آیین‌نامه احراز استعدادهای برتر و نخبگی

آیین‌نامه احراز استعدادهای برتر و نخبگی شماره2894/دش



(مصوب جلسه 589 مورخ 14/6/1385 شورای عالی انقلاب فرهنگی)

مقدمه:
به منظور تحقق بخشیدن به تأکید مقام معظم رهبری در « استفاده صحیح و مناسب از ظرفیت‌های علمی نخبگان در راستای توسعة همه جانبة کشور» و در اجرای مادة4 اساسنامه بنیاد ملی نخبگان دربارة « تعریف نخبه و احراز استعدادهای برتر و نخبگی افراد» آیین‌نامه احراز استعدادهای برتر و نخبگی تصویب می‌شود:
در این آیین‌نامه « بنیاد ملی نخبگان کشور» به اختصار « بنیاد» و دو وزارتخانة « علوم، تحقیقات و فناوری» و « بهداشت، درمان و آموزش پزشکی» به اختصار « وزارتین علوم و بهداشت» نامیده می‌شود.
ماده1ـ هدف
منطقی کردن و تعریف شاخص‌های علمی، استانداردسازی معیارها و فرآیندهای شناسایی و معرفی نخبگان و استعدادهای برتر هر بخش.
ماده2ـ تعریف نخبه و استعداد برتر
1ـ2ـ « نخبه» به استناد ماده 4 اساسنامه بنیاد به فرد برجسته و کارآمدی اطلاق می‌شود که اثرگذاری وی در تولید و گسترش علم و هنر و فناوری و فرهنگ‌سازی و مدیریت کشور محسوس باشد و هوش، خلاقیت، کارآفرینی و نبوغ فکری وی در راستای تولید و گسترش دانش و نوآوری موجب سرعت بخشیدن به رشد و توسعه علمی و اعتلای جامعه انسانی کشور گردد.
2ـ2ـ « استعداد برتر» به فردی اطلاق می‌شود که به صورت بالقوه نخبه بوده ولی هنوز زمینه‌های لازم برای شناسایی کامل و یا بروز استعدادهای ویژه او فراهم نشده است.
تبصره1ـ تعاریف فوق شامل استعدادهای برتر و نخبگان بخشهای مختلف از قبیل علمی و فناوری، آموزشی، فرهنگی، اجتماعی، هنری و مدیریتی می‌باشد.
تبصره2ـ تعریف و شرایط احراز نابغگی و نحوه حمایت از نوابغ توسط بنیاد پیشنهاد و پس از تصویب هیئت امناء به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌رسد.
تبصره3ـ استعداد برتر و نخبگی یک فرایند پویا است و می‌بایست تداوم شرایط در دوره‌های زمانی مشخص در احراز نخبگی معیار قرار گیرد.
ماده3ـ فرایند احراز استعداد برتر و نخبگی در حوزه‌های مختلف
1ـ3ـ درتعیین و احراز شرایط نخبگی، فرایندهای تعریف و تجربه‌شده توسط نهادهای برگزینندة نخبگان هربخش پذیرفته شده و با جهت‌گیری علمی و عقلایی سیاست‌های موجود هماهنگ و معیارهای وضع شده عنداللزوم تقویت و یا اصلاح می‌گردد.
2ـ3ـ آیین‌نامه‌های موجود برای تعیین بهترینها در بخش‌های مختلف با رویکرد تقویتی مورد اصلاح و تصویب بنیاد قرار خواهدگرفت.
ماده4ـ شرایط احراز استعدادهای برتر و نخبگی
افرادی که دارای یکی از ویژگی‌های زیر باشند، استعداد برتر یا نخبه شناخته می‌شوند.
1ـ4ـ برگزیدگان المپیادهای علمی معتبر داخلی و جهانی
الف) نفرات اول تا سوم المپیادهای معتبر جهانی و بین‌المللی دانش‌آموزی با تأیید وزارت آموزش و پروش به عنوان نخبه.
ب) راه‌یافتگان مرحله نهایی المپیادهای معتبر جهانی بین‌المللی دانش‌آموزی با تأیید وزارت آموزش و پرورش به عنوان استعداد برتر.
ج) نفرات اول تا سوم المپیادهای معتبر بین‌المللی دانشجویی با تأیید وزارتین علوم و بهداشت به عنوان نخبه.
د) نفرات اول تا سوم المپیادهای معتبر علمی دانشجویی کشور با معرفی وزارتین علوم و بهداشت به عنوان استعداد برتر.
هـ) نفرات اول تا سوم المپیادهای معتبر علمی دانش‌آموزی کشور با معرفی وزارت آموزش و پرورش به عنوان استعداد برتر.
2ـ4ـ برگزیدگان از میان آزمونهای سراسری
الف) برگزیدگان از میان رتبه‌های برتر آزمون‌های سراسری مقطع کارشناسی از میان 100 نفر اول برای رشته‌های ریاضی و فیزیک، 50 نفر اول برای رشته‌های علوم تجربی،50 نفر اول برای رشته‌های علوم انسانی و 20 نفر اول برای رشته‌های هنر به عنوان استعداد برتر.
3ـ4ـ مخترعان و مکتشفان
الف) برگزیدگان مسابقات و جشنواره‌های علمی معتبر داخلی و خارجی از قبیل جشنوارة بین‌المللی خوارزمی، جشنوارة جوان خوارزمی و جشنوارة علوم پزشکی رازی با معرفی وزارتین علوم و بهداشت و تأیید بنیاد به عنوان استعداد برتر.
ب) برگزیدگان از میان مخترعان و مکتشفان ایرانی که اختراع و اکتشاف آنان در مراجع ذیصلاح داخلی و یا خارجی به ثبت رسیده باشد به عنوان استعداد برتر (بنیاد تعیین‌کنندة مراجع ذیصلاح است).
تبصره ـ جشنواره‌ها و مسابقات علمی با تأیید وزارتین علوم و بهداشت و در موارد خاص با تأیید بنیاد معتبر شناخته می‌شود.
4ـ4ـ دانش‌آموختگان
برگزیدگان از میان نفرات اول دانش‌آموخته رشته‌های دانشگاهی (کارشناسی و بالاتر) داخل کشور و حوزه‌های علمیه (سطح یک و بالاتر) با معرفی « وزارتین علوم و بهداشت» و « مدیریت حوزه علمیه قم و خراسان» به عنوان استعداد برتر.
5 ـ4ـ برترین‌های مسابقات علوم قرآنی
برگزیدگان نفرات اول تا سوم مسابقات معتبر قرآنی داخلی و بین‌المللی با تأیید وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به عنوان استعداد برتر.
تبصره ـ تشخیص اعتبار مسابقه با بنیاد است.
6 ـ4ـ شخصیتهای برجسته علمی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور
الف) برگزیدگان از میان محققان ایرانی که براساس معیارهای مؤسسات معتبر اطلاعات علمی بین‌المللی و داخلی به لحاظ تعداد ارجاعات به مقالات آنها و یا سایر شاخص‌های مرتبط به عنوان پژوهشگران و دانشمندان ملی و بین‌المللی قرار گرفته‌اند، با معرفی وزارتین علوم و بهداشت به عنوان نخبه.
ب) برگزیدگان از میان افرادی که برای حل مشکلات ملی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور راهکارهای مناسبی ارائه کرده‌اند و این راهکارها تجربه شده و نتایج حاصل از آن به تأیید مراجع ذیربط رسیده باشد، با انتخاب بنیاد به عنوان استعداد برتر.
ج) برگزیدگان از میان افرادی که در هریک از رشته‌ها و گروه‌های علمی اعم از علوم انسانی و معارف اسلامی، علوم پایه، فنی مهندسی، پزشکی، کشاورزی و هنر، نظریه یا تئوری جدید ارائه کرده و از سوی مراجع معتبر ملی و بین‌المللی مربوطه، تأثیرگذار شناخته شده باشد به عنوان استعداد برتر (تشخیص مراجع معتبر با بنیاد است).
د) برگزیدگان از میان مؤلفان و مترجمان کتب، نویسندگان مقالات، واعظان و شاعران که آثار فاخر ایشان دارای نقش مهم و تأثیر ویژه در توسعه مرزهای دانش و فناوری یا تربیتی و اخلاقی در حوزه مربوط بوده است، به عنوان استعداد برتر (تشخیص مراجع معتبر با بنیاد است).
7ـ4ـ آفرینندگان آثار بدیع و ارزنده ادبی و هنری
برگزیدگان از میان آفرینندگان آثار بدیع و ارزنده هنری در حوزه‌های موسیقی، نقاشی، هنرهای تجسمی، هنرهای نمایشی، معماری و غیره با معرفی مراجع معتبر و انتخاب بنیاد به عنوان استعداد برتر (تشخیص مراجع معتبر با بنیاد است).
8 ـ 4ـ اعضای هیأت علمی دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی و فناوری
الف) برگزیدگان از میان اعضای هیأت علمی که در مراتب دانشگاهی کار ممتاز و شاخصی را انجام داده‌اند به عنوان استعداد برتر.
ب) برگزیدگان از میان اساتید نمونه و ممتاز در سطح کشور براساس ضوابط وزارتین علوم و بهداشت به عنوان استعداد برتر.
ج) برگزیدگان از میان پژوهشگران نمونه کشوری براساس ضوابط وزارتین علوم و بهداشت به عنوان استعداد برتر.
9ـ4ـ مدرسین و محققین علوم حوزوی
الف) برگزیدگان از میان مدرسین حوزه‌های علمیه کشور که تدریس می‌نمایند، براساس ضوابط شورای عالی حوزه علمیه قم به عنوان استعداد برتر.
ب) برگزیدگان از میان محققین برتر حوزوی با معرفی شورای عالی حوزه علمیه قم به عنوان استعداد برتر.
تبصره1ـ در مواردی که برای « برگزیدگان» مرجع ذکر نشده است، مرجع گزینش بنیاد است.
تبصره2ـ بنیاد می‌تواند از میان برگزیدگان به عنوان « استعدادهای برتر» افرادی را به عنوان « نخبه» معرفی نماید.
ماده5 ـ پیشنهاد استعداد برتر و نخبگی می‌تواند هم از سوی افراد واجد شرایط و هم از سوی نخبگان و استعدادهای برتر شناخته شده و هم از سوی نهادها و سازمانها به بنیاد صورت گیرد.
ماده6 ـ نحوه حمایت از استعدادهای برتر و نخبگان و سایر موارد براساس آیین‌نامه‌ها و ضوابطی خواهد بود که مطابق بند 11 ماده 9 اساسنامه بنیاد توسط هیأت امناء بنیاد ملی نخبگان پیشنهاد و به تصویب می‌رسد.
ماده7ـ موارد خاص و همچنین موارد پیش‌بینی نشده یا دارای ابهام در شرایط احراز استعدادهای برتر و نخبگی و مراجع تأییدکننده بنا به تصویب هیأت امنای بنیاد ملی نخبگان خواهدبود.
ماده8 ـ این آیین‌نامه در 8 ماده و 7 تبصره در جلسه589 مورخ14/6/1385 به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و هرگونه تغییر در مفاد آن منوط به پیشنهاد هیأت امنای بنیاد ملی نخبگان کشور و تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی خواهدبود.





رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ـ محمود احمدی‌نژاد

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)