رای شماره 836 هیات عمومی دیوان عدالت

رأی شماره ٨٣6 ھیأت عمومی دیوان عدالت با موضوع: ابطال دستور یازدھم مورخ ١٣٩٢/5/5 از صورتجلسھ پانزدھمین نشست عادی دوره چھارم ھیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف

١6/5/١٣٩٨ ٩٧٠٣١٢4شماره

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران

یک نسخـه از رأی ھیـأت عمـومی دیـوان عـدالت اداری بـه شمـاره دادنـامـه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠5٨١٠٨٣6 مورخ ١٣٩٨/5/١ با موضوع: «ابطال دستور یازدھم مورخ ١٣٩٢/5/5 از صورتجلسه پانزدھمین نشست عادی دوره چھارم ھیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین

تاریخ دادنامه: ١٣٩٨/5/١ شماره دادنامه: ٨٣6 شماره پرونده: ٣١٢4/٩٧

مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: سازمان بازرسی کل کشور

موضوع شکایت و خواسته: ابطال دستور یازدھم مورخ ١٣٩٢/5/5 از صورتجلسه پانزدھمین نشست عادی دوره چھارم ھیأت امنای

دانشگاه صنعتی شریف

گردش کار: سرپرست معاونت حقوقی و نظارت ھمگانی سازمان بازرسی کل کشور به موجب شکایت نامه شماره ١٧4٣4٣ ـ ١٣٩٧/٨/6 اعلام کرده است که:

«حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای بھرامی

رئیس محترم دیوان عدالت اداری

سلام علیکم

احتراماً به استحضار می رساند: مصوبات ھیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف از جھت انطباق با قانون در این سازمان مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه به شرح ذیل به استحضار می رسد: ھیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف به موجب دستور یازدھم مصوبه مورخ ١٣٩٢/5/5 مصوب کرده است:

«الف ـ به استناد بند ب ماده ٢٠ قانون برنامه پنجم توسعه ... فرزندان اعضاء ھیأت علمی ... با نظر روسای موسسات عضو ھیأت امنا از ٣٠ تا 6٠ درصد تسھیلات تخفیف شھریه (ثابت و متغیر) بھره مند می گردند.

ب ـ به استناد بند ب ماده ٢٠ قانون برنامه پنجم توسعه مقرر گردید فرزندان اعضاء ھیأت علمی موسسات عضو ھیأت امنا که در  مقاطع کاردانی و کارشناسی و کارشناسی ارشد دوره ھای نوبت دوم پذیرفته می شوند یا به موسسات عضو ھیأت امنا منتقل و در دوره ھای مذکور مشغول به تحصیل می گردند با نظر روسای موسسات عضو ھیأت امنا از ٣٠ تا 6٠ درصد تسھیلات تخفیف شھریه (ثابت و متغیر) بھره مند می گردند».

مصوبه مذکور به دلایل ذیل مغایر با قانون و خارج از حدود اختیارات ھیأت امنا دانشگاه صنعتی شریف می باشد:

اولاً: در ماده ٧ قانون تشکیل ھیأتھای امنا اختیاری مبنی بر اعطای تخفیف به فرزندان اعضای ھیأت علمی به ھیأت امنا منظور نشده است.

ثانیاً: فرزندان اعضاء ھیأت علمی موسسات عضو ھیأت امنا ھیچ رجحانی بر دیگران ندارند و بھره مندی آنان از ٣٠ تا 6٠ درصد تسھیلات تخفیف شھریه (ثابت و متغیر) نوعی تبعیض است، در حالی که به استناد بند ٩ اصل سوم قانون اساسی، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای ھمه، در تمام زمینه ھای مادی و معنوی از جمله وظایف دولت جمھوری اسلامی ایران عنوان شده است.

ثالثاً: در موارد مشابه ھیأت عمومی دیوان به موجب دادنامه شماره ٧١4 ـ ١٣٩١/١٠/١١ مصوبات ھیأت امنای دانشگاه ھای شریف، تھران و امیرکبیر را در این خصوص ابطال کرده است.

از این رو ابطال دستور یازدھم مصوبه مورخ ١٣٩٢/5/5 ھیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف و صدور دستور موقت در عدم اجرای آن مورد تقاضا می باشد. موجب امتنان است از نتیجه تصمیم متخذه این سازمان را مطلع نمایند.»

متن صورتجلسه در قسمت مورد اعتراض به قرار زیر است:

«دستور یازدھم ـ بھره مندی فرزندان اعضای ھیأت علمی و فرزندان اعضای غیر ھیأت علمی موسسات عضو ھیأت امنا از تخفیف شھریه مصوبه: الف ـ به استناد بند «ب» ماده ٢٠ قانون برنامه پنجم توسعه و در اجرای بخشنامه شماره ١٣٨٩/١5/٧٠6١٧ ـ ١٣٨٩/١٠/١4 مرکز ھیأتھای امنا و ھیأتھای ممیزه مقرر گردید فرزندان اعضای ھیأت علمی رسمی قطعی، رسمی آزمایشی و ھمچنین اعضای ھیأت علمی پیمانی (دارای شرایط مندرج در تبصره ٢ اصلاحی بند ١ـ6 دستورالعمل اجرایی بخشنامه ایجاد تسھیلات برای فرزندان اعضای ھیأت علمی مصوب ١٣٨٨ مصوب شھریور ١٣٨٩ به شماره ١5٠١٣/و ـ ١٣٨٩/6/٩ وزرای علوم، تحقیقات و فناوری و بھداشت، درمان و آموزش پزشکی) که در مقاطع کاردانی و کارشناسی و کارشناسی ارشد دوره ھای نوبت دوم (شبانه) موسسات عضو ھیأت امنا (به استثنای دانشجویان پردیسھا) پذیرفته می شوند و یا بر اساس بخشنامه فوق الذکر به موسسات عضو ھیأت امنا (به استثنای دانشجویان پردیسھا) منتقل و در دوره ھای مذکور مشغول به تحصیل می گردند. با نظر روسای موسسات عضو ھیأت امنا از ٣٠ تا 6٠ درصد تسھیلات تخفیف شھریه (ثابت و متغیر) بھره مند گردند.

ب ـ به استناد بند «ب» ماده «٢٠ «قانون برنامه پنجم توسعه، مقرر گردید فرزندان اعضای غیر ھیأت علمی موسسات عضو ھیأت امنا  که در مقاطع کاردانی و ارشناسی و کارشناسی ارشد دوره ھای نوبت دوم (شبانه) موسسات عضو ھیأت امنا (به استثنای دانشجویان پردیسھا) پذیرفته می شوند و یا به موسسات عضو ھیأت امنا (به استثنای دانشجویان پردیسھا) منتقل و در دوره ھای مذکور مشغول به تحصیل می گردند. با نظر روسای محترم موسسات عضو ھیأت امنا از ٣٠ تا 6٠ درصد تسھیلات تخفیف شھریه (ثابت و متغیر) بھره مند گردند.»

در پاسخ به شکایت مذکور، معاون اداری و مالی دانشگاه صنعتی شریف به موجب لایحه شماره ٩٧/١٠١/١444٧٨ ـ ١٣٩٧/١٢/5 توضیح داده است که:

«ریاست محترم ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

با سلام

احتراماً در خصوص کلاسه پرونده ٩٧٠٣١٢4 موضوع دادخواست سازمان بازرسی کل کشور به طرفیت دانشگاه صنعتی شریف مطالب استدلالات و استنادات ذیل در پاسخ به شکایت آن سازمان در فرجه قانونی به استحضار می رسد:

١ـ چنانچه ملاحظه می شود، سازمان بازرسی کل کشور در بند یک شکواییه خود مقرر داشته است که در قانون تشکیل ھیأتھای امنا اختیاری مبنی بر اعطای تخفیف به فرزندان اعضای ھیأت علمی، منظور نشده است. در پاسخ به این بخش از شکواییه سازمان باید معروض داشت، اولاً: چنانچه از پیوست شکواییه سازمان برمی آید سازمان بازرسی مستندات قانونی قبلی راجع به وظایف ھیأت امنا را مبنای تشخیص قرار دادند. حال آن که وظایف ھیأت امنای دانشگاه ھا مورد اصلاح قرار گرفته و اختیارات وسیعی به این نھاد اعطا شده است. ثانیاً: مطابق ماده ١ قانون احکام دائمی برنامه ھای توسعه کشور، دانشگاه ھا به طور کلی معاف از رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه ھای دولتی شده اند که در نظر گرفتن تسھیلات تخفیف شھریه نیز جزء ھمین مقررات است. ثالثاً: روح حاکم بر ماده ١ قانون فوق اعطای اختیار به ھیأت امنا بوده است، بنابراین وقتی دانشگاه می تواند به استناد این اختیار خود  ا از قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاه ھای دولتی معاف سازد و حتی از قوانین نظیر قانون محاسبات عمومی کشور معاف باشد به طریق اولی می تواند مواردی نظیر تخفیف شھریه که در درجه ای پایین تر از مقررات آمره می باشد مصوب نماید.

٢ـ مطابق ماده ١٠ قانون اھداف، وظایف و تشکیلات وزارت علوم، دانشگاه ھا و موسسات تحقیقاتی دارای شخصیت حقوقی مستقل  بوده و برابر مصوبات ھیأت امنا اداره می شود. این ماده به روشنی بیان می کند که سیاست قانونگذار بر اعطای اختیار به دانشگاه ھا جھت حسن اداره امور خود بوده است.

٣ـ مطابق آیین نامه مالی و معاملاتی دانشگاه صنعتی شریف مصوب ١٣٩6 که به تصویب ھیأت وزیران رسیده شھریه ھای دریافتی از دانشجویان جزء درآمدھای اختصاصی دانشگاه می باشد و مطابـق ھمین آیین نامه تصمیم گیری در ارتباط با نحوه وصول درآمدھای اختصاصی از اختیارات ھیأت امنا می باشد.

4ـ ابطال مصوبات امری استثنایی است که باید با نگاه مضیق به آن نگریست بنابراین در مواقع تردید در قبال ابطال بودن یا نبودن یک مصوبه مطابق اصول حقوقی اصل بر بقا و استصحاب اعتبار مصوبه و غیر قابل ابطال بودن آن است. علیھذا با عنایت به مستدلات و مستندات فوق، خواھشمند است ضمن رد شکواییه سازمان شاکی رأی مقتضی بر ابقاء مصوبه ھیأت امنا دانشگاه صنعتی شریف صادر فرمایند.»

ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٨/5/١ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی

نظر به اینکه مطابق بند ٩ اصل سوم قانون اساسی، رفع تبعیضات ناروا و ایجاد امکانات عادلانه برای ھمه در تمام زمینه ھای مادی و معنوی از وظایف دولت جمھوری اسلامی ایران است و ھیأت امنای دانشگاه صنعتی شریف بدون رعایت مفاد این اصل، برای فرزندان پرسنل این دانشگاه، امتیاز قائل شده و شھریه آنان را برخوردار از تخفیف ٣٠ تا 6٠ درصد مصوب کرده است مصداق تبعیض ناروا است و با قانون مغایرت دارد. لذا با توجه به مراتب و مدلول رأی شماره ١٧٨6 ـ ١٣٩٧/٩/6 ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری و مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ دستور یازدھم مصوبه مورخ ١٣٩٢/5/5 دانشگاه صنعتی شریف ابطال می شود. 

رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری
 معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی