مهمترین جرایم ارتکابی توسط پزشکان

پزشکی یکی از مهمترین حرفه‌ها در ایران محسوب می‌شود و پزشکان از مورد اعتمادترین افراد جامعه به حساب می‌آیند. در این میان افرادی هستند که بدون توجه به جایگاه رفیع پزشکی و سوگندی که یاد کرده‌اند رفتار کرده و با سوءاستفاده از موقعیت خود در مسیر درستی گام بر نمی‌دارند.

به طور مثال در برهه‌ای از زمان، عمل‌های زیبایی و در راس آن جراجی بینی بسیار رونق گرفت و افرادی بدون داشتن تخصص اقدام به انجام عمل جراحی زیبایی بینی می‌کردند که در این میان، صدمات جبران‌ناپذیر بسیاری، به اشخاص وارد شد.

از آنجایی که شغل پزشکی دارای حساسیت‌های فراوانی است، قانونگذار در بیشتر موارد سعی کرده است نسبت به موضوع جرایم پزشکی ورود کند.

در این مطلب تلاش شده است مهمترین عناوین جرایم پزشکی که بیشترین شکایت را از سوی مردم در پی دارد، ذکر شود.

 سقط جنین

به گزارش گروه وکلای رسمی، سقط جنین یکی از بیشترین جرایم پزشکان است. سقط جنین از جمله جرایم عمومی محسوب می‌شود و دادستان می‌تواند حتی بدون وجود شاکی خصوصی اعلام جرم کند.

سقط جنین هرچند پس از ولوج روح باشد، موجب قصاص نیست ولی موجبات پرداخت دیه را به همراه دارد و مرتکب جرم سقط جنین علاوه بر پرداخت دیه به مجازات تعزیری نیز محکوم می‌شود. مستند به ماده 623 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375، «هرکس به واسطه دادن ادویه یا وسایل دیگری موجب سقط جنین زن شود به 6 ماه تا یک سال حبس محکوم می‌شود و اگر عالماً و عامداً زن حامله‌ای را دلالت به استعمال ادویه یا وسایل دیگری کند و جنین وی سقط شود، به حبس از 3 ماه تا 6 ماه محکوم خواهد شد مگر اینکه ثابت شود این اقدام برای حفظ حیات مادر است و در هر مورد حکم به پرداخت دیه مطابق مقررات خواهد بود.»

حال اگر جنین زنده متولد شود و امکان ادامه حیات داشته باشد و جنایت قبل از تولد، منجر به نقص یا مرگ او پس از تولد شود یا اینکه نقص بعد از تولد باقی بماند قصاص ثابت است مستند به ماده 622 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375، «هرکس عالماً و عامداً به واسطه ضرب یا اذیت و آزار زن حامله موجب سقط جنین شود علاوه بر پرداخت دیه یا قصاص حسب مورد به حبس از 1 تا 3 سال محکوم می‌شود.»

همچنین سقط جنین در خصوص افرادی که وسایل سقط جنین را نیز فراهم می‌آورند مصداق دارد. مستند به ماده 624 این قانون، «هرگاه طبیب یا داروفروش و اشخاصی که به عنوان طبابت، مامایی، جراحی یا داروفروشی اقدام می‌کنند وسایل سقط جنین را فراهم سازند یا مباشرت به سقط جنین کنند، به حبس از 2 تا 5 سال و پرداخت دیه محکوم می‌شوند.»  اگر سقط جنین در یکی از ماه‌‌های حرام صورت پذیرد و پیدایش روح نیز شده باشد شامل تغلیظ دیه نیز می‌شود. ماه‌های حرام عبارت از محرم، رجب، ذی‌قعده و ذیحجه است.

 صدور گواهی خلاف واقع پزشکی

مستند به ماده 529 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375، «هرگاه طبیب تصدیق‌نامه برخلاف واقع درباره شخصی برای معافیت از خدمت در ادارات رسمی یا نظام وظیفه یا برای تقدیم به مراجع قضایی بدهد به حبس از 6 ماه تا 2 سال یا به 3 تا 12 میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود و هرگاه تصدیق‌نامه مزبور به واسطه اخذ مال یا وجهی انجام گرفته باشد علاوه بر استرداد و ضبط آن به عنوان جریمه به مجازات مقرر برای رشوه‌گیرنده نیز محکوم می‌شود.»

به طور مثال در برخی از موارد پزشکان برخلاف واقع اقدام به صدور گواهی پزشکی خلاف واقع نسبت به فردی که قصد فرار از خدمت دارد، انجام می‌دهند.

 خودداری از کمک به مصدومین و افراد در معرض خطر جانی

در بسیاری از موارد ممکن است بیمار به دلیل مسایل مالی پذیرش نشود یا حتی در برخی موارد بیمارستان‌ها برای بستری بیمار مطالبه مبلغی علی‌الحساب می‌کنند که این موارد جرم محسوب می‌شود.

با عنایت به قانون مجازات خودداری از کمک به مصدومین و رفع مخاطرات جانی، خودداری از کمک به شخص یا اشخاص مورد نیاز حبس تا یک سال یا جزای نقدی 10 هزار ریال تا 50 هزار ریال و برای پزشکان حبس از 3 ماه تا 2 سال یا جزای نقدی 10 هزار ریال تا 100 هزار ریال در پی دارد.

چنانچه مسئولان مراکز درمانی اعم از دولتی یا خصوصی از پذیرفتن شخص آسیب‌دیده و اقدام به درمان او یا کمک‌های اولیه یا عدم پذیرش بیمار به هر نحو امتناع کنند، به حداکثر مجازات یعنی 2 سال و 100 هزار ریال محکوم می‌شوند.

 جعل عنوان از سوی پزشک

در مواردی پزشک عمومی خود را متخصص در امری جلوه می‌دهد یا در کارت ویزیت وی قید تخصص آمده است که این موضوع علیرغم آنکه تخلف است، می‌توان به عنوان جعل عنوان در دادسرای عمومی و انقلاب، در این خصوص طرح شکایت کرد.

 عدم حضور مسئول فنی در داروخانه

مطابق ماده 15 قانون تعزیرات حکومتی امور بهداشتی و درمانی، عرضه و فروش دارو باید با حضور مسئول فنی انجام گیرد و تخلف از آن می‌تواند موجب تعطیلی داروخانه شود.

جالب است بدانید پس از دریافت دارو حق شما خواهد بود که از مسئول فنی داروخانه در خصوص نحوه استفاده دارو مشورت بگیرید.

 افشای اسرار پزشکی

در خصوص عدم رازداری پزشک می‌توان در دادسرای عمومی شکایت کیفری مطرح کرد و این موضوع صراحتاً در ماده 648 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375، بدین شرح آمده است: «اطبا، ماماها، داروفروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار می‌شوند هرگاه غیر از موارد قانونی اسرار مردم را فاش کنند به 3 ماه و یک روز حبس یا به یک میلیون و 500 هزار تا 6 میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شوند.

 ارتکاب عمدی قتل و صدمات بدنی در جریان اعمال پزشکی

چنانچه پزشک یا جراح در حین معالجه و درمان یا سایر امور پزشکی عمداً عمل مثبت مادی را انجام دهد که منجر به مرگ بیمار شود، مرتکب قتل عمدی شده است. بیشتر فوت‌ها در جراحی زیبایی به علت حساسیت‌های مواد بیهوشی است. چرا که هر چند ماده بیهوشی توپان، چندین سال است در آمریکا و اروپا از رده خارج شده‌اند ولی همچنان در جراحی‌های زیبایی کشور علیرغم منع وزارت بهداشت مورد استفاده قرار می‌گیرد. چنانچه بیمار در اثر عارضه این دارو فوت کند جرم قتل عمدی تحقق می‌یابد.

 سهل‌انگاری در انجام وظیفه و عدم رعایت موازین علمی، شرعی و قانونی

اقدامات درمانی که به وسیله پزشک یا جراح صورت می‌گیرد، باید با صلاحیت، مهارت علمی و عملی همراه باشد.

با همین توصیف به طور مثال پزشکانی که به عنوان جراح پلاستیک اقدام به عمل جراحی می‌کنند، باید علرغم کسب درجه دکتری در پزشکی عمومی و گذراندن جراحی عمومی «4- 5 سال» مجوز ورود به فوق تخصص جراحی پلاستیک را دریافت ‌کنند.

مستند به بند ث ماده 29 آیین‌نامه رسیدگی به تخلفات پزشکی، جراح یا پزشک عمومی که اقدام به جراحی زیبایی کند 6 ماه تا یک سال از فعالیت پزشکی محروم و در صورت ادامه پروانه پزشکی وی ابطال می‌شود.

معمولاً در عمل زیبایی بینی با این موضوع بسیار برخورد می‌شود که پزشکان در این راستا برائت‌نامه اخذ می‌کنند. با این باور که نسبت به موضوع گره‌گشا خواهد بود؛ فارغ از اینکه دادسرا بدون توجه به برائت اخذشده که فاقد اعتبار محسوب می‌شود، رسیدگی می‌کند.

حال چنانچه اقدامات پزشک منجر به تلف جان یا نقص عضو یا منجر به هرگونه خسارت مالی شود، ضامن دیه خواهد بود.