نظریه مشورتی

به موجب قانون آیین دادرسی مدنی، پرداخت هزینه دادرسی برای همه خواهان‌ها اعم از اشخاص حقوقی دولتی یا غیردولتی و اشخاص حقیقی تکلیف و مقرر شده و ماده 529 از قانون آیین دادرسی مدنی، تمامی قوانین مغایر مقدم‌التصویب اعم از عام و خاص را ملغی کرده و بر این مبنا تبصره ذیل ماده 9 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب سال 1363 که اداره اوقاف را از پرداخت هزینه دادرسی معاف کرده، ملغی شده است و با وجود این بعد از تصویب قانون آیین دادرسی مدنی راجع به بقاع متبرکه حضرت عبدالعظیم (ع) و حضرت معصومه (ع) و موقوفات آنها در تبصره ذیل ماده 9 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه از مجلس شورای اسلامی استفسار شده و مجلس شورای اسلامی در تاریخ 13 شهریور سال 1379 بعد از تصویب قانون آیین دادرسی مدنی به موجب ماده‌واحده در مقام استفسار تصویب کرده که بقاع مذکور مشمول برخورداری از معافیت از پرداخت هزینه‌های دادرسی تبصره ذیل ماده 9 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه مصوب سال 1363 است. حال با این اوصاف آیا می‌توان گفت مجلس شورای اسلامی در زمان بعد از تصویب قانون آیین دادرسی مدنی مجدداً قانون منسوخ قبلی ذیل ماده 9 قانون یادشده را احیا کرده یا اینکه با منسوخ شدن تبصره ذیل ماده 9 قانون یادشده موضوع استفساریه هم منتفی است یا اینکه آنچه به موجب استفساریه مورد پذیرش قرار گرفته، همان بقاع متبرکه حضرت عبدالعظیم (ع) و حضرت معصومه (ع) و موقوفات آنها است که این قسمت احیا شده و قابل تسری به سایر موارد در تبصره ذیل ماده 9 قانون یادشده که قبلاً منسوخ شد، نیست؟

با توجه به اینکه تبصره ماده 9 قانون تشکیلات و اختیارات سازمان حج و اوقاف و امور خیریه قانون خاص است، با تصویب مقررات قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب سال 1379 که قانون عام است، نسخ نشده و به قوت خود باقی است و قانون استفساریه راجع به بقعه متبرکه حضرت رضا (ع) و حضرت معصومه (س) نیز مؤید این معنا است لذا سازمان حج و اوقاف و امور خیریه نیز تنها در موارد مذکور در قانون فوق‌الذکر از پرداخت هزینه دادرسی معاف است.