تصویب‌نامه در مورد متن تطبیق ترجمه (چهار) پیوست موافقتنامه تجاری اکو

تصویب‌نامه در مورد متن تطبیق ترجمه (چهار) پیوست موافقتنامه تجاری اکو شماره64/ت39385هـ



وزارت بازرگانی

هیئت وزیران در جلسه مورخ 27/12/1386 بنا به پیشنهاد شماره 202948 مورخ 13/12/1386 معاونت حقوقی و امور مجلس رییس جمهور و به استناد اصل یکصد و سی و هشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران تصویب نمود:
با توجه به ماده (35) قانون موافقتنامه تجاری اکو (اکوتا) و ماده (4) آیین‌نامه چگونگی تنظیم و انعقاد توافقهای بین‌المللی متن تطبیق ترجمه (چهار) پیوست موافقتنامه تجاری اکو به شرح پیوست که تأیید شده به مهر پیوست تصویب‌نامه هیئت وزیران است، برای ایجاد هماهنگی بین دستگاههای مربوط تعیین می‌شود.

قواعد مبدأ اکو
عنوان1
مقررات عمومی

ماده1ـ شمول
1ـ این مقررات را می‌توان « قواعد مبدأ اکو» نامید.
2ـ قواعد مبدأ اکو برای تشخیص مبدأ محصولاتی که براساس موافقت‌نامه تجارت اکو (اکوتا) حایز شرایط امتیازات ترجیحی می‌شوند. به کاربرده خواهدشد.
ماده2ـ تعاریف
از لحاظ این پروتکل:
الف ـ « فصـول» و « عناوین» اطلاق می‌شوند به فصول و عناوین (کدهای چهار رقمی) نمانکلاتور نـظام هماهنـگ شده توصـیف و کدگذاری کالاها کـه در این پروتـکـل « نظام هماهنگ» یا «H.S» نامیده می‌شود.
ب ـ « طبقه‌بندی شده» اطلاق می‌شود به طبقه‌بندی یک محصول یا ماده تحت یک عنوان خاص؛
پ ـ « محموله» اطلاق می‌شود به محصولاتی که یک صادرکننده به طور همزمان به یک گیرنده می‌فرستد، یا حمل آنها از صادرکننده به گیرنده با یک سند واحد حمل انجام می‌شود، یا در صورت نبودن چنین سندی، تحت پوشش یک فاکتور واحد قرار می‌گیرد.
ت ـ « ارزش گمرکی» اطلاق می‌شود به ارزش معاملاتی کالاهای وارده که عبارتست از قیمتی که هنگام فروش کالا جهت صدور به کشور واردکننده عملاً پرداخت‌شده یا قابل پرداخت می‌باشد به اضافة سایر هزینه‌ها و تعدیلات قابل اعمال. در مواردی که نتوان ارزش گمرکی را بر مبنای ارزش معاملاتی تعیین نمود. ارزش مذکور با استفاده از یکی از روش‌های زیر تعیین خواهدشد:
1ـ ارزش معاملاتی کالاهای همسان.
2ـ ارزش معاملاتی کالاهای مشابه.
3ـ روش ارزش قیاسی
4ـ روش ارزش محاسباتی
5ـ روش ارزش انعطاف پذیر
ث ـ «کالا» اطلاق می‌شود به « کالا» آنگونه که در ماده 1 (بندشماره3) موافقت‌نامه تجارت اکو تعریف شده است:
ج ـ « ساخت» اطلاق می‌شود به هر نوع عملیات یا فرآوری در حد کفایت، از جمله مونتاژ یا عملیات خاص بر روی محصولات صنعتی و کشاورزی هر دو؛
چ ـ « ماده» اطلاق می‌شود به هر نوع جزء، ماده خام یا قطعه و غیره که در ساخت محصول به کار می‌رود:
ح ـ « محصول» اطلاق می‌شود به محصول در حال ساخت حتی اگر هدف از ساخت آن استفاده بعدی در عملیات تولیدی دیگر باشد؛
خ ـ « قلمرو» اطلاق می‌شود به قلمرو طرف‌های متعاهد از جمله قلمروهای آبی؛
د ـ « ارزش مواد» اطلاق می‌شود به ارزش گمرکی مواد بکاررفته در یک محصول دارای مبدأ خارج از قلمرو در هنگام واردات، یا چنانچه این ارزش مشخص نبوده و قابل تعیین نباشد، اولین قیمت قابل تعیین که در یکی از طرف‌های متعاهد برای مواد دارای مبدأ خارج از قلمرو پرداخت گردیده‌است؛
ذ ـ « ارزش مواد دارای مبدأ» اطلاق می‌شود به ارزش موادی که دربند فرعی (د) تعریف گردیده با اعمال تغییرات ضروری؛
ر ـ « ارزش افزوده» عبارتست از قیمت FOB (یا FCA) منهای ارزش گمرکی هر یک از مواد به کاررفته که مبدأ آنها طرف متعاهد دیگر است یا در مواردی که ارزش گمرکی مشخص نباشد یا نتوان آن را تعیین نمود. اولین قیمت قابل تعیین که در یکی از طرف‌های متعاهد برای آن مواد پرداخت شده‌است.

عنوان2
محصولات دارای مبدأ

ماده3ـ شرایط عمومی
محصولاتی که در چارچوب اکوتا مشمول ترتیبات تجارت ترجیحی بوده و از قلمرو یک طرف متعاهد وارد قلمرو طرف متعاهد دیگر می‌شوند و در مفهوم مادة13 این مقررات بطور مستقیم حمل می‌گردند، در صورتی واجد شرایط استفاده از امتیازات ترجیحی خواهندبود که براساس یکی از حالات زیر با شرایط مبدأ و مطابقت داشته باشند:
الف ـ محصولاتی که بر حسب تعریف ماده4 کلاً در کشور طرف متعاهد صادرکننده تولید شده یا بدست آمده باشند، یا
ب ـ محصولاتی که کلاً در کشور طرف متعاهد صادرکننده تولید نشده یا بدست نیامده باشند مشروط براینکه محصولات مذکور بر طبق ماده5 و ماده 6 واجد شرایط باشند.
ماده4ـ محصولات کلاً تولید شده یا بدست آمده
اقلام زیر به عنوان محصولات کلاً تولید شده یا بدست آمده در کشور طرف متعاهد صادرکننده تلقی خواهندشد.
الف ـ محصولات خام یا معدنی که از خاک، آب یا از بستر دریای آن کشور استخراج می‌شوند؛ (1)
ب ـ محصولات کشاورزی که در آن کشور برداشت می‌شوند؛ (2)
پ ـ حیواناتی که در آن کشور زاده شده و پرورش می‌یابند؛
ت ـ محصولات بدست آمده از حیوانات مذکور در بند (پ) فوق؛
ث ـ محصولاتی که از طریق شکار یا ماهی گیری در آن کشور بدست می‌آیند؛
ج ـ محصولات صید دریایی و سایر محصولات دریایی که از شناورهای اقیانوس پیما بدست می‌آیند؛ (3) و (4)
چ ـ محصولاتی که در کشتی‌های کارخانه‌دار (5) و (6) آن کشور منحصراً از محصولات مذکور در بند فرعی (ج) فوق فرآوری یا ساخته می‌شود؛
اشیای مستعمل جمع‌آوری شده در آن کشور که فقط برای بازیافت مواد خام مناسب می‌باشند؛
ح ـ ضایعات و قراضه‌هایی که از عملیات صنعتی انجام شده در آن کشور بدست می‌آیند؛
د ـ کالاهایی که در آن کشور منحصراً از محصولات مذکور در بندهای (الف) تا (خ) فوق تولید می‌شوند؛
ماده5 ـ محصولاتی که به حد کفایت روی آنها کار یا فرآوری انجام گرفته‌است.
1ـ در مفهوم ماده 3 (ب) محصولاتی که روی آنها کار یا فرآوری انجام گرفته و درنتیجه مجموع ارزش مواد، قطعات یا محصولات فاقد مبدأ از 60 درصد ارزش FOB (یاFCA) محصولات تولید شده یا بدست آمده تجاوز نمی کند و فرآیند نهایی ساخت نیز در قلمرو طرف متعاهد صادرکننده انجام گرفته است به عنوان کار شده یا فرآوری‌شده در حد کافی تلقی گردیده و با رعایت مقررات ماده 5 (3)، و ماده6، واجد شرایط استفاده از امتیازات ترجیحی خواهندبود.
2ـ محصولات مذاکره شده بر مبنای بخشی که در بند7 ماده1 موافقت‌نامة تجارت اکو تعریف شده‌اند. (7)
3ـ ارزش مواد، قطعات یا محصولات فاقد مبدأ عبارت خواهدبود از:
(1) ارزی CIF (یا CIP) مواد. قطعات یا محصولات در زمان واردات، در مواردی که قابل اثبات باشد؛ یا
(2) اولین قیمت قابل تعیین پرداخت شده برای مواد، قطعات یا محصولات با مبدأ غیر مشخص در قلمرو طرف متعاهدی که کار یا فرآوری در آن انجام می‌گیرد.
ماده6 ـ مبدأ تجمیعی
محصولاتی که با شرایط مبدأ مندرج در ماده3 مطابقت دارند و توسط یک طرف متعاهد به صورت نهاده برای محصول ساخته شده‌ای به کار می‌روند که از لحاظ طرف متعاهد دیگری واجد شرایط استفاده از رفتار ترجیحی است، به عنوان محصول دارای مبدأ طرف متعاهدی تلقی خواهدشد که کار تکمیل یا فرآوری محصول ساخته شده در قلمرو آن انجام شده، مشروط بر اینکه مجموع محتوایی که باید به عنوان دارای مبدأ قلمرو طرف متعاهدمنظور شود، کمتر از 60 درصد ارزش FOB (یا FCA) محصولی که برای رفتار ترجیحی واجد شرایط شناخته می‌شود، نباشد. (8)
ماده7ـ کار یا فرآوری ناکافی
هر یک یا ترکیبی از دو یا چند عملیات یا فرآیندهای زیر به خودی خود به عنوان فرآیند نهایی ساخت شناخته نمی‌شود:
الف ـ بسته‌بندی
ب ـ مخلوط نمودن ساده
پ ـ ریختن در بطری
ت ـ الصاق برچسب
ث ـ جداکردن به قسمت‌های مختلف
ج ـ دسته دسته کردن (سورتینگ) و درجه‌بندی
چ ـ علامت‌گذاری
ح ـ دست کردن
خ ـ سوار کردن ساده
ماده8 ـ واحد کیفیت
از لحاظ این قواعد، کالاها، مواد و محصولات بر مبنای قواعد عمومی ناظر بر تفسیر نظام هماهنگ شده طبقه‌بندی خواهندشد.
ماده9ـ متفرعات، قطعات یدکی و ابزارآلات
متفرعات، قطعات یدکی و ابزارآلات که به همراه یک دستگاه ماشین، تجهیزات، ادوات یا وسیله نقلیه ارسال می‌شود، دارای همان مبدأ ماشین، تجهیزات، ادوات یا وسیله نقلیه تلقی خواهدشد، مشروط بر اینکه این اقلام به صورت یک مجموعه توأم با ماشین، تجهیزات، ادوات یا وسیله نقلیه مربوط، وارد و فروخته شود و به مقداری باشد که متعارفاً با این دستگاه‌ها تحویل داده می‌شود.
ماده10ـ مجموعه‌ها
هرگاه اجزاء تشکیل دهنده مجموعه‌ها حایز شرایط مبدأ باشند، مجموعه‌ها نیز بر حسب تعریف مندرج در قاعدة عمومی 3 نظام هماهنگ، دارای شرایط مبدأ خواهندبود. با وجود این، هنگامی که یک مجموعه متشکل از محصولات دارای مبدأ و فاقد مبدأ باشد. مجموعه مذکور بر حسب شرایط مندرج در ماده 5 یا 6 کلاً واجد شرایط مبدأ شناخته خواهدشد.
ماده11ـ عناصر خنثی
به منظور تشخیص اینکه آیا محصولی واجد شرایط مبدأ می‌باشد یا خیر، لزومی نخواهدداشت که مبدأ اقلام زیر نیز که ممکن است در ساخت آن محصول به کار رفته‌باشند، احراز شود:
الف ـ انرژی و سوخت
ب ـ دستگاه‌ها و تجهیزات
پ ـ ماشین‌‌آلات و ابزار
ت ـ کالاهایی که در ترکیب نهایی محصول وارد نشده و قرار نیست وارد شوند.
ماده12ـ ممنوعیت
طرف‌های متعاهد می‌توانند از لحاظ قابلیت ورود موادی که در تولید یا ساخت کالاها بوسیله هر یک از طرف‌های متعاهد به کار می‌روند و براساس این قواعد صادر می‌شوند، از قوانین ملی خود استفاده کنند.

عنوان3
شرایط مربوط به قلمروها

ماده13ـ حمل مستقیم
موارد زیر بعنوان حمل مستقیم از قلمرو طرف متعاهد صادرکننده به قلمرو طرف متعاهد واردکننده تلقی می‌شوند:
الف ـ چنانچه محصولات بدون عبور از قلمرو هر کشور غیرمتعاهدی حمل شود؛
ب ـ محصولاتی که حمل آنها مستلزم ترانزیت از یک یا چند کشور غیرمتعاهد رابط است و ضمن آن ممکن است از یک وسیله حمل به وسیله حمل دیگر جابجا شده یا در این کشورها موقتاً در انبار نگهداری شوند. مشروط بر اینکه:
(1) ورود ترانزیتی بنا به علل جغرافیایی یا ملاحظاتی که صرفاً مربوط به الزامات حمل است، قابل توجیه باشد.
(2) محصولات در آن محل وارد مدار تجارت یا مصرف نشده‌باشند.
(3) در آن محل روی محصولات هیچگونه عملیاتی به‌غیر از تخلیه و بارگیری مجدد یا هرعملیات ضروری مربوط به‌حفظ کالا در شرایط مطلوب انجام نشده باشد.
(4) گواهی مقتضی از مقامات گمرکی کشور محل ترانزیت دریافت شده باشد که رعایت شروط موضوع بندهای (2) و (3) بالا تایید نماید.
ماده14: نمایشگاه‌ها
1ـ محصولات حایز شرایط مبدأ که به منظور شرکت در نمایشگاه به‌خارج از قلمرو طرف‌های متعاهد فرستاده می‌شوند، و پس از نمایش جهت واردات به یک طرف متعاهد فروخته می‌شوند، هنگام ورود به آن کشور مشمول استفاده از مقررات موافقت‌نامه خواهندبود، مشروط بر اینکه برای مقامات گمرکی مسجل شود که:
الف. صادرکننده، محصولات مورد نظر را از قلمرو یک طرف متعاهد به کشور محل برگزاری نمایشگاه فرستاده و در آنجا به معرض نمایش گذاشته باشند.
ب. محصولات مورد نظر بوسیله صادرکننده به‌شخصی در یک کشور متعاهد فروخته شده یا به‌نحو دیگری واگذار گردیده باشند.
پ. محصولات در خلال برگزاری نمایشگاه یا بلافاصله پس از آن در همان وضعیتی که برای نمایش ارسال شده بودند، حمل گردیده باشند.
ت. محصولات مورد نظر از زمان ارسال جهت نمایش، به‌منظور دیگری جزء ارایه در نمایشگاه به‌کار گرفته نشده باشند.
2ـ گواهی مبدأ اکو باید بر طبق مقررات مندرج در عنوان 4 صادر یا تهیه گردد و به رسم معمول به مقامات گمرکی کشور واردکننده تسلیم شود. نام و نشانی نمایشگاه نیز باید در گواهی قید گردد. در صورت لزوم ممکن است، مدارک اضافی مستند دیگری راجع به شرایطی که محصولات تحت آن به نمایش گذاشته شده‌اند، مطالبه شود.
3ـ بند 1 ناظر بر هرگونه نمایشگاه اعم از بازرگانی، صنعتی، کشاورزی یا هنرهای دستی و نیز بازار مکاره یا نمایش‌های عمومی مشابه آنها است که به‌منظور اهداف شخصی در فروشگاه‌ها یا مکان‌های کسب و تجارت برای فروش اجناس خارجی برگزار نمی‌شود و در طول نمایشگاه محصولات تحت نظارت گمرک قرار دارد.

عنوان
گواهی مبدأ اکو

ماده 15: شرایط عمومی
محصولاتی که مبدأ آنها یک طرف متعاهد است، هنگام ورود به قلمرو طرف متعاهد دیگر با ارایه گواهی مبدأ اکو که نمونه آن پیوست این مقررات می‌باشد، از مزایای این موافقت‌نامه برخوردار خواهندشد.
ماده16: نحوه صدور گواهی مبدأ اکو
1ـ گواهی مبدأ اکو بنا به درخواست کتبی صادرکننده یا به ‌مسوولیت او با درخواست نماینده مجاز وی از سوی مقامات ذیصلاح مربوطه کشور صادرکننده محصول، صادر می‌شود.
2ـ برای این منظور، صادرکننده یا نماینده مجاز وی باید فرم گواهی مبدأ اکو و فرم درخواست را که نمونه آنها پیوست این مقررات می‌باشد، پرکنند. فرم‌های مذکور بایستی به یکی از زبان‌های رسمی طرف‌های متعاهد یا به انگلیسی و بر طبق مقررات و قوانین داخلی کشور صادرکننده پرشوند. چنانچه فرم‌ها با دست پر می‌شوند باید از جوهر و حروف بزرگ استفاده کرد. شرح محصولات باید در مربع 6 فرم‌های پیوست که مخصوص این امر در نظر گرفته شده درج شود و هیچگونه جای خالی سفید در آن گذاشته نشود. در مواردی که مربع مذکور کاملاً با نوشته پر نمی‌شود، باید یک خط افقی زیر آخرین سطر شرح محصول کشیده شود و قسمت خالی با کشیدن خط ضربدر بسته شود.
3ـ صادرکننده‌ای که متقاضی صدور گواهی مبدأ اکوست باید آماده باشد تا در هر زمان هرگونه مدرکی دال بر تایید مبدأ محصولات مورد نظر را که از سوی مقامات ذیصلاح ذیربط کشور صادرکننده که گواهی مبدأ اکو در آنجا صادر می‌شود، درخواست شود تسلیم داشته و همچنین سایر شرایط مندرج در این پروتکل را تامین نماید.
4ـ گواهی مبدأ اکو در صورتی بوسیله مقامات ذیصلاح ذیربط یک طرف متعاهد صادر می‌شود که محصولات مورد نظر به عنوان محصولات دارای مبدأ در یکی از طرف‌های متعاهد تلقی شده و سایر شرایط پروتکل حاضر نیز تأمین شده باشد.
5 ـ مقامات ذیصلاح ذیربط صادرکننده گواهی مبدأ هرگونه اقدامی را جهت رسیدگی به اصالت مبدأ محصولات و تأمین سایر شرایط این پروتکل مقتضی بدانند، انجام خواهند داد. برای این منظور، مقامات مذکور حق دارند هرگونه سند لازم را مطالبه کرده و هرگونه بازرسی و کنترلی را که مقتضی بدانند در مورد حساب‌های صادرکننده بعمل آورند. مقامات ذیصلاح ذیربط صادرکننده گواهی، همچنین باید اطمینان حاصل کنند که فرم‌های مذکور در بند2 بطور صحیح پرشده است. مقامات مذکور به ویژه باید اطمینان حاصل کنند، خانه 8 که مخصوص شرح محصولات است به نحوی پرشود که امکان اضافه نمودن مطالب به قصد تقلب را کاملاً منتفی سازد.
6 ـ محل و تاریخ صدور گواهی مبدأ اکو باید در خانه 11 گواهی درج گردد.
7ـ گواهی مبدأ اکو توسط مقامات ذیصلاح ذیربط صادر و به محض اینکه صادرات عملاً انجام گیرد یا از آن اطمینان حاصل شود، در اختیار صادرکننده گذاشته می‌شود.
ماده 17: صدور گواهی مبدأبه صورت عطف به ماسبق
1ـ علیرغم ماده 16 (بند7) در موارد استثنایی می‌توان گواهی مبدأ اکو را پس از انجام صادرات محصول ذیربط صادر نمود، به شرط اینکه:
الف ـ گواهی مذکور به علت سهو یا حذف غیرعمدی یا اوضاع و احوال خاص همزمان با صدور کالا صادر نشده باشد، یا
ب ـ برای مقامات ذیصلاح ذیربط ثابت شود که یک گواهی مبدأ اکو صادر شده، لیکن بنا به دلایل فنی در مرحله ورود کالا مورد قبول واقع نشده است.
2ـ به منظور اجرای بند 1، صادرکننده باید در تقاضای خود محل و تاریخ صدور محصولات را که گواهی مبدأ اکو برای آنها درخواست می‌شود، ذکر و علت تقاضا را نیز بیان نماید.
3ـ مقامات ذیصلاح ذیربط تنها در صورتی می‌توانند نسبت به صدور گواهی مبدأ اکو بطور عطف به ماسبق اقدام نمایند که محرز شود اطلاعات ارایه شده در تقاضای صادرکننده با اطلاعات موجود در پرونده مربوطه مطابقت دارد.
4ـ در مواردی که گواهی مبدأ اکو بطور عطف به ماسبق صادر می‌شود، یکی از عبارات زیر باید روی آن قید گردد:
ـ «صادره بطور عطف به ماسبق»
ـ «سایر متون.» (متن عبارت فوق‌الذکر به زبان‌های رسمی طرف‌های متعاهد درج خواهدشد)
5 ـ عبارت مذکور در بند 4 در خانه 7 (ملاحظات) گواهی مبدأ اکو قید خواهدشد.
ماده18: صدور المثنی گواهی مبدأ اکو
1ـ در صورت سرقت، مفقود شدن یا از بین رفتن گواهی مبدأ اکو، صادرکننده می‌تواند از مقامات ذیصلاح ذیربط که گواهی مذکور را صادر کرده‌اند، بخواهد بر اساس مدارک صادراتی موجود نزد آنان المثنی برای آن صادر نمایند.
2ـ المثنی‌ای که به این ترتیب صادر می‌شود باید حاوی یکی از عبارات زیر باشد:
« المثنی»
« سایر متون» (متن کلمه فوق‌الذکر به زبان‌های رسمی طرفهای متعاهد درج خواهدشد).
3ـ عبارت مذکور در بند 2 در خانه7 (ملاحظات) المثنی گواهی مبدأ اکو قید خواهدشد.
4ـ المثنی که باید تاریخ صدور نسخه اصل گواهی مبدأ اکو را داشته باشد از همان تاریخ قابل اجراء خواهدبود.
ماده19: صدور گواهی مبدأ بر اساس گواهی مبدأ اکو که قبلاً صادر یا تهیه شده است.
هنگامی که محصولات دارای مبدأ در قلمرو یک طرف متعاهد تحت نظارت اداره گمرک گذاشته می‌شود. می‌توان گواهی مبدأ اولیه را با یک یا چند گواهی مبدأ جایگزین کرد تا ارسال تمامی یا بخشی از محصولات مورد نظر به نقاط دیگری در قلمرو یک طرف متعاهد امکان‌پذیر گردد. گواهی مبدأ و جایگزین توسط مقامات ذیصلاح ذیربطی صادر خواهدشد که محصولات تحت نظارت آنها قرار دارد.
ماده20: اعتبار گواهی مبدأ اکو
1ـ گواهی مبدأ اکو از تاریخ صدور در کشور صادرکننده 6 ماه اعتبار خواهد داشت و باید در ظرف همین مدت به مقامات گمرکی کشور واردکننده تسلیم شود.
2ـ گواهی‌های مبدأ که پس از انقضای مدت مذکور در بند 1 به مقامات گمرکی کشور واردکننده تسلیم می‌شوند، در صورتی جهت اعمال رفتار ترجیحی پذیرفته خواهندشد که عدم ارایه آنها در مدت مقرر ناشی از اوضاع و احوال استثنایی باشد.
3ـ در سایر مواردی که تسلیم گواهی مبدأ با تأخیر انجام می‌شود، مقامات گمرکی کشور واردکننده در صورتی می‌توانند آن را بپذیرند که محصولات موضوع گواهی قبل از انقضای تاریخ نهایی مذکور ارایه شده باشند.
ماده21: ارایه گواهی مبدأ اکو
گواهی مبدأ اکو بر طبق روش‌های معمول در کشور واردکننده به مقامات گمرکی کشور مذکور تسلیم خواهدشد. مقامات نامبرده ممکن است ترجمه گواهی یاد شده را نیز مطالبه نمایند و همچنین از واردکننده بخواهند که شرحی به مدرک مذکور منضم نماید مبنی بر اینکه کالاهای مورد بحث با شرایط لازم برای اجرای این موافقت‌نامه مطابقت دارند.
ماده 22: واردات به دفعات
در مواردی که بنا به درخواست واردکننده و با شرایطی که توسط مقامات گمرکی کشور واردکننده تعیین می‌شود محصولاتی به صورت پیاده شده یا سوار نشده در مفهوم قاعده عمومی 2 (الف) نظام هماهنگ شده تحت قسمت‌های شانزدهم و هفدهم یا عناوین تعرفه‌ای شماره 7308 و 9406 نظام هماهنگ شده بدفعات وارد می‌شوند، هنگام وارد شدن اولین محموله یک گواهی مبدا اکو واحد برای اینگونه محصولات به مقامات گمرکی تسلیم خواهدشد.
ماده23: مدارک پشتیبان
مدارک مذکور در ماده 16 (بند3) که منظور از آنها اثبات این موضوع است که محصولات مندرج در گواهی مبدأ اکو را می‌توان به عنوان محصولات دارای مبدأ یکی از طرف‌های متعاهد دانست و این محصولات سایر شرایط این پروتکل را نیز تامین می‌کنند. شامل از جمله اسناد زیر خواهندبود:
الف ـ شواهد مستقیم در مورد فرایندهایی که توسط صادرکننده یا فروشنده جهت بدست آوردن کالاهای مورد بحث انجام شده است و به عنوان مثال در حساب‌ها یا دفاتر داخلی او منعکس است.
ب ـ مدارکی که واجد شرایط مبدأ بودن مواد به کار رفته را ثابت کند و در یکی از کشورهای متعاهد که این مدارک برطبق قوانین داخلی مورد استفاده است، صادر یا تهیه شده باشد.
پ ـ مدارکی که انجام عملیات یا فرآوری مواد در یکی از کشورهای متعاهد را ثابت کند و در همان کشور که این مدارک بر طبق قوانین داخلی مورد استفاده است، صادر یا تهیه شده باشد.
ت ـ گواهی مبدأ اکو که واجدشرایط مبدأ بودن مواد به کار رفته را ثابت کند و در یکی از کشورهای متعاهد بر طبق این پروتکل صادر یا تهیه شده باشد.
ماده24: حفظ گواهی مبدأ اکو و مدارک پشتیبان
1ـ صادرکننده‌ای که متقاضی صدور گواهی مبدأ اکو است، مدارک مذکور در ماده 16 (بند3) را باید حداقل به مدت سه سال نگهداری نماید.
2ـ مقامات ذیصلاح ذیربط کشور صادرکننده محصول که گواهی مبدأ اکو را صادر می‌کنند فرم درخواست مذکور در ماده 16 (بند2) را باید حداقل به مدت سه سال نگهداری نمایند.
3ـ مقامات گمرکی کشور واردکننده گواهی‌های مبدأ اکو تسلیم شده به آنها را باید حداقل به مدت سه سال نگهداری نمایند.
ماده25: مغایرت و اشتباهات اداری
1ـ کشف مغایرت‌های جزیی بین مندرجات گواهی مبدأ اکو و مندرجات اسنادی که جهت انجام تشریفات ورود کالا به اداره گمرک ارایه می‌شود، فی‌نفسه موجب سلب اعتبار گواهی مبدأ اکو نخواهدشد، مشروط بر اینکه برای مقامات گمرکی کشور واردکننده به‌نحو مقتضی محرز شور که گواهی با مشخصات محصولات ذیربط مطابقت دارد.
2ـ اشتباهات اداری آشکار از قبیل اشتباه در ماشین‌نویسی گواهی مبدأ اکو موجب ردّگواهی نمی‌شود، مشروط بر اینکه اینگونه اشتباهات به نحوی نباشد که نسبت به صحت مندرجات گواهی ایجاد شبهه نمایند.

عنوان 5
ترتیبات مربوط به همکاری‌های اداری

ماده26: مساعدت متقابل
1ـ مقامات گمرکی طرف‌های متعاهد باید نمونه مهرهای مورد استفاده توسط مقامات ذیصلاح ذیربط صادرکننده گواهی مبدأ اکو و نشانی مقامات گمرکی یا مراجع مجاز ذیربط را که مسوول بررسی اصالت این گواهی‌ها هستند، در اختیار یکدیگر قرار دهند.
2ـ به منظور اطمینان از حُسن اجرای این پروتکل طرف‌های متعاهد از طریق سازمان‌های گمرک و مراجع مجاز ذیربط خود، همدیگر را در بررسی اصالت گواهی‌های مبدأ و صحت اطلاعات ارایه شده در این اسناد یاری خواهندکرد.
ماده27: بررسی اصالت گواهی مبدأ
1ـ بررسی‌های بعدی اصالت گواهی به صورت تصادفی یا در مواردی صورت می‌گیرد که مقامات گمرکی کشور واردکننده درباره اصالت این اسناد یا صحت اطلاعات مربوط به‌مبدأ محصولات مورد بحث یا تأمین سایر شرایط این پروتکل، در حد معقولی دچار شک و شبهه شوند.
2ـ به منظور اجرای مفاد بند1، مقامات گمرکی کشور واردکننده، گواهی مبدأ اکو و برگ فروش (فاکتور) یا تصویر آنها را به مقامات گمرکی کشور صادرکننده عودت داده و در صورت اقتضاء دلایل لزوم تحقیق را نیز اعلام خواهندداشت. هرگونه مدرک و اطلاعات بدست آمده که نشان دهد مشخصات مندرج در گواهی مبدأ نادرست است نیز باید به عنوان تایید لزوم تحقیق ارسال شود.
3ـ بررسی اصالت بوسیله مقامات ذیصلاح ذیربط کشور صادرکننده انجام خواهدشد. برای این منظور مقامات مذکور حق دارند هرگونه سند لازم را مطالبه کرده و هرگونه بازرسی و کنترل دیگری را که مقتضی بدانند، در مورد حساب‌های صادرکننده بعمل آورند.
4ـ هرگاه مقامات گمرکی کشور واردکننده تصمیم بگیرند که اعطای رفتار ترجیحی به محصولات مورد بحث تا روشن شدن نتیجه رسیدگی به حال تعلیق درآید، در آن صورت می‌توانند به شرط اتخاذ تدابیر احتیاطی لازم به واردکننده اجازه دهند کالا را ترخیص نماید.
5 ـ مقامات گمرکی که خواستار رسیدگی شده‌اند در اولین فرصت از نتایج رسیدگی مطلع خواهندشد. نتایج رسیدگی باید بطور روشن نشان دهد که آیا مدارک اصالت دارند یا خیر و آیا محصولات مورد بحث را می‌توان به عنوان محصولات دارای مبدأ یکی از طرف‌های متعاهد دانست و آیا سایر شرایط پروتکل حاضر تامین شده است یا خیر. در مواردی که مقررات تجمیعی بر طبق ماده6 این پروتکل و در ارتباط با ماده 16 (بند4) اجرا می‌شود، پاسخ باید شامل یک نسخه (یا نسخه‌هایی) از گواهی‌نامه (یا گواهی‌نامه‌هایی) باشد که ملاک عمل قرار گرفته است.
6 ـ در موارد وجود شک و تردید معقول چنانچه پاسخ رسیدگی ظرف مدت 10 ماه از تاریخ درخواست آن واصل نشود یا پاسخ‌ حاوی اطلاعات کافی جهت تشخیص اصالت مدرک مورد بحث یا مبدأ واقعی محصولات نباشد، مقامات گمرکی درخواست‌کننده رسیدگی، استفاده از ترجیحات را، جز در موارد استثنایی، رد خواهندکرد.
7ـ منظور از اصطلاح «مقامات ذیصلاح ذیربط کشور صادرکننده» در محدود این ماده عبارتست از: ( مقامات ذیصلاح ذیربط طرف‌های متعاهد باید در اینجا قیدشود، که به ‌عنوان مثال در ترکیه چنین است: نخست‌ وزیری جمهوری ترکیه، معاونت گمرکات).
ماده28: حل اختلاف
در مواردی که بین مقامات گمرکی درخواست کننده بررسی و مقامات ذیصلاح ذیربط مسوول انجام این بررسی اختلافاتی در ارتباط با نحوة بررسی موضوع ماده27 بروز کند که نتوان حل و فصل نمود یا در مواردی که نامبردگان سوالی راجع به تفسیر این پروتکل مطرح نمایند، موضوع به شورای همکاری احاله خواهدشد. حل اختلاف بین واردکننده و مقامات گمرکی کشور واردکننده، در تمام موارد بر طبق قوانین کشور مذکور صورت خواهدگرفت.
ماده29: مجازات‌ها
هر شخصی که به‌منظور استفاده از رفتار ترجیحی برای محصولات مدرکی تهیه نماید یا موجبات تهیه مدرکی را فراهم آورد که حاوی اطلاعات نادرست باشد. برطبق قوانین و مقررات ملی کشور واردکننده مشمول مجازات خواهدبود.
ماده20: مناطق آزاد
1ـ طرف‌های متعاهد کلیه اقدامات لازم را معمول خواهندداشت تا اطمینان حاصل شود که کالاهایی که تحت پوشش گواهی مبدأ اکو مبادله می‌شوند و در مسیر حمل از یک منطقه آزاد واقع در قلمرو آنها استفاده می‌کنند، با کالاهای دیگری جایگزین نمی‌گردند و مورد هیچگونه جابجایی غیر از عملیات متعارف جهت جلوگیری از خرابی آنها، قرار نمی‌گیرند.
2ـ به عنوان استثنایی بر مقررات مندرج در بند1، هرگاه محصولات دارای مبدأ یکی از کشورهای متعاهد تحت پوشش گواهی مبدأ اکو وارد یک منطقه آزاد می‌شوند و مورد فرآوری قرار می‌گیرند، مقامات ذیربط بنا به درخواست صادرکننده یک گواهی مبدأ جدید اکو صادر خواهندکرد به شرطی که فرآوری انجام شده با مقررات این پروتکل مطابقت داشته باشد.

عنوان6
مقررات نهایی

ماده31: کمیته فرعی مربوط به موضوعات گمرکی و مبدأ
یک کمیته فرعی راجع به موضوعات گمرکی و مبدأ زیر نظر شورای همکاری تشکیل خواهدشد تا شورای مذکور را در انجام وظایفش کمک کرده و موجبات برقراری یک فرآیند مستمر اطلاعاتی و مشورتی بین کارشناسان را فراهم آورد. کمیته فرعی مذکور مرکب از کارشناسانی از طرف‌های متعاهد خواهدبود که مسوول امور مربوط به گمرک و موضوعات مربوط به مبدأ می‌باشند.
ماده32: پیوست
این پروتکل جزء غیر قابل تفکیک آن را تشکیل می‌دهد.
ماده33: کالاهای ترانزیتی و نگهداری شده در انبار
کالاهایی را که با مقررات عنوان2 مطابقت دارند و در تاریخ به اجراء درآمدن موافقت‌نامه در حال حمل بوده یا در قلمرو یکی از طرف‌های متعاهد بطور موقت نگهداری می‌شوند یا در انبارهای تحت نظارت یا در مناطق آزاد قرار دارند. می‌توان به عنوان محصولات دارای مبدأ پذیرفت مشروط بر اینکه ظرف چهارماه از تاریخ به اجرا درآمدن موافقت‌نامه، گواهی مبدأ اکو آنها که به طور عطف به ماسبق تهیه شده و هرگونه مدرک مثـبته‌ای راجع به وضعیـت حمـل آنها، به مقامات گمرکی کشور واردکننده تسلیم شود.
ماده34: اصلاحیه پروتکل
شورای همکاری می‌تواند نسبت به اصلاح مقررات این پروتکل تصمیم گیرد. این مقررات را می‌توان در صورت لزوم بنا به درخواست یک سوم طرف‌های متعاهد مورد بازنگری قرار داد که در آن صورت مقررات برای انجام تغییرات مورد توافق مفتوح خواهدبود.

(نمونه‌های گواهی مبدأ اکو و درخواست صدور آن)

دستورات مربوط به چاپ

1ـ ابعاد ورقة هریک از فرم‌ها 297*210 میلی‌متر است و اختلاف اندازة طول ورقه تا منهای 5 میلی‌متر و به اضافه 8 میلی‌متر مجاز می‌باشد. کاغذ مورد استفاده باید از نوع کاغذ تحریر سفید، دارای سطحی صاف و فاقد خمیر مکانیکی بوده و وزن آن کمتر از 25گرم در هر مترمربع نباشد. روی ورقه فرم طرح زمینه‌ای به رنگ سبز چاپ می‌شود تا هرگونه دستکاری با استفاده از وسایل مکانیکی یا مواد شیمیایی با چشم قابل مشاهده باشد.
2ـ مقامات ذیصلاح طرف‌ها می‌توانند فرم‌ها را خود رأساً چاپ کرده یا چاپ آنها را به چاپخانه‌های مورد تایید واگذار کنند. در صورت اخیر شمارة ارجاع شامل حروف اختصاری نام طرف متعاهد باید روی فرم درج شود (مثلاً TR به عنوان معرف ترکیه). نام و نشان موسسه چاپ یا علامت ممیزه‌ای که چاپخانه با آن قابل شناسایی است باید روی فرم چاپ شود. گواهی همچنین دارای شماره به ترتیب (سریال) است که روی آن چاپ یا به نحو دیگری نشان داده می‌شود تا از این طریق از سایر گواهی‌ها متمایز گردد.

(فرم گواهی مبدأ اکو)

ملاحظات
1ـ گواهی باید فاقد خط خوردگی و پاک کردگی بوده و کلمات نباید به روی هم نوشته‌شده‌باشند. هرگونه تغییری باید با حذف کلمة ناصحیح و اضافه نمودن اصلاحات لازم انجام گیرد. این‌گونه تغییرات بایستی بوسیله شخص تکمیل کننده گواهی پاراف شده و به تایید مقامات گمرکی کشور یا قلمرو صادرکننده گواهی برسد.
2ـ بین مطالب مندرج در گواهی هیچگونه فاصله‌ای نباید گذاشته شود و قبل از درج هر قلم شماره آن نوشته شود و زیر کلیه مندرجات بلافاصله باید یک خط افقی کشیده شود. هر قسمت از فرم گواهی که پس از درج مطالب مفید می‌ماند باید با کشیدن خط بسته شود به نحوی که اضافه نمودن مطالب دیگر امکان نداشته‌باشد.
3ـ شرح کالا باید مطابق با رویه‌ها و عرف بازرگانی و با ذکر مشخصات کافی درج شود، تا شناسایی آن امکان‌پذیر باشد.

(فرم درخواست صدور گواهی مبدأ اکو)

(اظهارنامه صادرکننده)

ضمیمه شماره2 اکوتا در خصوص کمک‌های دولتی(ماده 18 اکوتا)

1ـ معیارهای ارزیابی‌ رویه‌ها و نیز قواعد اجرای آنها آنگونه که در بند 3 ماده 18 اکوتا درخصوص کمک‌های دولتی به آنها اشاره شده‌است، براساس قوانین و/ یا قواعد و روش‌های داخلی طرف‌های متعاهد ذیربط خواهدبود.
2ـ هر طرف متعاهد یک نسخه از قوانین و / یا قواعد و رویه‌های ملی خود درخصوص کمک‌های دولتی را جهت بررسی طرف‌های دیگر در اختیار دبیرخانه اکو قرار خواهدداد.

ضمیمه شماره3 اکوتا در خصوص حمایت از حقوق مالکیت فکری(ماده 19 اکوتا)

1ـ با یادآوری بندهای 1 و 2 ماده 19 موافقت‌نامه تجاری اکو (اکوتا)، کشورهای متعاهد موافقت می‌نمایند تا بطور تدریجی حمایت از حقوق مالکیت فکری را بهبود بخشند و قبل از پایان هشتمین سال بعد از اجرایی شدن موافقت‌نامه سطح حمایت خود از حقوق مالکیت فکری را با استانداردهای اساسی موافقت‌نامه‌های چند جانبه مانند موافقت‌نامه‌هایی که در ذیل نام برده می‌شوند، مطابقت دهند:
ـ موافقت‌نامه جنبه‌های مرتبط با تجارت حقوق مالکیت فکری (TRIPS)
ـ یا مقاوله نامه پاریس
ـ یا مقاوله نام رم
ـ یا مقاوله‌نامه مادرید
ـ یا مقاوله نامه برن
2ـ مطابقت با موافقت‌نامه‌های فوق‌الذکر الزاماً نیازمند الحاق یک طرف متعاهد به‌این موافقت‌نامه‌ها نیست.

ضمیمه شماره4 اکوتا در خصوص ضد قیمت شکنی (ضد دامپینگ)(ماده 20 اکوتا)

1ـ به منظور مقابله و جلوگیری از قیمت‌شکنی (دامپینگ)، کشورهای متعاهد حق خواهند داشت که قوانین و/ یا قواعد و رویه‌های داخلی خود را درخصوص ضد قیمت‌شکنی (آنتی دامپینگ) اعمال نمایند.
2ـ هر طرف متعاهد نسخه‌ای از قوانین و/ یا قواعد و رویه‌های ملی خود درخصوص ضد قیمت‌شکنی (آنتی دامپینگ) را به منظور بررسی طرف‌های دیگر به‌دبیرخانه اکو ارسال خواهدکرد.
3ـ هرگونه اختلاف ناشی از اعمال قوانین، مقررات یا رویه‌های مذکور باید جهت رسیدگی به شورای همکاری ارجاع شود.

پروتکل درخصوص امضای متن ضمایم موافقت‌نامه تجاری اکو (اکوتا)

طرف‌های متعاهد بعد از امضای موافقت‌نامه تجاری اکو در اسلام‌آباد، در تاریخ 26 تیرماه 1382 (17 جولای 2003)، ضمایم زیر را مورد پذیرش قرار می‌دهند:
ضمیمه1: مقررات مبدأ اکو
ضمیمه2: کمک‌های دولتی
ضمیمه3: حمایت از حقوق مالکیت فکری
ضمیمه4: اقدامات ضد قیمت‌شکنی
با مشاهده و تصدیق ضمایم فوق امضاء کنندگان زیر با اختیار تام از جانب دولت‌های متبوع خود این پروتکل را در تاریخ 16تیرماه 1384 (7جولای2005)، در استانبول ـ ترکیه به امضاء رساندند.
از طرف جمهوری اسلامی افغانستان
از طرف جمهوری آذربایجان
از طرف جمهوری اسلامی ایران
از طرف جمهوری قزاقستان
از طرف جمهوری قرقیزستان
از طرف جمهوری اسلامی پاکستان
از طرف جمهوری تاجیکستان
از طرف جمهوری ترکیه
از طرف جمهوری ترکمنستان
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1ـ شامل سوخت‌های معدنی، روان‌کننده‌ها و مواد مرتبط و همچنین مواد معدنی یا سنگ‌های معدنی
2ـ شامل محصولات جنگلی نیز می‌باشد.
3ـ منظور از « شناورها» شناورهای ماهی‌گیری است که به کار صید بازرگانی اشتغال داشته و در قلمرو یکی از طرف‌های متعاهد به ثبت رسیده (بوسیله تبعه یا اتباع دول طرف‌های متعاهد یا مشارکت‌ها یا شرکت‌ها یا اتحادیه‌های ثبت شده در قلمرو طرف‌های متعاهد اداره شود و حداقل 60 درصد سهام آنها در مالکیت تبعه یا اتباع و یا دولت چنین طرف طرف متعاهدی باشد یا 75درصد سهام آنها در مالکیت اتباع و یا دولت‌های طرف‌های متعاهد باشد. معهذا محصولات بدست آمده از شناورهایی که براساس موافقت‌نامه‌های دوجانبه به کار صید بازرگانی اشتغال دارند و در اختیار یا اجارة طرف‌های متعاهد هستند یا طرف‌های مذکور در صید آنها شریک می‌باشند نیز واجد شرایط استفاده از امتیازات ترجیحی خواهندبود.
4ـ در مورد شناورها یا کشتی‌های کارخانه‌دار که توسط سازمان‌های دولتی اداره می‌شوند، الزام داشتن پرچم یکی از طرف‌های متعاهد اعمال نمی‌شود.
5ـ در مورد شناورها یا کشتی‌های کارخانه‌دار که توسط سازمان‌های دولتی اداره می‌شوند، الزام داشتن پرچم یکی از طرف‌های متعاهد اعمال نمی‌شود.
6 ـ از لحاظ این موافقت‌نامه اصطلاح « کشتی‌های کارخانه‌دار» به شناورهایی اطلاق می‌شود که بر حسب تعریف در آنها محصولاتی منحصراً از محصولات مذکور در بند (ج) فوق فرآوری یا ساخته می‌شود.
7 ـ در مورد محصولاتی که در چارچوب موافقت‌نامه‌های بخشی مذاکره شده براساس موافقت‌نامه تجارت اکو مبادله می‌شوند. ممکن است نیاز به اعمال ضوابط ویژه باشد: هنگام مذاکره راجع به موافقت‌نامه‌های بخشی، این‌گونه ضوابط نیز بایستی مدنظر باشند.
8 ـ تجمیع « ناقص» به نحوی که از ماده6 استنباط می‌شود به این معنی است که فقط محصولاتی را که در قلمرو یکی از طرف‌های متعاهد حالت « دارای مبدأ» پیدا کرده‌اند می‌توان منظور نمود که به عنوان نهاده در یک محصول ساخته شده که در قلمرو یک طرف متعاهد دیگر واجـد شـرایط رفتار ترجیـحی است، به کار رود.


معاون اول رئیس جمهور ـ پرویز داودی

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)