رأی شماره 161، 162 و 163 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص بازنشستگی اعضاء رسمی هیأت علمی دانشگاهها

رأی شماره 161، 162 و 163 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص بازنشستگی اعضاء رسمی هیأت علمی دانشگاهها شماره هـ/86/359



تاریخ: 20/3/1387
شماره دادنامه: 161، 162، 163
کلاسه پرونده: 86/359، 87/129، 130
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شکات: خانمها 1ـ نسرین ثروتیان 2ـ خدیجه فرجادنیا.
موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض آراء صادره از شعب اول، هشتم، سوم و چهارم بدوی و دوم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری.
مقدمه: الف ـ شعبه سوم در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/2122 موضوع شکایت آقای رسول عیوض زاده به طرفیت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به خواسته متن دادخواست به شرح دادنامه شماره 707 مورخ 24/2/1385 چنین رأی صادر نموده است، به موجب ماده 3 قانون بازنشستگی و وظیفه، دانشگاه مکلف است هر یک از اعضای رسمی هیأت علمی را که به سن 65 سال تمام رسیده باشد، بازنشسته کند و با توجه به اینکه شاکی با توجه به سن وی مشمول قانون مزبور نبوده و بازنشسته نمودن نامبرده بدون جلب رضایت او وجاهت قانونی نداشته است، فلذا به نظر می‎رسد که اقدامات انجام شده درباره وی متضمن تضییع حق و نافی حقوق قانونی وی باشد. بدین جهت شکایت شاکی را موجه تشخیص و رأی به ورود آن و ابطال حکم بازنشستگی وی صادر و اعلام می‎گردد. ب ـ شعبه دوم تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 85/986 موضوع تجدیدنظرخواهی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی شهید بهشتی نسبت به دادنامه شماره 707 مورخ24/2/1385 به شرح دادنامه 1284 مورخ 24/8/1385 چنین انشاء رأی نموده‎اند، دادنامه تجدیدنظرخواسته لازم‌الفسخ است، زیرا مطابق ماده 34 آیین‎نامه استخدامی هیأت علمی دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی و مؤسسات پژوهشی کشور، اعضاء رسمی هیأت علمی اعم از آموزش و پژوهش از لحاظ بازنشستگی و وظیفه تابع قوانین و مقررات بازنشستگی و وظیفه مستخدمین رسمی کشور می‎باشند و برابر مقررات ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه قانون استخدام کشوری مصوب1368 بازنشستگی مستخدمین رسمی و وزارتخانه‎ها و مؤسسات دولتی با حداقل 30 سال سابقه خدمت قابل قبول از لحاظ بازنشستگی صورت می‎گیرد و با توجه به اینکه در هیچ یک از مقررات و قوانین رضایت واجدین شرایط بازنشستگی پیش‎بینی نشده است. بنابراین اقدام دانشگاه تجدیدنظر خواه در زمینه بازنشسته نمودن تجدیدنظرخوانده مغایرتی بـا مقررات مذکور نداشته و بـر اساس ضوابط و مقررات صورت گرفته است ومقررات ماده 36 آیین‎نامه استخدامی فوق‌الاشاره بیانگر تکلیف و الزام دانشگاه به بازنشسته شدن هر یک از اعضاء هیأت علمی می‎باشد که به سن 65 سال تمام رسیده باشد و به هیچ وجه نافی مقررات ماده 34 آیین‎نامه فوق الاشاره نمی‎باشد و با عنایت به اینکه دادنامه تجدیدنظرخواسته بدون توجه به موارد مذکور صادر گردیده مخدوش تشخیص و با فسخ آن حکم به رد شکایت صادر می‎گردد. ج ـ شعبه سوم در رسیدگی به پرونده کلاسه 83/2123 موضوع شکایت اکرم ابوالحسن زاده به طرفیت دانشگاه علوم پزشکی بهشتی به شرح دادنامه قطعی شماره 2900 مورخ 9/11/1384 با عنایت به اینکه دلایل و مدارک مثبت ادعای شاکیه موثر در مقام و موافق اصول و موازین قانونی نبوده و کلیه اقدامات واحد دولتی مذکور مثبت و متضمن سالب حق قانونی شاکیه و نافی حقوق مکتسب وی می‎باشد از این حیث با احراز استحقاق شاکیه نسبت به مورد ادعا شکایت وی را که فی‎نفسه متضمن تضییع حقوق حقه وی بوده را وارد دانسته با توجه به جمیع جهات رأی به ورود شکایت و الزام مشتکی‎عنه به لغو حکم بازنشستگی و اعاده به محل خدمت وی و اجرای مصوبه هیأت وزیران به شرح منعکس در دادخواست صادر و اعلام می‎دارد. دـ شعبه هشتم در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/1682 موضوع شکایت خانم نسرین ثروتیان به طرفیت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به خواسته صدور حکم بر لغو بازنشستگی و اعاده به خدمت و اشتغال واجرای مصوبه54102/ت31941 ه‍ مورخ 15/10/1383 هیأت دولت به شرح دادنامه 264 مورخ 19/2/1386 با التفات به اینکه حسب ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگی وظیفه مصوب 13/12/1368 وزارتخانه‎ها و مؤسسات و غیره می‎توانند مستخدمین رسمی را که حداقل 30 سال سابقه خدمت داشته باشند، بازنشسته نمایند و توجهاً به اینکه سابقه خدمت شاکیه بیش از 37 سال بوده و از این جهت تخلفی از مقررات صورت نگرفته، حکم به رد شکایت صادر نموده است. ه‍ـ ـ شعبه سوم در رسیدگی به پرونده کلاسه 84/3859 موضوع شکایت خانم خدیجه فرجادنیا به طرفیت دانشگاه علوم پزشکی ایران به شرح دادنامه 709 مورخ 24/2/1385 با توجه به اینکه شاکی به سن 65 سالگی نرسیده و مشمول ماده 3 قانون بازنشستگی وظیفه نبوده و بازنشسته نمودن وی بدون جلب رضایت او وجاهت قانونی نداشته، چون اقدامات انجام‌شده درباره وی متضمن تضییع حق و نافی حقوقی قانونی او می‎باشد بدین جهت شکایت شاکی را با توجه به جمیع جهات موجه تشخیص و رأی به ورود آن و ابطال حکم بازنشستگی وی صادر نموده است. وـ شعبه دوم تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 85/884 موضوع تجدیدنظرخواهی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی ایران به خواسته اعتراض به دادنامه 709 مورخ 24/2/1385 صادره از شعبه سوم دیوان به شرح دادنامه شماره 886 مورخ 6/6/185 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه خواسته و شکایت تجدیدنظرخوانده در دادخواست تقدیمی مرحله بدوی لغو احکام شماره 108615 مورخ 19/1/1384 و شماره 134874 مورخ 11/3/1384 مبنی بر صدور حکم بازنشستگی بوده است که بعد از تسلیم دادخواست مذکور و در خلال رسیدگی حکم دیگری در این زمینه به شماره 10925835 مورخ 16/12/1384 از سازمان بازنشستگی کشوری مبنی بر تایید حکم بازنشستگی تجدیدنظرخوانده صادر گردیده است. بدین ترتیب حکم اخیرالذکر جایگزین احکام قبلی فوق‌الاشاره گردیده و مآلاً وضعیت استخدامی و حقوقی تجدیدنظرخوانده تغییر کرده است و حتی در حکم اخیرالذکر میزان حقوق بازنشستگی و تاریخ اجرای آن نیز تعیین و مشخص گردیده است. بدین ترتیب حقوق ماهیانه نیز از حالت زمان اشتغال به حقوق دوران بازنشستگی تغییر یافته است. بنابراین تغییر وضعیت مزبور مستلزم این بوده که شعبه بدوی قرار رد شکایت صادر نماید که تجدیدنظر خواه بتواند در صورت بقای به شکایت علاوه بر دانشگاه تجدیدنظرخواه سازمان بازنشستگی کشوری را نیز با تقدیم دادخواست طرف شکایت قرار داده و نسبت به حکم موخر تقدیم دادخواست نماید. زیرا در غیر این صورت با لغو احکام قبلی حکم اخیرالصدور فوق‌الاشاره به قوت خود باقی می‎ماند با توجه به اینکه در دادنامه تجدیدنظرخواسته توجه نشده است، علیهذا با فسخ دادنامه اخیرالذکر قرار رد شکایت تجدیدنظرخوانده صادر می‎گردد. زـ شعبه چهارم در رسیدگی به پرونده کلاسه 85/1163 موضوع شکایت خانم خدیجه فرجادنیا به طرفیت سازمان بازنشستگی کشوری و دانشگاه علوم پزشکی ایران به شرح دادنامه 3579 مورخ 7/9/1385 چنین رأی صادر نموده‎است، شاکی با دارا بودن 30 سال و 2 ماه و 19 روز سابقه خدمتی دولتی و قابل قبول برای بازنشستگی به استناد ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه پرداختی بازنشستگی نائل آمده است و تاریخ بازنشستگی وی از 1/4/1384 بـرقرار شده است و اقـدامات خواندگان وفـق مقررات قانون بوده است و لـذا شکایت وی را وارد ندانسته و حکم به رد شکایت صادر نموده است. ح ـ شعبه اول تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 85/4717 موضوع تجدیدنظرخواهی خانم خدیجه فرجادنیا به طرفیت دانشگاه علوم پزشکی ایران به خواسته، تجدیدنظر در دادنامه 3579 مورخ 7/9/1385 شعبه چهارم به شرح دادنامه 1782 مورخ 22/5/1386 چنین رأی صادر نموده است، با توجه به ماده 34 آیین‎نامه استخدامی اعضای هیأت علمی دانشگاهها، دانشگاه در صورت رسیدن سن عضو هیأت علمی به 65 سال مکلف بازنشسته نمودن عضو می‎باشد و این بدان معنی نیست که اگر کمتر از 65 سال داشت نتواند او را بازنشسته نماید و نظر به مفاد بند (ب) تبصره یک ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه مصوب سال 1368 که تجویز نموده، زنان با 20 سال سابقه نیز قابل بازنشسته شدن می‎باشند و با عنایت به میزان سابقه خدمتی تجدیدنظر خواه و با توجه به محتویات پرونده نظر به اینکه از طرف تجدیدنظرخواه نسبت به دادنامه تجدیدنظرخواسته اعتراضی به عمل نیامده حکم به رد تجدیدنظرخواهی و تایید حکم بدوی صادر نموده است. ط ـ شعبه سوم در رسیدگی به پرونده کلاسه 85/1914 موضوع شکایت خانم لیدا نوایی به طرفیت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به شرح دادنامه 3112 مورخ 7/8/1385 چنین رأی صادر نموده است، مطابق ماده 34 آیین‎نامه استخدام هیأت علمی اعضاء رسمی هیأت علمی جز در مواردی که در آیین‎نامه فوق تصریح گردیده از لحاظ بازنشستگی تابع قانون استخدام کشوری می‎باشند. در آیین‎نامه مذکور دانشگاه مکلف گردید اعضاء رسمی هیأت را که به سن 65 سال رسیده‎اند بازنشسته کند، اما در خصوص افراد کمتر از 65 سال اظهار نظری ننموده و طبیعتاً این امر تابع قواعد عمومی حاکم می‎باشد که براساس تبصره یک ماده 20 قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه قانون استخدام کشوری معلوم می‎گردد که بازنشسته شدن اینگونه افراد منوط به تقاضای آنان و موافقت دستگاه متبوع می‎باشد که این امر در خصوص مانحن فیه حاصل نگردیده است. لذا با توجه به جمیع جهات معنونه ابلاغ براساس قوانین صادر نشده و حکم به ورود شکایت و لغو حکم ابلاغ بازنشستگی فوق‎الذکر صادر و اعلام می‎گردد. ضمناً اجرای مصوبه مورخ 14/11/1383 هیأت دولت محمول بر صحت است. ی ـ شعبه اول تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 85/4140 و 85/4180 موضوع تقاضای تجدیدنظر دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی نسبت به دادنامه شماره 2112 مورخ 7/8/1385 دادنامه بدوی را تایید نموده است. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤساء و مستشاران و دادرسان علی‎البدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بـررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی می‎نماید.

رأی هیأت عمومی

مطابق تبصره یک ماده 2 قانون استخدام کشوری اعضاء رسمی هیأت علمی دانشگاه‎ها و مؤسسات عالی علمی دولتی در هر مورد که قانونی برای تعیین تکلیف آنان وجود نداشته باشد. یا طبق قوانین مربوط تابع احکام عمومی قوانین استخدام کشوری شده باشند، مشمول مقررات قانون مذکور خواهند بود. نظر به اینکه در آیین‎نامه استخدامی اعضاء رسمی هیأت علمی دانشگاه و مؤسسات آموزش عالی مقرراتی در خصوص بازنشستگی اشخاص مذکور بر مبنای تقاضای آنان و یا اختیار مؤسسه علمی ذیصلاح در بازنشسته کردن نامبردگان به لحاظ داشتن حداقل 30 سال سابقه خدمت پیش‎بینی نشده است و ماده 36 آیین‎نامه مزبور مبنی بر الزام دانشگاه به صدور حکم بازنشستگی اعضاء رسمی هیأت علمی پس از رسیدن به سن 65 سال تمام نافی اعتبار احکام مقنن در مورد سایر شقوق بازنشستگی به شرح ماده 2 قانون اصلاح مقررات بازنشستگی و وظیفه قانون استخدام کشوری مصوب 1368 نیست، بنابراین دادنامه‎های مبنی بر رد شکایت شاکیان که متضمن این معنی است، موافق اصول و موازین قانونی می‎باشد. این رأی به استناد بند یک ماده 19 و ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع اداری ذیربط در موارد مشابه لازم‎الاتباع است.





هیأت عمومی دیوان عدالت اداری معاون قضائی دیوان عدالت اداری ـ مقدسی فرد

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)