وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ـ معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور وزارت کشورـ وزارت راه و ترابری ـ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ـ وزارت نیرو ـ وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح
هیئت وزیران در جلسه مورخ 4/9/1386 بنا به پیشنهاد شماره 286146 مورخ 13/11/1384 وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، آیین نامه ساماندهی پوشش فراگیر فوریتهای پزشکی پیش بیمارستانی کشور را به شرح زیر تصویب نمود:
آیین‌نامه ساماندهی پوشش فراگیر خدمات فوریتهای پزشکی پیش بیمارستانی کشور
ماده1ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف ـ خدمات فوریتهای پزشکی پیش بیمارستانی: به مجموعه خدمات و مهارتهای فوری پزشکی اورژانسی که در مواقع اضطراری مانند تصادف، بیماری حاد، پدیده‌های طبیعی یا ساخته دست بشر در قالب نظام شبکه فوریتهای پزشکی کشور قبل از رسیدن بیمار یا مصدوم حادثه‌دیده به بیمارستان ارایه می‌شود، اطلاق می‌گردد.
ب ـ آمبولانس: مورد استفاده در پایگاهها دو نوع می‌باشد:
1ـ آمبولانس تیپ B: آمبولانسی که به منظور انتقال و یا درمانهای اولیه و پایش بیماران، طراحی و تجهیز شده است، این آمبولانس دارای تجهیزات چهارگانه اصلی شامل کپسول اکسیژن، برانکارد، کیف احیا و ساکشن می‌باشد.
2ـ آمبولانس تیپ C : آمبولانسی که به منظور انتقال بیمار و درمانهای پیشرفته طراحی و تجهیز شده است. آمبولانس تیپ (C) علاوه بر تجهیزات آمبولانس تیپ (B) مجهز به (DC) شوک نیز می‌باشد.
ج ـ شبکه فوریتهای پزشکی پیش بیمارستانی: شامل مرکز ارتباطات یا مرکز پیام، پایگاههای شهری، جاده‌ای ـ موقت، هوایی، ریلی و دریایی ـ ساحلی و موقت خواهد بود.
1 ـ مرکز ارتباطات و فرماندهی عملیات: مرکز ارتباطات و فرماندهی عملیات، واحد اطلاع رسانی و فراخوان اورژانس (115) و هماهنگ‌کننده پایگاههای اورژانس است که موظف می‌باشد پس از تماس افراد نیازمند، اقدام مقتضی را با هماهنگی واحدهای ذی‌ربط به عمل آورد. واحدهای ارتباطات در مراکز استانها، شهرهای دارای دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی و شهرهای با جمعیت بیش از (250) هزار نفر به صورت مستقل در یک مکان مناسب قرار می‌گیرد.
2 ـ مرکز پیام: در شهرستانهایی که فاقد شرایط لازم برای ایجاد مرکز ارتباطات و فرماندهی عملیات می‌باشند و جمعیت آنها کمتر از (250) هزار نفر می‌باشد مرکز پیام ایجاد شده و به عنوان واحد اطلاع‌رسانی وظیفه هماهنگی و فراخوان اورژانس (115) را به عهده دارد و در شرایط بحرانی با مرکز ارتباطات همکاری لازم را انجام خواهد داد.
تبصره 1ـ فاصله دو شهر جهت راه‌اندازی مرکز پیام نباید کمتر از (40) کیلومتر باشد.
تبصره 2ـ مرکز پیام در یکی از پایگاههای اورژانس موجود ایجاد شده و استفاده از پرسنل همان پایگاه جهت انجام امور محوله در اولویت می‌باشد.
3ـ پایگاه امداد شهری: این پایگاه در مراکز شهرستانها، شهرهای دارای دانشگاه یا دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی، درمانی و شهرهای با جمعیت بیش از (50) هزار نفر ایجاد می‌شود. پایگاه امداد شهری با مرکز پیام و مرکز ارتباطات و فرماندهی عملیات در ارتباط بوده و دارای دو دستگاه آمبولانس می‌باشد.
تبصره 1ـ در شهرهای با جمعیت بیش از (50) هزار نفر به ازای هر (60) هزار نفر جمعیت مازاد بر تعداد پایه (50 هزار نفر) یک پایگاه به همراه دو آمبولانس فعال اضافه می‌گردد.
تبصره 2ـ به منظور تسریع در ارایه خدمات فوریتهای پزشکی، کاهش زمان رسیدن به صحنه حادثه و غلبه بر ترافیکهای سنگین شهری در کلان شهرها (شامل: تهران، تبریز، شیراز، مشهد، اصفهان، اهواز، قم، کرج) بایستی هر پایگاه شهری مجهز به حداقل یک دستگاه موتورسیکلت اورژانس شود که به ازای هر دستگاه موتورسیکلت (4) نفر کاردان یا کارشناس مربوط تعریف می‌گردد. سایر شهرها بنا بر ضرورت در اولویت‌های بعدی قرار می‌گیرد.
4ـ پایگاه امداد جاده‌ای: پایگاه جاده‌ای در جاده‌ها و در مبادی شهرهای با جمعیت کمتر از (50) هزار نفر با فاصله حداکثر (40) کیلومتر و با در نظر گرفتن حداکثر زمان رسیدن به محل حادثه (15) دقیقه ایجاد می‌شود. هر پایگاه جاده‌ای دارای یک دستگاه آمبولانس فعال بوده و با مرکز ارتباطات و فرماندهی عملیات و یا مرکز پیام در ارتباط می‌باشد.
تبصره ـ آمبولانس مورد استفاده در پایگاههای شهری و جاده‌ای بایستی دارای شرایط آمبولانس تیپ (B) بوده و به ازای هر سه پایگاه یک آمبولانس پشتیبان در نظر گرفته می‌شود.
5 ـ پایگاه امداد فوریتهای پزشکی موقت : پایگاههایی که در ایام ویژه به منظور آمادگی و توان عملیاتی بیشتر در مکانهایی که افزایش جمعیت و یا تردد بیش از حد معمول دارند، راه‌اندازی می‌شوند.
6 ـ پایگاه امداد هوایی: پایگاه هوایی در مسیرهای صعب‌العبور، محورهای حادثه‌خیز، محورهایی که میزان تردد در آنها بالا باشد و نیز در مناطقی که دسترسی زمینی به محل امکانپذیر نباشد با درنظر گرفتن امکان استفاده از بالگرد در طول روز استقرار می‌یابد.
7 ـ پایگاه امداد دریایی ـ ساحلی: امداد ساحلی و دریایی به دو روش امداد دریایی و امداد ساحلی انجام می‌شود.
1 ـ 7 ـ امداد دریایی: پایگاههایی که بیماران و مصدومین جزایر جنوب کشور را به مراکز درمانی انتقال می‌دهد.
2 ـ 7 ـ امداد ساحلی: در خط ساحلی استانهای شمالی کشور در نقاط طرح سالم‌سازی دریا به صورت فصلی و با استفاده از نیروی انسانی موجود در طرح یادشده، استقرار می‌یابد.
8 ـ پایگاه امداد ریلی: پایگاه ریلی در مسیر راه آهن سراسر کشور که دسترسی جاده‌ای به آن امکانپذیر نمی‌باشد و با در نظر گرفتن شرایط استقرار پایگاه جاده‌ای استقرار می‌یابد.
ماده2ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است اجرای طرح پوشش فراگیر نظام فوریتهای پزشکی پیش بیمارستانی را به گونه‌ای راهبری و ساماندهی نماید که تا پایان برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1383 ـ زمان رسیدن بر بالین بیمار در شهرها در هشتاد درصد (80%) موارد کمتر از (8) دقیقه و در جاده‌ها در هشتاد درصد (80%) موارد کمتر از (15) دقیقه باشد.
ماده3ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است دستورالعمل‌های لازم مربوط به چگونگی ارایه خدمات فوریتهای پزشکی پیش بیمارستانی را حداکثر تا سه ماه پس از تصویب آیین نامه تهیه و ابلاغ نماید.
ماده4ـ در اجـرای مـاده (88) قـانـون تنظیم بخشـی از مقـررات مالی دولت ـ مصوب 1380ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است در راه‌اندازی پایگاههای شهری و جاده‌ای، استفاده از خدمات بخش غیردولتی را در اولویت قرار دهد، به نحوی که حداقل پنجاه درصد (50%) پایگاهها تا پایان برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1383 ـ از طریق واگذاری به بخش غیردولتی اداره گردد.
تبصره ـ با توجه به حساسیت مرکز ارتباطات (Dispatch) و مرکز پیام، واگذاری فعالیت‌های واحد یادشده به بخش خصوصی ممنوع می‌باشد.
ماده 5 ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است در مناطقی که پایگاه امداد و نجات هلال احمر جمهوری اسلامی ایران حائز شرایط مربوط باشند در چارچوب عقد قرارداد براساس طرح پوشش فراگیر کشور، در پایگاههای موجود نسبت به ارایه خدمات اقدام نماید.
ماده 6 ـ ارایه خدمات اورژانس پیش بیمارستانی به صورت رایگان خواهد بود.
ماده 7 ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است نسبت به تهیه طرح تفصیلی پوشش فراگیر فوریتهای پزشکی کشور براساس این آیین‌نامه اقدام و ظرف مدت سه ماه پس از تصویب این آیین‌نامه به دانشگاههای علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی کشور و سایر مراجع مربوط ابلاغ نماید.
ماده 8 ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است با استقرار پایگاههای اورژانس در مراکز بهداشتی درمانی روستایی که با پایگاه اورژانس پیش بیمارستانی حداقل (40) کیلومتر فاصله دارند و در مسیر راههای اصلی کشور قرار ندارند، به روستاییان و عشایر کل کشور خدمات فوریتهای پزشکی ارایه نماید. ضوابط و شرایط امداد روستایی، عشایری طی دستورالعملی، توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با هماهنگی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور اعلام خواهد شد.
ماده 9 ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است با توجه به تغییر در تقسیمات کشوری و احداث جاده‌های اصلی جدید هرسال نسبت به بازنگری در طرح پوشش فراگیر نظام فوریتهای پزشکی در چارچوب موارد یادشده اقدام نماید این تغییرات پس از تأیید معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور با رعایت قوانین و مقررات مربوط قابل اجرا می‌باشد.
ماده 10 ـ در راستای امدادرسانی فوریتهای پزشکی به مصدومان ناشی از حوادث اعم از شهری، جاده‌ای و غیرمترقبه، وزارتخانه‌های کشور، راه و ترابری، ارتباطات و فناوری اطلاعات، نیرو، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و همچنین نیروهای نظامی (پس از اخذ مجوز کلی فرماندهی کل قوا) و غیرنظامی و سایر سازمانهای دولتی و غیردولتی و مؤسسات تابعه، مکلف به همکاری لازم با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشند.
تبصره ـ مصادیق و نحوه همکاری دستگاههای یادشده در قالب تفاهم‌نامه بین وزارت بهداشت و هریک از دستگاهها، تعیین خواهد شد.
ماده11ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است جهت ارتقاء سطح علمی و مهارتهای پرسنل فوریتهای پزشکی، دوره‌های آموزشی لازم را از طریق دانشکده‌ها و دانشگاه علوم پزشکی در دستور کار خود قرار دهد.
تبصره ـ وزارت بهداشت برای اعتلای سطح آگاهیهای مردم در مورد فوریتهای پزشکی برنامه‌های آموزشی عمومی را از طریق صدا و سیما و یا سایر دستگاههای مربوط و یا رسانه‌های جمعی دیگر ارایه خواهد نمود.
ماده12 ـ پایگاهها و مراکز ارایه‌دهنده خدمات فوریتهای پیش بیمارستانی مکلفند از آمبولانس صرفاً جهت انتقال بیماران و مصدومین به مراکز درمانی استفاده نمایند.
ماده13ـ استانداردها و ضوابط مربوط به تعداد افراد شاغل در مراکز ارتباطات، پیام، پایگاههای شهری، جاده‌ای، ریلی، هوایی، دریایی، ساحلی و موتوری طی دستورالعملی، توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با هماهنگی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور اعلام خواهد شد، تا زمان اعلام دستورالعمل مذکور استانداردها و ضوابط مندرج در آیین‌نامه اجرایی بند (الف) ماده (193) قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1379 ـ قابل اجرا می‌باشد.
ماده14ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است به منظور تکمیل طرح پوشش فراگیر فوریتهای پزشکی کشور نسبت به ارایه طرح ساماندهی اورژانس بیمارستانی متناسب با طرح ساماندهی اورژانس پیش بیمارستانی کشور به مراجع ذی‌ربط در برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1383 ـ اقدام لازم بعمل آورد.
ماده 15 ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است:
الف ـ به منظور انتقال مصدومین نیازمند به خدمات فوریتهای پزشکی در شرایط بحرانی و همچنین انتقال بیماران و مصدومین از مراکز با امکانات محدود به مراکز تخصصی پزشکی پنج درصد (5%) کلیه آمبولانسها اعم از آمبولانسهای فعال و آمبولانسهای پشتیبانی اورژانس 115 دانشگاهها و دانشکده‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی را به عنوان واحد مراقبتهای ویژه سیار یا (MICU ) اختصاص دهد.
تبصره ـ آمبولانس مورد استفاده واحد مراقبتهای ویژه بایستی دارای شرایط آمبولانس تیپ (C) و یا تیپ (B) با تجهیزات آمبولانس تیپ (C) براساس کتابچه استاندارد خودروی ملی شماره (4374) و مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران باشد.
ب ـ با توجه به وجود مناطق کوهستانی، سردسیر و صعب العبور در کشور، ده درصد (10%) کل آمبولانسهای پیش‌بینی شده تا پایان برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1383 ـ را از نوع کمک دار (WD4) اختصاص دهد.
ج ـ به منظور ارایه خدمات فوریتهای پزشکی در حوادث دسته جمعی و حوادث غیرمترقبه و لزوم انتقال سریعتر بیماران، به ازای هر یک میلیون نفر جمعیت یک اتوبوس آمبولانس اختصاص دهد.
ماده 16ـ سازمانهای راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، بنادر و کشتیرانی و شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در تأمین مکان فیزیکی مناسب جهت استقرار پایگاههای اورژانس جاده‌ای، دریایی و ریلی، همکاری لازم را به عمل خواهند آورد.
ماده 17ـ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات مکلف است:
الف ـ کلیه جاده‌های اصلی و کلیه نقاط حادثه‌خیز جاده‌ای را تا پایان برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1383 ـ و کلیه جاده‌های فرعی را تا پایان برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران زیر پوشش تلفن همراه قرار دهد.
ب ـ ارتباطات رادیویی اورژانس کشور را تأمین نماید.
ج ـ زیرساختهای ارتباطی اورژانس کشور را تأمین نماید.
ماده 18ـ وزارت کشور، شهرداریها و نیروی انتظامی با هماهنگی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی همکاری لازم جهت تأمین فضای فیزیکی مناسب و امکانات زیستی را جهت استقرار پایگاه اورژانس شهری و جاده‌ای فراهم آورند.
تبصره ـ پایگاههای شهری، جاده‌ای و روستایی حتی‌الامکان در بیمارستانها، مراکز بهداشتی درمانی و همچنین مراکز آتش‌نشانی، کلانتری‌ها و مراکز راهنمایی و رانندگی راه‌اندازی شوند.
ماده19ـ به منظور ارایه خدمات اورژانس از طریق بالگرد، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مکلف است با هماهنگی نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح نسبت به تنظیم توافقنامه جهت استفاده از امکانات آن نیروها در شرایط عادی و بحران اقدام نماید.
ماده20ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است:
کلیه برنامه‌های مندرج در طرح پوشش فراگیر کشور را همه ساله براساس شاخص‌های ذیل و در راستای اهداف کمی برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1383 ـ پایش نموده و نتایج آن را به مراجع مربوط نظارتی ارایه نماید.
الف ـ درصد پوشش خدمات پیش بیمارستانی در حوادث ترافیکی
ب ـ درصد افزایش مأموریتهای اورژانس
پ ـ میانگین زمان رسیدن آمبولانس بر بالین بیمار
ت ـ درصد راه‌اندازی پایگاه براساس تقسیم‌بندی سنواتی در قالب پوشش فراگیر
ث ـ درصد رضایت‌مندی خدمات گیرندگان
ج ـ میزان ارتقاء آموزشی حین خدمت و بدو خدمت پرسنل
ماده21ـ به منظور افزایش بهره وری و تسریع در ارایه خدمات فوریتهای پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف است ظرف مدت شش ماه پس از ابلاغ این آیین‌نامه ساختار ارایه خدمات موجود را بازبینی نموده و پیشنهاد ساختار یکپارچه فوریتهای پزشکی را به هیئت وزیران ارایه دهد.
ماده22ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است با هماهنگی معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور ظرف مدت شش ماه طرح چگونگی استفاده از صنعت بیمه در ارایه خدمات فوریتهای پزشکی را جهت تصویب، به هیئت وزیران ارایه نماید.
ماده23ـ اعتبارات مورد نیاز برای اجرای این تصویب‌نامه توسط معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور همه ساله در بودجه سنواتی پیشنهاد خواهد شد.
معاون اول رئیس جمهور ـ پرویز داودی
نوع :
4
شماره انتشار :
18295
تاریخ تصویب :
1386/9/4
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشكی
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور
وزارت نیرو
وزارت كشور
وزارت راه وترابری
وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور
وزارت نیرو
وزارت كشور
وزارت راه وترابری
موضوع :
