نحوه استرداد دعوا

استرداد دعوا وقتی صورت می‌گیرد که دعوا به خوانده ابلاغ شده و وی در مقام تدارک دفاع برآمده و موضوع در جریان رسیدگی دادگاه قرار گرفته است.

استرداد دعوا به معنای پس گرفتن دعوا یا اعراض از آثار آن از طرف خواهان با شرایط مقرر در قانون است و گاه ممکن است خواهان به جهتی از دعوا اعراض کرده و ترک مخاصمه را تقاضا کند. استرداد دعوا وقتی صورت می‌گیرد که دعوا به خوانده ابلاغ شده، وی در مقام تدارک دفاع برآمده و موضوع در جریان رسیدگی دادگاه قرار گرفته است. بنابراین مرحله استرداد دعوا از تاریخ تقدیم دادخواست تا مرحله صدور حکم است. قانون دو نوع استرداد دعوا را پذیرفته که شامل استرداد دعوا قبل از اتمام دادرسی و استرداد دعوا بعد از انجام دادرسی و قبل از صدور رأی است.

 استرداد دعوا قبل از اتمام دادرسی

خواهان می‌تواند تا زمانی که دادرسی تمام نشده است، دعوای خود را مسترد کند. در این صورت دادگاه قرار رد دعوا را صادر می‌کند. در این نوع استرداد، خواهان از دعوای خود به کلی انصراف نمی‌دهد و بعداً دوباره می‌تواند دادخواست، تقدیم دادگاه کند.

 استرداد دعوا بعد از انجام دادرسی و قبل از صدور رأی

در این نوع استرداد تقریباً نتیجه دعوا معلوم است، خواهان امیدی به صدور رأی به نفع خود ندارد بلکه می‌داند که علیه او رأی صادر خواهد شد. دادگاه ختم دادرسی را اعلام کرده و خواهان در مقام آن است که از صدور رأی محکومیت خود به‌نحوی جلوگیری کند. بنابراین در مقام استرداد دعوا برمی‌آید. این استرداد دو صورت دارد:

 استرداد با رضایت خوانده

در این فرض چون با تراضی طرفین است، مسأله مطالبه خسارت مطرح نمی‌شود. گویا طرفین به هم مهلت می‌دهند که با مذاکره و سازش مثلاً موضوع را حل کنند و اگر ممکن نشد دوباره خواهان بتواند دعوا را طرح کند.خوانده احتمال می‌دهد که رأی علیه او باشد. با استرداد دعوا از طرف خواهان دادگاه قرار رد دعوا را صادر می‌کند و دعوا به حالت قبل از طرح درمی‌آید یعنی خواهان دوباره حق تقدیم دادخواست را دارد.

 استرداد کامل دعوی

خواهان برای جلوگیری از صدور رأی محکومیت خود تنها یک راه دارد و آن این است که از دعوای خود به کلی صرف نظر کند. بنابراین دادگاه قرار سقوط دعوا را صادر می‌کند. یعنی خواهان تحت هیچ عنوانی نمی‌تواند آن دعوا را دوباره مطرح کند.استرداد دعوا فقط از طرف خواهان مطرح می‌شود. همچنین در مرحله تجدیدنظر تنها استرداد دادخواست پیش‌بینی شده است. چون در این مرحله نیز مثل واخواهی، فرجام‌خواهی و اعاده دادرسی، استرداد دادخواست به منزله پایان دادن به دادرسی است.پس از صدور حکم، استرداد دعوا قابل پذیرش نیست. چون اگر چنین شود و استرداد پذیرفته شده و قرار رد دعوا صادر شود، خواهان دوباره می‌تواند دادخواست تقدیم کرده و دوباره وقت دادگاه را اشغال کند.استرداد می‌تواند ضمنی یا صریح بوده و نیز کتبی یا شفاهی باشد. پس از استرداد دعوا، تحقیق انجام شده دادرسی نیز منتفی می‌شود. با اقامه دوباره دعوا، ذی‌نفع باید اعمال مزبور را از نو انجام داده و هزینه صرف کند. اما اقرار در مورد پرونده اعتبار خود را از دست نمی‌دهد.بعد از صدور قرار رد دعوا، خوانده می‌تواند از دادگاه خسارت دادرسی را درخواست کند. مگر اینکه طرفین خلاف آن را توافق کرده باشند. اگر خواهان تا اولین جلسه دادرسی دادخواست خود را مسترد کند، این عمل استرداد دادخواست بوده و قرار ابطال دادخواست از طرف دادگاه صادر می‌شود.