مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور
به پیوست، آیین‌نامه عمومی ایمنی در تعمیرگاههای وسایط‌نقلیه، که در تاریخ 8/5/1387 به تصویب مقام عالی وزارت رسیده برای درج در روزنامه رسمی کشور ارسال می‌گردد.
خواهشمند است دستور فرمایید نسبت به درج یک نوبت آیین‌نامه مذکور و ارسال یک نسخه از روزنامه پس از چاپ به این دفتر اقدام لازم مبذول دارند.
د1048 مشاور وزیر و مدیرکل روابط عمومی ـ علیرضا محمدعلی
آیین‌نامه عمومی ایمنی در تعمیرگاههای وسایط نقلیه 1387
مقدمه:
به منظور تامین و ارتقاء سطح ایمنی و حفاظت نیروی کار شاغل در تعمیرگاههای وسایط نقلیه و همچنین صیانت نیروی انسانی و منابع مادی کشور مقررات این آیین‌نامه به استناد ماده 85 قانون کار جمهوری اسلامی ایران تدوین گردیده‌است.
فصل اول ـ مقررات عمومی
ماده1ـ این آیین‌نامه در خصوص کلیه تعمیرگاههای وسایط نقلیه و امثالهم لازم‌الاجرا است.
ماده2ـ در محل تعمیرگاه باید فضای کافی برای توقف خودروها وجود داشته باشد.
ماده3ـ در اطراف محل توقف خودرو باید فضای کافی برای تردد کارگران و عملیات وجود داشته باشد.
ماده4ـ ورود افراد متفرقه به محوطه کار تعمیرگاه صرفاً با اجازه مدیر تعمیرگاه یا نماینده او مجاز است.
ماده5 ـ تعمیرگاه‌ها باید مجهز به وسایل اعلام و اطفاء حریق مناسب باشد.
ماده6 ـ در محل شستشوی قطعات خودرو تعبیه سطل‌های شن به منظور اطفاء حریق الزامی است.
ماده7ـ کف تعمیرگاه باید بدون حفره و چاله بوده و قابل شستشو، دارای شیب مناسب و عاری از چربی و روغن باشد.
ماده8 ـ کف تعمیرگاه باید به‌گونه‌ای باشد که تحمل وزن دستگاهها و ماشین‌آلات موجود و همچنین لرزشهای ناشی از آنها را داشته باشد.
ماده9ـ سقف کارگاه باید متناسب با نوع خودرو و تجهیزات نصب شده در آن باشد.
ماده10ـ در مجتمع‌های تعمیرگاهی متصدی هر واحد در محدوده کار خود مسئول اجرای مقررات این آئین‌نامه می‌باشد و در فضاهای کار مشترک، مسئولیت با تمامی متصدیان است.
ماده11ـ در مجتمع‌های تعمیرگاهی با مالکیت واحد که اجرای قسمت‌های مختلف کار به پیمانکاران مختلف محول گردیده‌است، هر پیمانکار جزء در محدوده پیمان خود مسئول اجرای مقررات این آئین‌نامه بوده و مالک مسئول نظارت و ایجاد هماهنگی بین آنها خواهدبود.
ماده12ـ انجام همزمان عملیات مختلف تعمیراتی بر روی یک خودرو ممنوع است.
ماده13ـ کلیه متصدیان و شاغلین واحدهای تعمیرگاهی باید دارای پروانه مهارت و گواهینامه آموزشی معتبر باشند.
ماده14ـ انجام کلیه عملیات تعمیر، تنظیم و آزمایش قطعات خودرو صرفاً توسط افراد ماهر و با رعایت نکات ایمنی مجاز است.
ماده15ـ مسیر تردد، محل‌های توقف، نصب تجهیزات و حضور مشتریان و یا افراد متفرقه می‌بایستی با خطوطی مشخص از یکدیگر مجزا گردد.
ماده16ـ استفاده از هوای فشرده برای نظافت قطعات خودرو، ابزار و سطوح کار و لباس کار ممنوع است.
ماده17ـ اعمال نا ایمن، غیر مرتبط با کار، خودسرانه و شوخی در کارگاه ممنوع است.
ماده18 ـ کلیه امور تعمیراتی بر روی سیستم‌های گازسوز باید توسط افرادی که آموزش‌های لازم را در این زمینه دیده‌باشند، انجام شود.
ماده19ـ تعمیرکاران سیستم‌های گازسوز باید علاوه بر تجهیز به وسایل حفاظت فردی مناسب از دستکش‌های ضد برودت نیز استفاده نمایند.
ماده20ـ کلیه دستگاههای تعمیرگاهی باید دارای لوح شناسائی حاوی مشخصات فنی از طرف شرکت سازنده باشد.
ماده21ـ کلیه تجهیزات، ابزارآلات و وسایل تعمیرگاهی باید در فواصل زمانی معین مورد بازبینی قرار گیرد.
ماده22ـ هرگونه تغییر در تجهیزات به گونه‌ای که آن را از استاندارد یا طراحی اصلی کارخانه سازنده خارج نماید، ممنوع است.
فصل دوم ـ مقررات اختصاصی
الف ـ مکانیکی:
ماده23ـ ابزار کار، تجهیزات و روش کار باید متناسب با نوع کار بوده و استفاده از ابزارآلات مستعمل، فرسوده ، شکسته و معیوب ممنوع می‌باشد.
ماده24ـ برای جابجایی و انتقال موتور ماشین، گیربکس و سایر قطعات حجیم و سنگین باید از وسایل مکانیکی مناسب استفاده شود.
ماده25ـ پس از بلند کردن خودروی مورد تعمیر توسط جک، جرثقیل، بالابر و قبل از شروع، استفاده از خرک فلزی برای تثبیت کامل خودرو الزامی است.
ماده26ـ بکاربردن هرگونه قطعات اضافی برای افزایش ارتفاع جک و خرک‌ها برای بالابردن خودرو ممنوع است.
ماده27ـ دستگاههای جک ستونی باید دارای تجهیزاتی باشند که ضمن تثبیت صفحه جک در ارتفاع مناسب از سقوط ناخواسته آن جلوگیری بعمل آورد.
ماده28ـ میزان بار قرار گرفته بر روی جک باید متناسب با توان جک بوده و دارای سیستمی باشد که در صورت اضافه بار، از عملکرد دستگاه ممانعت بعمل آورد.
ماده29ـ دستگاههای جک ستونی باید مجهز به سیستم هشدار دهنده صوتی و نوری در هنگام بالا و پایین رفتن باشد.
ماده30ـ فقط تعمیرکاری که در حال تعمیر خودرو می‌باشد حق حضور در زیر جک ستونی را دارد و تردد و تجمع سایر کارگران در زیر جک ممنوع است.
ماده31ـ در هنگام استفاده از جک‌های ستونی قرار گرفتن شخص بر روی جک و یا داخل خودرو ممنوع است.
ماده32ـ انواع جک‌های بالابر خودرو باید بگونه‌ای طراحی شود که خودرو را به صورت یکنواخت بالا و پایین ببرد.
ماده33ـ قبل از پایین آوردن صفحه جک باید از عدم حضور افراد در زیر جک مطمئن گردید.
ماده34ـ کپسول حاوی گاز کولر بایستی در محلی نگهداری شود که از حرارت، تابش مستقیم نور خورشید، رطوبت، ضربه و فشار محافظت گردد.
ماده35ـ قبل از جدا کردن و یا تعمیر لوله‌های سوخت بایستی سوخت داخل لوله کاملاً تخلیه گردد.
ماده36ـ کلیه عملیات تعمیراتی بر روی مخازن سوخت گاز بایستی پس از تخلیه کامل گاز مخزن صورت پذیرد.
ب ـ چاله سرویس:
ماده37ـ روشنایی داخل چاله سرویس باید از نوع ثابت بوده به نحوی که کارگر از دید کافی برخوردار باشد.
ماده38ـ نصب آستانه در اطراف دهانه چاله سرویس به منظور جلوگیری از سقوط خودرو به داخل چاله سرویس الزامی است.
ماده39ـ قراردادن و انبار کردن وسایل و اشیاء غیرضرور در داخل چاله سرویس ممنوع است.
ماده40ـ بدنه چاله سرویس باید از مصالحی ساخته شود که به آسانی قابل شستشو و نظافت باشد.
ماده41ـ کف چاله سرویس باید دارای کفشوی و دریچه تخلیه فاضلاب باشد.
ماده42ـ قراردادن مواد قابل اشتعال و انفجار در داخل چاله سرویس ممنوع است.
ماده43ـ محل قرارگیری کمپرسور هوا باید مجزا از چاله سرویس باشد.
ماده44ـ ابعاد چاله سرویس باید طوری طراحی شود که کارگر در زمان ورود و خروج یا حرکت در زیر خودرو با بدنه آن برخورد نکند.
ماده45ـ دهانه چاله سرویس باید مجهز به درپوش مناسب باشد.
ماده46ـ به منظور ورود و خروج کارگران به داخل چاله سرویس باید در هر دو طرف اقدام به تعبیه پلکان مناسب نمود.
ماده47ـ نصب آینه برای جلوگیری از انحراف خودرو در جلوی چاله‌سرویس الزامی است.
ماده48ـ مخزن تخلیه روغن باید دارای شیر تخلیه و لوله انتقال روغن سوخته باشد.
ج ـ باطری‌سازی:
ماده49ـ در کارگاه باطری‌سازی هنگام آماده‌سازی مایع باطری باید اسید به آب و به صورت قطره‌ای افزوده گردد.
ماده50 ـ در کارگاه باطری‌سازی جهت تهیه آب باطری می‌بایست تهویه موضعی مناسب در نظر گرفته شود.
ماده51 ـ باید هنگام جداکردن باطری به منظور جلوگیری از انفجار ناشی از تجمع گاز و خطرات ناشی از آن ابتدا قطب منفی و سپس قطب مثبت جداگردد، ضمناً هنگام نصب نیز ابتدا قطب مثبت و سپس منفی متصل گردد.
ماده52 ـ ظروف نگهداری و انتقال اسیدها باید به در مقابل خوردگی مقاوم و در مقابل ضربات وارده از استحکام کافی برخوردار بوده و دارای برچسب مشخصات باشد.
ماده53 ـ ایجاد جرقه و یا شعله در مجاورت باطری بدلیل وجود گازهای قابل اشتعال و انفجار ممنوع است.
ماده54 ـ آزمایش میزان شارژ باطری از طریق برقراری اتصال کوتاه قطبهای مثبت و منفی آن ممنوع است.
د ـ پنچرگیری:
ماده55 ـ محل نصب کمپرسور هوا باید به‌گونه‌ای باشد که کارگران در معرض آلودگی صوتی قرار نگیرند.
ماده56 ـ شیرتخلیه کمپرسور هوای فشرده باید بطور متناوب باز شده و سوپاپ اطمینان و فشارسنج آن کنترل گردد.
ماده57 ـ اتوی پنچرگیری بایستی مجهز به سیستم ترموستات برای تنظیم دمای لازم باشد.
ماده 58 ـ قبل از خارج نمودن بچه‌رینگ، بایستی باد لاستیک به‌طور کامل تخلیه گردد.
ماده59 ـ هنگام تعویض لاستیک باید تدابیر لازم برای جلوگیری از جابجائی ناگهانی خودرو در نظر گرفته شود.
ماده60 ـ در هنگام کار با دستگاههای لاستیک درآرو پنچرگیر، باید از درگیری اعضای بدن با فکین و قطعات دستگاه ممانعت بعمل آید.
ماده61 ـ هنگام کار بر روی بچه رینگ و تخلیه و یا تنظیم تراکم باد بایستی از حفاظ مناسب به منظور جلوگیری از پرتاب بچه رینگ استفاده کرد.
ماده62 ـ تعویض یا تعمیر رینگ‌های مستعمل، شکسته، جوشی و دارای هرگونه نقصی باید فقط توسط افراد با تجربه انجام گیرد.
ماده63 ـ باز و بسته‌کردن پیچ و مهره‌های چرخ‌ها بایستی به صورت ضربدری صورت پذیرد و پس از شل شدن رینگ اقدام به باز نمودن کامل مهره‌ها نمود.
ماده64 ـ در هنگام بالانس چرخ بایستی قاب حافظتی دستگاه بر روی چرخ قرار گیرد.
ماده65 ـ برداشتن قاب حفاظتی دستگاه بالانس چرخ قبل از توقف کامل دستگاه ممنوع است.
فصل سوم ـ سایر مقررات
ماده66 ـ انبار کردن مواد و لوازم یدکی، قطعات فرسوده و ضایعاتی، کارتن‌ها و جعبه‌ها بر روی سقف، چاله سرویس و همچنین در محوطه تعمیرگاه ممنوع است.
ماده67 ـ کلیه وسایل و تجهیزات مورد استفاده در تعمیرگاه باید در محل مناسب قرار داشته باشد.
ماده68 ـ روشن گذاشتن موتورهای احتراقی در محیط‌های بسته تحت هر عنوان ممنوع است.
ماده69 ـ استعمال دخانیات، افروختن آتش و شعله باز به عنوان گرمایش و همچنین استفاده از بخاریهای غیر استاندارد در داخل کارگاه ممنوع است.
ماده70ـ ظروف بنزین، روغن و دیگر مواد قابل اشتعال باید در مکانی نگهداری شوند که از حرارت، شعله، جرقه و ضربه محفوظ باشند.
ماده71ـ ظروف نگهداری مواد قابل اشتعال باید در بسته و مستحکم بوده و در برابر حرارت، شکستن و یا سوراخ شدن مقاوم باشد.
ماده72ـ استفاده از مواد قابل اشتعال جهت شستشوی قطعات خودرو، اعضای بدن، لباس کار و کف و دیواره کارگاه ممنوع می‌باشد.
ماده73ـ بدنه کلیه وسایل و تجهیزات فلزی و همچنین تاسیسات الکتریکی باید به سیستم اتصال به زمین موثر تجهیز شود.
ماده74ـ قبل از انجام عملیات جوشکاری باید مواد قابل اشتعال و انفجار را از محل کار خارج نمود.
ماده75ـ در زمان انجام عملیات جوشکاری، صافکاری، نقاشی و مکانیکی بایستی نسبت به جداکردن بست‌های باطری اقدام نمود.
ماده76ـ در عملیات جوشکاری استفاده از مولدهای استیلن غیر استاندارد ممنوع است.
ماده77ـ برای روشن‌کردن سرپیک جوشکاری باید از فندک مخصوص آن استفاده نمود.
ماده78ـ جوشکاری باک و مخازن مواد قابل اشتعال و انفجار بدون رعایت اصول ایمنی جوشکاری ممنوع است.
ماده79ـ استفاده از تنگ یا گیره برای اتصال شیرآلات کپسول‌ها تحت هر شرایطی ممنوع است.
ماده80 ـ برای شاسی‌کشی خودرو بایستی از تجهیزات ایمن و متناسب با نوع کار استفاده نمود.
ماده81 ـ دستگاههای شاسی‌کش قلاب‌دار باید مجهز به شیطانک باشد.
ماده82 ـ اتاق رنگ بایستی مجهز به پرده آب و تهویه موضعی باشد، به نحوی که ذرات رنگ در محیط پراکنده نشود.
ماده83 ـ کارگاه رویه‌دوزی بایستی دارای تهویه موثر برای خروج بخارات و گازها بوده و استفاده از بنزین و دیگر مواد قابل اشتعال به عنوان رقیق‌کننده چسب ممنوع است.
ماده84 ـ شیلنگ‌های انتقال آب در کارواش‌ها باید از نوع فشار قوی باشد.
ماده85 ـ بست و کلیه متعلقات شیلنگ‌های آب تحت فشار بایستی متناسب با نوع کار و فشار آب باشد.
ماده86 ـ انجام کلیه امور تعمیراتی خودرو در معابر عمومی ممنوع است.
ماده87 ـ ورود و نگهداری حیوانات در داخل تعمیرگاه مطلقاً ممنوع است.
ماده88 ـ مسئولیت اجرای مواد مندرج در این آیین‌نامه با کارفرمای کارگاه بوده و در صورت وقوع هرگونه حادثه در محل کارگاه که به دلیل عدم رعایت این مواد باشد علاوه بر جرائم متعلقه قانونی مکلف به‌جبران خسارت زیان دیده می‌باشد.
این آیین‌نامه مشتمل بر 3 فصل و 88 ماده به استناد مواد 85 و 91 قانون کار جمهوری اسلامی ایران در جلسه مورخ 5/4/1387 شورایعالی حفاظت فنی مورد تصویب و در تاریخ 8/5/87 به تصویب وزیر کار و امور اجتماعی رسیده‌است.
نوع :
4
شماره انتشار :
18518
تاریخ تصویب :
1387/5/8
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
وزارت كار و امور اجتماعی
موضوع :
