حرارتی تأمین بار در ساعات اوج مصرف و متوسط هزینه اتصال به شبکه، پس از اخذ نظر سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور توسط وزیر نیرو تعیین می شود.
تبصره 3 ـ ضریب تعدیل، براساس پیش بینی ضریب ذخیره شبکه برای هرساعت از روزهای سال و میزان خدمات جانبی ارایه شده توسط نیروگاه، در چارچوب مقررات بازار برق ایران تعیین و اعلام می شود.
متوسط وزنی این ضرایب برای مجموعه نیروگاههای فعال در بازار عمده فروشی برای طول سال برابر یک خواهد بود.
تبصره 4 ـ در صورت درخواست عرضه کننده، مدیریت شبکه موظف است در چارچوب مفاد این ماده با وی قرارداد بلندمدت منعقد و « پرداخت بابت آمادگی » را در چارچوب نقررات بازار برق ایران تضمین نماید.
ماده 6 ـ شرکت توانیر مجاز است با عرضه کننده و یا متقلضی واجد شرایط برای احداث نیروگاه قرارداد بلندمدت خرید برق و یا قرارداد بلندمدت تبدیل انرژی منعقد نماید.
شرایط و نرخ در مواردی که معامله از طریق مناقصه انجام می شود براساس نتیجه مناقصه تعیین خواهد شد.
در سایر موارد نرخ حداکثر برابر با « متوسط نرخ تولید برق » (برای قراردادهای بلندمدت خرید برق) و یا « متوسط نرخ تبدیل انرژی » (برای قراردادهای بلندمدت انرژی) در زمان انعقاد قرارداد پس از اعمال ضرایب تعدیل موضوع ماده (7) این آیین نامه خواهدبود. این نرخ ناظر به شرایط پایه بوده و متناسب با تغییر در این شرایط تعدیل خواهدشد. متوسط بازده نیروگاههای حرارتی، تولید انرژی متناسب با رفتار بار شبکه و تعهد به تولید با متوسط ضریب آمادگی از اهم شرایط پایه است. شرکت توانیر مکلف است گزارش توجیهی تعدیلات اعمالی را در هر موردبه تأیید وزارت نیرو برساند.
ماده 7 ـ در قراردادهای بلندمدت، نرخ پایه پرداخت بابت آمادگی، متوسط نرخ تولید برق، متوسط نرخ تبدیل انرژی و هزینه ترانزیت براساس طول دوران تعهد خرید برق از عرضه کننده و یا ارایه خدمات ترانزیت به او، با اعمال ضرایب زیر تعدیل خواهدشد:
شرح مدت اعتبار قرارداد
ضریب تعدیل تا 5 سال تا 10 سال 10 سال و بیشتر
نرخ پایه پرداخت بابت آمادگی، متوسط نرخ تبدیل انرژی، متوسط نرخ تولید برق
98/0 94/0 90/0
هزینه ترانزیت 00/1 05/1 10/1
همچنین در قراردادهای بلندمدت موضوع این آیین نامه نرخ پایه پرداخت آمادگی، متوسط نرخ تولید برق، متوسط نرخ تبدیل انرژی و هزینه ترانزیت در طول دوره قراردادبه شرح زیر تعدیل و در قرارداد درج می شود.
a-1 متوسط نرخ تسعیر ارز (یورو) a شاخص قیمت خرده فروشی CPI ضریب تعدیل نرخهای
در یکماهه قبلاز موعد پرداخت × در ابتدای سال پر داخت
(سال عقد قرارداد ـ سال پرداخت) ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ ـــــــــــــــــــــــــــــــ = مندرج در قراردادهای
(02،1) متوسط نرخ تسعیر ارز (یورو) شاخص قیمت خرده فروشی بلندمدت
در یکساله قبل از زمان عقد قرارداد در ابتدای سال عقد قرارداد
در رابطه فوق انتخاب ضریب a بین 25/0 تا 75/0 مجاز می باشد و قرارداد براساس آن تنظیم و مبادله می شود.
تبصره 1 ـ پیش بینی نحوه پرداخت و نرخ متفاوت در دوره قرارداد با ترتیبات یادشده مجاز است، مشروط بر آنکه ارزش فعلی پرداختها در دوره قرارداد را تغییر ندهد. محاسبه ارزش فعلی براساس حداقل نرخ سود مصوب شورای پول و اعتبار در زمان عقد قرارداد به علاوه دو درصد (2%) خواهد بود.
تبصره 2 ـ دوران تعهد موضوع این ماده از زمان تحویل انرژی به شبکه بوده و شامل دوره ساخت نیروگاه نمی شود. همچنین این دوران نباید محدوده فعالیت سازگار با استانداردهای زیست محیطی را نقض نماید.
ماده 8 ـ مدیریت شبکه مکلف است حسب انتخاب قبلی تولیدکننده به یکی از دو روش زیر برق تولیدشده را به صورت تضمینی خریداری نماید:
الف ـ در چارچوب بازار عمده فروشی برق براساس تبصره های ماده (5) این آیین نامه.
ب ـ براساس نرخهای ذیل:
1 ـ ساعات عادی 110 ریال به ازای هر کیلووات.
2 ـ ساعات کم باری 50 ریال به ازای هر کیلووات ساعت.
3 ـ ساعات اوج بار 280 ریال به ازای هر کیلووات ساعت در صورت تضمین تولیدکننده نسبت به تحویل انرژی برق در ساعات اوج بار به میزان مقرر در قرارداد مربوط و 150 ریال به ازای هر کیلووات ساعت در غیر این صورت.
4 ـ در ماههای خرداد و سه ماهه تابستان 60 درصد به ارقام فوق اضافه می شود.
5 ـ در ماهای آذر و دی و بهمن 20 درصد به ارقام فوق اضافه می شود.
تبصره 1 ـ ارقام مندرج در این ماده براساس نرخ سوخت نیروگاهی محاسبه شده است.
تبصره 2 ـ دستورالعمل اجرایی بند «ب» این ماده توسط وزارت نیرو ابلاغ خواهدشد.
ماده 9 ـ چنانچه نرخ سود تحویلی به نیروگاه (اعم از دولتی و غیر دولتی) برای تولید و عرضه برق از طریق شبکه و برای مصرف داخل کشور بیش از نرخ سوخت نیروگاهی باشد(ازجمله در مواردی که سوخت مصرفی نیروگاه از انشعاب غیر نیروگاهی تأمین می شود)، مابه التفاوت آن براساس متوسط بازده نیروگاههای حرارتی از محل اعتبارات یارانه انرژی در بودجه های سالانه، موضوع ردیف یارانه حاملهای انرژی مندرج در جدول شماره (4) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب1383 ـ تأمین و به تولیدکننده پرداخت خواهدشد. این مابه التفاوت از سال 1385 قابل پرداخت است.
تبصره 1 ـ گاز طبیعی سوخت اصلی نیروگاههای حرارتی محسوب می شود.در مواقع حمبود گاز و یا بروز دلایل فنی در شبکه گاز، مابه التفاوت نرخ سوخت مایع مصرفی با نرخ نیروگاهی آن از محل اعتبارات این ماده به شرح یادسده پرداخت می شود.
تبصره 2 ـ مسؤولیت عقد قرارداد برای تأمین سوخت و پرداخت هزینه های مربوط، به جز در مورد قراردادهای بلندمدت تبدیل انرژی، برعهده عرضه کننده می باشد.
تبصره 3 ـ نیروگاههای حرارتی که بازده آنها بیشتر(کمتر از متوسط بازده نیروگاههای حرارتی باشد، مشمل پاداش(جریمه) برای صرفه جویی در مصرف سوخت( مصرف مازادسوخت) خواهندشد. میزان پاداش (جریمه) براساس مابه التفاوت نرخ موضوع بند «ب» ماده (10) و نرخ نیروگاهی محاسبه و توسط مدیریت شبکه پرداخت (دریافت) می شود.
ماده 10 ـ به منظور ترغیب و تشویق بخش خصوصی به سرمایه گذاری در زمینه نیروگاههایی که از انرژی تجدیدنظر و یا بازیافت حرارت استفاده می نمایند:
الف ـ بابت عدم انتشار آلاینده ها و حفاظت از محیط زیست به ازای هر کیلووات ساعت برق تولیدی توسط این قبیل نیروگاهها از محل اعتبار طرح شماره 40404002 در بودجه های سنواتی با تأیید سازمان مدیریت و برنامه یزی کشور و توسط سازمان حفاظت محیط زیست پرداخت خواهدشد.
ب ـ معادل ارزش سوخت صرفه جویی شده به وسیله این قبیل نیروگاهها، براساس نرخ سوخت گاز طبیعی وارداتی و با احتساب متوسط بازده نیروگاههای حرارتی از محل اعتبارات مذکور در ماده (9) این آیین نامه پرداخت خواهدشد.
ماده 11 ـ توانیر و مدیریت شبکه موظفند نمونه قراردادهای موضوع این ایین نامه، از جمله قرارداد اتصال به شبکه موضوع ماده (3)، قراردادهای فی مابین عرضه کننده با مصرف کننده با مدیریت شبکه موضوع ماده (4)، قراردادهای عرضه برق به بازار عمده فروشی موضوع ماده (5) و قراردادهای بلندمدت تولید برق و تبدیل انرژی موضوع ماده (6) را به تأیید وزارت نیرو رسانده و منتشر نمایند.
ماده 12 ـ مقررات این آیین نامه، تولید برق برای مصارف داخلی و ترانزیت برق در داخل کشور و یا به داخل کشور را شامل می گردد و تولید برق با هدف صادرات و با ترانزیت به خارج از کشور را در بر نمی گیرد.
معاون اول رئیس جمهور ـ محمدرضا عارف
نوع :
3
شماره انتشار :
17575
تاریخ تصویب :
1384/3/29
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
وزارت نیرو
سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور
سازمان مدیریت و برنامه ریزی كشور
موضوع :