جناب آقای دکتر محمود احمدی‌نژاد ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران
عطف به نامه شماره 39282/33659 مورخ11/7/1384 در اجراء اصل یکصد و بیست و سوم (123) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران قانون الحاق دولت جمهوری‌اسلامی‌ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد مصوب جلسه علنی مورخ 21/3/1385 مجلس که با عنوان لایحه به مجلس شورای اسلامی تقدیم و مطابق اصل یکصد و دوازدهم (112) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به مجمع محترم تشخیص مصلحت نظام ارسال گردیده بود با تأیید آن مجمع به پیوست ابلاغ می‌گردد.
ضمناً تصویر مصوبه مجمع تشخیص مصلحت نظام که در آن تکلیفی برای دولت جمهوری‌اسلامی‌ایران به هنگام الحاق به کنوانسیون مزبور منظور گردیده است به پیوست ارسال می‌گردد.
رئیس مجلس شورای اسلامی ـ علی لاریجانی
شماره141851 26/8/1387
وزارت امور خارجه
قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد که در جلسه علنی روز یکشنبه مورخ بیست و یکم خرداد ماه یکهزار و سیصد و هشتاد و پنج مجلس شورای اسلامی تصویب و مجمع تشخیص مصلحت نظام در تاریخ 20/7/1387 و در اجرای اصل (112) قانون اساسی تصویب آن را با درج بیانیه‌ای هنـگام الحاق، موافق با مـصلحت نظام تشـخیص داده اسـت و طی نـامه شمـاره 45347/483 مورخ 14/8/1387 مجلس شورای اسلامی واصل شده است، به پیوست جهت اجرا ابلاغ می‌گردد.
لازم است هنگام مبادله اسناد الحاق، نزد امین اسناد، بیانیه مندرج در نامه شماره 0101/56776 مورخ 23/7/1387 مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز ثبت گردد.
رئیس جمهور ـ محمود احمدی نژاد
قانون الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد
ماده واحده ـ به دولت جمهوری اسلامی ایران اجازه داده میشود با رعایت اصل یکصد و سی و نهم (139) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و تبصره زیر به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد مصوب 9/8/1382 برابر با 31 اکتبر 2003 مجمع عمومی سازمان ملل متحد مشتمل بر هفتاد و یک ماده به شرح پیوست ملحق شود و سند الحاق را نزد امین اسناد کنوانسیون (دبیرکل سازمان ملل متحد) تودیع نماید.
تبصره ـ جمهوری اسلامی ایران خود را ملتزم به ترتیبات موضوع بند (2) ماده (66) کنوانسیون درخصوص ارجاع هرگونه اختلاف ناشی از تفسیر یا اجراء آن که ازطریق مذاکره حل و فصل نشود، به داوری یا دیوان بینالمللی دادگستری نمیداند. ارجاع اختلاف به داوری یا دیوان بینالمللی دادگستری صرفاً درصورت رضایت کلیه طرفهای اختلاف ممکن میباشد.
بسمالله الرحمن الرحیم
کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با فساد
(مصوب 9/8/1382 هجری شمسی برابر با 31 اکتبر 2003 میلادی)
مقدمه
کشورهای عضو این کنوانسیون،
با ابراز نگرانی از وخامت، مشکلات و تهدیدات ناشی از فساد نسبت به ثبات و امنیت جوامع که به سنتها و ارزشهای دموکراسی، ارزشهای اخلاقی و عدالت لطمه میزند و توسعه پایدار و حاکمیت قانون را به خطر میاندازد؛
همچنین با ابراز نگرانی درخصوص ارتباط بین فساد و سایر اشکال جرائم بهویژه جرائم سازمان یافته و جرائم اقتصادی از جمله پولشویی؛
همچنین با ابراز نگرانی بیشتر درباره موارد فساد که مقدار زیادی از ذخایر مالی را دربر میگیرد و سهم اساسی منابع کشورها را تشکیل میدهد و ثبات سیاسی و توسعه پایدار آن کشورها را تهدید میکند؛
با اعتقاد به این‌که فساد، دیگر یک موضوع داخلی نیست بلکه پدیدهای فراملی است که بر تمامی جوامع و اقتصادها تأثیر میگذارد و همکاری بینالمللی را جهت جلوگیری و کنترل آن با اهمیت مینماید؛
همچنین با اعتقاد به این که نگرش جامع و چند زمینهای جهت جلوگیری و مبارزه با فساد به نحو مؤثری ضروری میباشد؛
همچنین با اعتقاد به این‌که وجود کمک فنی میتواند نقش مهمی را در ارتقاء قابلیت کشورها ازجمله ازطریق تحکیم ظرفیت و ایجاد روش متداول جهت جلوگیری و مبارزه مؤثر با فساد، ایفا کند؛
با اعتقاد به این‌که کسب غیرقانونی ثروت فردی بهویژه میتواند به نهادهای مردمسالار، اقتصادهای ملی و حاکمیت قانون ضربه بزند؛
با عزم جلوگیری، کشف و ممانعت مؤثر از نقل و انتقال بینالمللی داراییهایی که بهصورت غیرقانونی به‌دست آمده است و تحکیم همکاریهای بینالمللی در جهت بازگرداندن داراییها؛
با اذعان به اصول اساسی فرآیند قانونی مقتضی درجریانات رسیدگی کیفری و رسیدگیهای مدنی و اداری جهت داوری درخصوص حقوق مربوط به اموال؛
با درنظر داشتن این موضوع که پیشگیری و ریشهکنی فساد مسؤولیت تمامی کشورها است و این‌که آنها باید با یکدیگر و با حمایت و دخالت افراد و گروههای خارج از بخش دولتی مثل جامعه مدنی، سازمانهای غیردولتی و سازمانهای جامعه مدار همکاری کنند، البته درصورتی که قرار باشد تلاشهای آنها در این زمینه مؤثر باشد؛
با درنظر داشتن اصول مدیریت مناسب امور عمومی و اموال دولتی، عدالت، مسؤولیت و برابری دربرابر قانون و ضرورت حفاظت از یکپارچگی و شکوفا کردن فرهنگ رد فساد؛
با تقدیر از کار کمیسیون پیشگیری از جرم و عدالت کیفری و دفتر جرم و مواد مخدر سازمان‌ملل‌متحد درزمینه پیشگیری و مبارزه با فساد؛
با یادآوری کارهای انجام شده بهوسیله سایر سازمانهای منطقهای و بینالمللی در این زمینه، ازجمله فعالیتهای اتحادیه آفریقا، شورای اروپا، شورای همکاری گمرکی (که به سازمان جهانی گمرک نیز معروف است)، اتحادیه اروپا، اتحادیه کشورهای عربی، سازمان توسعه و همکاری اقتصادی و سازمان کشورهای آمریکایی؛
با در نظر داشتن همراه با قدردانی از اسناد چندجانبه برای جلوگیری و مبارزه با فساد ازجمله و بهویژه کنوانسیون مبارزه با فساد میان کشورهای آمریکایی مصوب 29 مارس(1996)میلادی 9/1/1374هجری شمسی سازمان کشورهای آمریکایی، کنوانسیون مبارزه با فساد مقامهای جوامع اروپایی یا مقامهای کشورهای عضو اتحادیه اروپا مصوب 26 مه(1997)میلادی 5/3/1376 هجری‌شمسی شورای اتحادیه اروپا، کنوانسیون مبارزه با رشوهخواری مقامهای دولتی خارجی در معاملات تجاری بینالمللی مصوب 27 نوامبر (1997) میلادی 6/9/1375 هجری شمسی، سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، کنوانسیون حقوق کیفری درمورد فساد مصوب 27 ژانویه (1999)میلادی 7/11/1377 هجری شمسی کار گروه وزیران شورای اروپا، کنوانسیون حقوق مدنی درمورد فساد مصوب 4 نوامبر (1999) میلادی 13/8/1378 هجری شمسی کار گروه وزیران شورای اروپا و کنوانسیون اتحادیه آفریقا درمورد جلوگیری و مبارزه با فساد مصوب 12 ژوئیه (2003) میلادی 31/4/1382 هجری شمسی اجلاس سران دولتها و کشورهای عضو اتحادیه آفریقا؛
با استقبال از لازمالاجراء شدن کنوانسیون سازمان ملل متحد درمورد مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی در تاریخ 29 سپتامبر (2003) میلادی 7/7/1382 هجری شمسی، به شرح زیر توافق نمودهاند:
فصل اول ـ مقررات عمومی
ماده1ـ بیان اهداف
اهداف این کنوانسیون عبارتند از:
الف ـ ارتقاء و تحکیم اقدامات جهت پیشگیری و مبارزه مؤثرتر و کاراتر با فساد.
ب ـ ارتقاء، تسهیل و حمایت از همکاریهای بینالمللی و کمکهای فنی در زمینه پیشگیری و مبارزه با فساد از جمله بازگرداندن داراییها.
پ ـ ترغیب امانتداری، پاسخگویی و مدیریت مناسب امور عمومی و اموال دولتی.
ماده 2 ـ کاربرد اصطلاحات
ازنظر این کنوانسیون:
الف ـ « مقام دولتی» اطلاق میشود به:
1ـ هر شخصی که دارای شغل قانونگذاری، اجرائی، اداری یا قضائی در کشور عضو اعم از انتصابی یا انتخابی و دائم یا موقت باشد و حقوق دریافت کند یا نکند، صرف‌نظر از ارشدیت وی.
2ـ هر شخص دیگری که کار دولتی را انجام میدهد ازجمله برای نهاد یا مؤسسات دولتی یا همانطور که در قانون داخلی کشور عضو تعریف شده است و همانگونه که در زمینه مربوط قانون کشور عضو به‌کار رفته است، خدمات دولتی ارائه میدهد.
3ـ هر شخص دیگری که بهعنوان « مقام دولتی» در قانون کشور عضو تعریف شده باشد، در هر حال از نظر بعضی از اقدامات مندرج در فصل (2) این کنوانسیون، مقام دولتی به معنی شخصی است که یک کار دولتی را انجام میدهد یا همانطور که در قانون داخلی کشور عضو تعریف شده است و همانگونه که در زمینه مربوط قانون کشور عضو به کار رفته است خدمات دولتی ارائه میدهد.
ب ـ « مقام دولتی خارجی» به هر شخصی اطلاق میشود که شغل قانونگذاری، اجرائی، اداری یا قضائی یک کشور خارجی را اعم از انتصابی یا انتخابی برعهده دارد و هر شخصی که یک شغل دولتی را برای یک کشور خارجی ازجمله یک نهاد یا مؤسسه دولتی انجام میدهد.
پ ـ « مقام یک سازمان عمومی بینالمللی» به کارمند بینالمللی یا هر شخصی اطلاق میشود که توسط چنین سازمانی مجاز میباشد از طرف آن سازمان اقدام نماید.
ت ـ « اموال» به داراییها از هر نوع اعم از مادی یا غیرمادی، منقول یا غیرمنقول، ملموس یا غیرملموس و اسناد قانونی یا اسناد مبین حق یا منافع در داراییهای مزبور اطلاق میشود.
ث ـ « عواید ناشی از جرم» به هر مالی اطلاق میشود که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم ازطریق ارتکاب جرم به دست آید.
ج ـ « مسدود کردن» یا « ضبط»، به جلوگیری موقت از انتقال، تبدیل، فروش یا جابه‌جایی یا برعهده گرفتن موقت مسؤولیت اداره یا کنترل اموال براساس دستور صادره توسط دادگاه یا مرجع صلاحیتدار دیگر اطلاق میشود.
چ ـ « مصادره» که در موارد قابل اعمال شامل زیان و ازدست دادن است به محرومیت دائم از اموال با حکم دادگاه یا مرجع صلاحیتدار دیگر اطلاق میشود.
ح ـ « جرم اصلی» به هر جرمی اطلاق میشود که در نتیجه آن، عوایدی حاصل شده است که ممکن است همانطور که در ماده (23) این کنوانسیون تعریف شده است به صورت موضوع یک جرم در آید.
خ ـ « تحویل کنترل شده محموله» به فن تجویز ورود، گذر و خروج محمولههای غیرقانونی یا مظنون، از قلمرو یک یا چند کشور با آگاهی و تحت نظارت مقامات صلاحیتدار آنها با هدف تحقیق و تفحص درباره یک جرم و شناسایی افراد دخیل در ارتکاب جرم اطلاق میشود.
ماده3 ـ دامنه شمول
1ـ این کنوانسیون طبق شرایط آن جهت پیشگیری، بررسی و پیگرد فساد و مسدود کردن، ضبط، مصادره و بازگرداندن عواید ناشی از جرائم موضوع این کنوانسیون به‌کار خواهد رفت.
2ـ ازنظر اجراء این کنوانسیون، در رابطه با جرائم احراز شده در آن، ضرورتی ندارد که حتماً منجر به خسارت یا لطمه به اموال دولتی شوند، مگر این‌که به صورت دیگری در آن بیان شده باشد.
ماده4 ـ حفظ حاکمیت
1ـ کـشورهای عضو، تعهـدات خود براسـاس این کـنوانسـیون را طبق اصول حاکمیت برابر و تمامیت ارضی کشورها و عدم دخالت در امور داخلی سایر کشـورها انجام خواهند داد.
2ـ هیچ چیز در این کنوانسیون، یک کشور عضو را محق نمینماید تا در قلمرو کشور دیگری اعمال صلاحیت و اجراء اموری را بنماید که منحصراً طبق قانون داخلی آن کشور برای مراجع آن کشور در نظر گرفته شده است.
فصل دوم ـ اقدامات پیشگیرانه
ماده5 ـ سیاستها و اقدامات پیشگیری از فساد
1ـ هر کشور عضو، طبق اصول اساسی نظام حقوقی خود، سیاستهای مؤثر و هماهنگ ضد فساد را که مشارکت جامعه را ارتقاء میدهد و اصول حاکمیت قانون، مدیریت مناسب امور عمومی و اموال دولتی، یکپارچگی، شفافیت و مسؤولیتپذیری را منعکس میکند، توسعه داده و اجراء خواهد کرد یا به آنها ادامه خواهد داد.
2ـ هر کشور عضو، تلاش خواهد نمود تا اقدامات مؤثری را با هدف پیشگیری از فساد به عمل آورده و آنها را ترغیب کند.
3ـ هر کشور عضو، تلاش خواهد نمود تا به صورت متناوب اسناد قانونی مربوط و اقـدامات اداری را از نـظر تعـیین کـفایت آنها بـرای پیشـگیری و مـبارزه با فـساد ارزیابی نماید.
4ـ کشورهای عضو، به نحو مقتضی و طبق اصول اساسی نظام حقوقی خود با یکدیگر و سازمانهای منطقهای و بینالمللی مربوط در جهت ارتقاء و توسعه اقدامات موضوع این ماده همکاری خواهند نمود. این همکاری ممکن است مشارکت در پروژهها و برنامههای بینالمللی با هدف پیشگیری از فساد را دربر گیرد.
ماده6 ـ نهاد یا نهادهای مسؤول پیشگیری از فساد
1ـ هر کشور عضو، براساس اصول اساسی نظام حقوقی یا درصورت اقتضاء، وجود نهاد یا نهادهایی را که به وسیله روشهایی مانند موارد زیر از فساد جلوگیری میکنند، تضمین خواهد کرد:
الف ـ اجراء سیاستهای موضوع ماده (5) این کنوانسیون ودرصورت اقتضاء نظارت و هماهنگی اجراء آن سیاستها.
ب ـ افزایش و نشر آگاهی درباره پیشگیری از فساد.
2ـ هرکشور عضو، طبق اصول اساسی نظام حقوقی خود، به نهاد یا نهادهای موضوع بند (1) این ماده استقلال لازم را اعطاء خواهد نمود تا این نهاد یا نهادها را قادر سازد وظایف خود را فارغ از نفوذ غیرضروری به نحو مؤثری انجام دهند و منابع مادی لازم و کارکنان متخصص و آموزشی که چنین کارکنانی ممکن است نیاز داشته باشند تا وظایف خود را انجام دهند، تأمین خواهد نمود.
3ـ هرکشور عضو، نام و نشانی مرجع یا مراجعی را که ممکن است در توسعه و اجراء اقدامات ویژه جهت جلوگیری از فساد، سایر کشورهای عضو را یاری دهند، به دبیرکل سازمان ملل متحد اطلاع خواهد داد.
ماده7 ـ بخش دولتی
1ـ هر کشور عضو، درصورت اقتضاء، براساس اصول اساسی نظام حقوقی خود تلاش خواهد نمود تا نظامهایی را با ویژگیهای زیر جهت استخدام، به‌کارگیری، حفظ، ارتقاء و بازنشستگی کارمندان و درصورت اقتضاء سایر مقامات دولتی غیرمنتخب اتخاذ و حفظ کند و تحکیم بخشد:
الف ـ براساس اصول کارآیی، شفافیت و معیارهای هدفمند مثل شایستگی، برابری و استعداد باشند.
ب ـ شامل مراحل کافی جهت گزینش و آموزش افراد برای مقامهای دولتی که به ویژه دربرابر فساد آسیبپذیر هستند و درصورت اقتضاء چرخش کاری چنین افرادی برای مشاغل دیگر باشند.
پ ـ با درنظرگرفتن سطح توسعه اقتصادی کشور عضو، معیارهای پرداخت برابر و پاداش را ارتقاء دهد.
ت ـ برنامههای آموزشی و پرورشی را ارتقاء دهند تا آنها را قادر نمایند که الزامات اجراء مناسب، صحیح و آبرومند وظایف عمومی را برآورده نمایند و آموزش تخصصی و مناسب را ارائه دهند تا آگاهیهای آنها رانسبت به خطرات فساد ذاتی دراجراء وظایفشان ارتقاء دهد. برنامههای مزبور ممکن است در موارد قابل اعمال، اشاره به استانداردها یا ضوابط رفتاری داشته باشد.
2ـ هر کشور عضو، مطابق با اهداف این کنوانسیون و طبق اصول اساسی قانون داخلی خود اتخاذ اقدامات قانونی و اداری مناسب را مدنظر قرار خواهد داد تا معیارهای مربوط به نامزدی و انتخاب جهت مشاغل دولتی را ارائه دهد.
3ـ هر کشور عضو، همچنین مطابق با اهداف این کنوانسیون و براساس اصول اساسی قانون داخلی خود اتخاذ اقدامات اداری و قانونی مقتضی را مدنظر قرار میدهد تا شفافیت در تأمین مالی نامزدها را برای مشاغل منتخب دولتی و درجایی که صدق کند تأمین مالی احزاب سیاسی را نیز ارتقاء دهد.
4ـ هر کشور عضو، براساس اصول قانون داخلی خود تلاش خواهد کرد تا نظامهایی که شفافیت را ارتقاء میدهد و از تنازع منافع جلوگیری مینماید، اتخاذ و حفظ کرده و تحکیم بخشد.
ماده 8 ـ ضوابط مربوط به رفتار مقامات دولتی
1ـ هر کشور عضو، به منظور مبارزه با فساد، طبق اصول اساسی نظام حقوقی خود یکپارچگی، صداقت و مسؤولیت را در بین مقامات دولتی خود ارتقاء خواهد داد.
2ـ هر کشور عضو، بهویژه تلاش خواهد نمود تا درچهارچوب نظام حقوقی و سازمانی خود مقررات یا استانداردهای رفتاری را جهت اجراء صحیح، آبرومندانه و مناسب عملکردهای دولتی به‌کار برد.
3ـ هر کشور عضو، به منظور اجراء مفاد این ماده، درصورت اقتضاء براساس اصول اساسی نظام حقوقی خود، ابتکارات مربوط به سازمانهای منطقهای، بینمنطقهای و چندجانبه مثل ضوابط بینالمللی نحوه رفتار مقامات دولتی مندرج در ضمیمه قطعنامه شماره 59/51 مورخ دوازده دسامبر(1996) میلادی21/9/1375 هجری شمسی مجمع عمومی را مدنظر قرار میدهد.
4ـ هر کشور عضو، طبق اصول اساسی قانون داخلی خود، برقراری اقدامات و نظامهایی را جهت تسهیل گزارشدهی فساد به مراجع مربوط توسط مقامات دولتی درموقعی که بهچنین اعمالی دراجراء وظایف خود برخورد مینمایند، مورد بررسی قرار خواهد داد.
5 ـ هر کشور عضو، درصورت اقتضاء و طبق اصول اساسی قانون داخلی خود تلاش خواهد نمود تا اقدامات و نظامهای مورد نیاز مقامات دولتی را ایجاد نماید تا در رابطه با فعالیتهای بیرونی خود، استخدام، سرمایهگذاری، ذخایر مالی و هدایای کلان یا منافعی که ممکن است از آن، تضاد منافع در رابطه با وظایف آنها بهعنوان مقامات دولتی بروز کند، اظهاریههایی را برای مراجع مربوط تهیه نماید.
6 ـ هر کشور عضو، طبق اصول اساسی قانون داخلی خود، اتخاذ اقدامات انضباطی و غیره را نسبت به مقامات دولتی که ضوابط یا مقررات برقرار شده براساس این ماده را نقض میکنند، مدنظر قرار خواهد داد.
ماده 9 ـ کارپردازی دولتی و مدیریت منابع مالی دولتی
1ـ هر کشور عضو، طبق اصول اساسی نظام حقوقی خود، اقدامات مقتضی را اتخاذ خواهد نمود تا نظامهای کارپردازی مناسب را براساس شفافیت، رقابت و معیارهای عینی در تصمیمگیری که ازجمله در رابطه با جلوگیری از فساد مؤثر هستند برقرار نماید. چنین نظامهایی که ممکن است آستانه ارزشهای مقتضی را در اجراء، مورد توجه قرار دهد، ازجمله موارد زیر را مدنظر قرار خواهند داد:
الف ـ توزیع عمومی اطلاعات مربوط به تشریفات کارپردازی و قراردادها ازجمله اطلاعات مربوط به دعوت برای مناقصه و اطلاعات مربوط درباره اعطاء قراردادها که برای مناقصه گذاران بالقوه وقت کافی را فراهم میآورد تا پیشنهادهای مناقصه خود را تهیه و ارائه دهند.
ب ـ برقراری شرایط مشارکت ازجمله گزینش و معیار اعطاء و مقررات مناقصه و انتشار آنها ازقبل.
پ ـ استفاده از اهداف و معیارهای از پیش تعیین شده جهت تصمیمات مربوط به کارپردازی دولتی به منظور تسهیل تأیید بعدی اجراء درست مقررات یا تشریفات.
ت ـ نظام مؤثر بررسی داخلی شامل نظام استیناف بهمنظور حصول اطمینان از وجود چارهجوییها و راهچارههای قانونی درصورتی که قواعد یا تشریفات ایجاد شده بهموجب این بند به اجراء درنیاید.
ث ـ درصورت اقتضاء اقداماتی جهت تنظیم مسائل مربوط به فرد مسؤول کارپردازی مثل اعلام سود در کارپردازیهای دولتی ویژه، بررسی مراحل کاری و نیازهای آموزشی.
2ـ هر کشور عضو، طبق اصول اساسی نظام حقوقی خود، اقدامات مقتضی را اتخاذ خواهد نمود تا شفافیت و مسؤولیتپذیری در مدیریت منابع مالی دولتی ارتقاء یابد. چنین اقداماتی از جمله موارد زیر را دربر خواهد گرفت:
الف ـ تشریفات تصویب بودجه داخلی.
ب ـ گزارش بهموقع درآمدها و هزینهها.
پ ـ نظام حسابداری و ممیزی استاندارد و نظارت مربوط.
ت ـ نظامهای مؤثر و کارای مدیریت خطر و کنترل داخلی، و
ث ـ درصورت اقتضاء اقدام اصلاحی، درصورت عدم رعایت الزامات مقرر به موجب این بند.
3ـ هر کشور عضو، اقدامات اداری و مدنی را برحسب ضرورت طبق اصول اساسی قانون داخلی خود اتخاذ خواهد نمود تا یکپارچگی دفتر حسابرسی، سوابق، صورتحسابهای مالی یا سایر اسناد مربوط به درآمدها و هزینههای عمومی حفظ و از مخدوش شدن چنین اسنادی جلوگیری شود.
ماده 10 ـ گزارشدهی عمومی
هر کشور عضو، با مدنظر قرار دادن نیاز به مبارزه با فساد، طبق اصول اساسی قانون داخلی خود، برحسب ضرورت اقدامات لازم را اتخاذ خواهد نمود تا شفافیت در بخش دولتی ازجمله با توجه به تشکیلات، عملکرد و فرآیندهای تصمیمگیری آن، ارتقاء یابد. چنین اقداماتی ممکن است ازجمله موارد زیر را شامل شود:
الف ـ اتخاذ مراحل یا مقرراتی که به اعضاء جامعه امکان میدهد درصورت اقتضاء اطلاعاتی را درمورد تشکیلات، عملکرد و فرآیندهای تصمیمگیری مدیریت دولتی آن و با درنظرگرفتن حراست از زندگی‌خصوصی و دادههایشخصی، اطلاعاتی را درمورد تصمیمگیریها و اعمال قانونی که به کلیه اعضای جامعه مربوط میشود، به‌دست آورند.
ب ـ درصورت اقتضاء تسهیل تشریفات اداری بهمنظور تسهیل دسترسی عموم به نهادهای تصمیمگیر صلاحیتدار.
پ ـ انتشار اطلاعاتی که ممکن است گزارشهای دورهای درخصوص خطرات فساد در مدیریت دولتی آن را دربر گیرد.
ماده 11 ـ تدابیر مربوط به قوه قضائیه و واحدهای دادستانی
1ـ با درنظر گرفتن استقلال قضائی و نقش مهم آن در مبارزه با فساد، هر کشور عضو طبق اصول‌اساسی نظام حقوقی خود و بدون خدشه وارد آمدن به استقلال قضائی، اقداماتی را اتخاذ خواهد نمود تا یکپارچگی تقویت شود و از فرصتهای فساد در بین اعضای قوه قضائیه ممانعت به عمل آید. چنین اقداماتی ممکن است شامل قواعد درخصوص رفتار اعضای قوه قضائیه شود.
2ـ اقداماتی در همان راستا مثل مواردی که طبق بند (1) این ماده اتخاذ شده است، ممکن است در واحد دادستانی در آن دسته از کشورهای عضوی که در آنجا بخشی از قوه قضائیه را تشکیل نمیدهد، اما از استقلال شبیه قوه قضائیه برخوردار است معرفی و بهاجراء درآید.
ماده12 ـ بخش خصوصی
1ـ هر کشور عضو، طبق اصول اساسی قوانین داخلی خود، اقداماتی را اتخاذ خواهدنمود تا از فساد بخش خصوصی جلوگیری کند، استانداردهای حسابرسی و ممیزی را در بخش خصوصی ارتقاء دهد و درصورت اقتضاء مجازاتهای مؤثر، بازدارنده مدنی، اداری یا کیفری مناسب را به خاطر قصور در پیروی از چنین اقداماتی، درنظر بگیرد.
2ـ اقدامات جهت دستیابی به این اهداف، ممکن است ازجمله شامل موارد زیر شود:
الف ـ ارتقاء همکاری بین نهادهای مجری قانون و واحدهای خصوصی مربوط.
ب ـ ترغیب توسعه استانداردها و تشریفات طراحی شده جهت حفظ یکپارچگی واحدهای خصوصی مربوط از جمله نحوه رفتار جهت اجراء درست، آبرومندانه و مناسب فعالیتهای شغلی و کلیه حرف مربوط و جلوگیری از تنازع منافع و جهت ارتقاء استفاده از رویههای تجاری مناسب در بین مشاغل و در روابط قراردادی مشاغل با دولت.
پ ـ ارتقاء شفافیت در بین واحدهای خصوصی ازجمله درصورت اقتضاء اقداماتی درخصوص هویت‌اشخاص حقیقی و حقوقی دخیل در ایجاد و مدیریت شخصیت‌حقوقی شرکتها.
ت ـ پیشگیری از سوء استفاده از تشریفات مربوط به واحدهای خصوصی ازجمله تشریفات مربوط به یارانهها و پروانههای اعطاء شده توسط مراجع دولتی جهت فعالیتهای بازرگانی.
ث ـ جلوگیری از تعارض منافع ازطریق وضع محدودیتها بهنحو مقتضی و برای مدت معقولی بر فعالیتهای حرفهای مقامات دولتی قبلی یا استخدام مقامات دولتی توسط بخش خصوصی بعد از استعفاء یا بازنشستگی درصورتی که چنین فعالیتها یا استخدامها بهطور مستقیم به وظایفی مربوط شود که اینگونه مقامات دولتی در زمان تصدی برعهده یا بر آنها نظارت داشتهاند.
ج ـ تضمین این‌که مؤسسات خصوصی با مدنظر قراردادن ساختار و اندازه خود، کنترلهای ممیزی داخلی کافی جهت کمک به جلوگیری و کشف فساد را دارند و این‌که حسابها و صورتحسابهای مالی لازم چنین مؤسسات خصوصی مشمول ممیزی مناسب و تشریفات تأیید قرار گیرد.
3ـ هر کشور عضو، جهت پیشگیری از فساد، طبق قوانین و مقررات خود که مربوط به حفظ دفاتر و سوابق، اعلام کتبی وضع مالی و استانداردهای ممیزی و حسابرسی است، اقدامات مقتضی را جهت ممنوع کردن اعمال زیر که با هدف ارتکاب هر یک از جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون انجام شده است، اتخاذ خواهد نمود:
الف ـ دایر کردن حسابهای خارج از دفاتر.
ب ـ دایر کردن معاملات مخفی یا معاملاتی که به اندازه کافی مشخص نیستند.
پ ـ ثبت هزینههایی که وجود خارجی ندارد.
ت ـ ثبت دیون همراه با شناسایی نادرست اهداف آنها.
ث ـ استفاده از اسناد جعلی؛ و
ج ـ نابودی عمدی اسناد حسابداری قبل از موعدی که قانون پیشبینی کرده است.
4ـ هر کشور عضو، اجازه کسر مالیات هزینههای تشکیل دهنده رشوهخواری را که یکی از عناصر تشکیل دهنده جرائم احراز شده براساس مواد (15)و (16) این کنوانسیون میباشد و درصورت اقتضاء سایر هزینههای متحمل شده در پیشبرد رفتار فسادآور را نخواهد داد.
ماده13 ـ مشارکت جامعه
1ـ هر کشور عضو، درچهارچوب امکانات خود و طبق اصول اساسی قانون داخلی خود، اقدامات مقتضی را به عمل خواهد آورد تا شرکت فعالانه افراد و گروههای خارج از بخش دولتی مثل جامعه مدنی، سازمانهای غیردولتی و سازمانهای جامعهمدار را جهت جلوگیری و مبارزه با فساد، ارتقاء دهد و آگاهی عمومی را در رابطه با وجود، علل و شدت و تهدید فساد ارتقاء دهد. مشارکت باید با انجام اقداماتی مانند موارد زیر تقویت شود:
الف ـ ارتقاء شفافیت و مشارکت مردم در فرآیند تصمیمگیری.
ب ـ تضمین این امر که مردم دسترسی مؤثر به اطلاعات دارند.
پ ـ انجام فعالیتهای مربوط به اطلاعرسانی همگانی که به عدم تحمل فساد و نیز برنامههای آموزشی مردمی ازجمله برنامههای درسی مدارس و دانشگاهها کمک میکند.
ت ـ ارج نهادن، ارتقاء و حمایت از آزادی جهت یافتن، دریافت، نشر و توزیع اطلاعات مربوط به فساد.
این آزادی ممکن است منوط به بعضی محدودیتها باشد اما اینها فقط همانهایی خواهند بود که قانون تعیین کرده و برای موارد زیر لازم هستند:
(1)ـ احترام به حقوق یا حیثیت دیگران.
(2)ـ حفظ امنیت ملی یا نظم عمومی یا بهداشت یا اخلاق عمومی.
2ـ هر کشور عضو اقدامات مقتضی را اتخاذ خواهد نمود تا تضمین کند که نهادهای ضدفساد مربوط موضوع این کنوانسیون برای مردم شناخته شدهاند و درصورت اقتضاء دسترسی به این نهادها را جهت گزارشدهی، ازجمله به صورت ناشناس از هر حادثهای که ممکن است طبق این کنوانسیون جرم تلقی شود، فراهم خواهد آورد.
ماده14 ـ اقداماتی جهت پیشگیری از پولشویی
1ـ هر کشور عضو، موارد زیر را انجام خواهد داد:
الف ـ تشکیل نظام جامع نظارتی و کنترلی داخلی برای بانکها و سازمانهای مالی غیربانکی ازجمله اشخاص حقیقی یا حقوقی که خدمات رسمی یا غیررسمی جهت انتقال پول یا اشیاء ارزشمند ارائه میدهند و درصورت اقتضاء سایر نهادها بهویژه آنهایی که مستعد پولشویی هستند، درچهارچوب صلاحیت خود بهمنظور جلوگیری وکشف تمامی اشکال پولشویی. این نظام برشرایطی که مشتری باید داشته باشد و درصورت اقتضاء شناسایی مالک منافع، حفظ سوابق و گزارش نمودن معاملات مشکوک تأکید خواهد کرد.
ب ـ بدون خدشه وارد آمدن به ماده (46) این کنوانسیون، تضمین این که مراجع اداری، نظارتی، مجری قانون وسایر مراجع متعهد به مبارزه با پولشویی (ازجمله و درصورت اقتضاء بهموجب قانون داخلی، مراجع قضائی) این توانایی را دارند تا در سطوح ملی و بینالمللی درچهارچوب شرایطی که قانون داخلی آن تعیین کرده است همکاری و تبادل اطلاعات نمایند و بدینمنظور ایجاد واحد اطلاعاتی مالی را مدنظر قرار خواهد داد تا به عنوان مرکز ملی جمعآوری، تجزیه و تحلیل و نشر اطلاعات مربوط به پولشویی بالقوه خدمت کند.
2ـ کشورهای عضو، اجراء اقدامات امکانپذیر را جهت شناسایی و نظارت بر نقل و انتقال پول و اسناد قابل انتقال در طول مرزهای خود با رعایت تضمینهایی بهمنظور حصول اطمینان از استفاده مناسب از اطلاعات، بدون این‌که مانع نقل و انتقال سرمایه قانونی شود مدنظر قرار خواهند داد. چنین اقداماتی ممکن است شامل الزام افراد و حرف به گزارش انتقال مقادیر معتنابه وجه و اسناد قابل انتقال شود.
3ـ کشورهای عضو، اجراء اقدامات مقتضی و امکانپذیر را مدنظر قرار خواهند داد تا مؤسسات مالی از جمله فرستندگان وجوه را ملزم به موارد زیر نمایند:
الف ـ جهت انتقال الکترونیکی وجوه و پیامهای مربوط، اطلاعات دقیق و معنیدار را دررابطه با شخص بانی بر روی فرم درج کنند.
ب ـ چنین اطلاعاتی را در سراسر زنجیره پرداخت حفظ کنند؛ و
پ ـ اجراء اقدامات امنیتی دقیق، جهت انتقال وجوهی که حاوی اطلاعات کامل درخصوص شخص بانی نیست.
4ـ در راستای ایجاد نظام نظارتی و کنترلی طبق این ماده و بدون خدشه واردآمدن به هر ماده دیگر این کنوانسیون، از کشورهای عضو درخواست میشود تا از ابتکارات مربوط به سازمانهای منطقهای، بینالمللی و چندجانبه علیه پولشویی استفاده کنند.
5 ـ کشورهای عضو، تلاش خواهند نمود تا همکاریهای جهانی، منطقهای، زیرمنطقهای و دوجانبه را در بین مراجع نظارتی قضائی، مجری قانون و مالی به منظور مبارزه با پولشویی گسترش دهند.
فصل سوم ـ جرمانگاری و اجراء قانون
ماده 15 ـ ارتشاء مقامات دولتی داخلی
هر کشور عضو، اقدامات قانونی و سایر اقدامات لازم را اتخاذ خواهد نمود تا موارد زیر زمانی که به صورت عمدی ارتکاب یافته باشند، به عنوان جرائم کیفری به حساب آیند:
الف ـ وعده، ارائه یا دادن امتیاز بیمورد به یک مقام دولتی بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم برای خود آن مقام یا هر شخص یا واحد دیگر برای این‌که آن مقام در انجام وظایف رسمی خود عملی راانجام دهد یا از انجام آن اجتناب ورزد.
ب ـ درخواست یا قبول امتیاز بیمورد از طرف یک مقام دولتی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم برای خود آن مقام یا هر شخص یا واحد دیگر برای این‌که آن مقام در انجام وظایف رسمی خود عملی را انجام دهد یا از انجام آن اجتناب ورزد.
ماده 16 ـ ارتشاء مقامهای دولتی خارجی و مقامهای سازمانهای عمومی بینالمللی
1ـ هر کشور عضو، قوانین و سایر اقدامات ضروری را اتخاذ خواهد نمود تا وعده، ارائه یا دادن یک امتیاز بیمورد به یک مقام دولتی خارجی یا مقام سازمان عمومی بینالمللی برای خود آن مقام یا هر شخص یا واحد دیگر برای این‌که آن مقام در انجام وظایف رسمی خود عملی را انجام دهد یا از انجام آن اجتناب ورزد یا برای این‌که کسب و کاری را بدست آورد یا حفظ کند یا سایر امتیازهای بیمورد درارتباط با رفتار تجارت بینالملل، درصورتی که به صورت عمدی ارتکاب یابد، جرم تلقی گردد.
2ـ هر کشور عضو، اتخاذ قوانین و سایر اقدامات ضروری را مورد بررسی قرار خواهد داد تا درخواست یا قبول امتیاز بیمورد توسط یک مقام دولتی خارجی یا مقام سازمان عمومی بینالمللی به صورت مستقیم یا غیرمستقیم برای خود آن مقام یا هر شخص یا واحد دیگر برای این‌که آن مقام در انجام وظایف رسمی خود عملی را انجام دهد یا از انجام آن اجتناب ورزد، درصورتی که به صورت عمدی ارتکاب یابد، جرم تلقی گردد.
ماده17ـ حیف و میل، اختلاس و استفاده غیرمجاز از اموال توسط مقامهای دولتی
هر کشور عضو، قوانین وسایر اقدامات ضروری را اتخاذ خواهد نمود تا حیفو میل، اختلاس و دیگر استفادههای غیرمجاز از هر مال یا وجوه دولتی یا شخصی یا اوراق بهادار یا هر چیز دیگر با ارزش توسط مقام دولتی در جهت منافع خود یا هر شخص یا واحد دیگر که بنا به موقعیت شغلی او به وی واگذار شده است، درصورتی که به صورت عمدی ارتکاب یابد، جرم تلقی گردد.
ماده 18 ـ اعمال نفوذ در معاملات
هر کشور عضو، قوانین و سایر اقدامات ضروری را اتخاذ خواهد نمود تا موارد زیر، زمانی که بهصورت عمدی ارتکاب یابد، جرم تلقی گردد:
الف ـ وعده، ارائه یا دادن امتیاز بیمورد به یک مقام دولتی یا هر شخص دیگر بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم برای این‌که آن مقام دولتی یا شخص از نفوذ واقعی یا فرضی خود با هدف کسب امتیاز بیمورد از اداره یا مرجع دولتی کشور عضو برای شخص برانگیزنده این عمل یا هر شخص دیگر سوء استفادهکند.
ب ـ درخواست یا قبول مستقیم یا غیرمستقیم امتیاز بیمورد ازطرف مقام دولتی یا هر شخص دیگر برای خود آن مقام یا شخص دیگر برای این‌که آن مقام دولتی یا آن شخص از نفوذ واقعی یا فرضی خود با هدف کسب امتیاز بیمورد از اداره یا مرجع دولتی کشور عضو سوء استفاده نماید.
ماده 19 ـ سوء استفاده از وظایف
هر کشور عضو، اتخاذ قوانین و سایر اقدامات مقتضی را مدنظر قرار خواهد داد تا سوءاستفاده از وظایف یا جایگاه یعنی اجراء یا قصور در اجراء عملی برخلاف قوانین توسط مقام دولتی در حین انجام وظایف خود بهمنظور کسب امتیاز بیمورد برای خود یا شخص یا واحد دیگر، موقعی که بهصورت عمدی ارتکاب یابد، بهعنوان جرم کیفری تلقی شود.
ماده 20 ـ دارا شدن منغیرحق
هر کشور عضو، با توجه به قانون اساسی و اصول اساسی نظام حقوقی خود، اتخاذ قوانین و سایر اقدامات لازم را مدنظر قرار میدهد تا دارا شدن من غیرحق یعنی افزایش چشمگیر داراییهای یک مقام دولتی را که به صورت معقول نمیتواند درارتباط با درآمد قانونی خود توضیح دهد، موقعی که بهصورت عمدی ارتکاب یابد، جرم کیفری تلقی شود.
ماده 21 ـ ارتشاء در بخش خصوصی
هر کشور عضو، اتخاذ قوانین و سایر اقدامات مقتضی را مدنظر قرارخواهد داد تا موارد زیر در صورتی که بهصورت عمدی در خلال فعالیتهای اقتصادی، مالی یا بازرگانی ارتکاب یافتهباشد، جرم کیفری تلقی شود:
الف ـ وعده، ارائه یا دادن مستقیم یا غیرمستقیم امتیاز بیمورد به هر شخص، که در هر جایگاهی برای بخش خصوصی فعالیت یا آن را اداره میکند برای خود آن شخص یا شخص دیگر برای این‌که وی با زیرپاگذاشتن وظایف خود، عملی را انجام دهد یا از انجام آن خودداری نماید.
ب ـ درخواست یا قبول مستقیم یا غیرمستقیم امتیاز بیمورد توسط هر شخص که در هر جایگاهی برای بخش خصوصی فعالیت یا آن را اداره میکند برای خود آن شخص یا شخص دیگر برای این‌که وی با زیرپاگذاشتن وظایف خود، عملی را انجام دهد یا از انجام آن اجتناب ورزد.
ماده 22 ـ اختلاس اموال در بخش خصوصی
هر کشور عضو، اتخاذ قوانین و سایر اقدامات مقتضی را مدنظر قرار خواهد داد تا ارتکاب اختلاس در حین فعالیتهای اقتصادی، مالی یا بازرگانی، توسط شخصی که در هر جایگاهی در بخش خصوصی فعالیت میکند یا آن را اداره میکند، از هر مالی، وجوه خصوصی یا اوراق بهادار یا هر چیز با ارزشی که به موجب جایگاه شغلی وی، به او واگذار شدهاست، در صورتی که بهصورت عمدی ارتکاب یافته باشد، به عنوان جرم کیفری تلقی گردد.
ماده 23 ـ تطهیر عواید ناشی از جرم
1ـ هر کشور عضو، طبق اصول اساسی قوانین داخلی خود، قوانین و اقداماتی ضروری را اتخاذ خواهد نمود تا موارد زیر در صورتی که بهصورت عمدی ارتکاب یابد، جرم کیفری تلقی گردد:
الف ـ
(1) تبدیل یا انتقال اموالی که مشخص است از عواید جرم به‌دست آمدهاست، با هدف تغییر دادن یا مخفی کردن منشاء غیرقانونی اموال یا کمک به هر شخصی که در ارتکاب جرم منتسب، دخیل بوده است، به منظور گریز از عواقب قانونی عمل خود.
(2) تغییر دادن یا مخفی کردن ماهیت واقعی، منبع، موقعیت، انتقال، جابه‌جایی یا مالکیت یا حقوق در رابطه با اموالی که مشخص است از عواید جرم به‌دست آمدهاست.
ب ـ با رعایت مفاهیم بنیادی نظام حقوقی خود:
(1) استملاک، مالکیت یا استفاده از اموالی که در زمان دریافت، مشخص است که از عواید جرم به‌دست آمدهاست.
(2) مشارکت، همکاری یا تبانی در توطئه جهت ارتکاب، تلاش برای ارتکاب و کمک، برانگیختن، تسهیل و مشاوره در ارتکاب هر جرمی که طبق این ماده احراز شدهاست.
2ـ از نظر اجراء یا به‌کارگیری بند(1) این ماده:
الف ـ هر کشور عضو، درصدد خواهدبود تا بند(1) این ماده را تا گستردهترین حد جرائم منتسب به‌کار گیرد.
ب ـ هر کشور عضو، حداقل حد جامعی از تخلفات کیفری احراز شده طبق این کنوانسیون را به عنوان جرائم انتسابی به حساب خواهد آورد.
پ ـ از نظر ردیف (ب) فوق، جرائم انتسابی، شامل جرائم ارتکاب یافته هم در داخل و هم خارج از حوزه صلاحیت کشور عضو مورد بحث خواهد بود. به هر حال جرائم ارتکابی در خارج از حوزه صلاحیت یک کشور عضو تنها زمانی جرم کیفری تلقی خواهدشد که رفتار مربوط، طبق قانون داخلی کشوری که جرم در آن ارتکاب یافتهاست، جرم کیفری تلقی شود و طبق قانون داخلی کشور عضوی که این ماده را اعمال یا اجراء مینماید در صورت ارتکاب در آنجا نیز، جرم کیفری تلقی شود.
ت ـ هـر کشور عضو، نسـخی از قوانینی که این ماده را قابل اجراء میسازد و هر تغییر بعدی چنین قوانینی یا شرح مربوط به آن را به دبیرکل سازمان ملل متحد ارائه خواهدداد.
ث ـ چنانچه اصول اساسی قوانین داخلی یک کشور عضو مقرر کند، آن کشور میتواند تصریح کند که جرائم درج شده در بند(1) این ماده در رابطه با افرادی که جرم انتسابی را مرتکب شدهاند، اعمال نمیشود.
ماده24 ـ اختفاء
هر کشور عضو، بدون خدشه وارد آمدن به مفاد ماده(23) این کنوانسیون، اتخاذ قوانین و سایر اقدامات مقتضی را مدنظر قرار خواهد داد تا بعد از ارتکاب هر یک از جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون و بدون این‌که شخص در چنین جرائمی شرکت داشته باشد، مخفی نمودن یا ادامه نگهداری اموالی که شخص دخیل میداند که چنین اموالی ناشی از جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون میباشد، درصورتی که این امر عمداً صورت گرفته باشد، جرم کیفری تلقی شود.
ماده 25 ـ ممانعت از اجراء عدالت
هر کشور عضو، قوانین و سایر اقدامات مقتضی را اتخاذ خواهد نمود تا موارد زیر درصورتی که به صورت عمدی صورت گیرد، جرم کیفری تلقی گردد:
الف ـ استفاده از زور، تهدید یا ارعاب یا وعده، ارائه یا دادن امتیاز بیمورد برای برانگیختن شهادت دروغ یا دخالت در شهادت دادن یا ارائه مدارک و شواهد در دادرسی مربوط به ارتکاب جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون.
ب ـ استفاده از زور، تهدید یا ارعاب برای مداخله در اجراء وظایف رسمی یک مقام قضائی یا مجری قانون درارتباط با ارتکاب جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون، هیچچیز در این بند خدشهای به حق کشورهای عضو برای وضع قوانینی که سایر طبقات مقامهای دولتی را مورد محافظت قرار میدهد، وارد نمیآورد.
ماده 26 ـ مسؤولیت اشخاص حقوقی
1ـ هر کشور عضو، طبق اصول حقوقی خود اقدامات مقتضی را اتخاذ خواهد نمود تا در رابطه با شرکت در جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون، مسؤولیت اشخاص حقوقی را مشخص نماید.
2ـ با توجه به اصول حقوقی کشور عضو، مسؤولیت اشخاص حقوقی ممکن است کیفری، مدنی یا اداری باشد.
3ـ چنین مسؤولیتی بدون خدشه وارد آوردن به مسؤولیت کیفری اشخاص حقیقی که جرائم را مرتکب شدهاند، خواهد بود.
4ـ هر کشور عضو، بهویژه تضمین خواهد نمود که اشخاص حقوقی که طبق این ماده مسؤول شناخته میشوند مشمول مجازاتهای مؤثر، متناسب و کیفری یا غیر کیفری بازدارنده میشوند.
ماده27 ـ مشارکت در جرم و شروع به جرم
1ـ هر کشور عضو، قوانین و اقدامات لازم دیگر را اتخاذ خواهد نمود تا طبق قانون داخلی خود، مشارکت در هر سمتی مثل شراکت، معاونت یا تحریک جرمی که طبق این کنوانسیون احراز شده، جرم کیفری تلقی شود.
2ـ هر کشور عضو، میتواند قوانین و سایر اقدامات ضروری را اتخاذ نماید تا طبق قوانین داخلی خود، هر تلاشی جهت ارتکاب جرمی که طبق این کنوانسیون احراز شده، جرم کیفری تلقی شود.
3ـ هر کشور عضو، میتواند قوانین و سایر اقدامات لازم را اتخاذ نماید تا طبق قانون داخلی خود، آمادگی جهت جرم احراز شده براساس این کنوانسیون بهعنوان جرم کیفری تلقی شود.
ماده 28 ـ آگاهی، قصد و نیت بهعنوان عناصر جرم
آگاهی، قصد یا نیت لازم بهعنوان عنصر جرم احراز شده براساس این کنوانسیون ممکن است از وضعیت واقعی عینی استنتاج شود.
ماده 29 ـ قاعده مرور زمان
هر کشور عضو، درصورت اقتضاء طبق قانون داخلی خود، قاعده مرور زمان طولانی را برقرار خواهد نمود که در آن دادرسیهای هر جرم احراز شده طبق این کنوانسیون را آغاز نماید و درصورتی که مجرم مورد ادعا از اجراء عدالت گریخته باشد، قاعده مرور زمان طولانیتر را برقرار یا تعلیق قاعده مرور زمان را پیشبینی خواهد کرد.
ماده 30 ـ پیگرد، رسیدگی قضائی و مجازات
1ـ کشور عضو، ارتکاب جرم احراز شده طبق این کنوانسیون را منوط به مجازاتهایی خواهد نمود که سنگینی جرم را مدنظر قرار میدهند.
2ـ کشور عضو، طبق نظام قانونی و اصول قانون اساسی خود، اقدامات ضروری را اتخاذ خواهد نمود تا توازن مناسب بین هر مصونیت یا مزایای قضائی اعطاء شده به مقامات دولتی خود برای انجام وظایف آنها و درصورت لزوم امکان رسیدگی، پیگرد و رسیدگی قضائی مؤثر جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون ایجاد و حفظ شود.
3ـ کشور عضو، تلاش خواهد نمود تا تضمین کند که هرگونه صلاحدید حق اعمال قضاوت شخصی به موجب قانون داخلی آن درمورد پیگرد افراد به خاطر جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون به منظور به حداکثر رساندن کارآیی اقدامات مربوط به اجراء قانون در رابطه با این جرائم و با توجه به ضرورت ممانعت از ارتکاب چنین جرائمی اعمال میشود.
4ـ هر کشور عضو، درمورد جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون، طبق قانون داخلی خود و با توجه مقتضی به حق دفاع، اقدامات مقتضی را اتخاذ خواهد نمود تا خواستار تضمین این امر شود که شرایط برقرار شده در رابطه با تصمیمات مربوط به آزادی تا زمان محاکمه یا استیناف، ضرورت تضمین حضور متهم در دادرسیهای کیفری بعدی را مدنظر قرار میدهد.
5 ـ هر کشور عضو در زمان رسیدگی به موضوع آزادی زودرس یا آزادی مشروط اشخاصی که به خاطر چنین جرائمی محکوم شدهاند، سنگینی جرائم مربوط را مدنظر قرار خواهد داد.
6 ـ هر کشور عضو تا حدی که با اصول اساسی نظام حقوقی آن مطابقت داشته باشد، برقراری رویههایی را مدنظر قرار میدهد تا ازطریق آنها مقام دولتی متهم به جرم، برکنار، معلق یا با درنظر داشتن احترام به اصل فرض بر بیگناهی، مجدداً توسط مرجع صلاحیتدار به کار گمارده شود.
7ـ هر کشور عضو درصورتی که سنگینی جرم ایجاب کند تا حدی که مطابق با اصول اساسی نظام حقوقی آن باشد با حکم دادگاه یا هر وسیله مناسب دیگری برای مدتی که قانون داخلی آن تعیین کردهاست، برقراری رویههایی را جهت عدمصلاحیت اشخاصیکه محکوم به جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون هستند، در موارد زیر مدنظر قرار خواهد داد:
الف ـ تصدی سمت دولتی.
ب ـ تصدی سمت در مؤسسهای که دولت مالک تمامی یا بخشی از آن باشد.
8 ـ بند(1) این ماده خدشهای به حق اعمال اختیارات انضباطی توسط مقامات صلاحیتدار نسبت به کارکنان وارد نخواهد کرد.
9ـ هیچ چیز در این کنوانسیون براصل توصیف جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون و دفاعیات قانونی قابل اجراء یا سایر اصول حقوقی حاکم بر قانونی بودن رفتاری که برای قانون داخلی کشور عضو در نظر گرفته شده است، تأثیر نخواهد گذاشت و چنین جرائمی طبق قانون مزبور مورد پیگرد و مجازات قرار خواهد گرفت.
10ـ کشورهای عضو تلاش خواهند نمود تا افرادی که به جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون محکوم شدهاند را مجدداً وارد جامعه کنند.
ماده 31 ـ مسدود کردن، ضبط و مصادره
1ـ هر کشور عضو تا سرحد امکان درچهارچوب نظام حقوقی خود اقدامات لازم را اتخاذ خواهد نمود تا مصادره موارد زیر را مقدور سازد:
الف ـ عواید حاصل از جرائمی که براساس این کنوانسیون احراز شده یا اموالی که ارزش آن برابر با چنین عوایدی باشد.
ب ـ اموال، تجهیزات یا سایر وسایلی که درجرائم احراز شده براساس این کنوانسیون به‌کار رفته یا تصمیم بر این بوده که در آنها به‌کار رود.
2ـ هر کشور عضو اقدامات مقتضی را اتخاذ خواهد نمود تا جهت مصادره نهایی، شناسایی، ردیابی، مسدود کردن یا ضبط هر مورد موضوع بند (1) این ماده را میسر سازد.
3ـ هر کشور عضو طبق قانون داخلی خود اقدامات قانونی و سایر اقدامات ضروری را اتخاذ خواهد نمود تا امور مربوط به اموال مسدود، ضبط و مصادره شده مشمول بندهای (1) و (2) این ماده را توسط مقامهای صلاحیتدار اداره کند.
4ـ چنانچه بخشی یا کل چنین عواید حاصل از جرم به اموال دیگر تبدیل یا تغییر شکل داده شده باشد، چنین اموالی مشمول اقدامات موضوع این ماده به جای آن عواید خواهد بود.
5 ـ چنانچه چنین عواید حاصل از جرم با اموال به دست آمده از منابع قانونی مخلوط شده باشد، بدون خدشه وارد آوردن به هرگونه اختیار مربوط به مسدود یا ضبط کردن، چنین اموالی تا حد ارزش برآورده شده عواید مخلوط شده مشمول مصادره خواهد بود.
6 ـ درآمد یا منافع حاصل از عواید جرم، از اموالی که چنین عواید حاصل از جرم به آن تغییر شکل داده یا تبدیل شده باشد یا از اموالی که چنین عواید حاصل از جرم با آن مخلوط شده باشد نیز مشمول اقدامات موضوع این ماده، به همان روش و همان میزان عواید حاصل از جرم خواهد بود.
7ـ از نظر این ماده و ماده (55) این کنوانسیون، هر کشور عضو به دادگاهها و سایر مقامات صلاحیتدار خود این اختیار را خواهد داد تا دستور دهند که سوابق بانکی، مالی یا بازرگانی در دسترس قرار گیرد یا ضبط شود. یک کشور عضو به موجب مفاد این بند به دلیل محرمانه بودن امور بانکی، از انجام اقدامات خودداری نخواهد کرد.
8 ـ کشورهای عضو میتوانند امکان ملزم بودن این‌که مجرم، منشاء قانونی بودن چنین عواید مورد ادعای ناشی از جرم یا سایر اموال مشمول مصادره را نشان دهد تا حدی که چنین الزامی مطابق با اصول اساسی قانون داخلی آن و ماهیت دادرسیهای قضائی یا سایر دادرسیها باشد، مورد بررسی قرار دهند.
9ـ مفاد این ماده به نحوی تفسیر نخواهد شد که به حقوق شخص ثالث با حُسن نیت، لطمه وارد آورد.
10ـ هیچ چیز در این ماده بر این اصل که اقداماتی که به آن مستند هستند طبق آن و با رعایت مفاد قانون داخلی کشور عضو تعریف شده و به اجراء درخواهند آمد، تأثیر نخواهد داشت.
ماده 32 ـ حمایت از شهود، کارشناسان و قربانیان
1ـ هر کشور عضو، براساس نظام حقوقی داخلی خود و درچهارچوب امکانات خود اقدامات مقتضی را اتخاذ خواهد نمود تا از شهود و کارشناسانی که درخصوص جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون شهادت میدهند و درصورت اقتضاء اقارب و سایر اشخاص نزدیک به آنها درمقابل تلافی یا تهدید بالقوه، حمایت مؤثر به عمل آورد.
2ـ اقداماتی که در بند (1) این ماده پیشبینی شده است، ممکن است بدون خدشه وارد آوردن به حقوق متهم از جمله رعایت تشریفات قانونی، شامل موارد زیر شود:
الف ـ برقراری رویههایی جهت حمایت فیزیکی از چنین افرادی، ازجمله تا حدی که ممکن و شدنی باشد، جابه‌جایی آنها و درصورت اقتضاء عدم افشاء یا محدودیت افشای اطلاعات مربوط به هویت و این‌که چنین افرادی کجا هستند.
ب ـ تأمین قواعد مستند که به شهود و کارشناسان این امکان را بدهد تا به روشی شهادت دهند تا سلامت چنین افرادی تضمین شود، مانند فراهم آوردن امکان ادای شهادت ازطریق استفاده از فناوری ارتباطی مثل ویدئو و سایر وسایل مناسب.
3ـ کشورهای عضو، انعقاد موافقتنامه یا ترتیباتی با سایر کشورها را جهت تغییر محل زندگی افراد موضوع بند (1)این ماده، مدنظر قرار خواهند داد.
4ـ مفاد این ماده درمورد قربانیان، تا حدی که بهعنوان شهود هستند، اعمال خواهدشد.
5 ـ هر کشور عضو، با توجه به قانون داخلی خود بهگونهای عمل خواهد کرد که نظرات و نگرانیهای قربانیان در مراحل مناسب دادرسیهای کیفری علیه مجرمان به روشی که به حق دفاع لطمه وارد نیاورد، ارائه گردد و مدنظر قرار گیرد.
ماده 33 ـ حمایت از افراد گزارش دهنده
هر کشور عضو، گنجاندن اقدامات مقتضی را به منظور تأمین حمایت از هر کسی که با حسن نیت و بنا به دلایل معقول، هر واقعیت مربوط به جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون را به مقامات صلاحیتدار گزارش دهد در برابر هر رفتار غیرقابل توجیه، درنظام حقوقی داخلی خود مورد بررسی قرار خواهد داد.
ماده 34 ـ عواقب فساد
هر کشور عضو، با توجه مقتضی به حقوق افراد ثالث که با حُسن نیت حاصل شده است، طبق اصول اساسی قانون داخلی خود اقداماتی را اتخاذ خواهد نمود تا با پیامدهای فساد مقابله نماید. در این چهارچوب، کشورهای عضو میتوانند فساد را عامل مربوط در جریانات رسیدگی حقوقی برای لغو یا فسخ قرارداد، پس گرفتن امتیاز یا سایر اسناد مشابه تلقی نمایند یا هر عمل جبرانی دیگری را انجام دهند.
ماده 35 ـ جبران زیان
هر کشور عضو، اقدامات ضروری را طبق اصل قانون داخلی خود اتخاذ خواهد نمود تا تضمین کند افراد یا واحدهایی که در اثر فساد متحمل زیان شدهاند، حق دارند تا علیه اشخاصی که مسؤول آن زیان هستند بهمنظور دریافت خسارت، اقامه دعوی نمایند.
ماده 36 ـ مراجع تخصصی
هر کشور عضو، طبق اصول اساسی نظام حقوقی خود، وجود نهاد یا نهادها یا افراد متخصص در مبارزه با فساد ازطریق اجراء قانون را تضمین خواهد نمود. طبق اصول اساسی نظام کشور به عضو چنین نهاد یا نهادها یا افرادی، استقلال لازم اعطاء خواهد شد تا بتوانند به نحو مؤثر و بدون نفوذ نامعقول، وظایف خود را انجام دهند. چنین افراد یا کارکنان چنین نهاد یا نهادهایی باید از آموزش و منابع مناسب برخوردار باشند تا بتوانند وظایف خود را انجام دهند.
ماده 37 ـ همکاری با مراجع مجری قانون
1ـ هر کشور عضو، اقدامات مقتضی را اتخاذ خواهد نمود تا افرادی را که در ارتکاب جرم احراز شده برطبق این کنوانسیون شرکت میکنند یا کردهاند، ترغیب نماید تا اطلاعات مفید را به مراجع صلاحیتدار برای اهداف تحقیقاتی و استنادی ارائه دهند و کمک واقعی ویژه به مراجع صلاحیتدار بنمایند تا به محروم کردن مجرمان از عواید جرم و پس گرفتن چنین عوایدی کمک شود.
2ـ هر کشور عضو، در موارد مقتضی، امکان تخفیف مجازات متهمی را که همکاری اساسی در رابطه با رسیدگی یا پیگرد جرم احراز شده طبق این کنوانسیون بنماید، مدنظر قرار خواهد داد.
3ـ هر کشور عضو، طبق اصول اساسی قانون داخلی خود، امکان اعطاء مصونیت از پیگرد نسبت به فردی که همکاری اساسی را در جریان رسیدگی یا پیگرد جرم احراز شده براساس این کنوانسیون نموده است، مدنظر قرار خواهد داد.
4ـ حمایت از چنین افرادی همانطور که در ماده (32) این کنوانسیون پیشبینی شده است، با اعمال تغییرات لازم، انجام خواهد شد.
5 ـ چنانچه شخص موضوع بند(1) این ماده که در کشور عضو میباشد، بتواند کمک اساسی را به مراجع صلاحیتدار کشور عضو دیگر ارائه دهد، کشورهای عضو مربوط طبق قانون داخلی خود درخصوص این ارائه بالقوه رفتار مندرج در بندهای(2) و(3) این ماده توسط کشور عضو دیگر میتوانند انعقاد موافقتنامه یا ترتیباتی را مورد بررسی قرار دهند.
ماده38 ـ همکاری بین مراجع ملی
هر کشور عضو، اقداماتی که ممکن است ضروری باشد را طبق قانون داخلی اتخاذ خواهد نمود تا از یک طرف همکاری بین مراجع دولتی و نیز مقامات دولتی و از طرف دیگر مراجع مسؤول تحقیقات و پیگرد جرائم کیفری را تشویق نماید. این همکاریها ممکن است شامل موارد زیر شود:
الف ـ مطلع نمودن مراجع اخیر از ابتکارات خود، چنانچه زمینههای معقول برای اعتقاد به ارتکاب هر یک از جرائم احراز شده براساس مواد(15)، (21) و (23) این کنوانسیون وجود داشته باشد؛ یا
ب ـ ارائه تمامی اطلاعات به مراجع اخیر، بنا به درخواست .
ماده39 ـ همکاری بین مراجع ملی و بخش خصوصی
1ـ هر کشور عضو، اقداماتی که ممکن است لازم باشد را اتخاذ خواهد نمود تا طبق قانون داخلی خود، همکاری بین مراجع ملی تحقیق و پیگرد و واحدهای بخش خصوصی بهویژه مؤسسات مالی مربوط به مسائل دخیل در ارتکاب جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون را ترغیب نماید.
2ـ هر کشور عضو، تشویق اتباع خود و سایر افراد مقیم در قلمرو خود برای گزارش نمودن ارتکاب جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون به مراجع ملی تحقیق و پیگرد را مورد بررسی قرار خواهد داد.
ماده40 ـ رازداری بانکی
هر کشور عضو، تضمین خواهد نمود که درمورد تحقیقات کیفری داخلی مربوط به جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون، راهکارهای مناسبی در نظام حقوقی داخلی آن وجود دارد تا بر موانعی که ممکن است از اجراء قوانین رازداری بانکی ناشی میشود، فائق آید.
ماده 41 ـ سابقه کیفری
هر کشور عضو، قوانین و سایر اقدامات ضروری را اتخاذ خواهد نمود تا تحت شرایط و بهمنظوری که مناسب باشد، هرنوع محکومیت قبلی متهم مورد ادعا در کشور دیگر جهت استفاده از این اطلاعات در جریانات رسیدگی کیفری مربوط به جرم احراز شده طبق این کنوانسیون مدنظر قرار گیرد.
ماده 42 ـ صلاحیت قضائی
1ـ هر کشور عضو، اقدامات مقتضی را اتخاذ خواهد نمود تا صلاحیت قضائی خود را بر جرائم احراز شده براساس این کنوانسیون، درمواقع زیر اعمال نماید:
الف ـ جرم در قلمرو آن کشور عضو صورت گرفته باشد؛ یا
ب ـ جرم بر روی کشتیای که پرچم آن کشور عضو را برافراشته است یا هواپیمایی که طبق قوانین آن کشور عضو در زمان ارتکاب جرم ثبت شده، صورت گرفته باشد.
2ـ با توجه به ماده (4) این کنوانسیون، یک کشور عضو میتواند صلاحیت قضائی خود را بر چنین جرائمی در موارد زیر نیز اعمال کند:
الف ـ جرم علیه تبعه آن کشور عضو ارتکاب یافته باشد؛ یا
ب ـ جرم توسط تبعه آن کشور یا فرد بدون تابعیت که محل اقامت او در قلمرو آن است، ارتکاب یافته باشد؛ یا
پ ـ جرم یکی از مواردی باشد که طبق ردیف (2) جزء (ب) بند(1) ماده (23) این کنوانسیون احراز شده و خارج از قلمرو آن کشور و با هدف ارتکاب جرم احراز شده طبق ردیفهای(1) و(2) جزء (ب) بند(1) ماده (23) این کنوانسیون در داخل قلمرو آن کشور ارتکاب یافته باشد.
ت ـ جرم علیه کشور عضو ارتکاب یافته باشد.
نوع :
5
شماره انتشار :
18563
تاریخ تصویب :
1385/3/21
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
وزارت امور خارجه
موضوع :
