آئین‌نامه اجرایی گواهی‌نامه‌های متخصصان فنی هواپیمایی و مؤسسه‌های مربوط به تعلیم و تربیت متخصصان فنی هواپیمایی (غیرنظامی)

هیات وزیران
شماره ویژه نامه: 664
چهارشنبه،14 اسفند 1392
سال شصت و نه شماره 20100 آئین‌نامه اجرایی گواهی‌نامه‌های متخصصان فنی هواپیمایی و مؤسسه‌های مربوط به تعلیم و تربیت متخصصان فنی هواپیمایی (غیرنظامی)
شماره183309/ت48463هـ 11/12/1392
وزارت راه و شهرسازی
هیأت وزیران در جلسه 23/11/1392 به پیشنهاد شماره 02/100/33870 مورخ 31/5/1391 وزارت راه و شـهرسازی و به استناد ماده (22) قانون هواپیمایی کشوری ـ مصوب 1328ـ ، آئین‌نامه اجرایی گواهی‌نامه‌‌های متخصصان فنی هواپیمایی و مؤسسه‌های مربوط به تعلیم و تربیت متخصصان فنی هواپیمایی (غیرنظامی) را به شرح زیر تصویب کرد:
آئین‌نامه اجرایی گواهی‌نامه‌های متخصصان فنی هواپیمایی و مؤسسه‌های مربوط به تعلیم و تربیت متخصصان فنی هواپیمایی (غیرنظامی)

ماده1ـ در این آئین‌نامه، اصطلاحات در معانی زیر به کار می‌روند:
الف ـ سازمان: سازمان هواپیمایی کشوری.
ب ـ متخصصان فنی هواپیمایی: گروه پروازی، کارکنان تعمیر و نگهداری، مراقبت پرواز، پرواز آما (دیسپچر) و سایر متخصصانی که لزوم اعطای گواهی‌نامه به ایشان توسط سازمان تعیین می‌شود.
ج ـ گواهی‌نامه: تأییدیه‌ای که توسط سازمان برای متخصصان فنی هواپیمایی صادر می‌شود و مبین صلاحیت اشخاص و اختیارات آنها است.
د ـ وسیله پرنده: وسیله‌ای که بتواند در نتیجه عکس‌العمل هوا به جز عکس‌العمل هوا در برابر سطح زمین خود را در هوا نگه دارد.
هـ ـ خلبان: فردی که دارای مهارت هدایت فرمان‌های وسیله پرنده هنگام پرواز است.
و ـ زمان موظف: مدت زمانی که از لحظه شروع وظایف خدمه پرواز قبل از انجام یک پرواز و یا یک سری از پروازها آغازشده و تا زمان ترخیص گروه‌پروازی از تمام وظایف، ادامه دارد.
ز ـ خدمه پرواز: کارکنانی که توسط بهره‌بردار وسیله پرنده به منظور انجام وظیفه در وسیله پرنده در زمان موظف تعیین می‌شوند.
ح ـ پرواز مستقل: پروازی که دانشجوی خلبانی به تنهایی در درون وسیله پرنده حضور دارد و هدایت وسیله پرنده را برعهده دارد.
ط ـ رده وسیله پرنده: هواپیما، بالگرد، بالن، گلایدر، عمود پرواز، کشتی هوایی (با حجم بیشتر از 4600 مترمکعب) و وسایل پرنده‌ای که مقررات آن به تأیید سازمان برسد.
ی ـ رتبه (ریتینگ): سطح و درجه صلاحیت کاری متخصصان فنی هواپیمایی، که به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
1ـ رتبه گروه پروازی: صلاحیت کاری گروه پروازی بر روی وسایل پرنده مختلف با مشخصات زیر:
الف ـ هواپیماهایی که مجاز به انجام عملیات پروازی با یک خلبان بوده و شامل تک‌موتوره و چندموتوره بر روی زمین و دریا می‌باشد. بالگردها و عمود پروازهای مجاز به انجام عملیات پروازی با یک خلبان، حسب تشخیص سازمان در این دسته قرار می‌گیرند.
ب ـ وسایل پرنده‌ای که گروه پروازی موردنیاز برای انجام عملیات پروازی آنها حداقل دو خلبان باشد. بالگردها و عمود پروازهایی که با یک خلبان مجاز به عملیات پروازی هستند (مگر آنهایی که سازمان برابر قسمت (الف) معرفی کرده است) و سایر وسایل پرنده‌ای که سازمان تشخیص دهد به غیر از گلایدر و بالن، در این دسته قرار می‌گیرند.
2 ـ رتبه کارکنان تعمیر و نگهداری: صلاحیت کاری کارکنان تعمیر و نگهداری بر روی وسیله پرنده و یا گروهی از وسایل پرنده که در گواهی‌نامه مربوط درج می‌شود.
3ـ رتبه کارکنان مراقبت پرواز: صلاحیت کاری کارکنان مراقبت پرواز برای ارایه و یا نظارت بر ارایه خدمات مراقبت پرواز از جمله برج کنترل، تقرب پرواز، رادار تقرب پرواز، رادار تقرب دقیق پرواز و کنترل منطقه‌ای است که در گواهی‌نامه او درج می‌شود.
4ـ رتبه سایر متخصصان فنی هواپیمایی: صلاحیت کاری سایر متخصصان فنی هواپیمایی که براساس شیوه‌نامه ابلاغی سازمان و با رعایت قوانین و مقررات مربوط تعیین می‌شود.
ک ـ گروه پروازی: خدمه پرواز دارای گواهی‌نامه با رده وسیله پرنده و دارای رتبه گروه پروازی که در زمان موظف، مسؤولیت‌های ضروری عملیات پرواز را به عهده دارد.
ل ـ گواهی‌نامه سلامت پزشکی: گواهی‌نامه مؤید سلامت جسمی و روانی شخص دارنده یا متقاضی گواهینامه متناسب با تخصص مربوط.
م ـ پزشک معتمد: پزشک مورد تأیید سازمان که دوره آموزش پزشکی هوایی را گذرانده و دارای دانش و تجربه در حوزه هواپیمایی باشد.
ن ـ پزشک ارزیاب: پزشک دارای تجربه و صلاحیت به تشخیص سازمان که دوره آموزش پزشکی هوایی را گذرانده و گزارش‌های ارسال شده به سازمان توسط پزشک معتمد را ارزیابی می‌کند.
س ـ پیمان: قرارداد هواپیمایی کشوری بین‌المللی مصوب هفتم دسامبر 1944 (16 آذر 1323).
ماده2ـ سازمان تنها مرجع صدور، لغو، تمدید اعتبار، ایجاد و رفع محدودیت، تعلیق و رفع تعلیق گواهی‌نامه‌های متخصصان فنی هواپیمایی (غیرنظامی) است.
تبصره ـ سازمان می‌تواند صدور گواهی‌نامه‌های تعمیر و نگهداری کارگاهی را به مراکز تعمیر و نگهداری مورد تأیید خود واگذار کند.
ماده3ـ سازمـان می‌تواند گواهی‌نامه‌ها و یا مجوزهای موضوع این آئین‌نامه را به دلیل از دست دادن شرایط صدور یا صلاحیت کاری، تخلف و تقلب در رابطه با صدور و یا استفاده از اختیارات گواهی‌نامه، حسب مورد، محدود، لغو یا تعلیق کند.
تبصره ـ بعد از وقوع حادثه یا سانحه، سازمان می‌تواند تا تکمیل گزارش نهایی در مورد علت یا علل وقوع حادثه یا سانحه نسبت به محدود کردن و یا تعلیق گواهی‌نامه متخصصان مربوط اقدام نماید.
ماده4ـ سازمان می‌تواند به منظور آموزش پروازی، آزمایش وسیله پرنده و یا پروازهایی را که برای اهداف خاص، بدون قصد انتفاع و بدون حمل مسافر انجام می‌شود با رعایت ضوابط مربوط، حسب مورد در گواهی‌نامه‌ گروه پروازی متقاضی اختیارات موقتی درج نماید.
ماده5 ـ فعالیت خلبان یا مهندس پرواز وسیله پرنده در رده‌های مختلف، منوط به داشتن گواهی‌نامه گروه پروازی با رتبه گروه پروازی است.
ماده6 ـ در صورتی که دارنده گواهی‌نامه گروه پروازی، درخواست اخذ گواهی‌نامه با رده وسیله پرنده دیگری علاوه بر رده یا رده‌های قبلی خود داشته باشد، سازمان می‌تواند با رعایت این آئین‌نامه، گواهی‌نامه‌ای مستقل با رده جدید صادر و یا رده جدید را در اختیارات گواهی‌نامه قبلی درج نماید.
ماده7ـ خلبان دارای گواهی‌نامه گروه پروازی در صورتی می‌تواند به عنوان خلبان وسیله پرنده، تحت ضوابط پرواز با دستگاه (Instrument Flight Rules) پرواز نماید که برابر گواهی‌نامه معتبر خود دارای اختیارات پرواز با دستگاه در رده وسیله پرنده مربوط باشد.
ماده8 ـ دارندگان گواهی‌نامه گروه پروازی صادره توسط کشورهای عضو پیمان، در صورتی می‌توانند با وسایل پرنده ثبت جمهوری اسلامی ایران فعالیت کنند که گواهی‌نامه آنان به تأیید سازمان رسیده باشد.
تبصره ـ رتبه، اختیارات و مدت اعتبار تأییدیه سازمان نباید از رتبه، اختیارات و مدت اعتبار گواهی‌نامه صادره توسط کشور عضو پیمان تجاوز کند.
ماده9ـ شرایط احراز اخذ گواهی‌نامه‌ها و رتبه‌های مربوط به شرح زیر تعیین می‌شود:
الف ـ تابعیت ایرانی یا مجوز اقامت و ورود قانونی به کشور برای اتباع غیرایرانی.
ب ـ سن لازم براساس مقررات مربوط.
ج ـ حداقل مدرک پایان دوره متوسطه برای اتباع ایرانی و یا معادل آن برای اتباع غیرایرانی.
د ـ قبولی در دوره آموزش مربوط مورد تأیید سازمان.
هـ ـ تجربه لازم براساس شیوه‌نامه اجرایی سازمان.
و ـ دانش علمی و مهارت لازم مربوط به تشخیص سازمان.
ز ـ گواهی‌نامه معتبر سلامت پزشکی.
ح ـ صلاحیت عمومی مورد تأیید سازمان برای گروه پروازی.
ط ـ مهارت مکالمه و درک زبان انگلیسی براساس ضوابط ابلاغی سازمان برای متقاضیان گواهی‌نامه گروه پروازی، کارکنان مراقبت پرواز و سایر متقاضیانی که از مکالمات رادیویی استفاده می‌کنند.
تبصره1ـ آموزش موضوع بند (د) برای متقاضیان گواهی‌نامه‌های گروه پروازی و کارکنان مراقبت پرواز باید در مؤسسه‌های مربوط به تعلیم و تربیت متخصصان فنی هواپیمایی (حسب مورد) انجام شود.
تبصره2ـ اخذ گواهی‌نامه گروه پروازی وسایل پرنده فوق سبک و تفریحی از احراز شرایط بندهای (ج) و (ط) این ماده مستثنی می‌باشند.
تبصره3ـ تعرفه‌های صدور گواهی‌نامه‌ها و رتبه‌های موضوع این ماده برابر قوانین و مقررات مربوط از متقاضیان اخذ خواهد شد.
ماده10ـ سازمان می‌تواند برای احراز شرایط علمی و مهارتی متقاضیان صدور، تمدید، رفع محدودیت و یا رفع تعلیق گواهی‌نامه‌ها و رتبه‌های موضوع این آئین‌نامه، علاوه بر کارکنان سازمان از همکاری اشخاص حقیقی و حقوقی واجد شرایط به عنوان ممتحن و یا ارزیاب استفاده کند. شرایط ممتحن و ارزیاب موضوع این آئین‌نامه توسط سازمان تعیین می‌شود.
ماده11ـ صدور و تمدید اعتبار گواهی‌نامه سلامت پزشکی منوط به احراز شرایط مربوط توسط پزشک معتمد، مطابق شیوه‌نامه سازمان است.
تبصره1ـ در صورتی که متقاضی نسبت به نظر پزشک معتمد یا ارزیاب، تقاضای تجدیدنظرخواهی کند، موضوع برای بررسی و صدور نظر نهایی به کمیسیون پزشکی موضوع ماده (12) ارجاع می‌شود.
تبصره2ـ معاینه و آزمایش پزشکی موضوع این ماده باید در مطب یا مراکز پزشکی هوایی مورد تأیید سازمان انجام شود.
تبصره3ـ سازمان باید تمهیدات لازم را برای انجام معاینه پزشکی بانوان، توسط پزشک معتمد خانم فراهم نماید.
تبصره4ـ تعرفه انجام معاینه پزشکی در هر مرحله مطابق تعرفه مصوب مرجع ذی‌صلاح از متقاضیان اخذ خواهد شد.
ماده12ـ کمیسیون پزشکی شامل افراد زیر است:
الف ـ یک پزشک ارزیاب به عنوان رئیس کمیسیون.
ب ـ یک پزشک معتمد.
ج ـ دو پزشک متخصص حسب موضوع به انتخاب سازمان.
د ـ یک متخصص فنی هواپیمایی به انتخاب سازمان حسب گواهی‌نامه مورد درخواست.
تبصره1ـ پزشـک ارزیاب یا معتمدی که قـبلاً برای سلامت پزشکـی متقاضی اظهارنظر کرده است، حق عضویت در آن جلسه کمیسیون را ندارد.
تبصره2ـ نحوه تشکیل جلسات، اتخاذ تصمیم و صدور رأی براساس شیوه‌نامه ابلاغی سازمان می‌باشد.
ماده13ـ پزشک ارزیاب نمی‌تواند به عنوان پزشک معتمد فعالیت نماید.
ماده14ـ استفاده از اختیارات مندرج در گواهی‌نامه‌ها و رتبه‌های مربوط توسط شخص حقیقی یا حقوقی منوط به رعایت موارد زیر است:
الف ـ بقای شرایط صدور گواهی‌نامه و انطباق با شیوه‌نامه‌های ابلاغی سازمان.
ب ـ گذراندن دوره‌های آموزشی، تجربی و مهارتی در طول دوره اعتبار گواهی‌نامه مطابق شیوه‌نامه ابلاغی سازمان.
ماده15ـ آموزش پروازی خلبانی گروه پروازی وسایل پرنده صرفاً توسط افرادی که دارای مدرک معلم خلبانی از سوی سازمان می‌باشند، انجام می‌شود.
تبصره1ـ آموزش پروازی خلبانی گروه پروازی کشتی هوایی، گلایدر، بالن و نیز آموزش در شبیه‌ساز پرواز از حکم این ماده مستثنی بوده و دارا بودن گواهی‌نامه‌های مورد تأیید سازمان برای آموزش در موارد مذکور که در قالب شیوه‌نامه ابلاغی سازمان صادر می‌شود، کافی است.
تبصره2ـ شبیه‌ساز مورد استفاده برای آموزش باید به تأیید سازمان برسد.
ماده16ـ پرواز مستقل آموزشی توسط دانشجوی خلبانی با گواهی و سرپرستی معلم خلبان دارای صلاحیت مربوط که در حکم گواهی‌نامه موقت تلقی می‌شود، بلامانع است.
ماده17ـ سازمان تنها مرجع صدور مجوز، تمدید اعتبار، لغو، تعلیق و اعمال محدودیت برای مؤسسه‌های مربوط به تعلیم و تربیت متخصصان فنی هواپیمایی (غیرنظامی) می‌باشد.
تبصره ـ سازمان می‌تواند حسب مورد برای مؤسسه‌های مشابه در خارج از کشور مجوزهای آموزشی مربوط صادر نماید.
ماده18ـ تأیید مدارک و دوره‌های آموزشی لازم برای بکارگیری و ادامه فعالیت متخصصان بخش‌های مختلف حوزه هوانوردی کشوری از جمله ایمنی پرواز، امنیت پرواز، خدمه پرواز، تجسس و نجات، ایمنی زمینی و خاموش کردن آتش فرودگاهی، خدمات فرودگاهی، مدیریت ترافیک (آمد و شد) هوایی و فروش بلیط وسایل پرنده صرفاً برعهده سازمان می‌باشد.
تبصره ـ دوره‌های آموزشی لازم به تفکیک هر بخش توسط سازمان اعلام می‌شود.
ماده19ـ به منظور حفظ و استمرار کیفیت عملکرد مؤسسه‌های آموزش‌های موضوع مواد (17) و (18) این آئین‌نامه سازمان موظف است نسبت به انجام ممیزی‌ها و بازرسی‌های لازم به تشخیص خود اقدام نماید.
ماده20ـ به استناد ماده (2) قانون هواپیمایی کشوری ـ مصوب1328ـ صدور گواهی‌نامه‌های متخصصان فنی هواپیمایی نظامی، مطابق لایحه قانونی راجع به ارزش گواهی‌نامه فارغ‌التحصیلان آموزشگاه‌های رانندگی و مکانیکی ارتش ـ مصوب 1335ـ و اصلاحات بعدی آن خواهد بود.
ماده21ـ شیوه‌نامه‌های مورد نیاز برای اجرای این آئین‌نامه با رعایت قوانین و مقررات مربوط توسط سازمان تنظیم و ابلاغ می‌شود.
معاون اول رئیس‎جمهور ـ اسحاق جهانگیری


منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)