نظریه مشورتی

اگر امکان دسترسی به نمونه امضائات مسلم‌الصدور به هیچ نحو به جز از طریق خواهان وجود نداشته باشد، آیا می‌‌توان خوانده را جهت ارائه نمونه امضائات مسلم‌الصدور اخطار کرد؟ اگر خوانده حضور نیافت یا حضور یافت و صراحتاً اعلام داشت حاضر نیست نمونه امضائات را ارایه کند، آیا این امر قرینه بر صحت سند موردا نکار یا تردید است یا خیر؟

با توجه به اینکه بار اثبات و ارایه دلیل به عهده مدعی است، وی باید نمونه امضائات مسلم‌الصدور خوانده را جهت رسیدگی به اصالت سند به دادگاه ارائه کند اما دادگاه مطابق ماده 199 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی می‌تواند جهت کشـف حقیقت، هرگونه تحقیقی را که لازم باشد، رأساً انجام دهد؛ از جمله اینکه در صورت عدم دسترسی به امضائات مسلم‌الصدور خوانده به وی اخطار کند که نمونه امضائات مذکور را ارایه کند. اما اگر وی از ارایه آن خودداری کند، صرف خودداری، قرینه بر صحت ادعای خواهان نیست. اما اگر به رغم اقرار به اینکه اسناد مسلم‌الصدور را در اختیار دارد، از ارایه آن خودداری می‌کند، با توجه به ملاک ماده 209 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی مصوب سال 1379، دادگاه می‌تواند آن را از جمله قرائن مثبته تلقی کند.

آیا با توجه به مفاد مواد 61 و 63 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی ایراد به تقویم خواسته در شورای حل اختلاف تا نخستین جلسه با توجه به عدم تأثیر آن در مراحل بعدی قابل رسیدگی است؟

شورای حل اختلاف مرجعی استثنایی و خارج از دادگستری است بنابراین صرف نظر از آنکه دادخواست و شرایط شکلی آن و تقویم خواسته به مفهومی که در مورد دادگاه‌ها مطرح است در شوراهای موصوف قابل انطباق نیست، شورا برای رسیدگی به دعاوی دارای ارزش واقعی بیش از حدنصاب‌های مقرر صالح نیست. لذا هرگاه دلیل موجهی وجود داشته باشد که ارزش واقعی خواسته (دعوی) بیش از ارزش مورد ادعای طرفین یا یکی از آن دو باشد، بر اساس مقررات مربوط به صلاحیت ذاتی که اعمال آن نیازمند ایراد و اعتراض طرفین نیـست، در این صورت قاضی شورای حل اختلاف قانوناً نمی‌تواند به موضوع رسیدگی کند.