وزارت جهادکشاورزی ـ وزارت صنایع و معادن ـ وزارت بازرگانی ـ سازمان حفاظت محیط‌زیست
وزیران عضو کمیسیون امور زیربنایی، صنعت و محیط‌زیست بنا به پیشنهاد مشترک شماره 16082/020 مورخ 10/5/1388 وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان حفاظت محیط‌زیست و مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و به استناد بند « ب» ماده (61) قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران ـ مصوب 1383ـ و با رعایت تصویب‌نامه شماره 164082/ت373هـ مورخ 10/10/1386 « آییننامه اجرایی ورود، ساخت، فرمولاسیون و مصرف کودهای شیمیایی، زیستی، آلی و سموم دفع آفات نباتی» را به شرح زیر تصویب نمودند:
آییننامه اجرایی ورود، ساخت، فرمولاسیون و مصرف کودهای شیمیایی، زیستی، آلی و سموم دفع آفات نباتی
فصل اول ـ تعاریف و اصطلاحات:
ماده 1ـ واژه‌ها و اصطلاحات زیر در معانی مشروح مربوط به کار می‌روند:
الف ـ مواد آلی: ترکیبات کربنی که به وسیله گیاهان، جانوران و ریز جانداران خاک تولید می‌شوند.
ب ـ کود: هر ماده آلی یا معدنی با منشاء طبیعی یا مصنوعی (به جز مواد آهکی) که به خاک یا گیاه اضافه می‌شود تا یک یا چند عنصر ضروری برای رشد گیاه را تأمین کند.
ج ـ کود آلی: فرآورده جنبی به دست آمده از فرآوری ماده‌های جانوری و گیاهی که دارای مقدار کافی عناصر غذایی است و ارزش کود دارد.
د ـ فرآورده زیستی (بیولوژیک): فرآورده‌هایی که طی انجام فعالیت‌های میکروبی بر روی مواد آلی در خاک تولید می‌شوند.
هـ ـ کود زیستی (بیولوژیک): فرآورده‌ای جامد، مایع یا نیمه جامد حاوی موجودات زنده مفید خاکزی یا متابولیتهای آنها که قادر است به نحوی در تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه، افزایش عملکرد و یا بهبود خواص فیزیکی و شیمیایی خاک مؤثر باشد.
و ـ کمپوست: ماده سیاه رنگی که پس از فرایند تغذیه‌ای توسط ریزجانداران هوازی گرمادوست خاک، کرمهای خاکی و حشرات از مواد آلی گیاهی و حیوانی بر جای می‌ماند.
ز ـ ورمی کمپوست: فضولات دفع شده حاصل از فعالیت تغذیه‌ای و هضم انواع مواد آلی توسط گونه‌های خاصی از کرمهای خاکی.
ح ـ کود شیمیایی: ترکیبات شیمیایی که حاوی عناصر معدنی مورد نیاز گیاهان می‌باشند.
ط ـ پروانه مسئولیت فنی: مجوزی که پس از صدور پروانه بهره‌برداری و تائید مشخصات و تجهیزات آزمایشگاه واحد تولیدی و مسئول فنی توسط وزارت جهاد کشاورزی صادر می‌شود.
ی ـ مسئول فنی: فردی که دارای شرایط لازم جهت کنترل و نظارت بر تولید در کارگاه‌های تولید سم، کود شیمیایی، آلی و زیستی بوده که حداقل دارای درجه تحصیلی مهندسی یا لیسانس در رشته‌های کشاورزی، شیمی، داروسازی، پزشکی و یا سایر رشته‌های مرتبط باشد انتخاب می‌شود. کارگاه‌های مشمول این مصوبه ملزم به داشتن مسئول فنی تائید شده توسط وزارت جهاد کشاورزی می‌باشند.
ک ـ پروانه ساخت: مجوزی که پس از صدور پروانه مسئولیت فنی و برای ساخت هر محصولی که ترکیب‌بندی آن توسط وزارت جهاد کشاورزی تائیدشده پس از اخذ استعلام‌های لازم و در چارچوب ضوابط صادر می‌شود.
ل ـ محصول سالم: محصولی که عاری از عناصر و ترکیبات سمی و آلاینده بوده و یا با رعایت حداکثر باقیمانده مجاز آنها تولید شده باشد.
م ـ شبکه مراقبت: سامانه‌ای که زمان کنترل عوامل خسارتزا را براساس اطلاعات فنی حاصل از نمونه‌برداری و ردیابی‌های آفات و تجزیه و تحلیل آن به بهره‌برداران اعلام می‌دارد و بر اجرای عملیات کنترلی نظارت می‌نماید.
ن ـ مسمومیت: آلودگی شخص به سم توسط خود و یا شخص دیگر بصورت عالمانه و عامدانه و یا مسمومیت بر اثر عدم اطلاع، بی‌دقتی و یا ناخواسته را گویند که اعم از عمدی یا اتفاقی است.
س ـ سموم دفع آفات نباتی: کلیه ترکیبات آلی، معدنی و غیره که به منظور کنترل آفات نباتی، انباری و خانگی به صورت جامد، مایع و گاز به کار برده می‌شود.
ع ـ محصول ارگانیک: محصولاتی که در روند تولید آنها هیچ ماده شیمیایی اعم از کود، سم، هورمون و غیره استفاده نشده و این محصولات عاری از هرگونه آلاینده شیمیایی، فلزات سنگین و ترکیبات مضر می‌باشند. در فرآیند تولید این محصولات صرفاً از مواد و عوامل با منشاء طبیعی استفاده می‌شود.
ف ـ مدیریت کنترل انبوهی آفات (IPM): فرآیند طراحی و تصمیمگیری و اجرای روشهای کنترل آفات مبتنی بر اکوسیستم با بکارگیری تمام روشها و فنون متناسب و قابل انطباق و ممکن، در راستای نگهداری جمعیت آفات زیر سطح ضرر و زیان اقتصادی.
ص ـ محصولات تازه‌خوری: محصولاتی که بدون هرگونه تغییر ظاهری و به صورت خام، مورد مصرف انسان قرار می‌گیرند از قبیل میوه‌های تازه، سبزیجات، صیفی‌جات و مانند آنها.
ق ـ آفتکش: هر ماده یا مخلوط و یا هر موجود زنده که برای پیشگیری، نابودسازی و یا کنترل ناقلین بیماری انسانی یا حیوانی، گونه‌های ناخواسته نباتات یا حیوانات ایجادکننده خسارت در عرصه‌های طبیعی، تولید، فرآوری، انبارداری، حمل و نقل، محصولات کشاورزی، چوب و فرآورده‌های چوبی یا خوراک دام و یا جهت مبارزه با حشرات و آفات داخل و یا روی پوست بدن حیوانات مورد استفاده قرار می‌گیرد و مصادیق آن عبارتند از عوامل و فرآورده‌های بیولوژیکی، مواد شیمیایی، دورکننده‌ها، جذب‌کننده‌ها، هورمون‌ها و مواد مشابه.
تبصره ـ مفاهیمی که در این ضوابط تعریف نشده است تابع مقررات و تعاریف کنوانسیون‌های بین‌المللی الحاقی و قوانین مربوط می‌باشد.
ر ـ روش کنترل زیستی (بیولوژیک) آفات: به استفاده عملی و کاربردی از عوامل کنترل زیستی و یا فرآورده‌های آنها برای کنترل آفات اطلاق می‌شود.
ش ـ روش کنترل غیرشیمیایی آفات: به کلیه روشها و ادواتی از قبیل تله‌ها، کارت‌ها، نوارهای رنگی، مواد، جلب‌کننده‌ها، دورکننده‌ها و غیره اطلاق می‌شود که غیرسمی بوده در کنترل آفات به کار می‌روند.
فصل دوم ـ هیئت نظارت:
ماده2ـ هیئت نظارت بر تولید، توزیع، مصرف و واردات کود با ترکیب زیر تشکیل می‌شود و از این پس هیئت نظارت نامیده می‌شود:
الف ـ معاون آب و خاک و صنایع وزارت جهاد کشاورزی (رئیس).
ب ـ معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی.
ج ـ معاون امور تولیدات گیاهی وزارت جهاد کشاورزی.
د ـ معاون محیط‌زیست انسانی سازمان حفاظت محیط‌زیست.
هـ ـ معاون ذیربط سازمان انرژی اتمی ایران.
و ـ معاون سلامت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
ز ـ معاون ذیربط وزیر بازرگانی.
ح ـ معاون ذیربط وزیر کشور.
ط ـ معاون ذیربط وزیر صنایع و معادن.
ظ ـ رئیس مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران.
ح ـ دو نفر از اعضای هیئت علمی صاحب نظر با انتخاب وزیر جهاد کشاورزی.
خ ـ نماینده تشکل یا تشکل‌های صنفی ذیربط در زمینه تولید، ورود و مصرف کود (بدون حق رأی).
تبصره1ـ احکام اعضاء این هیئت پس از معرفی توسط دستگاه‌های ذیربط، از طرف وزیر جهادکشاورزی و برای مدت چهار سال صادر می‌شود.
تبصره2ـ هیئت نظارت حداقل هر ماه یکبار جلسه تشکیل خواهد داد و جلسات با حضور دو سوم اعضاء رسمیت پیدا می‌کنند و مصوبات آن با اکثریت آراء اعضای حاضر لازم‌الاجرا خواهد بود.
تبصره3ـ مصوبات هیئت نظارت توسط وزیر جهادکشاورزی ابلاغ خواهد شد.
تبصره4ـ دبیرخانه هیئت نظارت در معاونت آب و خاک و صنایع وزارت جهاد کشاورزی تشکیل خواهد شد.
تبصره5ـ هیئت نظارت می‌تواند در صورت نیاز از افراد ذیصلاح حسب مورد برای شرکت در جلسات بدون حق رأی دعوت نماید ویا اینکه امور مربوط را به کمیته‌های تخصصی ارجاع دهد.
ماده 3ـ وظایف هیئت نظارت عبارتند از:
الف ـ تدوین سیاستهای لازم در زمینه تولید، ورود و مصرف انواع کود و پیشنهاد به‌مراجع ذیربط جهت تصویب.
ب ـ برنامه‌ریزی، هماهنگی و نظارت در زمینه تولید، ورود و مصرف انواع کود.
ج ـ برنامه‌ریزی به منظور بهبود و توسعه صنعت تولید و ترویج مصرف کودهای آلی و زیستی، کمپوست و ورمی کمپوست.
د ـ بررسی، بازنگری و تصویب ضوابط و دستورالعملهای تولید، ورود و مصرف در چارچوب موارد مندرج در این آییننامه و نظارت بر حسن اجرای آنها.
هـ ـ تائید صلاحیت مسئول فنی.
و ـ ثبت و احراز مشخصات فنی کودهای تولیدی قبل از عرضه و کودهای وارداتی قبل از ثبت سفارش.
ز ـ تصویب فهرست کودهای مجاز و مورد نیاز کشور.
ح ـ تصویب مشخصات برچسب الصاقی بر انواع کودها.
ط ـ بررسی و تصمیمگیری درمورد مسائل و مشکلات و پیشنهادهای فنی ارجاعی از دستگاه‌های ذیربط و درصورت لزوم ارجاع به مراجع ذیصلاح برای تصمیمگیری.
ماده4ـ هیئت نظارت بر سموم از نمایندگان ذیصلاح سازمان حفظ نباتات، مؤسسه گیاه پزشکی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، سازمان دامپزشکی کشور، سازمان پزشکی قانونی و سازمان حفاظت محیط‌زیست و دو نفر کارشناس آگاه در زمینه سموم دفع آفات بنا به پیشنهاد سازمان حفظ نباتات و تصویب وزیر جهاد کشاورزی تشکیل می‌شود و اداره جلسات برعهده نماینده سازمان حفظ نباتات است.
ماده5ـ وظایف هیئت نظارت بر سموم عبارتند از:
الف ـ تصویب فهرست سموم مجاز و تجدیدنظر در آن متضمن فرمول شیمیایی، نوع فرمولاسیون، حداکثر غلظت ماده مؤثر سم، حداکثر وزن و حجم بسته‌بندی، نوع ظروف و سایر مشخصات ضروری.
ب ـ تصویب مشخصات لازم برای برچسب سموم.
تبصره ـ پیشنهاد فهرست و مشخصات اولیه موضوع بندهای (الف) و (ب) این ماده و نیز سایر پیشنهادات دستگاه‌های عضو هیئت نظارت بر سموم درباره مسایل فنی مربوط به‌سموم توسط سازمان حفظ نباتات جمعبندی و برای بررسی و اتخاذ تصمیم در دستور طرح در هیئت یادشده قرار می‌گیرد.
ماده6ـ هیئت نظارت بر سموم می‌تواند نسبت به تشکیل کمیته‌های فنی، تخصصی و زیست‌محیطی سموم اقدام نماید، نحوه تشکیل کمیته‌ها و اعضاء آن با تصویب هیئت نظارت خواهد بود.
ماده7ـ هیئت نظارت بر سموم موظف است در مورد سمومی که علی‌‌رغم ثبت و رعایت موارد احتیاطی، برای انسان، حیوان و سلامت محیط‌زیست مخاطره‌آمیز مِی‌باشند تجدیدنظر نماید.
فصل سوم ـ تولید و ترکیب‌بندی کود و سم:
ماده8ـ وزارت جهاد کشاورزی (سازمان حفظ نباتات) موظف است اقدامات لازم برای حمایت و پشتیبانی از بخش غیردولتی به منظور تولید عوامل کنترل بیولوژیک و بهره‌برداری از آنها به عمل آورده، سازوکارها و دستورالعملهای لازم را تهیه و ابلاغ نماید.
ماده9ـ در راستای توسعه تولید و مصرف کودهای آلی و زیستی و بهینه‌سازی مصرف کودهای شیمیایی، تمامی وزارتخانه‌ها و سازمانهای مرتبط مکلفند با مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی سیاست‌گذاری لازم را به منظور توسعه مشارکت بخش غیردولتی در این خصوص به عمل آورند.
ماده10ـ احداث و بهره‌برداری از هر واحد صنعتی برای تولید انواع سموم و کودهای شیمیایی، آلی و زیستی منوط به اخذ جواز تأسیس، پروانه بهره‌برداری و طرح توسعه از وزارت جهاد کشاورزی یا وزارت صنایع و معادن حسب مورد در چارچوب وظایف قانونی و با رعایت مقررات مربوط می‌باشد.
تبصره ـ صدور مجوز تأسیس، پروانه بهره‌برداری و طرح توسعه باید در چارچوب مقررات حفاظت محیط‌زیست و استعلام از سازمان حفاظت محیط‌زیست صورت گیرد.
ماده11ـ تولید و ترکیب‌بندی هر نوع کود در داخل کشور منوط به اخذ پروانه ساخت محصول از وزارت جهادکشاورزی می‌باشد.
تبصره ـ وزارت جهاد کشاورزی به منظور صدور پروانه ساخت حسب ضرورت، استعلام‌های لازم در زمینه عدم بیماری‌زایی برای انسان و رعایت حدمجاز عناصر سنگین و مواد پرتوزا رعایت استانداردهای زیست‌محیطی را حسب مورد از وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، سازمان انرژی اتمی، سازمان حفاظت محیط‌زیست و سازمان حفظ نباتات به عمل می‌آورد.
ماده12ـ درج شماره پروانه بهره‌برداری و پروانه ساخت محصول، تاریخ تولید و انقضاء، قیمت مصرف‌کننده، کدگذاری کالا، شماره پارت و آدرس واحد تولیدی بر روی برچسب کود ساخت داخل به منظور عرضه آن الزامی است.
تبصره ـ موارد فوق نافی شرایط و ضوابط آئین‌نامه برچسب‌گذاری کالاهای شیمیایی (GHS) نمی‌باشد.
ماده13ـ پروانه ساخت هر کود به مدت دو سال اعتبار خواهد داشت و قابل تمدید خواهد بود.
تبصره ـ تداوم اعتبار پروانه در طول مدت دو سال منوط به استمرار وجود شرایطی است که در پروانه درج می‌شود. در صورت عدم رعایت ضوابط ساخت، پروانه ساخت ابطال خواهد شد. وزارت جهاد کشاورزی موظف است این موضوع را در پروانه‌های ساخت درج نماید.
ماده14ـ به منظور تأمین ماده آلی قابل مصرف در اراضی کشاورزی، وزارت کشور به استناد مواد (7) و (10) قانون مدیریت پسماندها ـ مصوب 1383ـ موظف است با همکاری وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صنایع و معادن نسبت به توسعه صنعت تولید کمپوست و ورمی کمپوست استاندارد از پسماندهای فسادپذیر عادی و کشاورزی اقدام نماید.
تبصره ـ وزارت کشور موظف است ظرف شش ماه از ابلاغ این آییننامه با همکاری وزارت جهاد کشاورزی شیوه‌نامه تهیه و تولید کمپوست و ورمی کمپوست از پسماندهای فسادپذیر عادی و کشاورزی را تدوین نماید.
ماده15ـ سازمان حفظ نباتات موظف است ظرف سه ماه از ابلاغ این آییننامه نسبت به تدوین و اعلام ضوابط فنی فرآیند تولید اقدام و واحدهای تولیدی و ترکیب‌کننده سموم را پیش از اخذ پروانه ساخت ملزم به رعایت ضوابط مذکور نماید.
ماده16ـ وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی، صنایع و معادن، مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و سازمان حفاظت محیط‌زیست موظفند برنامه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت میزان تولید و نوع سموم و کودهای شیمیایی تولیدی را با رویکرد تولید براساس فناوری‌های نوین با رعایت قوانین و مقررات و کنوانسیون‌های بین‌المللی تنظیم، اعلام و به مرحله اجرا درآورند.
ماده17ـ تمامی واحدهای تولیدکننده و ترکیب‌کننده سموم موظفند اقدامات لازم را به منظور جلوگیری از آلودگی محیط‌زیست و منابع آب و خاک براساس دستورالعملهای سازمان حفاظت محیط‌زیست به عمل آورند.
تبصره1ـ هرگونه احداث واحد جدید یا هرگونه تغییر در واحدهای تولیدی موجود با رعایت ضوابط زیست‌محیطی و لحاظ ماده (16) این آییننامه، منوط به بکارگیری فناوری‌های جدید رفع آلایندگی است.
تبصره2ـ ضمن تشکیل پرونده بهداشتی برای شاغلان در واحدهای تولیدکننده و ترکیب‌کننده سموم، هر شش ماه حداقل یکبار معاینات دوره‌ای شاغلان و ارزیابی بهداشتی محیط کار انجام پذیرد.
فصل چهارم ـ واردات کود و سم:
ماده18ـ در راستای حفظ کیفیت منابع پایه خاک و آب کشور، وزارت جهادکشاورزی موظف است سالانه فهرست و میزان کودهای مجاز مورد نیاز وارداتی را اعلام و با همکاری دستگاه‌های ذیربط مجموعه مشخصات و روشهای فنی و نحوه اقدام هر یک از دستگاه‌ها حسب مورد و استانداردهای زیست‌محیطی ورود کود را پس از تصویب هیئت نظارت منتشر و اعمال و ترتیبات لازم برای اعمال و اجرای استانداردهای مربوط را فراهم نماید.
ماده19ـ کودهای وارداتی باید در کشور مبدأ ثبت شده باشند و دارای برگه بازرسی آنالیز کالا از یک شرکت بازرسی‌کننده داخلی و یا بین‌المللی معتبر و برچسب اطلاعات فنی ـ تجاری (موضوع ماده (12) این آئین‌نامه) و بسته‌بندی (درصورت عرضه مستقیم) باشد.
ماده20ـ واردکنندگان کود ضمن رعایت ماده (17) این آئین‌نامه مکلف به ارائه گواهی‌های لازم از مراجع ذیربط به شرح ذیل در زمان ترخیص می‌باشند:
الف ـ گواهی رعایت حد مجاز ترکیبات آلاینده سمی و عناصر سنگین براساس ضوابط و استانداردهای داخلی و بین‌المللی از وزارت جهاد کشاورزی.
ب ـ گواهی عاری بودن از عوامل بیماری‌زا برای گیاه و دام از وزارت جهاد کشاورزی و عاری بودن از عوامل بیماری‌زا برای انسان از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
ج ـ گواهی عدم پرتوزایی بیش از حد از سازمان انرژی اتمی کشور.
د ـ گواهی رعایت استانداردهای زیست‌محیطی از سازمان حفاظت محیط‌زیست.
تبصره1ـ دستگاه‌های فوق موظفند نتیجه بررسی‌های خود را از حیث صدور یا عدم صدرو ظرف حداکثر پانزده روز به مبادی ورودی اعلام نمایند.
تبصره2ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است با همکاری دستگاه‌های ذیربط تسهیلات لازم به منظور ایجاد آزمایشگاه‌های مربوط توسط بخش خصوصی را در چارچوب قوانین و مقررات مربوط در مبادی ورودی اصلی فراهم نماید.
ماده21ـ هنگام ورود کود به کشور لازم است حداقل هفتاد درصد (70%) از مدت اعتبار مصرف آن باقی مانده باشد، واردکننده کود باید تمامی سوابق و هرگونه اطلاعات دیگر کود وارداتی را برای مدت چهار سال نزد خود نگهداری نموده و بنا به درخواست مراجع ذیصلاح در اختیار آنها قرار دهد.
ماده22ـ سموم آماده وارداتی، تکنیکال‌ها و مواد همراه و آن دسته از سمومی که در داخل کشور تولید و ترکیب می‌شوند باید از کیفیت لازم براساس ضوابط اعلامی سازمان حفظ نباتات برخوردار باشند.
ماده23ـ واردات کودهای آلی و زیستی که از منشأ پسماندهای پزشکی و ویژه، موضوع ماده (2) قانون مدیریت پسماندها ـ مصوب 1383ـ تهیه شده باشند به داخل کشور ممنوع است.
فصل پنجم ـ توزیع کود و سم:
ماده24ـ تغییر بسته‌بندی، توزیع و عرضه انواع کودها منوط به اخذ مجوزهای مربوط از وزارت جهاد کشاورزی می‌باشد.
تبصره1ـ شرایط و ضوابط اخذ مجوزهای فوق طی دستورالعملی توسط وزارت جهاد کشاورزی تعیین و اعلام خواهد شد.
تبصره2ـ اخذ استعلام‌های لازم از سازمان حفاظت محیط زیست و حسب مورد از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برای صدور مجوزهای فوق ضروری می‌باشد.
تبصره3ـ مدت اعتبار مجوز سه سال است که قابل تمدید می‌باشد.
ماده25ـ در صورتی که کود مورد نظر جزو مواد محترقه، اشتعال‌زا و سمی گروه‌بندی شود، باید به نحو مناسب با علایم مربوط روی برچسب درج شود. حمل و نقل، انبارداری و مصرف این کودها مشمول قوانین و مقررات خاص خواهد بود که برای حامل آنها لازم‌الاجرا می‌باشد.
ماده26ـ تمامی کودهای تولیدی و وارداتی در طول مدت اعتبار مجوزها باید مشخصات ثبت شده را دارا باشند و به منظور نظارت بر نحوه عملکرد و چگونگی مطابقت نمونه کود با مشخصات ثبت شده، وزارت جهاد کشاورزی مجاز است در هر مرحله اعم از پیش‌تولید، تولید، بسته‌بندی، انبار، برچسب‌زنی، حمل و نقل، فروش و مصرف نسبت به بازدید، نمونه‌برداری، ارسال به مراجع ذیصلاح موضوع ماده (20) این آئین‌نامه و تطبیق نتایج با مشخصات ثبت شده اقدام نماید.
ماده27ـ هرگونه تغییر بدون مجوز در بسته‌بندی کود، دخل و تصرف در محتوای برچسب و شماره مجوزهای صادره ممنوع می‌باشد و مرجع صادرکننده مجوز موظف است نسبت به پیگیری موضوع در مراجع ذیصلاح اقدام نماید.
ماده28ـ واردکنندگان، تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان (شامل ترکیب و بسته‌بندی) انواع کودها باید مطابق ضوابط و دستورالعملهای فنی نسبت به نمونه‌برداری و انجام آزمایش از هر محموله کود تولیدی، وارداتی و ترکیب یا بسته‌بندی شده جهت تطبیق با مشخصات اعلام شده توسط مراکز آزمایشگاهی مورد تأئید وزارت جهادکشاورزی و مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران (در مورد کودهای دارای استاندارد مصوب) اقدام و نتیجه را به وزارت مذکور اعلام نمایند.
تبصره ـ مسئولیت فنی و حقوقی هرگونه عواقب ناشی از غفلت یا بی‌احتیاطی و عدم تطابق ویژگی‌های نمونه کود با مشخصات اعلام شده و نیز عدم رعایت ضوابط و معیارها برعهده تولیدکننده، واردکننده، فرموله و بسته‌بندی‌کننده مربوطه است.
ماده29ـ در صورت تخطی دارندگان مجوزها و عدول از شرایط اخذ هر یک از مجوزهای صادره و یا ضوابط این آئین‌نامه و دستورالعملهای آن، مرجع صادرکننده مجاز خواهد بود نسبت به اخطار کتبی و یا لغو مجوزهای صادره اقدام نماید.
تبصره ـ مفاد موضوع این ماده و اختیار دستگاه‌ها باید در مجوزهای صادره درج شود.
ماده30ـ فروش انواع سم منوط به اخذ پروانه فنی و تایید صلاحیت از سازمان حفظ نباتات بوده و فروشندگان موظفند براساس ضوابط و مقررات سازمان حفظ نباتات عمل نمایند.
تبصره1ـ فروش سموم تاریخ مصرف گذشته و فاسد مجاز نیست و شرکتهای واردکننده و تولیدکننده یا فرموله‌کننده موظفند مطابق ضوابط و مقررات سازمان حفاظت محیط زیست نسبت به مرجوع یا امحاء آنها اقدام نمایند.
تبصره2ـ تولیدکنندگان و واردکنندگان موظفند میزان سموم تاریخ مصرف گذشته خود و محل نگهداری آنها را به سازمان حفظ نباتات اعلام نمایند.
ماده31ـ فروش سموم باید صرفاً براساس نسخ گیاه‌پزشکی که توسط آزمایشگاه‌های گیاه پزشکی و ادارات حفظ نباتات صادر می‌گردد انجام پذیرد.
ماده32ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است با همکاری وزارتخانه‌های راه و ترابری، کشور و بازرگانی، تولید، توزیع و حمل و نقل سموم شیمیایی را ظرف شش ماه پس از ابلاغ این آئین‌نامه ساماندهی نماید.
تبصره ـ تمامی وسایل حمل و نقل سموم شیمیایی بایستی دارای آرم و مشخصات لازم بوده و همچنین مجهز به سامانه موقعیت‌یاب جغرافیایی (GPS) باشند و حمل و نقل سموم باید پس از اخذ مجوز از سازمان حفظ نباتات انجام شود.
ماده33ـ وزارت جهاد کشاورزی مکلف است ظرف یکسال شبکه پایش سموم شیمیایی را از مرحله تولید و واردات تا مصرف این سموم طراحی و اجرا کند.
فصل ششم ـ مصرف کود و سم:
ماده34ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است رأساً یا در صورت لزوم با همکاری دستگاه‌های ذیربط و در صورت نیاز پس از تصویب مراجع ذیصلاح سیاستهای تشویقی، ترجیحی و برنامه‌های عملیاتی زمان‌بندی شده را به ترتیبی تدوین و به مرحله اجرا درآورد که مصرف کودهای آلی و زیستی در هر سال حداقل به میزان یک درصد افزایش‌یابد.
ماده35ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است از طریق فعالیت‌های آموزشی و ترویجی زمینه بهبود مشارکت کشاورزان برای جلوگیری از مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی و توسعه مصرف کودهای آلی و زیستی، کمپوست و ورمی کمپوست را فراهم‌نماید.
ماده36ـ در راستای بهینه‌سازی مصرف انواع سموم و کودهای شیمیایی و توسعه تولید محصولات سالم، وزارت جهاد کشاورزی موظف است سیاستهای حمایتی و تشویقی خود را به نحوی تنظیم نماید که تولید محصولات سالم در اولویت قرار گیرند.
ماده37ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است به منظور بالا بردن سطح آگاهی تولیدکنندگان محصولات کشاورزی در جهت بهینه‌سازی مصرف سموم کشاورزی و توسعه راهکارهای مبارزه غیرشیمیایی و زیستی (بیولوژیک) با اولویت بخش خصوصی برنامه‌های ترویجی و آموزشی لازم را تدوین و اجرا نماید.
ماده38ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است ظرف یکسال از طریق سازمان حفظ نباتات نسبت به ایجاد و توسعه شبکه‌های مراقبت از محصولات کشاورزی و اجرای برنامه‌های مدیریت کنترل انبوهی آفات (IPM) با محوریت مبارزه زیستی (بیولوژیک) و با اولویت محصولات تازه‌خوری، پایش مصرف و حمل و نقل سموم و اعمال استانداردهای بهداشتی و زیست محیطی اقدام نماید.
ماده39ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است ظرف شش ماه پس از ابلاغ این آئین‌نامه برنامه‌ای تدوین نماید تا جایگاه آزمایشگاه‌های خاک‌شناسی در برنامه مصرف کودها به نحوی ارتقاء یابد که مصرف کود براساس نتایج آزمایشگاه‌های خاک‌شناسی باشد.
ماده40ـ وزارت بازرگانی موظف است با توجه به ضوابط و مقررات اعلام شده از سوی وزارتخانه‌های بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان انرژی اتمی و موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران نسبت به ثبت سفارش محصولات کشاورزی براساس ضوابط مذکور اقدام نماید، پایش محصولات کشاورزی وارداتی با تاکید بر باقیمانده سموم دفع آفات نباتی، فلزات سنگین و ترکیبات مضر ناشی از مصرف سموم برعهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می‌باشد.
ماده41ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است در راستای ارتقای آگاهی بهداشت حرفه‌ای کشاورزی با همکاری وزارت جهاد کشاورزی نسبت به تدوین و اجرای برنامه بهداشت کشاورزی با اولویت کاهش و بهینه‌سازی مصرف سموم و ارتقای سلامت کشاورزان اقدام نماید.
ماده42ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است به منظور معرفی، اصلاح و جایگزینی فناوری‌های مکانیزاسیون کشاورزی و در راستای بهینه‌سازی و افزایش کارایی مصرف سموم و انواع کودها، نسبت به توسعه فناوری‌های نوین سمپاشها و کودکارها به صورت کمی و کیفی سالیانه در سطح ده درصد (10%) از اراضی کشاورزی اقدام نماید.
تبصره ـ وزارت صنایع و معادن موظف است نسبت به تأمین نیازهای ماشینی در راستای برنامه‌های وزارت جهاد کشاورزی همکاری نماید.
فصل هفتم ـ سایر مقررات:
ماده43ـ سازمان حفظ نباتات موظف است تمهیداتی ایجاد کند که متناسب با کنوانسیون‌های بین‌المللی، تولید، فرموله، واردات و مصرف سموم پرخطر در کشور ممنوع شود.
ماده44ـ سموم و مواد مخلوط شده با سموم و یا ظروف مصرف شده سموم و همچنین حمل و نقل آنها باید در مکان‌های جداگانه و ایزوله بوده و جدا از مواد خوراکی و آشامیدنی مصرفی انسان، حیوان و گیاهان زنده نگهداری شود. در صورت تخلف پروانه متخلفین لغو می‌شود.
ماده45ـ فعالان در زمینه تولید، واردات، فرموله کردن، بسته‌بندی، توزیع و فروش سموم باید مطابق ضوابط و دستورالعملهای سازمان حفظ نباتات فعالیت نمایند.
ماده46ـ وزارت جهاد کشاورزی (سازمان حفظ نباتات) موظف است با نظارت دقیق و مداوم، در صورت احراز تخلف، از قبیل واردات، تولید و توزیع سموم و کودهای تقلبی، استفاده از برچسبهای تقلبی، مصرف کودها و سموم ثبت نشده و تاریخ مصرف گذشته مراتب را به طریق مقتضی پیگیری و به اطلاع عموم برساند.
تبصره ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و رسانه‌های عمومی موظفند حسب اعلام وزارت جهاد کشاورزی نسبت به اعلام اسامی سموم و کودهای تقلبی و غیرقابل مصرف اقدام نماید.
ماده47ـ فعالان در زمینه تولید، واردات، فرموله کردن، بسته‌بندی، توزیع و فروش سموم موظفند برچسب مشتمل بر مشخصات فنی کود، شرایط نگهداری، مدیریت مصرف و مدیریت پسماند و ملاحظات بهداشتی را براساس دستورالعملهای مصوب هیئت نظارت بر روی بسته کود الصاق نمایند.
تبصره1ـ عرضه‌کننده محصولات وارداتی موظف است ترجمه فارسی برچسب کود را بر روی بسته‌بندی کود الصاق نماید. در هر حال ذکر تاریخ تولید، قیمت و زمان انقضای مصرف در برچسب فارسی الزامی است.
تبصره2ـ در هنگام حمل و نقل کود به صورت فله علاوه بر رعایت ملاحظات بهداشتی و زیست محیطی باید مشخصات فوق‌الذکر در برگه‌ای درج و ممهور به مهر اشخاص حقیقی یا حقوقی ارسال‌کننده، ضمیمه بارنامه شود.
ماده48ـ تولید، فرموله کردن، نگهداری، حمل و نقل، توزیع و مصرف انواع سموم خارج از چارچوب ضوابط قانون حفظ نباتات و قانون مدیریت پسماندها و آئین‌نامه‌ها و دستورالعملهای مربوطه و این ضوابط ممنوع بوده و در هر مرحله‌ای که توسط سازمان حفظ نباتات تشخیص داده شوند تولیدکننده، فرموله کننده، نگهدارنده و توزیع‌کننده موظف است مطابق قانون و آئین‌نامه‌های مدیریت پسماندها نسبت به مسترد نمودن به تولیدکننده و امحاء آنها اقدام نمایند.
تبصره1ـ فروش سموم قاچاق و غیرمجاز وارداتی توسط سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی منوط به اخذ تاییدیه وزارت جهاد کشاورزی (سازمان حفظ نباتات) می‌باشد و در صورت عدم تایید، به هزینه واردکننده مرجوع و یا امحاء خواهند گردید.
تبصره2ـ سازمان حفظ نباتات می‌تواند نسبت به طرح شکایت در مراجع قانونی علیه قاچاقچیان و یا واردکنندگان بدون مجوز اقدام نماید.
ماده49ـ سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و سایر رسانه‌ها و همچنین دستگاه‌های آموزشی و فرهنگی موظفند به منظور پیشگیری از مصرف بی‌رویه سموم و کودهای شیمیایی، نسبت به ترویج و تبلیغ تولید، عرضه و مصرف محصولات سالم کشاورزی در سطح جامعه اقدام نمایند.
ماده50 ـ موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران موظف است با همکاری وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و صنایع و معادن و سایر دستگاه‌های ذیربط در راستای بهینه‌سازی مصرف انواع کودهای شیمیائی و توسعه مصرف کودهای آلی و زیستی، استانداردهای انواع کودها (که مشتمل بر روشهای نمونه‌برداری و اندازه‌گیری‌های کیفی در نمونه‌های کود باشد)، ساخت سمپاشها، کودکارها و بذرکار ـ کودکارها را طی سه سال تدوین، و پس از تصویب اجباری شدن آنها توسط شورای عالی استاندارد به معرض اجرا گذارد. تا زمان تدوین استانداردهای مذکور، روشهای مورد تأیید وزارت جهاد کشاورزی ملاک عمل خواهند بود.
ماده51 ـ دستگاه‌های متولی و شرکتهای واردکننده، تولیدکننده و مونتاژکننده سمپاش موظفند دستورالعملهای فنی وزارت جهاد کشاورزی را که ظرف سه ماه از تاریخ ابلاغ این آییننامه تهیه و ابلاغ خواهد شد در مراحل مذکور اجرا کنند.
ماده52 ـ واردکنندگان و تولیدکنندگان انواع کود و سموم موظفند گزارش سالانه عملیات خود را از نظر نوع، میزان ورود، تولید و توزیع کود تا پایان خرداد ماه سال بعد به وزارت جهاد کشاورزی اعلام نمایند.
تبصره ـ ارائه گزارش سالیانه عملیات مذکور توسط واردکنندگان و تولیدکنندگان جهت تمدید مجوزهای صادره الزامی است.
ماده53 ـ تمامی هزینه‌های انجام آزمایشات و تفسیر نتایج آنها برای صدور انواع مجوزها و یا برای تطبیق مشخصات کود به عهده متقاضی است.
ماده54 ـ تولیدکنندگان، واردکنندگان و یا فرموله‌کنندگان کود در صورت لغو مجوز باید تمامی محصولات تولیدی و وارداتی لغو مجوز شده خود را جمع‌آوری نموده و از تولید، توزیع و عرضه آنها خودداری نمایند، در غیر این صورت موضوع از طریق سازمان حفظ نباتات و سازمان حفاظت محیط‌زیست پیگیری خواهد شد.
ماده55 ـ صاحب کالا باید بازسازی یا امحاء محموله‌های غیرمجاز و یا غیربهداشتی کود را براساس قوانین و دستورالعملهای مربوط با رعایت ضوابط بهداشتی و زیست محیطی انجام دهد.
ماده56 ـ تولید، ترکیب، واردات، خرید، فروش، توزیع و مصرف کودهای غیرمجاز و سموم ثبت نشده در کشور ممنوع می‌باشد.
ماده57 ـ مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران موظف است با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ضوابط صدور پروانه ایجاد و تأسیس آزمایشگاه‌های اندازه‌گیری باقیمانده سموم را ظرف مدت سه ماه پس از ابلاغ این آئین‌نامه تهیه و ابلاغ نماید.
ماده58 ـ به منظور توسعه تولید محصولات ارگانیک و سالم، وزارت بازرگانی موظف است با همکاری وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی و کشور نسبت به عرضه و قیمت‌گذاری محصولات کشاورزی ارگانیک و سالم از طریق میادین میوه و تره‌بار و سایر مراکز عرضه محصولات اقدام نماید.
ماده59 ـ به منظور حفظ سلامت انسانی و محیط زیست و کاهش مخاطرات ناشی از سمپاشی هوایی، وزارت جهاد کشاورزی (سازمان حفظ نباتات) موظف است در صورت نیاز به مبارزه شیمیایی برای کنترل آفات از سایر روشها غیر از مبارزه هوایی استفاده نماید.
تبصره ـ استفاده از روشهای سمپاشی هوایی بنا به ضرورت در موارد استثنایی و با تشخیص سازمان حفظ نباتات انجام می‌پذیرد.
ماده60 ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است برای کنترل آفات در عرصه‌های منابع طبیعی با اولویت روشهای غیرشیمیایی و زیستی (بیولوژیک) اقدام نماید.
تبصره ـ هرگونه عملیات مبارزه با آفات در عرصه‌های مناطق چهارگانه حفاظت شده صرفاً پس از هماهنگی و کسب مجوزهای لازم از سازمان حفاظت محیط زیست انجام خواهد شد.
ماده61 ـ تمامی فعالان در زمینه تولید، واردات، فرموله کردن، بسته‌بندی، توزیع و فروش کود و سموم موظفند ضوابط و دستورالعملهای طرح خوداظهاری سازمان حفاظت محیط‌زیست را رعایت نمایند تمامی صادرکنندگان پروانه‌های بهره‌برداری و مجوزها مکلفند این حکم را به عنوان شرط در پروانه‌های بهره‌برداری و مجوزها درج نمایند.
ماده62 ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است در خصوص فوریت‌های مسمومیت با سموم دفع آفات نباتی اطلاع‌رسانی لازم را برای تولیدکنندگان، واردکنندگان فرموله‌کنندگان توزیع‌کنندگان، فروشندگان و مصرف‌کنندگان به انجام رساند.
ماده63 ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است پرسنل و امکانات لازم را برای آموزش کادر پزشکی جهت تشخیص مسمومیت با سموم دفع آفات نباتی و اقدامات درمانی را فراهم آورد.
ماده64 ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمانهای پزشکی قانونی کشور و حفاظت محیط زیست موظفند حسب مورد اطلاعات مسمومیت‌های اتفاقی و عمدی و یا آلودگیهای زیست‌محیطی با سموم دفع آفات نباتی را ثبت و جهت اعمال مقررات و اقدامات لازم در اختیار سازمان حفظ نباتات قرار دهند.
ماده65 ـ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است تمهیدات لازم را به منظور پالایش سلامت منابع تأمین آب آشامیدنی از جنبه آلودگی به سموم آفتکش و کودهای شیمیایی پیش‌بینی نموده و با همکاری وزارت جهاد کشاورزی (سازمان حفظ نباتات) و وزارت نیرو نسبت به رفع تهدیدات مذکور اقدام نمایند.
ماده66 ـ وزارت جهاد کشاورزی مکلف است طی یک برنامه مدون پنجساله مصرف سموم در عرصه‌های حساس زیست‌محیطی را ممنوع یا محدود و حتی‌الامکان روشهای مبارزه غیرشیمیایی و بیولوژیک را جایگزین کند.
تبصره ـ سازمان حفاظت محیط‌زیست موظف است عرصه‌های حساس زیست‌محیطی را سالانه شناسایی و به وزارت جهاد کشاورزی اعلام کند.
ماده67 ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است تمهیدات لازم را برای ارزیابی سالانه اثرات سوء سموم مجاز بر گونه‌های غیرهدف آفات را از طریق روشهای استاندارد فراهم نموده و نتایج آن را به منظور استفاده نهادهای ذیربط (سازمان حفظ نباتات، سازمان حفاظت محیط‌زیست و هیأت نظارت بر سموم) اعلام نماید.
ماده68 ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است با همکاری سازمان حفاظت محیط‌زیست ظرف شش ماه از ابلاغ این آییننامه، نسبت به تهیه مقررات مورد نیاز به منظور برخورد با تولیدکنندگان، واردکنندگان، فرموله‌کنندگان، توزیع‌کنندگان، فروشندگان و مصرف‌کنندگان متخلف انواع کودها و آفت‌کشها و ارائه آن به مراجع ذیربط اقدام نماید.
ماده69 ـ وزارت جهاد کشاورزی موظف است با استفاده از امکانات، اعتبارات و پستهای سازمانی موجود ساختار لازم را جهت پژوهش‌های هماهنگ در زمینه بهینه‌سازی مصرف سموم و کودهای شیمیایی و جایگزینی نهاده‌های غیرشیمیایی، توسعه پایدار ارگانیک (بیو) و کنترل بیولوژیک فراهم آورد و ساختار تشکیلاتی مربوط به مبارزه بیولوژیک و مبارزات غیرشیمیایی در سازمان حفظ نباتات و اداره کل جهاد کشاورزی استانها را متناسب با نیاز، بازنگری و تقویت نماید.
ماده70ـ وزارت جهادکشاورزی موظف است در جهت نیل به امنیت غذایی و تولید محصول سالم و ارگانیک اعتبارات تحقیقات بیولوژیک را به نحوی تأمین نماید که نیازهای بخش اجراء و تولیدکنندگان مرتفع شود.
ماده71ـ اعطای هرگونه تسهیلات و برقراری هرگونه امتیازات در زمینه تولید، واردات و توزیع کود و سم از سوی دستگاه‌های اجرایی منوط به رعایت مقررات این تصویب‌نامه می‌باشد.
این تصویب‌نامه در تاریخ 7/12/1389 به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
معاون اول رییسجمهور ـ محمدرضا رحیمی
نوع :
4
شماره انتشار :
19227
تاریخ تصویب :
1389/12/7
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
سازمان حفاظت محیط زیست
وزارت بازرگانی
وزارت صنایع
وزارت جهاد كشاورزی
وزارت بازرگانی
وزارت صنایع
وزارت جهاد كشاورزی
موضوع :
