اولویت‌های پژوهشی مطالعات قرآنی

مرجع تصویب: هیات وزیران
شماره ویژه نامه: 708 دوشنبه،3 شهریور 1393

سال هفتاد شماره 20234
اولویت‌های پژوهشی مطالعات قرآنی

شماره13464/02/93 21/5/1393
جناب آقای سینجلی جاسبی
مدیرعامل محترم روزنامه رسمی کشور
به پیوست نامه شماره 75213/و مورخ 31/4/1393 وزیر محترم علوم، تحقیقات و فناوری و با عنایت به رونوشت نامه فوق‌الذکر در خصوص «اولویت‌های پژوهشی مطالعات قرآنی» که در جلسه شانزدهم مورخ 31/3/1393 کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور به تصویب رسیده است (تصویر پیوست) برای ملاحظه و درج در روزنامه رسمی کشور ارسال می‌گردد.
مشاور وزیر و مدیرکل حوزه وزارتی ـ احمدعلی محسن‌زاده
دستگاه‌ها و نهادهای محترم عضو کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور
به پیوست «اولویت‌های پژوهشی مطالعات قرآنی» که در جلسه شانزدهم مورخ 31/3/1393 کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور و براساس پیشنهاد جلسه سوم مورخ 20/3/1393 کارگروه توسعه پژوهش قرآنی، به منظور تأمین پشتوانة دانشی تحقق اهداف، سیاست‌ها و رویکردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی، به تصویب و تأیید رسیده است، جهت اجراء و اعلام به بخش‌های مرتبط ابلاغ می‌شود.
وزیر علوم تحقیقات و فناوری ـ رضا فرجی‌دانا
اولویت‌های پژوهشی مطالعات قرآنی
مصوب جلسه 16 مورخ 31/3/1393 کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور
کمیسیون توسعه پژوهش و آموزش عالی قرآنی کشور در جلسه 16 مورخ 31/3/1393 بر اساس مصوبه جلسه سوم مورخ 20/3/1393 کارگروه توسعه پژوهش قرآنی، در راستای وظایف خود در راهبری تأمین منابع دانشی و انسانی نظام توسعه فرهنگ قرآنی و تدوین سیاست‌ها و جهت‌گیری‌های کلان نظام ملی پژوهش و آموزش عالی قرآنی، در جهت بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های مراکز آموزش عالی حوزوی و دانشگاهی و تشویق بخش‌های پژوهشی و طلاب و دانشجویان به انجام پژوهش‌های کاربردی و توسعه‌ای با تأکید بر رویکرد راهبردی، همسو با اهداف و راهبردهای ذیل، اولویت‌های پژوهشی مطالعات قرآنی اعم از پایان‌نامه، مقاله و طرح پژوهشی را به شرح زیر تصویب کرد:
اهداف1
1. تأمین دانش موردنیاز جهت مدیریت راهبردی توسعه فرهنگ قرآنی
2. هدایت فرآیندهای آموزشی و پژوهشی قرآنی به سمت کاربردی کردن تعالیم قرآنی در زندگی فردی و اجتماعی
3. بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت و توانمندی‌های علمی دانشجویان و طلاب حوزه‌های علمیه
4. زمینه‌سازی ارتقای نظام تعلیم و تربیت، نظام رسانه‌ای، نظام تبلیغات دینی و سایر نظام‌های مؤثر با الهام از تعالیم قرآن کریم
5. توسعه نظریه‌پردازی در نظام‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی مبتنی بر معارف قرآنی
6 . گسترش تعاملات مرکز با مؤسسات آموزشی و پژوهشی حوزوی و دانشگاهی و جریان‌سازی رویکردهای نوین
7. ایجاد و تقویت انگیزه‌های دانشجویان و طلاب علاقمند و حمایت از ایده‌های خلاقانه
راهبردها2
1. زمینه‌سازی تحقق اهداف و راهبردهای منشور توسعه فرهنگ قرآنی
2. زمینه‌سازی تحقق اولویت‌ها، راهبردها و اقدامات علمی قرآنی نقشه جامع علمی کشور
3. زمینه‌سازی تحقق بندهای قرآنی علمی و فرهنگی برنامه پنجم توسعه
4. ابتنای حداکثری فعالیت‌های قرآنی بر مطالعه، کارشناسی و تحقیق شایسته
5 . توسعه و ارتقای نگرش راهبردی و نظام‌مند به فرآیندهای امور قرآنی کشور
6 . ترویج فرآیندهای علمی مدیریت دانش قرآنی
ب ـ محور فرهنگ‌سازی قرآنی

اولویت‌ها شاخص اولویت
7. تولید مبانی و ادبیات علمی و اصطلاح‌شناسی (ترمینولوژی) مفاهیم پایه فرهنگ‌سازی قرآنی 1
8 . روش‌شناسی (متدولوژی) پژوهش‌های کاربردی فرهنگ‌سازی قرآنی 1
9. شناسایی، تحلیل و آسیب‌شناسی پیشینه و وضع موجود فعالیت‌های فرهنگ‌سازی قرآنی در داخل و خارج از کشور 2
10. مدل‌سازی و ارتقای آفرینش‌های هنری و رسانه‌ای قرآنی در حوزه فرهنگ عمومی (نمادسازی و تبلیغات رسانه‌ای و محیطی، محاورات و...) و سبک زندگی قرآنی 3
11. طراحی شاخص، سنجش و ارزیابی وضعیت تولید، نشر و عرضه آثار و محصولات قرآنی در داخل و خارج از کشور 2
12. رصد، آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری فرهنگ قرآنی 3
1ـ برگرفته از منشور توسعه فرهنگ قرآنی
2ـ برگرفته از منشور توسعه فرهنگ قرآنی، نقشه جامع علمی کشور و قانون برنامه پنجم توسعه
ج ـ محور نظام‌سازی قرآنی

اولویت‌ها شاخص اولویت
13. تولید مبانی و ادبیات علمی و اصطلاح‌شناسی (ترمینولوژی) نظام‌سازی قرآنی 1
14. روش‌شناسی (متدولوژی) پژوهش‌های تخصصی (بنیادی و توسعه‌ای) قرآنی و بین‌رشته‌ای و فرارشته‌ای قرآنی و روش‌شناسی نظریه‌پردازی قرآنی
15. تولید و توسعه معرفت علمی در علوم انسانی مبتنی بر معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و روش‌شناسی مبتنی بر قرآن کریم و پارادایم‌های آن 1
16. شناسایی، تحلیل و آسیب‌شناسی پیشینه و وضع موجود فعالیت‌های نظام‌سازی قرآنی در داخل و خارج از کشور 2
17. بازآفرینی و مدل‌سازی مرجعیت معرفتی و هویت‌سازی تمدنی قرآن کریم بر پایه منابع دانشی و نهادی 3
18. شاخص‌سازی، سنجش و ارزیابی نظریه‌پردازی قرآنی 2
19. رصد، آینده‌پژوهی و آینده‌نگاری دانش قرآنی 3
جدول اصطلاحات و تعاریف
اصطلاح تعریف/تحلیل مفهومی
اولویت مجموعه موضوعات هم‌گون و هم‌راستا که با توجه به محدودیت منابع، برای رسیدن به اهداف کلان، نسبت به سایر موضوعات دارای تفوق، مزیت، رجحان و برتری در انتخاب هستند.
موضوع مفهوم کلی و زمینه‌های مطالعاتی که می‌توان عناوین و مسائل مختلفی را از آن تولید کرد .
عنوان عبارتی که مستقیماً نمایانگر مسأله و محتوای پژوهش می‌باشد.
مسأله سؤال، مشکل یا شبهه‌ای که پژوهشگر در جهت تجزیه و تحلیل و در نهایت اثبات یا نفی آن یا تبیین کمیت و کیفیت آن تلاش می‌کند.
پژوهش فرآیند پردازش اطلاعات، برخوردار از انتظام، متعلق به گستره خاصی از علوم و دارای هویت جمعی است که به نوآوری می‌انجامد.
نظام توسعه فرهنگ قرآنی مجموعه‌ای متشکل از بخش‌های قرآنی دستگاه‌ها و نهادهای دولتی، عمومی و مردمی که به عنوان یکی از زیرنظام‌های نظام فرهنگی کشور برای تحقق توسعه فرهنگ قرآنی فعالیت می‌کنند.
توسعه فرهنگ قرآنی تعمیم و تعمیق شناخت و ایمان به قرآن و ارتباط و انس با آن و تحقق مضامین آیات قرآنی در رفتار فردی و اجتماعی اقشار مختلف جامعه. (آشنایی با منشور توسعه فرهنگ قرآنی، 65)
فعالیت‌های قرآنی (امور قرآنی) فعالیت‌هایی که به منظور شناخت و شناساندن قرآن و معارف آن و تقویت ایمان به قرآن و انس با آن و بهره‌گیری فرد و جامعه از قرآن انجام می‌شود. این فعالیت‌ها شامل حوزه‌های آموزش عمومی قرآن، آموزش عالی و تخصصی قرآنی، پژوهش‌های قرآنی و فعالیت‌های تبلیغی ترویجی قرآنی است.
آموزش عمومی قرآن برنامه‌های آموزشی مربوط به خواندن و درک مفاهیم و معارف قرآن که برای انس آحاد جامعه با قرآن و استفاده از آن ارائه می‌شود
آموزش عالی قرآنی برنامه‌های آموزشی که به منظور تربیت نیروی انسانی متخصص فعالیت‌های مختلف قرآنی اجراء می‌شود. این برنامه‌ها در دو قالب رشته‌های دانشگاهی و حوزوی و آموزش‌های آزاد تخصصی می‌باشد.
پژوهش‌های قرآنی پژوهش‌هایی که با هدف شناخت قرآن و معارف آن و وظایف فرد و جامعه نسبت به قرآن و چگونگی تحقق توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه انجام می‌شود.
فعالیت‌های تبلیغی ترویجی قرآنی فعالیت‌هایی که با بکارگیری دانش، روش و ابزارهای مختلف هنر و ارتباطات، به منظور گسترش توجه و اشتیاق نسبت به قرآن کریم و توسعه فرهنگ قرآنی در جامعه انجام می‌شود.
هماهنگ‌سازی امور قرآنی مدیریت امور قرآنی بخش‌های دولتی، عمومی و غیردولتی در جهت هم‌افزایی و ارتقای فعالیت‌های قرآنی در سطح ملی و بین‌المللی
فرهنگ‌سازی قرآنی تعالی نگرش افراد جامعه نسبت به قرآن کریم در حوزه باور، علم و عمل که از طریق توسعه آموزش عمومی قرآن و توسعه فعالیت‌های تبلیغی ترویجی قرآنی انجام می‌شود.
نظام‌سازی قرآنی بازطراحی نظام‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی و خرده‌نظام‌های آن مبتنی بر مفاهیم و معارف قرآنی


منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)