رای وحدت رویه شماره 313 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

رأی  وحدت رویه شماره 313 مورخ 1398/3/7 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

تاریخ دادنامه: 7/3/1398       شماره دادنامه: 313           شماره پرونده: 98/516

مرجع رسیدگی: هیأت‌ عمومی دیوان عدالت اداری.

اعلام کننده تعارض: آقای سعید سلطانی آذر به وکالت از آقای حسین هاشمی شرف آبادسفلی

موضوع: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش کار: آقای سعید سلطانی آذر به وکالت از آقای حسین هاشمی شرف آبادسفلی به موجب دادخواستی اعلام کرده است که:

ریاست محترم هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام و عرض تهیت

احتراماً با تقدیم وکالت از آقای حسین هاشمی شرف آبادسفلی به استحضار می‌رساند: آقایان قهرمان و حسین هر دو هاشمی شرف آبادسفلی به موجب تعهد نامه رسمی شماره 70878 ـ 7/12/1386 در مقابل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد (به عنوان متعهدله) و به عنوان متقاضیان اجرای طرح زراعت متعهد گردیدند که هیچ گونه  دامی در اراضی مورد تقاضای نگهداری ننموده و تمامی پروانه‌های چرای دام خود را نیز ابطال نمایند  و به دنبال این تعهدنامه کمیته فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان به موجب مصوبه مورخ 6/4/1387 (بند 22 مصوبه) واگذاری اراضی مورد تقاضای آقایان قهرمان و حسین هاشمی را مصوب نموده و مراتب طی نامه شماره 79/10660 ـ 16/4/1387 به ریاست شورای عالی جنگل مراتع و آبخیزداری سازمان اعلام گردیده است.

آقایان قهرمان و حسین هاشمی به علت عدم اجرای مصوبات فوق الذکر و علیرغم ابطال چرای دام ناگزیر از طرح دعوا در دیوان عدالت اداری با موضوع الزام طرف شکایت به اجرای مصوبات و صدور پروانه زراعت گردیده که پرونده مشارالیهم هر دو به شعبه 7 بدوی دیوان عدالت اداری با شماره بایگانی‌های 912748 و 912758 ارجاع و نسبت به هر دو موفق به اخذ رأی ورود شکایت هر دو نفر از شعبه شده و با اعتراض خوانده (اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد) به شعبه 3 (7 سابق) تجدیدنظر دیوان عدالت اداری ارجاع و شعبه مذکور علیرغم اینکه خواسته هر دو نفر در خصوص اجرای مصوبات یک کمیته و یک تقاضا و به موجب تعهدات داده شده ضمن یک تعهدنامه و دارای حقوق کاملاً یکسان بوده اند که حتی اراضی مورد تقاضا چسبیده به هم بوده اند، آراء متعارض با یکدیگر صادر کرده و ابتدائاً رأی صادره بدوی به نفع آقای حسین هاشمی را نقض نموده و سپس رأی بدوی آقای قهرمان هاشمی را عیناً تأیید می‌نماید. لذا با عنایت به مطالب معنونه و صلاحیت هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نسبت به رسیدگی آراء متعارض صادره تقاضای رسیدگی وفق فصل رسیدگی در هیأت عمومی و نقض دادنامه صادره به شماره صادره از شعبه 3 (7 سابق) اداری به شماره 9409970955700427ـ 30/1/1394 را دارد.

گردش کار پرونده‌ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعبه 7 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9109980958000226 با موضوع دادخواست آقای حسین هاشمی شرف آباد با وکالت آقای سیدعلی محمدخادمی به طرفیت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد و به خواسته الزام به اجرای تبصره 22 کمیته فنی مورخ 6/4/1387 مبنی بر اظهارنظر و پاسخ به مدیریت امور اراضی استان جهت واگذاری 7/31 هکتار اراضی به موجب دادنامه شماره 9309970900701163ـ 11/5/1393 به شرح زیر رأی صادر کرده است:

نظر به اینکه شاکی به تعهدات خویش راجع به حذف دام اقدام و تقاضای ایشان در کمیته فنی نیز مطرح که مورد تصویب واقع شده لذا صرف مشاعی بودن مراتع مزبور و یا اعتراض بدون دلیل اشخاصی موجبات تضییع حق شاکی را فراهم نساخته بلکه بر اساس ممیزی صورت گرفته در سنوات گذشته شاکی ذیحق در مراتع مد نظر بوده که این مطلب نیز واقع شده بنابراین در اجرای مواد 11 و 63 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و بند 2 ماده 47 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت حکم به ورود شکایت مشارالیه صادر و اعلام می‌شود. این رأی ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر می‌باشد.

در اثر تجدیدنظرخواهی از رأی مذکور، شعبه 7 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 9409970955700427ـ30/1/1394 با استدلال زیر چنین رأیی صادر کرده است:

نظر به اینکه مراتع برای چرای دام بوده و متعلق به دولت است و واگذاری آن به اشخاص بر اساس ضوابط و مقرراتی است که در این زمینه تهیه و تنظیم نشده است و باید افرادی که در منطقه‌ای از مراتع با همدیگر مشغول به دامداری بوده و در صورت خروج بخشی از وضعیت مرتع به امر کشاورزی باید سایر مرتع داران نیز با این امر موافقت داشته باشند و الا تغییر در بخش کوچک مشکلات زیادی را برای سایر به وجود خواهد آورد و از این حیث تجدیدنظرخواهی وارد تشخیص و به استناد ماده 71 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری ضمن نقض رأی بدوی حکم به رد شکایت صادر و اعلام می‌گردد. رأی صادره قطعی است.

ب: شعبه 7 بدوی دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 9109980958000155 با موضوع دادخواست آقای قهرمان هاشمی با وکالت آقای سیدعلی محمدخادمی به طرفیت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کهگیلویه و بویراحمد و به خواسته الزام به اجرای تبصره 22 کمیته فنی مورخ 6/4/1387 مبنی بر اظهار نظر و پاسخ به مدیریت امور اراضی استان جهت واگذاری 1258/37 هکتار اراضی به موجب دادنامه شماره 9309970900701162ـ 11/5/1393 به شرح زیر رأی صادر کرده است:

نظر به اینکه شاکی به تعهدات خویش راجع به حذف دام اقدام و تقاضای ایشان در کمیته فنی نیز مطرح مورد تصویب واقع شده لذا صرف مشاعی بودن مراتع مزبور و یا اعتراض بدون دلیل افرادی موجبات تضییع حق شاکی را فراهم نساخته بلکه بر اساس ممیزی صورت گرفته در سنوات گذشته شاکی ذیحق در مراتع مد نظر بوده که این مطلب نیز مورد تأیید اداره طرف شکایت نیز واقع شده بنابراین در اجرای مواد 11 و 63 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری و بند 2 ماده 47 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت حکم به ورود شکایت مشارالیه صـادر و اعلام می‌شود. ایـن رأی ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل اعتراض در شعب تجدیدنظر می‌باشد.

رأی مذکور به موجب رأی شماره 9409970955700971ـ 13/4/1394 شعبه 7 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری تأیید شده است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ 3/7/1398 با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی هیأت عمومی

اولاً: تعارض در آراء محرز است.

ثانیاً: از آنجایی کـه مطابق تبصره 2 مـاده 4 دستـورالعمل ضـوابط واگـذاری اراضی منابـع ملـی و دولتی برای طرحهای کشاورزی تولیدی و غیرکشاورزی مصوب 21/1/1385 وزارت کشاورزی، پروانه چرا (پروانه بهره برداری مراتع) به استناد تبصره 1 ماده 47 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت مصوب سال 1380 مدرک معارض محسوب شده و واگذاری اراضی محدوده پروانه بهره برداری با رعایت حقوق دارندگان ذیحق پروانه چرا خواهد بود و همچنین بر اساس ماده 1 آیین‌نامه اجرایی تبصره 1 بند 5 الحاقی ماده 84 قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین، واگذاری اراضی محدوده پروانه بهره برداری با رعایت حقوق دارندگان پروانه بهره برداری بر اساس این آیین‌نامه مقرر شده است و در آیین‌نامه اجرایی مزبور صرفاً در بند ج ماده 2 آن حقوق انتفاع بهره برداران صاحب پروانه را به واسطه صدور مجوز برای تعلیف دام آنها در مرتع دانسته است، بنابراین در موضوع خواسته خواهانها مبنی بر اجرای بند 22 کمیته فنی مورخ 6/4/1387 که بدون رعایت حقوق انتفاع صاحبان پروانه مرتع مشاع تصویب شده رأی به رد شکایت شعبه سوم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به شماره دادنامه 9409970955700427ـ 30/1/1394 صحیح و موافق مقررات تشخیص شد. این رأی به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم‌الاتباع است.

 رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

 معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی