نکاتی حقوقی در مورد جهیزیه

 زوجه هنگامی که اقدام به بردن جهیزیه به منزل زوج می‌کند، فهرستی از اقلام آماده کرده و به امضای زوج و چند تن از اعضای خانواده ایشان برساند تا در زمان طرح دعوا بتواند به آن فهرست (سیاهه) استناد کند.

 مرسوم است که هنگام ازدواج تمام یا بخشی از اثاث منزل توسط زوجه به عنوان جهیزیه، به منزل زوج برده می‌شود. پرسشی که ممکن است طرح شود این است که این اثاث به ملکیت زوج در می‌آید یا اینکه به صورت امانت در منزل وی می‌باشد و زوجه در هر زمان می‌تواند استرداد آن‌ها را مطالبه نماید؟

در خصوص پرسش فوق باید دانست که آن چه از متون قانونی برداشت می‌شود، امانی بودن جهیزیه در ید زوج می‌باشد مگر اینکه قراین یا دلایلی وجود داشته باشد که جهیزیه به ملکیت زوج در آمده است که این مورد خود نیازمند اثبات می‌باشد.

به بیان دیگر جهیزیه به صرف آنکه در منزل زوج قرار دارد، جز در موردی که زوجه آن اقلام را به وی تملیک کند، به ملکیت زوج در نمی‌آید و زوج فقط حق استفاده از اقلام آن را در طول زندگی مشترک خواهد داشت.

در نتیجه زوجه در هر زمان می‌تواند از اذن خود رجوع نماید. در این خصوص می‌توان به یک نمونه از رای دادگاه به شماره دادنامه 9209972130500019 مورخ 21/1/ 1392 اشاره کرد که در آن زوجه به طرفیت همسر خود، دعوای استرداد عین اقلام جهیزیه را مطرح نموده بود. دادگاه نیز بعد از احراز رابطه زوجیت و با توجه به فهرست اقلامی که زوجه به دادگاه ارائه نموده بود، ید زوج را بر اقلام جهیزیه امانی تشخیص داده و حکم به استرداد عین اقلام را صادر کرد.

نکته‌ای که نباید فراموش شود آن است که اثبات اینکه چه اقلامی جزو جهیزیه بوده در برخی موارد دشوار است. چرا که زن و شوهر در طول زندگی مشترک اقدام به خرید اجناس مختلفی می‌نمایند که در هنگام بروز مشکل، ممکن است مابین زوج و زوجه در اینکه کدام یک از اقلام جزو جهیزیه بوده و کدام یک خیر، اختلاف درگیرد.

به همین منظور پیشنهاد می‌شود زوجه هنگامی که اقدام به بردن جهیزیه به منزل زوج میکند، فهرستی از اقلام آماده کرده و به امضای زوج و چند تن از اعضای خانواده ایشان برساند تا در زمان طرح دعوا بتواند به آن فهرست (سیاهه) استناد کند.

همچنین فاکتور خرید کالا‌ها نیز دیگر سندی است که زوجه می‌تواند برای اثبات این امر از آن استفاده کند.

ستاره ایوبی کارشناس ارشد حقوق