دستورالعمل اجرایی ماده 6 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان

دستورالعمل اجرایی ماده 6 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان

1ـ هدف‌:
اجرای ماده 6 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان،
2ـ منظور‌:
الف‌: شناسایی معلولانی که به دلیل عدم کارآیی قادر به اداره امور خود نبوده و نیاز به مراقب دارند.
ب‌: معافیت افراد واجد شرایط قانونی خانواده معلولان.
ج‌: تعیین وظایف هر یک از سازمانهای ذیربط.
3ـ اجراء‌‌:
الف ـ قانون:
معلول به کسی اطلاق می‌گردد که به تشخیص کمیسیون پزشکی سازمان بهزیستی براثر ضایعه جسمی، ذهنی، روانی یا توأم، اختلال مستمر و قابل توجهی در سلامت و کارآئی عمومی وی ایجاد گردد، بطوری که موجب کاهش استقلال فرد در زمینه اجتماعی و اقتصادی شود، لذا در راستای ماده 6 قانون جامع حمایت از حقوق معلولان بشرح زیر از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌گردد:
(1) یکی از فرزندان اولیائی که خود معلول بوده (هر دو یا یکی از آنها معلول باشد) و یا حداقل دو نفر از فرزندان آنها معلول باشد از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌گردد.
(2) همسرانی که زن معلول خود را سرپرستی می‌نمایند مادامی که سرپرستی همسر معلول را برعهده داشته باشند از انجام خدمت دوره ضرورت معاف می‌گردند.
ب ـ نحوه اجراء‌‌‌:
1) معلولیت در شش گروه اصلی زیر تقسیم می‌گردد:
الف) معلولیت جسمی حرکتی.
ب) معلولیت ذهنی.
ج) معلولیت بینائی.
د) معلولیت شنوائی.
هـ) معلولیت گفتاری.
و) معلولیت بیماران روانی مزمن.
2) درصد معلولیت در هر گروه براساس درجه بندی رتبه‌‌ای بوده و در چهار سطح زیر می‌باشد:
الف ـ خفیف ب‌: متوسط ج: شدید د: خیلی شدید
3) نقص عضو و معلولیت به تنهایی موجب معافیت از خدمت نبوده بلکه عدم کارآیی و نیاز به مراقب به دلیل نقص عضو ملاک اصلی معافیت می‌باشد.
4) گروه‌بندی، درجه‌بندی و تعیین میزان درصد معلولیت افراد به عهده کمیسیون پزشکی سازمان بهزیستی مستقر در شهرستانهای سراسر کشور که مطابق دستورالعمل شماره 6608/800/10 مورخ 20/5/1383 که از افراد زیر تشکیل می‌گردد، می‌باشد:
الف‌: 1نفر پزشک متخصص وزارت بهداشت.
ب) 2نفر پزشک متخصص سازمان بهزیستی.
ج) 1نفر پزشک متخصص سازمان نظام پزشکی کشور.
د) مسئول توان بخشی بهزیستی شهرستان.
هـ) 1نفر روانشناس.
و) 1نفر کارشناس توانبخشی.
تبصره: کمیسیون پزشکی با توجه به مدارک و مستندات و معاینات دقیق گروه، درجه و درصد معلولیت فرد را بشرح فرم پیوست اعلام می‌نماید.
5) تشخیص عدم کارآیی و نیاز به مراقبت و در نهایت معافیت از انجام خدمت دوره ضرورت، برعهده شورای پزشکی حوزه‌های وظیفه عمومی ناجا می‌باشد که به موجب قانون وظیفه عمومی در شهرستانها تشکیل می‌شود.
6) مصادیق معلولیت که می‌توانند در شمول مقررات قرار گرفته و با احراز عدم کارایی و نیاز به مراقب از سوی شورای پزشکی حوزه‌های وظیفه موجب معافیت گردد بشرح زیر اعلام می‌گردد:
الف) گروه اول: معلولین جسمی حرکتی:
بخش‌1: قطعی اندام‌:
(1) قطع دو پا از زیر زانو و بالاتر.
(2) قطع یک پا از بالاتر زانو.
(3) قطع دو دست از آرنج و بالاتر.
(4) کلیه قطع عضوهائی که از مواد فوق شدیدتر باشند.
بخش‌2: دفورمیتی‌ها‌:
الف) انحرافات ستون فقرات شامل:
(1) اسکولیوز شدید و خیلی شدید غیراصلاحی (ساختاری).
(2) کیفوز شدید و خیلی شدید غیر اصلاحی (ساختاری).
(3) فیوژنهای شدید و خیلی‌شدید و وسیع ستون‌فقرات‌که منجر به‌عدم‌کارائی آن گردد.
ب) دفورمیتی‌های اندام‌:
(1) تغییر شکلهای شدید و خیلی شدید و هر دو پا.
(2) تغییر شکلهای شدید و خیلی شدید هر دو دست.
(3) تغییر شکلهای شدید و خیلی شدید کامل یک اندام (فوقانی یا تحتاتی).
(4) تغییر شکلهای شدیدتر از موارد مذکور.
بخش3: شکستگی‌ها و دررفتگی‌ها‌:
(1) شکستگی‌های شدید و خیلی شدیدی که منجر به عدم کارآئی هر دو پا گردد.
(2) شکستگی‌های شدید و خیلی شدیدی که منجر به عدم کارآئی هر دو دست گردد.
(3) شکستگی‌های شدید و خیلی شدیدی که منجر به اختلال شدید در عملکرد ستوان فقرات گردد.
(4) در رفتگی‌های شدید و خیلی شدید در اندام (فوقانی و یا تحتانی و توأم) که منجر به عدم کارآئی حداقل دو عضو گردد.
بخش‌4: اختلالات عضلانی‌:
کلیه اختلالات و بیماریهای اکتسابی و غیراکتسابی که منجر به عدم کارائی حداقل یک اندام کامل (از اندام فوقانی و تحتانی) گردد.
بخش‌5: اختلالات سیستم اعصاب مرکزی و محیطی:
اختلال سیستم اعصاب مرکزی:
(1) ضایعات مغزی.
(2) اختلالات مخچه‌ای و پایه‌های مغزی.
(3) ضایعه نخاعی:
(1/3) آنسفالیت.
(2/3) اختلالات اکستراپیر امیدال مزمن.
(3/3) هیدروسفالی.
(4/3) میکروسفالی.
(5/4) ماکروسفالی.
(6/4) انواع ضایعات عروقی مغزی.
(7/4) مولتی پپل اسکلروزیس (MS).
(4/4) انواع پلژیها (منوپلژی، همی پلژی، کوادری پلژی، پاراپلژی).
(9/4) انواع پارزیهای شدید و خیلی شدید (همی پارزی، کوادری پارزی، پاراپارزی).
(10/4) انواع پلی نوریتها.
(11/4) انواع اختلالات اعصاب محیطی.
(12/4) انواع نورو فیبرو ماتوزها.
(13/4) انواع تومورها.
تبصره‌: کلیه اختلالات فوق مشروط به اینکه حداقل کارآئی یک اندام را بطور کامل مختل نموده و موجب اختلال در عملکرد افراد شود به نحوی که به تشخیص کمیسیون پزشکی نیاز به مراقبت داشته باشد.
ب) گروه دوم: معلولیت ذهنی:
بخش اول: معلولین ذهنی با بهره هوشی زیر55.
بخش دوم: معلـولین ذهنـی با بهره‌هوشی بین 75ـ 55 که دارای معلولیتهـای ترکیبی دیگر بوده و یا دارای ناآرامی یا تشنج غیر قابل کنترل یا صرع باشد.
ج) گروه سوم: معلولیت بینائی:
بخش اول: اختلال در دید و چشم، دید کمتر از 5%
بخش دوم: اختلال در میدان بینائی هر دو چشم، میدان بینائی کمتر از 20.
بخش سوم: نابینائی مطلق.
بخش چهارم: تخلیه هر دو چشم.
د) گروه چهارم: معلولیت شنوائی:
بخش1: اختلال شنوائی هر دو گوش از 56 دسی‌بل به بالا.
بخش2: ناشنوائی مطلق.
هـ) گروه پنجم: معلولیت گفتاری:
بخش1: اختلال در گفتار، اختلال در تولید آوا و لکنت شدید.
بخش2: زبان پریشی.
و) گروه ششم: معلولیت بیماران روانی مزمن:
کلیه بیماران‌روانی‌که به‌تشخیص‌کمیسیون‌پزشکی‌مزمن‌شده و به‌درمان پاسخ نمی‌دهند.
7) افرادی که دارای چند معلولیتی باشند، معلولیت بارز آنان مدنظر قرار گرفته و در تعیین درصد معلولیت در یک گروه بالاتر قرار خواهندگرفت.
8) در مواردی‌که در این دستورالعمل به‌آن‌اشاره مستقیم نشده‌است درصورتی‌که موجب عدم‌کارآئی حداقل یک اندام‌کامل فوقانی و تحتانی‌موجب اختلال‌در عملکرد فردگردد و به تشخیص‌کمیسیون‌پزشکی‌نیاز به‌مراقبت‌داشته‌باشند مشمول‌این‌دستورالعمل‌قرار خواهدگرفت.
ج: وظایف و مسئولیت‌ها:
1ـ سازمان بهزیستی:
(الف) معرفی افراد واجد شرایط جهت دریافت کارت معافیت از انجام خدمت دوره ضرورت به وظیفه عمومی.
تبصره ـ سازمان بهزیستی می‌تواند مسئولیت معرفی افراد واجد شرایط را به ادارات بهزیستی استانها تفویض نماید که در این صورت بایستی اسامی و نمونه امضای افراد صاحب امضاء را به معاونت وظیفه عمومی ارسال نماید.
(ب) ارسال روگرفت مدارک زیر به وظیفه عمومی همراه با فرم معرفی‌نامه:
1ـ روگرفت رأی کمیسیون پزشکی سازمان بهزیستی مبنی بر تعیین و نوع ازکارافتادگی و معلولیت فرد.
2ـ روگرفت سند ازدواج.
2ـ معاونت وظیفه عمومی:
(الف) وظیفه عمومی فرم معرفی افراد واجد شرایط جهت دریافت کارت معافیت معلولیت را طراحی و به سازمان بهزیستی ارسال می‌نماید.
(ب) وظیفه عمومی پس از دریافت معرفی‌نامه نسبت به تشکیل شورای پزشکی اقدام و در صورت واجد شرایط بودن افراد نسبت به صدور کارت معافیت اقدام می‌نماید.
3ـ امور متفرقه:
الف: انتخاب یک نفر جهت استفاده از معافیت برعهده پدر مشمول و در صورت فقدان با مادر و در غیراینصورت سازمان بهزیستی بعنوان قیم نسبت به انتخاب و معرفی مشمول واجد شرایط اقدام می‌نماید.
ب: کسانی که همسر آنان بعد از ازدواج معلول شده‌اند در شمول مقررات قرار گرفته و از طریق سازمان بهزیستی با ارائه سند ازدواج رسمی و دائم به وظیفه عمومی و پس از تشکیل شورای پزشکی و احراز نیاز به مراقبت نسبت به صدور کارت معافیت اقدام می‌شود.
ج: چنانچه زن معلول یا یکی از بستگان وی از طریق سازمان بهزیستی اثبات نمایند که همسرش سرپرستی او را رها نموده است، کارت معافیت صادره ابطال و فرد جهت انجام خدمت دوره ضرورت اعزام خواهدشد.
د: ملاک برخورداری از مقررات فوق وضعیت فرد در زمان احضار قانونی جهت انجام خدمت دوره ضرورت می‌باشد، لذا کسانی که در زمان غیبت واجد شرایط معافیت شده‌اند رسیدگی به تقاضای آنان منوط به داشتن عذر موجه براساس ضوابط جاری قانون وظیفه عمومی ‌می‌باشد.
هـ : مقررات اعضاء امتیازات ویژه به ایثارگران، قهرمانان ملی، امداد جویان در مورد خانواده‌های معلولین به قوت خود باقی است و در چارچوب ضوابط ابلاغی اقدام خواهدشد.
و: کسانی که مشغول انجام خدمت دوره ضرورت می‌باشند پس از معرفی وظیفه عمومی مبنی بر معافیت فرد، سریعاً از خدمت ترخیص خواهندشد.
تبصره ـ کارکنان وظیفه مجازند به خدمت خود ادامه داده و کارت پایان خدمت دریافت نمایند لیکن آندسته از کارکنان وظیفه که علاقمند به استفاده از مقررات فوق باشند با هر میزان خدمت انجام داده، کارت معافیت دریافت خواهند نمود.
ز : چنانچه معلولین نیروهای مسلح متقاضی بهره‌مندی از امتیازات این قانون باشند بایستی از جانب امور ایثارگران رده خدمتی به سازمان بهزیستی معرفی گردند.

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)