شرایط ارث بری زوجین از یکدیگر

شرط ارث بردن زن و مرد از یکدیگر وجود رابطه زوجیت و عقد نکاح در هنگام فوت بین آن دو است.

یکی از شرایط لازم برای اینکه زن و شوهر وارث هم شوند، عقد نکاح دایم است، یعنی در ازدواج موقت توارث بین زوجین برقرار نمی‌شود و شرط بعدی برای ارث بردن زن و مرد از یکدیگر این است که در زمان فوت، زن و مرد در عقد هم باشند و رابطه زوجیت موجود باشد.

البته در این مورد یک استثنا وجود دارد و آن طلاق رجعی است. بر این اساس، در ایام عده طلاق رجعی زن و شوهر از هم ارث می‌برند زیرا در حکم زن و شوهر هستند و هنوز رابطه زناشویی به طور کامل قطع نشده و با پشیمانی شوهر از طلاق در ایام عده قرارداد ازدواج (عقد ازدواج) به‌قوت خود باقی است و مانند آن است که طلاقی اتفاق نیفتاده است. به همین علت مرد در ایام عده طلاق رجعی مکلف خواهد بود همسر را در منزل خود بپذیرد و نفقه او را بپردازد.

به گزارش میزان، در صورتی که مردی در حال بیماری اقدام به انعقاد عقد با زنی کند و به دلیل همان بیماری و قبل از ازدواج با زن فوت کند، زن از او ارث نخواهد برد.

شرط ارث بردن زن و مرد از یکدیگر وجود رابطه زوجیت و عقد نکاح در هنگام فوت بین آن دو است. وقوع هر نوع طلاقی بین زن و شوهر - به غیر از طلاق رجعی - باعث می‌شود آنها از ارث بردن از یکدیگر محروم شوند مگر در طلاق رجعی که در ایام عده، زن و مرد از هم ارث می‌برند. با وجود این، ماده 944 قانون مدنی می‌گوید «اگر شوهر در حال مرض زن خود را طلاق دهد و ظرف یک سال از تاریخ طلاق به همان مرض بمیرد، زوجه از او ارث می‌برد اگر چه طلاق بائن باشد، مشروط بر این زن شوهر نکرده باشد.»

 سهم‌الارث

در میزان سهم‌الارث زن و شوهر تفاوت‌هایی وجود دارد و همچنین وجود یا عدم وجود فرزندان در میزان سهم‌الارث زن و مرد تاثیر دارد و چنانچه مرد دارای همسران متعدد باشد نیز در میزان سهم‌الارث زن یا زنان، تغییراتی ایجاد می‌شود.

1- چنانچه زن فوت کند و دارای فرزند یا فرزندانی نباشد، شوهر نصف اموال زن را به ارث می‌برد و اگر زن وارث دیگری مانند پدر و مادر نداشته باشد نیز بقیه اموال زن برای شوهر خواهد بود، اما اگر زن فوت کند و دارای اولاد یا اولادِ اولاد باشد (زیرا اولادِ اولاد نیز در صورت نبود اولیای خود جانشین آنها محسوب شده و مانند آنها ارث می‌برد) شوهر یک چهارم اموال زن را به ارث می‌برد.

2- در صورتی که شوهر فوت کند و اولاد نداشته باشد زن یک چهارم اموال شوهر را به ارث می‌برد، اما اگر شوهر دارای اولاد یا اولادِ اولاد باشد زن یک هشتم اموال شوهر را به ارث می‌برد و چنانچه زن بعد از فوت همسر خود و قبل از تقسیم ارث فوت کند، سهم‌الارث زن به وارثان وی تعلق خواهد گرفت.

3- چنانچه مرد دارای دو یا چند همسر باشد، سهم‌الارث زن یعنی یک هشتم بین همسران به طور مساوی تقسیم خواهد شد البته این موضوع در صورتی است که همسران در عقد دایمی باشند و در هنگام فوت مرد نیز رابطه زوجیت و عقد دایم برقرار بوده باشد.