رای شماره 881 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

رأی شماره ٨٨١ ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع: ابطال بخشنامھ شماره ٣٠/6٠5٢ ـ ٣٠٩/٣ مورخ ١٣٩5/٢/١١ معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شھید و امور ایثارگران استان اصفھان

١6/5/١٣٩٨ ٩6٠١٢٠٨شماره

بسمه تعالی

جناب آقای اکبرپور

رئیس ھیأت مدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمھوری اسلامی ایران

یک نسخـه از رأی ھیـأت عمـومی دیـوان عـدالت اداری بـه شمـاره دادنـامـه ٩٨٠٩٩٧٠٩٠5٨١٠٨٨١ مورخ ١٣٩٨/5/١ با موضوع: «ابطال بخشنامه شماره ٣٠/6٠5٢ ـ ٣٠٩/٣ مورخ ١٣٩5/٢/١١ معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شھید و امور ایثارگران استان اصفھان» جھت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال می گردد.

مدیرکل ھیأت عمومی و ھیأتھای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ مھدی دربین

تاریخ دادنامه: ١٣٩٨/5/١ شماره دادنامه: ٨٨١ شماره پرونده: ١٢٠٨/٩6

مرجع رسیدگی: ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقایان امین خسروی و محسن اسرافیلیان

موضوع شکایت و خواسته: ابطال بخشنامه شماره ٣٠/6٠5٢ ـ ٣٠٩/٣ مورخ ١٣٩5/٢/١١ معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شھید و امور ایثارگران استان اصفھان

گردش کار: شاکیان به موجب دادخواستی ابطال بخشنامه شماره ٣٠/6٠5٢ ـ ٣٠٩/٣ مورخ ١٣٩5/٢/١١ معاون تعاون و اموراجتماعی بنیاد شھید و امور ایثارگران استان اصفھان را خواستار شده و در جھت تبیین خواسته اعلام کرده اند که:

«احتراماً به عرض می رساند اینجانبان امین خسروی و محسن اسرافیلیان ھر دو از جامعه شاھد و ایثارگر بوده و ھر دو فارغ التحصیل ازمقطع کارشناسی و مشغول به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد می باشیم. قوانین مربوطه برای جامعه شاھد و ایثارگر یک سھمیه ورود به دانشگاه و یک سھمیه اشتغال و استخدام برای افراد شاھد و ایثارگر در نظر گرفته است و در ھیچ کجای این قوانین (مصوب مجلس) تداخل و تضادی بین این دو سھمیه وجود ندارد چنانچه اگر کسی مشغول به تحصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی باشد می تواند ھمزمان با توجه به مدرک تحصیلی خود از سھمیه اشتغال و استخدام بھره مند گشته و این سھمیه برایش اعمال گردد. لیکن در خرداد ماه ١٣٩5 بخشنامه صادره از بنیاد شھید و امور ایثارگران به این مضمون که افرادی که مشغول به تحصیل می باشند و طبق تعریف این بخشنامه مشمول عنوان بیکار نیستند (چرا که طبق تعریف این بنیاد کسانی که مشغول به تحصیل ھستند عنوان فاقد شغل در سیستم سجایا برایشان ثبت گردیده و کسانی که مشغول به تحصیل نیستند عنوان بیکار و این تفکیک وتعریف در نھایت مضحکی و بی پایه و اساس بودن است) از سھمیه اشتغال و استخدام و به تبع آن از سایر تسھیلات مربوطه ھمچون وام اشتغال محروم گشته مادامی که به تحصیل مشغول ھستند. با توجه به اینکه شأن بخشنامه از لحاظ سلسله مراتب پایین تر ازقانون مصوب مجلس می باشد به خصوص اینکه قوه مجریه توان قانونگذاری ندارد و بایستی بخشنامه ھایی که صادر می گردد درراستای اجرای قوانین مصوب مربوطه باشد نه اینکه در مغایرت و تضاد با آن قوانین باشد چنانچه ملاحظه می فرمایید با توجه به این مغایرت بخشنامه شماره ٣٠٩/٣٠٣٠/6٠5٢ ـ [٣٠/6٠5٢ ـ ٣٠٩/٣ مورخ ١٣٩5/٢/١١ معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شھید و امورایثارگران استان اصفھان] با مواد ٢ و ٢١ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و بند چ ماده ٨٨ قانون برنامه ششم توسعه، طبق اصل ١٧٠ قانون اساسی جمھوری اسلامی ایران درخواست رسیدگی و ابطال این بخشنامه را داریم.

ضمناً با توجه به اینکه رسیدگی به این دعوا و صدور رأی در این باب مستلزم صرف زمان طولانی است و با توجه به برگزاری آزمونھای سرنوشت ساز استخدامی از جمله آزمون وکالت و مشاوران حقوق قوه قضاییه و غیره که زمان زیادی تا برگزاری آنھا باقی نمانده است و به احتمال زیاد تا آن زمان درباره این دعوا تصمیمی اتخاذ نگردیده است و با عنایت به اینکه اجرای این بخشنامه تا زمان صدور حکم منشاء خسارتھای غیرقابل جبران و از بین رفتن فرصتھای بسیار می شود لذا درخواست داریم تا روشن شدن مساله و اتخاذ
تصمیم عادلانه آن دیوان، دستور موقت توقف اجرای این بخشنامه را خواستاریم.»

متن بخشنامه مورد اعتراض به قرار زیر است:

«رئیس محترم بنیاد شھرستان....

 سلام علیکم

 احتراماً پس از حمد و ثنای خداوند متعال و درود و صلوات بر محمد و آل محمد (ص) ھمان طور که مستحضرید من بعد جذب و به کارگیری و استخدام ایثارگران در دستگاه ھای اجرایی و سایر مراکز و سازمانھا و نھادھای عمومی از طریق شرکت در آزمون انجام می پذیرد. نحوه و چگونگی برگزاری آزمون عمدتاً توسط سازمان سنجش آموزش کشور و با ھماھنگی بنیاد انجام خواھد پذیرفت و ھمان طور که در بخشنامه ھای قبلی ھم تاکید شده شرط بھره مندی ایثارگران واجد شرایط از سھمیه استخدامی حداقل ٢5 %بیکار بودن آنان در سیستم سجایا می باشد. ضمناً با اطلاع ثانوی ملاک و معیار تأیید بیکاری و اولویت بندی ایثارگران بر مبنای اطلاعات مندرج در سامانه ساجایا خواھد بود لذا مقتضی است دستور فرمایید سریعاً ضمن اطلاع رسانی به کلیه ایثارگران متقاضی شرکت در آزمونھای استخدامی آتی تاکید شود تا نسبت به تطابق وضعیت شغلی و تحصیلی خود با اطلاعات مندرج در سیستم سجایا و اصلاح آن از طریق بنیاد محل پرونده پیگیری و اقدام نمایند. ضمناً موارد ذیل پیگیری و مورد نظر قرار گیرد. الف) اداره کل اشتغال از تاریخ ١٣٩5/4/١ رأساً بر اساس اطلاعات مندرج در سیستم سجایا در خصوص تأیید بیکاری و تعیین اولویت استخدامی ایثارگران شرکت کننده در آزمونھا (اقدام خواھد نمود). ب) مسئولیت ھرگونه اشتباه در درج اطلاعات ایثارگر و یا عدم ثبت اطلاعات مورد نظر در سیستم سجایا و عواقب ناشی از آن به عھده آن اداره کل و ایثارگر می باشد. ج) مشمولین سھمیه حداقل ٢5 %مجاز به استفاده و بھره مندی از سھمیه 5 %سایر ایثارگران نبوده و بالعکس. د) به لحاظ محدودیت سھمیه استخدامی ویژه ایثارگران (سھمیه حداقل ٢5 (%به عزیزان ایثارگر متقاضی استخدام که واجد شرایط بھره مندی از سھمیه ایثارگری نمی باشند توصیه شود به منظور بھره مندی از مزایای تبصره ١ ماده ٢١ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و یا احیاناً استفاده از سھمیه استخدامی غیر ایثارگری (سھمیه استخدامی آزاد) در آزمون ذیربط شرکت نمایند. ـ معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شھید و امور ایثارگران استان اصفھان» در پاسخ به شکایت مذکور، مدیرکل امور حقوقی و معاضدت قضایی بنیاد شھید و امور ایثارگران به موجب لایحه شماره :که است داده توضیح ١٨/١/١٣٩٨ ـ ١٢6/٨5٠/54٠٧ «مدیرکل محترم ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

سلام علیکم

احتراماً در ارتباط با دادخواست تقدیمی آقایان امین خسروی و محسن اسرافیلیان به شماره پرونده ٩6٠٩٩٨٠٩٠٢6٠١٠٨٨ و بایگانی ١١/٢/١٣٩5 مورخ ٣/٣٠٩ ـ 6٠5٢/٣٠] ١١/٢/١٣٩5 ـ 6٠5٢/٣٠٣٠/٣٠٩ شماره بخشنامه ابطال موضوع با ٢٨/٩/١٣٩6 ـ ٩6/١٢٠٨
معاون تعاون و امور اجتماعی بنیاد شھید و امور ایثارگران استان اصفھان] اداره کل اشتغال و کارآفرینی بنیاد شھید و امور ایثارگران و ضمن اعلام این مطلب که بخشنامه مذکور خلاف ھیچ یک از قوانین جاری نبوده، نکات ذیل را به استحضار می رساند:

الف) به استناد تبصره ١) الحاقی ١٣٩٠/١١/١٨ (و بند (و) ماده 44 قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمھوری اسلامی ایران، بنیاد  شھید و امور ایثارگران موظف بوده که فرزندان شاھد و جانباز و آزاده را با اولویت فرزندان شاھد و سپس فرزندان جانبازان بر اساس درصد جانبازی و آزادگان بر اساس مدت اسارت مذکور در این بند معرفی نماید که با این وصف این نھاد معرفی کننده افراد واجدالشرایط  به دستگاه ھای اجرایی با توجه به اولویت ھای مقرر قانونی می باشد. بنابراین اقدام بنیاد شھید و امور ایثارگران در اولویت بندی جھت معرفی افراد به علت کثرت متقاضیان استخدام و محدودیت سھمیه ھای استخدامی کاملاً صحیح و بر مبنای قانون می باشد.

ب) شکات در حال حاضر مشغول به تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد بوده بنابراین در سیستم جامع اطلاع رسانی ایثارگران به عنوان شاغل به تحصیل ثبت شده و جزء ایثارگران بیکار و فاقد شغل محسوب نمی گردد.

ج) یکی از شرایط استخدام و معرفی ایثارگران جھت استفاده از سھمیه استخدامی در مراکز دولتی عدم اشتغال به تحصیل ایثارگران معرفی شده به آن دستگاه به دلیل نیاز به خدمت تمام وقت این افراد می باشد و چنانچه اشتغال به تحصیل آنان اثبات شود ضمن حذف از لیست پذیرفته شدگان توسط دستگاه دولتی متقاضی، استخدام آنھا کان لم یکن شده و یک سھمیه از سھمیه ھای استخدامی این نھاد حذف شده و از بین می رود.

لذا بخشنامه معترض عنه که در زمان حاکمیت قانون برنامه پنجم توسعه صادر شده است اولاً: جھت جلوگیری از ایجاد ضرر به سایر ایثارگران و ثانیاً: به دلیل کثرت افراد بیکار و متقاضی اشتغال و ثالثاً: به علت محدودیت سھمیه ھای استخدامی در مراکز دولتی تھیه و تنظیم شده بنابراین کاملاً بر مبنای قانون، عدالت، عقل و منطق صادر گردیده است. با عنایت به مراتب فوق رد دادخواست مطروحه و عدم ابطال بخشنامه شماره ٣٠٩/٣٠٣/6٠5٢ ـ ١٣٩5/٢/١١ اداره کل اشتغال و کارآفرینی بنیاد شھید و امور ایثارگران به دلیل عدم مغایرت با قوانین جاری مورد استدعاست.»

ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ١٣٩٨/5/١ با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.

رأی ھیأت عمومی

با توجه به اینکه اولاً: به موجب ماده ٢١ قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران، دستگاه ھای اجرایی مکلف شده اند حداقل ٢5 %از نیازھای استخدامی و تأمین نیروھای مورد نیاز خود را به خانواده ایثارگران اختصاص دھند و در زمان حاکمیت قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمھوری اسلامی ایران به استناد ماده واحده اصلاح بند (و) ماده 44 قانون برنامه پنجساله توسعه مصوب سال ١٣٩٠ مقرر شده بود: «کلیه دستگاه ھا مکلفند در چارچوب سھمیه استخدامی و جایگزینی نیروھای خروجی خود حداقل بیست و پنج درصد (٢5 (%نیازھای استخدامی خود را از میان جانبازان و آزادگان فاقد شغل و فرزندان و ھمسران شھداء و جانبازان بیست و پنج درصد (٢5 (%و بالاتر و فرزندان و ھمسران آزادگان بالای یک سال اسارت، معرفی شده از سوی بنیاد شھید و امور ایثارگران، تأمین و به استخدام آنان از محل مجوزھای مربوط و پستھای بدون متصدی اقدام نمایند».

ثانیاً: در تعریف شغل در بخشھای دولتی و عمومی، ماده ٧ قانون استخدام کشوری عنوان داشته «شغل» عبارت است از مجموع وظایف مرتبط، مستمر و مشخصی که از سوی سازمان امور اداری و استخدامی کشور به عنوان کار واحد شناخته شده باشد و در تبصره ٢ قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل مصوب سال ١٣٧٣ نیز مقرر شده منظور از «شغل» عبارت است از وظایف مستمر مربوط به پست ثابت سازمانی یا شغل یا پستی که به طور تمام وقت انجام می شود. با عنایت به مراتب فوق ھر چند شرط غیر شاغل بودن لازمه برخورداری از سھمیه ایثارگران می باشد، لیکن تحصیل کردن شغل محسوب نمی شود تا به صرف آن بتوان فرد ایثارگر را از امتیاز قانونی سھمیه استخدامی محروم نمود. بنابراین با توجه به مدافعات دستگاه طرف شکایت که به صراحت منظور از بیکار بودن در سیستم سجایا را از جمله عدم اشتغال به تحصیل عنوان کرده است، اطلاق مقرره مورد شکایت به علت مغایرت با قوانین فوق الذکر مستند به بند ١ ماده ١٢ و ماده ٨٨ قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ١٣٩٢ ابطال می شود.

 رئیس ھیأت عمومی دیوان عدالت اداری

 معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مرتضی علی اشراقی