آیین‌نامه مالی و معاملات شرکت مادر تخصصی حمل ونقل ریلی کشور

شماره ویژه نامه: 565
شنبه،31 فروردین 1392
سال شصت و نه شماره 19841 آیین‌نامه مالی و معاملات شرکت مادر تخصصی حمل ونقل ریلی کشور
شماره9948/ت43991ک 24/1/1392
وزارت کشور ـ وزارت امور اقتصادی و دارایی
معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور
وزیران عضو کمیسیون اقتصاد در جلسه مورخ 5/12/1391 بنا به پیشنهاد شماره 3/1/171180 مورخ 14/10/1388 وزارت کشور و به استناد اصل یکصدوسی‌وهشتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و با رعایت تصویب‌نامه شماره 164082/ت373هـ مورخ 10/10/1386، آیین‌نامه مالی و معاملات شرکت مادر تخصصی حمل ونقل ریلی کشور را به شرح زیر تصویب نمودند:

آیین‌نامه مالی و معاملات شرکت مادر تخصصی حمل ونقل ریلی کشور
بخش اول ـ کلیات
فصل اول ـ تعاریف مقررات مالی
ماده1ـ اصطلاحات مورد استفاده در این آیین‌نامه، در معانی مشروح زیر به کار می‌روند:
الف ـ شرکت: شرکت مادر تخصصی حمل ونقل ریلی کشور.
ب ـ بودجه شرکت: برنامه مالی شرکت که برای یک سال مالی تهیه و حاوی پیش‌بینی درآمدها و سایر منابع تأمین اعتبار و برآورد هزینه‌ها و سایر پرداخت‌ها به‌منظور انجام عملیات و فعالیت‌ها و اجرای طرح‌هایی است که در برنامه شرکت (در چارچوب خط‌مشی و سیاست‌های کلی و برنامه‌های عملیاتی سالانه) پیش‌بینی شده و نیل به‌اهداف شرکت را ظرف سال مالی مربوط امکان‌پذیر می‌سازد و از دو قسمت تشکیل می‌شود:
1ـ بودجه جاری: شامل پیش‌بینی درآمدهای عملیاتی و سایر درآمدها و دریافت‌ها و برآورد هزینه‌های عملیاتی و غیرعملیاتی.
2ـ بودجه سرمایه‌ای: شامل پیش‌بینی منابع اعم از داخلی و خارجی و مصارف سرمایه‌ای برای ایجاد و تحصیل دارایی‌های ثابت و سایر پرداخت‌ها نظیر سرمایه‌گذاری در سایر شرکت‌ها، پرداخت دیون و نظایر آن.
پ ـ سال مالی: یک سال هجری شمسی که از اول فروردین ماه هر سال آغاز و در پایان اسفند ماه همان سال خاتمه می‌یابد.
ت ـ اعتبار: مبلغی که برای مصرف یا مصارف معین به منظور نیل به اهداف و اجرای برنامه‌های شرکت در بودجه سالانه به تصویب مجمع عمومی شرکت می‌رسد.
ث ـ درآمد عملیاتی: افزایش در حقوق صاحبان سرمایه، به جز موارد مرتبط با آورده صاحبان سرمایه که از فعالیت اصلی و مستمر، طبق اساسنامه، قوانین و مقررات عاید شرکت می‌شود.
ج ـ سایر درآمدها (درآمد غیرعملیاتی): درآمدهایی که در قبال فعالیت‌های غیرعملیاتی که شرکت مجاز به انجام آن می‌باشد، عاید شرکت می‌شود.
چ ـ سایر منابع تأمین اعتبار: منابعی که شرکت تحت عنوان کمک دولت، وام، استفاده از ذخایر، کاهش سرمایه در گردش و یا عناوین مشابه به موجب قانون، مجاز به‌منظور کردن آن در بودجه است.
تبصره ـ منظور از سرمایه در گردش، مازاد دارایی‌های جاری بر بدهی‌های جاری است.
ح ـ تشخیص: تعیین و انتخاب کالا، خدمات و سایر پرداخت‌هایی که تحصیل یا انجام آنها برای نیل به اهداف و اجرای برنامه‌های شرکت ضروری است.
خ ـ تأمین اعتبار: اختصاص دادن تمام یا قسمتی از اعتبار مصوب برای هزینه معین.
دـ تعهد: ایجاد دین بر عهده شرکت که ناشی از یکی از موارد زیر می‌باشد:
1ـ تحویل کالا یا انجام دادن خدمات.
2ـ اجرای قراردادهایی که با رعایت قوانین و مقررات منعقد شده باشد.
3ـ احکام صادره از مراجع قانونی و صالح.
4ـ پیوستن به قراردادهای بین‌المللی و عضویت در مؤسسات و مجامع بین‌المللی با رعایت قوانین و مقررات مربوط.
ذ ـ تسجیل: تعیین میزان بدهی قابل پرداخت براساس اسناد و مدارکی که بدهی یادشده را اثبات می‌نماید.
رـ دستور پرداخت (حواله): مجوزی که به طور کتبی از سوی مدیرعامل شرکت یا مقامات مجاز از طرف او برای پرداخت تعهدات و بدهی‌های قابل پرداخت از محل اعتبار‌های مربوط بر عهده ذیحساب، در وجه ذینفع صادر می‌شود.
ز ـ درخواست وجه: سندی که ذیحساب برای دریافت وجه به منظور پرداخت دستور پرداخت‌های صادره موضوع این آیین‌نامه از حساب غیرقابل برداشت شرکت نزد خزانه درخواست می‌نماید که وجه لازم به حساب بانکی قابل پرداخت شرکت واریز شود.
ژ ـ هزینه: جریان خروج دارایی‌ها یا سایر موارد استفاده از دارایی‌ها یا ایجاد بدهی‌ها طی یک دوره که به منظور تولید و تحویل کالا، ارایه خدمات یا انجام سایر فعالیت‌ها در اجرای عملیات اصلی و مستمر واحد تجاری انجام و طبق اصول پذیرفته شده حسابداری شناسایی و اندازه‌گیری می‌شود، به نحوی که بتواند حقوق صاحبان سهام (سرمایه) را به‌جز موارد مربوط به برداشت صاحبان سرمایه، تغییر دهد.
س ـ تنخواه‌گردان پرداخت: وجهی که از طرف ذیحساب با تأیید مدیرعامل یا مقامات مجاز از طرف او برای انجام برخی از هزینه‌های مربوط، در اختیار واحدهای تابعه یا مأمورینی که به موجب این آیین‌نامه و دستورالعملهای اجرایی آن، مجاز به دریافت تنخواه‌گردان هستند، قرار می‌‌گیرد تا به تدریج که هزینه‌های مربوط انجام می‌شود، اسناد و مدارک مثبته را تحویل و مجدداً وجه دریافت نمایند.
تبصره ـ دستورالعمل میزان و نحوه پرداخت و تسویه تنخواه‌گردان با رعایت آیین‌نامه مربوط به پیشنهاد ذیحساب به تصویب هیئت‌مدیره شرکت می‌رسد.
ش ـ پیش پرداخت: پرداختی که از محل اعتبار‌های مربوط، به موجب احکام و قراردادها طبق مقررات پیش‌ از انجام تعهد صورت می‌پذیرد.
ص ـ علی‌الحساب: پرداختی که جهت ادای قسمتی از تعهدات با رعایت مقررات قانونی صورت می‌گیرد.
تبصره ـ پیش‌پرداخت‌ها در سالی که به مرحله تعهد می‌رسد و علی‌الحساب در سالی که تسویه می‌شود، به حساب هزینه قطعی و یا بهای تمام شده همان سال منظور می‌شود.
ض ـ سپرده ناظر به وجوه زیر است:
1ـ وجوهی که طبق قوانین و مقررات به منظور تأمین و یا جلوگیری از تضییع حقوق شرکت دریافت می‌شود و استرداد یا ضبط آن، تابع شرایط مقرر در قوانین و مقررات و قراردادها و دستورالعمل مربوط می‌باشد.
2ـ وجوهی که به موجب قرارها و یا احکام صادره از طرف مراجع قضایی از اشخاص حقیقی و یا حقوقی دریافت می‌شود و به موجب قرارها و احکام مراجع یادشده کلاً یا بعضاً قابل استرداد است.
3ـ وجوهی که براساس قوانین و مقررات و قراردادها توسط شرکت به نفع اشخاص ثالث وصول تا با رعایت مقررات قانونی مربوط به ذینفع پرداخت شود.
ط ـ امین اموال: مأموری که از بین مستخدمین رسمی صلاحیت‌دار و امانت‌دار شرکت، با موافقت ذیحساب و با حکم مدیرعامل یا مقامات مجاز از طرف او به این سمت منصوب و مسئولیت حفظ و حراست و تحویل و تنظیم حساب اموال و اوراقی که در حکم وجه نقد است و کالاهای تحت ابوابجعمی، به عهده او واگذار می‌شود.
تبصره ـ شرایط، طرز انتخاب و حدود وظایف و مسئولیت‌های امین اموال در دستورالعملی که بنا به پیشنهاد مدیرعامل به تصویب هیئت‌مدیره شرکت می‌رسد و مورد موافقت وزارت امور اقتصادی و دارایی قرار می‌گیرد، مشخص خواهد شد.
ظ ـ کارپرداز (مأمور خرید): مأموری که از بین مستخدمین رسمی صلاحیت‌دار شرکت به این سمت منصوب می‌شود و نسبت به خرید و تدارک کالا و خدمات مورد نیاز طبق دستور مقامات مجاز با رعایت مقررات قانونی اقدام می‌نماید.
فصل دوم ـ تعاریف مقررات معاملات:
ماده2ـ در این آیین‌نامه اصطلاحات موضوع ماده (2) قانون برگزاری مناقصات ـ مصوب 1383 ـ با همان تعاریف و سایر اصطلاحات در معانی مشروح زیر به کار می‌روند:
الف ـ مزایده: فرایندی رقابتی برای فروش کالا، خدمت یا حقوق متعلق به شرکت که در آن موضوع معامله به مزایده‌گری که بیشترین قیمت متناسب را پیشنهاد کرده باشد ، واگذار می‌شود.
ب ـ مزایده‌گزار: شرکت که براساس این آیین‌نامه، مزایده را برگزار می‌نماید.
پ ـ مزایده‌گر: شخص حقیقی یا حقوقی که در مزایده شرکت می‌کند.
ت ـ کمیسیون مزایده: هیئتی که فرآیند برگزاری، تعیین برنده، اتخاذ تصمیم درخصوص تجدید و یا لغو مزایده و سایر وظایف مقرر در این آیین‌نامه را برعهده می‌گیرد.
هـ ـ هیئت ترک مزایده: هیئتی متشکل از مدیرعامل (و یا نماینده مجاز او)، ذیحساب (و یا نماینده مجاز او) و یک نفر به انتخاب مجمع عمومی که با توجه به شرایط، میسر نبودن انجام معاملات از طریق مزایده را تأیید می‌نماید که در این آیین‌نامه به‌اختصار هیئت نامیده می‌شود.
و ـ شبکه: پایگاه اینترنتی با نام شبکه اطلاع‌رسانی الکترونیکی معاملات شرکت که با رعایت قوانین و مقررات مربوط توسط شرکت ایجاد می‌شود.
بخش دوم ـ مقررات مالی
فصل اول ـ وظایف و تشکیلات امور مالی
ماده3ـ ذیحساب از بین مستخدمین رسمی صلاحیت‌دار با حکم وزارت امور اقتصادی و دارایی و به منظور اعمال نظارت و تأمین هماهنگی لازم در اجرای مقررات مالی و محاسباتی به این سمت منصوب می‌شود.
ماده4ـ وظایف ذیحساب به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف ـ نظارت بر امور مالی و محاسباتی و نگاهداری و تهیه و تنظیم صورتهای مالی شرکت مطابق قوانین و مقررات مربوط و صحت و سلامت آنها.
ب ـ نظارت بر حفظ اسناد، مدارک و دفاتر مالی.
ج ـ نگاهداری و تحویل و تحول وجوه و نقدینه‌ها و سپرده‌ها و اوراق بهادار.
دـ نگاهداری حساب اموال شرکت و نظارت بر اموال یادشده.
هـ ـ نظارت بر اعمال کنترل بودجه‌ای و تهیه گزارش‌های مربوط.
و ـ نظارت بر حسن اجرای قوانین و مقررات مالی و محاسباتی شرکت.
ز ـ نظارت بر حسن اجرای وظایف در مرکز و دوایر و شعب.
ح ـ سایر وظایفی که به موجب این آیین‌نامه و سایر قوانین و مقررات قانونی مربوط به عهده ذیحساب واگذار می‌شود.
تبصره1ـ عامل ذیحساب از بین مستخدمین رسمی صلاحیت‌دار و با موافقت ذیحساب و حکم مدیرعامل به این سمت منصوب و انجام قسمتی از وظایف مقرر در این ماده توسط ذیحساب به او محول می‌شود.
تبصره2ـ هر یک از کارپردازان، مسئولین واحدهای تدارکاتی و سایر کارکنان شرکت، مادام که به اقتضای طبع و ماهیت وظایف قانونی خود و یا مأموریت‌های محوله مجاز به دریافت تنخواه‌گردان می‌باشند، از لحاظ مقررات واریز تنخوا‌ه‌گردان دریافتی در حکم عامل ذیحساب محسوب می‌شوند.
ماده5 ـ شرکت دارای یک واحد حسابرسی داخلی است که وظایف محوله را تحت نظر هیئت‌مدیره انجام می‌دهد.
تبصره ـ وظایف حسابرسی داخلی به موجب دستورالعملی که به تصویب هیئت‌مدیره شرکت می‌رسد، تعیین می‌شود.
فصل دوم ـ مراحل تهیه، تصویب و اجرای بودجه
ماده6 ـ بودجه شرکت در هر سال مالی در مهلت مقرر براساس اهداف و وظایف شرکت با رعایت دستورالعمل مربوط به تهیه و تنظیم بودجه سالانه، تهیه و تنظیم و پس از تأیید هیئت‌مدیره برای تصویب به مجمع عمومی شرکت پیشنهاد و در صورت تصویب، به منظور درج در لایحه بودجه کل کشور به معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رییس جمهور ارسال می‌شود.
ماده7ـ درخصوص هزینه‌های عملیاتی مستمر که دوره انجام آن بیش از مدت یک سال و مبلغ آن بیش از دویست برابر نصاب معاملات کوچک باشد، باید قبل از انجام معامله، اعتبار مورد نیاز سال جاری و برآورد سالهای آینده با تصویب هیئت‌مدیره در پیوست‌های بودجه سالیانه شرکت درج و به تأیید مجمع عمومی شرکت برسد.
ماده8 ـ اصلاح بودجه شرکت با رعایت قوانین و مقررات مربوط، امکان‌پذیر است.
ماده9ـ وصول درآمدهای شرکت و استفاده از آنها و سایر منابع تأمین اعتبار بر طبق قوانین و مقررات و دستورالعمل‌های مربوط خواهد بود.
ماده10ـ نحوه عمل و روشهای اجرایی در مورد وصول درآمدهای شرکت و نمونه فرم (برگه) مورد استفاده برای این منظور، براساس دستورالعمل‌هایی خواهد بود که به‌پیشنهاد هیئت‌مدیره شرکت به تأیید وزارت امور اقتصادی و دارایی می‌رسد.
ماده11ـ وجوهی که تحت عنوان درآمد توسط شرکت تحصیل می‌شود، در حساب‌های خاصی که طبق قوانین و مقررات مربوط در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران یا سایر شعب بانکهای دولتی دارای نمایندگی از بانک یادشده تحت عنوان حساب تمرکز وجوه درآمد (غیرقابل برداشت) شرکت افتتاح شده است، واریز می‌شود و حق برداشت از حسا‌ب‌های مذکور به موجب مقررات مربوط است.
تبصره ـ شرکت می‌تواند در حدود بودجه مصوب، از وجوه واریز شده به حساب مخصوص تمرکز وجوه درآمد جهت انجام هزینه‌ها و سایر مصارف با رعایت قوانین و مقررات مربوط استفاده نماید.
ماده12ـ وجوهی که شرکت به عنوان سپرده و یا وجه‌الضمان و یا وثیقه و یا نظایر آنها دریافت می‌نماید، باید به حساب سپرده شرکت که از طرف خزانه در بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و یا شعب سایر بانکهای دولتی که از طرف بانک مذکور، افتتاح می‌شود، واریز شوند و رد این وجوه طبق مقررات قانونی مربوط است.
ماده13ـ در مواردی که برای تقسیط بدهی اشخاص به شرکت و یا دادن مهلت به‌بدهکاران یادشده و جریمه‌های نقدی ناشی از استنکاف و یا عدم پرداخت به موقع بدهی، به موجب مقررات خاص و یا مقررات عمومی تعیین تکلیف نشده باشد، نحوه عمل طبق دستورالعملی است که توسط هیئت‌مدیره شرکت تصویب و ابلاغ می‌شود.
تبصره ـ چنانچه بدهی‌های موضوع این ماده از ارتکاب جرایم و یا تخلفاتی ناشی شده باشد، استیفای طلب شرکت از طریق تقسیط بدهی و یا دادن مهلت، مانع از تعقیب قانونی متخلفین و یا مجرمین ذی‌ربط از طریق سایر مراجع ذی‌صلاح نخواهد بود.
ماده14ـ وجود اعتبار در بودجه شرکت به خودی خود برای اشخاص اعم از حقیقی یا حقوقی ایجاد حق نمی‌نماید و استفاده از اعتبارها باید با رعایت قوانین و مقررات مربوط انجام شود.
ماده15ـ پرداخت هزینه‌های شرکت پس از طی مراحل تشخیص، تأمین اعتبار، تعهد و تسجیل با صدور دستور پرداخت و اعمال نظارت مالی مطابق مقررات قانونی انجام خواهد شد.
ماده16ـ اختیار و مسئولیت تشخیص، تعهد، تسجیل و دستور پرداخت به عهده مدیرعامل شرکت یا مقامات مجاز از طرف او و مسئولیت تأمین اعتبار و تطبیق پرداخت با قوانین و مقررات مربوط به عهده ذیحساب یا مقامات مجاز از طرف او می‌باشد.
تبصره1ـ اختیارات و وظایف مقرر در این ماده حسب مورد از طرف مقامات یادشده به سایر مقامات مجاز شرکت کلاً یا بعضاً قابل تفویض خواهد بود، ولی در هیچ مورد تفویض اختیار موجب سلب اختیار و مسئولیت از تفویض‌کننده نخواهد بود.
تبصره2ـ تفویض اختیارات مربوط به مدیرعامل و ذیحساب به شخص واحد و نیز تفویض اختیارات مدیرعامل به ذیحساب یا کارکنان تحت نظر وی، مجاز نخواهد بود.
ماده17ـ بودجه جاری مصوب هر سال مالی تا آخر همان سال قابل تعهد و پرداخت است و آن میزان از هزینه‌های جاری که در سال یا سالهای قبل تحقق یافته‌اند و در حساب‌ها و اسناد پرداختنی منظور شده است، از محل تعهدات مربوط پرداخت می‌شود. همچنین درخصوص قراردادهای منعقد شده که مدت اجرای آنها از یک سال مالی تجاوز می‌نماید، شرکت مکلف است در بودجه خود اعتبارهای لازم برای پرداخت تعهدات مربوط را مقدم بر سایر اعتبارها لحاظ نماید. برای هزینه‌هایی که تا پایان سال مالی تعهد شده، ولی پرداخت نشده‌اند، ذخیره مناسب در حساب‌ها منظور می‌شود. این هزینه‌ها در سال مالی بعد از محل ذخیره‌های ایجاد شده، قابل پرداخت است.
ماده18ـ در مواردی که بنا به عللی، تسجیل و یا تهیه اسناد و مدارک لازم برای تأدیه تمام دین مقدور نیست و یا پرداخت تمام وجه تعهد میسر نباشد، می‌توان قسمتی از وجه تعهد انجام شده را تحت عنوان علی‌الحساب به تشخیص مقامات مجاز پرداخت نمود.
ماده19ـ در مواردی که قبل از انجام تعهد، پرداخت وجهی طبق مقررات براساس شرایط مندرج در احکام یا قراردادها لازم باشد، می‌توان به تشخیص مقامات مجاز، مبالغی را به عنوان پیش‌پرداخت تأدیه نمود.
فصل سوم ـ حساب‌های بانکی
ماده20ـ شرکت می‌تواند حسب نیاز، با رعایت قوانین و مقررات مربوط از طرف خزانه نسبت به افتتاح یا بستن حساب در هر یک از بانک‌های دولتی دارای نمایندگی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اقدام نماید.
ماده21ـ اسناد، اوراق مالی، قراردادها و اسناد تعهدآور براساس قوانین و مقررات مربوط با امضاء مشترک مقامات مذکور در اساسنامه و ذیحساب شرکت یا مقام مجاز از طرف او معتبر خواهد بود.
تبصره ـ استفاده از حسابهای بانکی با امضاهای مجاز تعیین شده در اساسنامه و ذیحساب یا مقام مجاز از طرف او خواهد بود.
ماده22ـ پرداخت‌های شرکت به جز پرداخت‌های جزئی که از طریق تنخواه‌گردان صورت می‌پذیرد، باید از طریق صدور چک و یا حواله بانکی انجام گیرد.
فصل چهارم ـ سیستم حسابداری
ماده23ـ عملیات مالی و حسابداری و نحوه تنظیم حساب‌ها و دفاتر و اسناد شرکت براساس دستورالعملی خواهد بود که بر مبنای استانداردها، اصول و موازین متداول حسابداری و قوانین و مقررات مربوط توسط شرکت تهیه و پس از تصویب هیئت‌مدیره شرکت اجرا می‌شود.
ماده24ـ اسناد مالی شرکت باید براساس اصل مدارک مستند تنظیم شود. اسناد هزینه‌های انجام شده باید متکی به مدارک مثبته باشد تا به حساب هزینه قطعی و یا بهای تمام شده منظور شود.
ماده25ـ جزئیات هزینه‌های مربوط به ماده (78) قانون محاسبات عمومی کشور ـ مصوب 1366ـ باید بلافاصله به هیئت‌مدیره گزارش شود.
فصل پنجم ـ اموال
ماده26ـ اموال شرکت اعم از منقول و غیرمنقول متعلق به شرکت است و صورت آنها باید در دفاتر اموال ثبت شود. مسئولیت حفظ و حراست اموال یاد شده با شرکت و واحدهای اجرایی آن و نظارت و تمرکز بر آنها با ذیحساب شرکت است.
تبصره ـ ترتیب و نحوه احتساب استهلاک اموال شرکت مطابق قانون مالیات‌های مستقیم ـ مصوب 1366ـ و اصلاحات بعدی آن است.
ماده27ـ شرکت می‌تواند اموال منقول مازاد بر نیاز خود را براساس قوانین و مقررات مربوط به فروش برساند و وجوه حاصل از فروش اموال یادشده به حساب تمرکز درآمد نزد خزانه منظور می‌شود.
ماده28ـ هر نوع فروش و نقل و انتقال اموال غیرمنقول با تصویب مجمع عمومی بر طبق مقررات قانونی مربوط امکان‌پذیر است.
فصل ششم ـ سایر مقررات
ماده29ـ عملیات مربوط به دریافت‌ها، پرداخت‌ها و سایر عملیات حسابداری که انجام آنها براساس استانداردها و اصول حسابداری در پایان سال مالی برای تنظیم صورتهای مالی شرکت ضروری است، باید از طریق صدور سند حسابداری انجام شود.
ماده30ـ به منظور اعمال کنترل نسبت به نگهداری حساب اموال شرکت و حصول اطمینان از انعکاس صحیح دارایی‌ها در ترازنامه، هر سال حداقل یک بار صورت جامعی از دارایی‌ها توسط شرکت تهیه و به حسابرس و بازرس قانونی ارایه می‌شود.
ماده31ـ حقوقی که در نتیجه تخلف از شرایط قراردادهای منعقده برای شرکت ایجاد می‌شود، به جز در موارد احکام صادر شده از سوی مراجع قضایی که اجرای آنها الزامی است، قابل بخشش نیست.
بخش سوم ـ مقررات معاملات
ماده32ـ معاملات شرکت، اعم از خرید، فروش، اجاره، استجاره، پیمانکاری، اجرت کار و نظایر آن، براساس این آیین‌نامه و حسب مورد از طریق مناقصه/ مزایده انجام می‌شود.
فصل اول ـ طبقه‌بندی معاملات
ماده33ـ نصاب معاملات با توجه به تبصره (1) ماده (3) قانون برگزاری مناقصات ـ مصوب 1383ـ تعیین می‌شود و به مواردی که معامله براساس مزایده انجام می‌شود، نیز تسری می‌یابد.
تبصره1ـ مبنای نصاب در خرید، برای معاملات کوچک و متوسط مبلغ مورد معامله و در معاملات بزرگ، مبلغ برآوردی می‌باشد. مبلغ برآوردی به تشخیص مدیرعامل (و یا نماینده مجاز او) توسط مشاور طرح (و یا واحد متقاضی) و یا کارشناس منتخب هیئت‌مدیره تعیین می‌شود.
تبصره2ـ مبنای نصاب در فروش، مبلغ برآوردی است که به تشخیص مدیرعامل (و یا نماینده مجاز او) توسط مشاور طرح و یا کارشناس ارزیاب (کارشناس منتخب هیئت‌مدیره و یا کارشناس رسمی دادگستری) تعیین می‌شود.
فصل دوم ـ مناقصه/ مزایده
مـاده34ـ روش و مراحل برگزاری مناقصات براساس قـانون برگزاری مناقصات ـ مصوب 1383ـ و آیین‌نامه‌های اجرایی آن انجام می‌شود.
ماده35ـ مزایده به روشهای زیر انجام می‌شود:
الف ـ در مورد معاملات کوچک به بیشترین بهای ممکن به تشخیص و مسئولیت کارپرداز و یا مأمور فروش.
ب ـ در مورد معاملات متوسط با حراج.
ج ـ در مورد معاملات بزرگ با انتشار آگهی مزایده.
ماده36ـ انواع مزایده به شرح زیر طبقه‌بندی می‌شوند:
1ـ مزایده عمومی: فرآیندی که از طریق آگهی عمومی از مزایده‌گران دعوت به عمل می‌آید.
2ـ مزایده محدود: فرآیندی که در آن، نخست مزایده‌گران صلاحیت‌دار براساس مفاد ماده (43) و با رعایت ماده (41) این آیین‌نامه فراخوان می‌شوند و سپس دعوتنامه شرکت در مزایده برای واجدین اولویت (فهرست کوتاه) ارسال می‌گردد.
فصل سوم ـ سازماندهی
ماده37ـ کمیسیون مزایده به شرح زیر سازماندهی می‌شود:
الف ـ کمیسیون مزایده شرکت از سه نفر تشکیل می‌شود که توسط هیئت مدیره از میان مدیران و یا کارشناسان خبره، متعهد و مطلع انتخاب می‌شوند. هیئت مدیره می‌تواند بیش از یک کمیسیون تشکیل دهد و محدوده فعالیت هر یک را مشخص و به مدیرعامل و کمیسیونها ابلاغ نماید. در هر صورت، ذیحساب و مدیرکل امور مالی و یا نماینده او به عنوان یکی از اعضای کمیسیون مزایده انتخاب می‌گردد.
تبصره ـ هیئت مدیره نمی‌تواند اختیارات خود را در انجام این بند به مدیرعامل تفویض نماید.
ب ـ کمیسیون با حضور هر سه عضو یادشده رسمیت دارد و تصمیمات آن به اکثریت آراء اتخاذ می‌شود.
تبصره1ـ کمیسیون مزایده می‌تواند حسب مورد از کارشناسان و متخصصین فنی، مالی، حقوقی و اداری شرکت و یا سایر صاحب نظرانی که هیچ‌گونه منافعی در موضوع معامله ندارند، برای حضور در جلسات کمیسیون و برای اظهارنظر (بدون حق رأی) دعوت نماید.
تبصره2ـ رؤسای هر یک از واحدها یا نمایندگان تام‌الاختیار آنها، چنانچه عضو کمیسیون نباشند، می‌توانند در مورد معاملات مربوط به واحد خود در کمیسیون مزایده حضور یافته و توضیحات لازم را ارایه دهند. کمیسیون مزایده نیز می‌تواند از هر یک از رؤسا تقاضا نماید تا برای اظهارنظر خود (بدون حق رأی) در جلسه شرکت نماید.
ماده38ـ موارد زیر از وظایف کمیسیون مزایده است:
الف ـ تأیید کفایت اسناد مزایده برای انتشار آگهی و یا ارسال دعوتنامه برای مزایده محدود.
ب ـ تشکیل جلسات کمیسیون مزایده در موعد مقرر در آگهی.
ج ـ بررسی پیشنهادهای مزایده‌گران از نظر کامل بودن مدارک و امضای آنها و نیز خوانا و غ یر مشروط بودن پیشنهادهای قیمت (ارزیابی شکلی).
د ـ ارزیابی پیشنهادها و تعیین پیشنهادهای قابل قبول طبق شرایط و اسناد مزایده (برای مزایده محدود).
هـ ـ تعیین برندگان اول و دوم طبق شرایط این آیین‌نامه.
و ـ تنظیم و امضاء صورتجلسات کمیسیون مزایده.
ز ـ تصمیم‌گیری درباره تجدید یا لغو مزایده طبق شرایط این آیین‌نامه.
فصل چهارم ـ برگزاری مزایده
ماده39ـ فرآیند برگزاری مزایده به ترتیب شامل مراحل زیر است:
الف ـ تعیین نوع مزایده در معاملات بزرگ (عمومی یا محدود).
ب ـ تهیه اسناد مزایده.
ج ـ فراخوان مزایده.
د ـ ارزیابی پیشنهادها (برای مزایده محدود).
هـ ـ تعیین برنده مزایده.
ماده40ـ مزایده به روشهای زیر انجام می‌شود:
الف ـ در مورد معاملات کوچک، بهای مورد معامله توسط کارشناس منتخب هیئت‌مدیره ارزیابی و فروش به بیشترین بهای ممکن به تشخیص و مسئولیت مأمور فروش صورت می‌پذیرد.
ب ـ در مورد معاملات متوسط، بهای پایه مورد معامله از طرف کارشناس منتخب هیئت‌مدیره ارزیابی و فروش از طریق حراج صورت می‌پذیرد. فراخوان حراج باید از طریق شبکه و در صورت اهمیت معامله بنا به تشخیص مدیرعامل از دو تا سه نوبت از طریق درج خلاصه فراخوان حراج در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار کشوری یا استان مربوط (با ذکر چگونگی دسترسی به جزییات اطلاعات مربوط در شبکه) یا طریق دیگر (به نحوی که خریداران بتوانند با ملاحظه مشخصات مورد معامله در حراج شرکت نمایند) منتشر شود.
تبصره1ـ در فراخوان باید درج شود که در مقابل فروش، وجه آن به طور نقدی دریافت و هرگونه مالیات، عوارض و نظایر آن طبق قوانین و مقررات به عهده خریدار است.
تبصره2ـ حراج از بهای ارزیابی‌شده شروع و به خریداری که بالاترین بها را پیشنهاد کند ، واگذار می‌شود و چنانچه داوطلب خرید به حداقل قیمت (قیمت ارزیابی شده) پیدا نشود، حراج تجدید و مورد معامله باید دوباره ارزیابی شود.
ج ـ در معاملات بزرگ، قیمت پایه کارشناسی به تشخیص مدیرعامل (و یا نماینده مجاز او) توسط مشاور طرح و یا کارشناس ارزیاب (با اکثریت آرا هیئتی کارشناسی متشکل از سه نفر به انتخاب هیئت مدیره و یا کارشناس رسمی دادگستری) تعیین و به یکی از روشهای زیر عمل می‌شود:
1ـ برگزاری مزایده عمومی از طریق انتشار فراخوان در روزنامه‌های کثیرالانتشار.
2ـ برگزاری مزایده محدود.
تبصره ـ فروش اموال غیرمنقول شرکت، به جز اموال مستثنی شده در ماده (115) قانون محاسبات عمومی کشورـ مصوب 1366ـ که فروش آنها ممنوع می‌باشد، بنا به پیشنهاد هیئت مدیره و تصویب مجمع عمومی و با رعایت تبصره (2) ماده (69) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت ـ مصوب 1380ـ و سایر قوانین و مقررات مربوط مجاز می‌باشد . چنانچه روش انجام معامله در مصوبه مجمع عمومی مشخص نشده باشد، براساس مفاد این آیین‌نامه عمل خواهد شد.
ماده41ـ فراخوان مزایده به شرح زیر انجام می‌گیرد:
الف ـ مفاد فراخوان حداقل باید شامل شرایط و نکات زیر باشد:
1ـ نام و نشانی شرکت برای ارسال و یا ارایه مدارک و نظایر آن.
2ـ نوع، کمیت و کیفیت کالا، خدمت یا حقوق.
3ـ محل، زمان و مهلت دریافت اسناد، تحویل پیشنهادها و گشایش آنها.
4ـ در فراخوان درج شود که به پیشنهادهای فاقد امضا، مشروط، مخدوش و پیشنهادهایی که بعد از انقضای مدت مقرر در فراخوان دریافت شود، مطلقاً ترتیب اثر داده نخواهد شد.
5 ـ نوع و مبلغ سپرده (تضمین شرکت در مزایده) که معادل پنج درصد قیمت پیشنهادی است.
6 ـ در فراخوان درج شود که پیشنهاددهنده موظف است معادل مبلغ سپرده، تضمین‌های معتبر تسلیم یا مبلغ یادشده را به حساب بانکی شرکت واریز و یا چک بانکی تضمینی در وجه شرکت تهیه و حسب مورد ضمانتنامه یا رسید واریز وجه یا چک بانکی را ضمیمه پیشنهاد به شرکت تسلیم نماید. به پیشنهادهای فاقد سپرده، سپرده‌های مخدوش یا کمتر از میزان مقرر، چک شخصی و نظایر آن ترتیب اثر داده نمی‌شود.
7ـ در فراخوان درج شود که سایر اطلاعات و جزئیات مربوط در اسناد مزایده مندرج است.
8 ـ ذکر ترتیب فروش اسناد مزایده.
ب ـ شرکت باید فراخوان را از طریق شبکه و به تشخیص مدیرعامل از دو تا سه نوبت از طریق درج خلاصه فراخوان در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار کشوری یا استان مربوط (با ذکر چگونگی دسترسی به جزئیات اطلاعات مربوط در شبکه) منتشر نماید.
ج ـ مدیرعامل (و یا نماینده مجاز او) می‌تواند علاوه بر موارد مذکور در بند (ب)، از طریق سایر رسانه‌های ارتباط جمعی و پایگاههای اطلاع‌رسانی نیز، فراخوان را منتشر نماید.
تبصره1ـ در مواردی که به تشخیص مدیرعامل انتشار فراخوان در چند محل ضرورت داشته باشد، در آن محلها نیز فراخوان منتشر می‌شود.
تبصره2ـ در صورتی که نیاز به برگزاری مزایده بین‌المللی باشد، آگهی مربوط در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار و حداقل یک نوبت در یکی از روزنامه‌های انگلیسی زبان داخلی و یک مجله یا روزنامه بین‌المللی مرتبط با موضوع با رعایت قوانین و مقررات مربوط، منتشر می‌شود.
ماده42ـ رعایت احکام زیر در خصوص اسناد مزایده الزامی است:
الف ـ تمامی اسناد مزایده باید به طور یکسان به همه داوطلبان تحویل شود.
ب ـ موارد زیر باید در اسناد مزایده تصریح شود:
1ـ نام و نشانی شرکت.
2ـ نوع و مبلغ سپرده (تضمین شرکت در مزایده).
3ـ محل، زمان و مهلت دریافت اسناد، تحویل پیشنهادها و گشایش آنها.
تبصره ـ ذکر مجاز بودن حضور پیشنهاددهندگان در جلسه گشایش پیشنهادها و مدتی که برای بررسی پیشنهادها و تعیین برنده مزایده لازم است.
4ـ روش تهیه و مهلت مقرر برای تسلیم پیشنهادها و تعداد نسخه‌های آنها.
5 ـ بهای پیشنهادی باید به مبلغ مشخص (به صورت اعداد و حروف توأمان) یا براساس درصد کسری یا اضافه نسبت به واحد بهای اعلام شده یا میزان کالا، خدمت یا حقوق مورد نظر تعیین و در پاکت لاک و مهر شده به طور محرمانه به دبیرخانه شرکت تسلیم شود. پاکت یادشده صرفاً در جلسه کمیسیون مزایده گشوده می‌شود.
6 ـ مدت اعتبار پیشنهادها.
7ـ شرایط و سقف جبران هزینه‌های مربوط به تأمین ضمانتنامه هر یک از مزایده‌گران، برای مواردی که مزایده به دلیل پایان مدت اعتبار پیشنهادها، تجدید می‌شود.
8 ـ مشخصات مورد معامله در صورتجلسه‌ای درج و به امضاء مسئول (مسئولین) واحد (واحدهای) ذی‌ربط و در صورت لزوم مشاور طرح و یا کارشناس ارزیاب برسد.
9ـ برنامه‌ریزی برای تحویل کالا، خدمت یا حقوق (ترتیب حمل، بیمه و میزان خسارت در صورت تأخیر و نظایر آن).
10ـ نحوه پرداخت بهای معامله.
11ـ نحوه ترجیح مزایده‌گران داخلی نسبت به مزایده‌گران خارجی، در مزایده‌های بین‌المللی.
12ـ مبانی و روش تعیین برنده مزایده.
13ـ صورتجلسات و توضیحات موضوع ماده (46).
14ـ سایر اسنادی که به تشخیص شرکت لازم باشد.
15ـ اعلام تکالیف قانونی شرکت در مورد کسورات قانونی و تکالیف طرف معامله در ارتباط با بیمه، مالیات و عوارض متعلقه.
16ـ درج عبارت « در صورتی که برنده مزایده حاضر به انجام معامله نشود، سپرده او ضبط و با نفر دوم برنده مزایده، معامله انجام و سپرده او نیز در صورتی که از انعقاد قرارداد و یا از انجام معامله امتناع ورزد، ضبط می‌شود. قبل از انعقاد قرارداد یا تسلیم ضمانت انجام تعهدات از طرف برنده مزایده، سپرده نفر دوم مسترد نخواهد شد» و مدت نگهداری سپرده نفر دوم.
17ـ درج عبارت «شرکت در قبول یا رد تمام یا هر یک از پیشنهادها مختار است.»
تبصره ـ شرکت در صورت رد هر یک از پیشنهادها، مراتب را به پیشنهاد دهنده اعلام و دلایل مربوط به رد پیشنهاد را مشخص و در سوابق برای مراجعات آتی نگهداری می‌نماید.
18ـ درج عبارت «برنده مزایده حق واگذاری تمام و یا بخشی از موضوع معامله را بدون موافقت کتبی شرکت به دیگری ندارد».
ماده43ـ در مواردی که محدودیت برگزاری مزایده عمومی با ذکر ادله توسط واحد متقاضی گزارش و صرفه و صلاح شرکت در انجام معامله به صورت مزایده محدود براساس دستورالعمل مصوب هیئت مدیره توسط مدیرعامل تأیید شود، شرکت از طریق شبکه و ارسال دعوتنامه از اشخاص صلاحیت‌دار برای اعلام آمادگی شرکت در مزایده دعوت می‌نماید. کمیسیون مزایده توان انجام تعهدات اشخاصی که برای شرکت در مزایده اعلام آمادگی کرده و اسناد مربوط را در مهلت مقرر تحویل داده‌اند، ارزیابی و فهرستی از اشخاص واجد حدنصاب را به ترتیب اولویت اشخاص یادشده (فهرست کوتاه) برای ارسال دعوتنامه مزایده به آنها تهیه می‌نماید.
تبصره1ـ تعداد اشخاص (موضوع این ماده) که با توجه با اولویت برای مزایده محدود دعوت می‌شوند، بنا به پیشنهاد مدیرعامل و تصویب هیئت‌مدیره و قبل از انجام مراحل یادشده تعیین می‌شوند. حداقل تعداد اشخاص هفت نفر خواهد بود.
تبصره2ـ در صورت وجود فهرست کوتاه مزایده‌گران صلاحیت‌دار، که حداکثر دو سال قبل به ترتیب مذکور تهیه شده باشد، به تشخیص مدیرعامل، شرکت ملزم به انجام آن مراحل نمی‌باشد.
چنانچه اشخاص واجد حدنصاب کمتر از هفت نفر باشد، کمیسیون مزایده می‌تواند نسبت به اطلاع‌رسانی مجدد اقدام و یا از طریق ارسال دعوتنامه، از اشخاص صلاحیت‌دار دعوت و یا مراتب را برای اتخاذ تصمیم (از جمله کاهش حداقل تعداد به تعداد واجدین حدنصاب) به هیئت مدیره منعکس نماید.
تبصره3ـ رعایت مقررات مربوط به مزایده عمومی که قابل انطباق با مزایده محدود باشد، در مزایده محدود نیز الزامی است، از جمله موارد مندرج در این آیین‌نامه در ارتباط با فراخوان که باید در دعوتنامه مزایده محدود مراعات گردد.
ماده44ـ ترتیب تهیه و تسلیم پیشنهادها به شرح زیر می‌باشد:
الف ـ شرکت‌کنندگان در مزایده پس از دریافت یا خرید اسناد باید پیشنهادهای خود را به ترتیب زیر تهیه و به شرکت تسلیم کنند:
1ـ تهیه و تکمیل اسناد و پیشنهادها.
2ـ تسلیم پیشنهادها در مهلت مقرر در فراخوان مزایده.
3ـ دریافت رسید تحویل پیشنهادها.
ب ـ مهلت قبول پیشنهاد باید حسب عرف برای تهیه پیشنهاد کافی باشد، ولی این مهلت در مورد مزایده داخلی و بین‌المللی از آخرین مهلت تحویل اسناد مزایده به ترتیب نباید کمتر از ده روز و یک ماه باشد.
تبصره ـ در مواردی که علاوه بر انتشار فراخوان از طریق روزنامه و شبکه، اسناد مزایده نیز به صورت الکترونیکی و بلافاصله در اختیار داوطلبان قرار می‌گیرد و در دسترس آنان باقی می‌ماند، تاریخ انتشار اولین فراخوان در روزنامه و انتشار اسناد در شبکه (هر کدام مؤخر باشد) از نظر مهلت قبول پیشنهاد، در حکم آخرین مهلت تحویل اسناد مزایده می‌باشد.
ماده45ـ شرایط تسلیم و تحویل پیشنهادها به شرح زیر می‌باشد:
الف ـ هیچ یک از شرکت‌کنندگان در مزایده، جز در مواردی پیش‌بینی شده در اسناد مزایده، نمی‌توانند بیش از یک پیشنهاد تسلیم کنند.
ب ـ شرایط مزایده برای مزایده‌گران، اعم از دولتی، عمومی یا خصوصی، باید یکسان باشد، از جمله در تأمین ضمانتنامه‌ها، شرایط قرارداد، نحوه تحویل و تسلیم مدارک، مشخصات و شرایط انجام تعهدات و نظایر آنها.
ج ـ شرکت‌کنندگان در مزایده باید اسناد مزایده و پیشنهادهای خود را در پاکتهای جداگانه در بسته و لاک و مهر شده به شرح زیر به شرکت ارایه کنند:
1ـ پاکت تضمین (پاکت الف) ـ شامل ضمانتنامه شرکت در مزایده.
2ـ پاکت قیمت (پاکت ب) ـ شامل قیمت و شرایط مالی پیشنهاددهنده.
متناسب با موضوع معامله در فراخوان اعلام می‌شود که پاکتهای یادشده طبق زمان‌بندی مقرر تحویل داده شوند و یا آنکه همه آنها در داخل یک پاکت در بسته و لاک و مهر شده قرارداده و تا موعد مقرر تحویل داده شوند.
د ـ شرکت موظف است در مهلت مقرر همه پیشنهادهای ارایه شده شرکت‌کنندگان را پس از دریافت، ثبت و تا جلسه بازگشایی، از پاکتها صیانت نماید.
هـ ـ هرگونه تسلیم، تحویل، اصلاح، جایگزینی و یا پس گرفتن پیشنهادها باید به صورت قابل گواهی و با رعایت ماده (52) در مهلت و مکان مقرر در اسناد مزایده انجام شود.
ماده46ـ توضیح و تشریح اسناد به شرح زیر انجام می‌گیرد:
الف ـ چنانچه شرکت‌کننده‌ای در اسناد مزایده، ابهام یا ایرادی مشاهده کند، می‌تواند از شرکت توضیح بخواهد.
ب ـ توضیحات و پاسخ به پرسشهای مزایده‌گران و در صورت تشکیل جلسه توضیح اسناد، رونوشت صورتجلسه آن و هرگونه تجدیدنظر در اسناد مزایده باید به طور یکسان در اختیار همه شرکت‌کنندگان در مزایده قرار گیرد.
تبصره ـ شرکت باید اهتمام نماید تا اسناد مزایده بدون ابهام و از شفافیت لازم برخوردار باشد تا شرکت‌کنندگان در مزایده بتوانند با برداشت صحیح از آنها، قیمت و شرایط مالی پیشنهادی خود را در چارچوب شرایط مزایده ارایه نمایند.
ماده47ـ گشایش پیشنهادها به شرح زیر انجام می‌گیرد:
الف ـ در صورتی که در مدت مقرر پیشنهاد یا پیشنهادهایی رسیده باشد، کمیسیون مزایده در زمان و مکان مقرر تشکیل و پیشنهادهای دریافتی را گشوده و به شرح زیر رسیدگی و تصمیم‌گیری می‌نماید.
ب ـ مراحل گشایش پیشنهادها به شرح زیر است:
1ـ تهیه فهرست اسامی دریافت‌کنندگان اسناد، پیشنهاددهندگان، حاضران و شرکت‌کنندگان در جلسه.
2ـ بازکردن پاکت تضمین (الف) و کنترل آن.
3ـ بازکردن پاکت قیمت (ب) و کنترل آن از نظر کامل بودن مدارک و امضاء آنها و کنار گذاشتن پیشنهادهای غیرقابل قبول.
4ـ تهیه و تنظیم و امضاء صورتجلسه گشایش پیشنهادها توسط کمیسیون مزایده.
5 ـ تحویل پاکت‌های قیمت (ب) و تضمین (الف) پیشنهادهای رد شده به شرکت برای استرداد به ذینفع.
ج ـ مزایده‌گران یا نمایندگان آنها می‌توانند در جلسه گشایش پیشنهادها شرکت نمایند .
ماده48ـ در مواردی که کمیسیون مزایده برنده را اعلام کرده باشد، سپرده او و پیشنهاددهنده‌ای که پیشنهاد او در مرتبه دوم قرار دارد، نگاهداری و سپرده سایر پیشنهاددهندگان بلافاصله مسترد خواهد شد.
ماده49ـ اگر در نتیجه فراخوان یا انتشار در شبکه و یا دعوت به مزایده، پیشنهادی نرسیده باشد، مدیرعامل می‌تواند مزایده را تجدید و یا موضوع را برای اتخاذ تصمیم و تعیین نحوه انجام معامله به هیئت احاله کند.
ماده50 ـ شرایط تجدید و لغو مزایده به شرح زیر می‌باشد:
1ـ مزایده در شرایط زیر تجدید می‌گردد:
الف ـ موارد مندرج در این آیین‌نامه.
ب ـ افشاء شدن مدارک و پیشنهادها.
ج ـ پایان مدت اعتبار پیشنهادها و عدم موافقت شرکت‌کنندگان با تمدید مدت اعتبار پیشنهاد.
د ـ پایین بودن قیمتها به نحوی که توجیه اقتصادی فروش در مزایده منتفی گردد.
تبصره ـ در صورتی که مزایده به دلیل پایان مدت اعتبار پیشنهادها، تجدید شود، شرکت موظف است براساس شرایط و سقف مندرج در اسناد مزایده، هزینه‌های مربوط به تأمین ضمانت‌نامه‌ها را به مزایده‌گران پرداخت نماید.
2ـ مزایده در شرایط زیر لغو می‌گردد:
الف ـ مبلغ پیشنهادی برنده در مزایده کمتر از مبلغ تعیین شده باشد.
ب ـ حوادث غیرمترقبه از قبیل جنگ، زلزله، سیل و نظایر آنها.
ج ـ تشخیص کمیسیون مزایده مبنی بر تبانی بین مزایده‌گران.
تبصره1ـ بند (ج) باید به تأیید هیئت مدیره برسد.
تبصره2ـ شرکت باید تجدید و یا لغو مزایده را به آگاهی همه مزایده‌گران برساند.
فصل پنجم ـ عدم الزام و ترک مزایده
ماده51 ـ در مواردی که با توجه به شرایط، میسر نبودن انجام مزایده براساس گزارش توجیهی و با ذکر ادله توسط واحد متقاضی گزارش و توسط هیئت تأیید شود، می‌توان معامله را به طریق دیگری انجام داد. در این صورت، هیئت ترتیب انجام این‌گونه معاملات را با رعایت صرفه و صلاح شرکت و سایر مقررات مربوط در هر مورد تعیین و اعلام می‌نماید. هیئت بنا به دعوت مدیرعامل تشکیل می‌شود و تصمیمات آن با رأی اکثریت اعضاء معتبر است. نظر هر یک از اعضاء نسبت به گزارش توجیهی ترک مزایده و ترتیب انجام معامله باید برای مراجعات آتی در سوابق جلسه نگهداری شود.
تبصره ـ در صورت لزوم عضو منتخب مجمع عمومی می‌تواند برای اظهارنظر از نظرات کارشناس (کارشناسان) حسب موضوع معامله استفاده نماید. در این صورت هزینه استفاده از کارشناس (کارشناسان) به عهده شرکت می‌باشد.
فصل ششم ـ سایر مقررات
ماده52 ـ ارسال مکاتبات و اسناد مرتبط با معاملات موضوع این آیین‌نامه در صورتی معتبر است که فرستادن آن، جز در موارد تغییر نشانی یا محل قابل تصدیق باشد، مانند پست سفارشی، تلگرام، تلکس و نظایر آن.
ماده53 ـ نحوه رسیدگی به شکایات به شرح زیر است:
الف ـ چنانچه هر یک از مناقصه‌گران/مزایده‌گران نسبت به اجرا نشدن موادی از این آیین‌نامه اعتراض داشته باشند، می‌توانند به مدیرعامل شرکت شکایت کنند.
ب ـ مدیرعامل شرکت موظف است ظرف پانزده روز کاری از تاریخ دریافت شکایت، رسیدگی‌های لازم را به عمل آورده و در صورت وارد دانستن اعتراض، مطابق مقررات مربوط اقدام نماید و در صورتی که شکایت را وارد تشخیص ندهد، ظرف مهلت تعیین شده، جواب لازم را به شاکی اعلام کند.
ماده54 ـ اشخاصی (حقیقی و حقوقی) که به تشخیص هیئت مدیره و یا اعلام مراجع رسمی در ایفای تعهدات خود تعلل ورزیده و یا کالا، خدمت یا حقوق موضوع معامله را به نحو مطلوب تهیه، تدارک، انجام و یا تحویل ننمایند، ضمن اقدام قانونی برای استیفای حقوق شرکت تا اطلاع ثانوی در فهرست سیاه قرار می‌گیرند و از شرکت در مناقصه‌ها، مزایده‌ها و معاملات شرکت محروم می‌شوند.
ماده55 ـ به منظور تسهیل در انجام معاملات و گسترش رقابت و تحصیل صرفه و صلاح شرکت و ایجاد شفافیت در معاملات، اطلاعات معاملات متوسط و بزرگ شرکت باید در مراحل مختلف آن، شامل نحوه انجام معامله، چگونگی و نتایج بررسی پیشنهاددهندگان و پیشنهادها، انتخاب طرف معامله و ترتیب انجام معامله در شبکه منتشر شود.
تبصره1ـ شرکت موظف است اطلاعات و اسناد زیر را در مورد معاملات شرکت ثبت و نگهداری کند:
1ـ درخواست انجام معامله و تأیید مدیرعامل (و یا نمایندگان مجاز از طرف او) برای انجام اقدامات لازم در این خصوص.
2ـ فراخوان.
3ـ نام و مشخصات اعضای کمیسیون، پیشنهاددهندگان و حاضران در جلسات.
4ـ خلاصه اسناد.
5 ـ صورتجلسات و نتایج ارزیابی‌ها.
6 ـ نام، مشخصات و نحوه انتخاب برنده یا برندگان.
تبصره2ـ اطلاعات، اسناد و مدارک مربوط به انجام مراحل هر یک از معاملات شرکت اعم از مناقصه/مزایده، عدم الزام و ترک آنها، به نحوی نگهداری شود تا امکان دسترسی، مشاهده و نظارت در هر زمان به سهولت برای بازرس شرکت فراهم باشد.
تبصره3ـ اطلاعات معاملات شرکت اعم از مناقصه/مزایده، عدم الزام و ترک آنها، جز آن دسته از معاملاتی که به تشخیص هیئت وزیران باید مستور بماند، باید از طریق شبکه در اختیار عموم قرار گیرد. در مواردی که انتشار بلافاصله این اطلاعات به صرفه و صلاح شرکت نباشد، انتشار اطلاعات برای مدت زمان معین به تعویق خواهد افتاد. تأخیر در انتشار و مدت آن باید قبلاً به تصویب هیئت مدیره شرکت برسد.
ماده56 ـ در مورد طرح‌های تملک دارایی‌های سرمایه‌ای که محل تأمین اعتبار آنها منابع عمومی می‌باشد، شرکت باید آیین‌نامه معاملات دولتی و نظام فنی ـ اجرایی کشور و سایر مقررات مربوط را مراعات نماید.
این تصویب‌نامه در تاریخ 14/1/1392 به تأیید مقام محترم ریاست جمهوری رسیده است.
معاون اول رئیس‎جمهور ـ محمدرضا رحیمی

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)