همه ناهنجاری های جنینی به سقط درمانی منجر نمی شود

سرپرست واحد معاینات منطقه مرکزی پزشکی قانونی تهران گفت: همه ناهنجاری های جنینی موجب صدور مجوز سقط درمانی نمی شود و تنها ناهنجاری هایی که موجب حرج مادر باشد و این موضوع به تأیید سه پزشک متخصص و معتمد برسد، یکی از شروط صدور مجوز سقط درمانی خواهد بود.

به گزارش اداره کل روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پزشکی قانونی کشور، دکتر آمنه بیک محمدی در جمع خبرنگاران با اشاره به شرایط صدور مجوز سقط درمانی گفت: یکی از مهم ترین شروط صدور مجوز سقط درمانی در پزشکی قانونی سن بارداری است که بر اساس قانون باید قبل از چهار ماهگی (ولوج روح در جنین) و یا پیش از 19 هفتگی بر اساس سونوگرافی های معتبر دوره ای باشد.

وی افزود: در صورتی که مادر مهم ترین شرط که همان سن بارداری کمتر از 19 هفته است را داشته باشد، موارد دیگر یعنی وجود ناهنجاری در جنین که موجب حرج مادر شود و یا بیماری مادر که ادامه بارداری را برای او با خطر جانی توأم می سازد، مورد بررسی قرار می گیرد.

دکتر بیک محمدی خاطر نشان کرد: در صورتی که سن بارداری بالای 19 هفته باشد اگر جنین شدیدترین ناهنجاری ها و مادر بدترین بیماری ها را داشته باشد نمی توان برای فرد مجوز سقط صادر کرد اما توصیه ما آن است که اگر مادر بیماری خطرناکی دارد و سن بارداری او بالاتر از 19 هفته است، حتماً تحت کنترل پزشک متخصص زنان و پزشک متخصص بیماری خاص خود، دوران بارداریش را طی کند و پزشک معالج باید به محض مشاهده مورد اورژانسی اقدامات درمانی را برای حفظ جان مادر انجام دهد.

سرپرست واحد معاینات منطقه مرکزی پزشکی قانونی تهران اظهار داشت: بر اساس متون علمی جنین بعد از 20 هفتگی قابلیت ادامه حیات در خارج از رحم مادر را دارد بنابراین اگر پزشک در صورت بروز مشکل برای مادر جنین را خارج کرد باید شرایط لازم را نیز برای حفظ جنین فراهم کند که در چنین شرایطی به آن زایمان زودرس اطلاق می شود. در واقع قانون سقط درمانی که به واسطه آن مجوز سقط برای مادران دارای بیماری خطرناک با نظر موافق سه پزشک متخصص صادر می شود به دنبال آن است که قبل از قرار گرفتن مادر در شرایط بحرانی، زمینه سقط جنین را برای او فراهم کند.

وی با بیان اینکه در در بحث سقط درمانی عمده مشکل وجود جنین ناهنجار است ادامه داد: مادران اغلب از بیماری خطرناک خود مطلع هستند و در صورت لزوم برای دریافت مجوز سقط در سن 14 یا 15 هفتگی بارداری اقدام می کنند اما مشکل عمده در مورد ناهنجاری های جنینی است که اگر سن بارداری بالای 19 هفته باشد نمی توان مجوز سقط را حتی برای بدترین ناهنجاری ها نیز صادر کرد چرا که اصولاً بارداری بالای 19 هفته از حیطه سقط خارج می شود.

دکتر بیک محمدی با اشاره به اینکه همه ناهنجاری های جنین از طریق سونوگرافی قابل تشخیص نیست گفت: برای تشخیص ناهنجاری های جنینی باید نسبت به انجام آزمایش های ژنتیک اقدام کرد. شاید پیش از این تست غربالگری تنها برای  مادرانی که ریسک بالایی در مورد ناهنجاری های جنینی داشتند، انجام می شد اما امروز می توان این غربالگری در مورد تمامی مادران که نگرانی در مورد سلامت جنینشان دارند انجام داد البته این تست در دو مرحله بارداری که هر دو زیر 19 هفته است برای جنین قابل انجام است.

به گفته وی تست غربالگری برخی ناهنجاری های جنین را نشان می دهد و اگر لازم باشد تست های دقیق تر نیز برای مادران با ریسک بالا که احتمال تولد جنین ناهنجار در آن ها زیاد است، وجود دارد.

سرپرست واحد معاینات منطقه مرکزی پزشکی قانونی تهران با ارائه تعریفی از سقط جنین و انواع آن خاطر نشان کرد: سقط جنین از نظر پزشکی زمانی است که محصولات حاملگی از بین برود و بارداری خاتمه یابد. در واقع سقط زمانی است که جنین زیر 20 هفته است یعنی بعد از خروج از رحم از بین می رود؛ در حالی که بعد از 20 هفتگی خروج جنین سقط محسوب نمی شود بلکه بحث زایمان زودرس مطرح است.

وی افزود: سقط جنین عمدتاً به شکل های متفاوت اتفاق می افتد که شامل سقط خود به خودی، سقط ناشی از تروما، سقط قانونی و سقط های غیر قانونی است و همه این موارد خاتمه بارداری را به دنبال دارد.

دکتر بیک محمدی با تقسیم زمان خروج جنین از رحم به دو مرحله پیش از 20 هفتگی با عنوان سقط و بعد از 20 هفتگی تحت عنوان زایمان زودرس گفت: کار پزشکی قانونی برای صدور مجوز سقط درمانی در محدوده زمانی پیش از 20 هفتگی است «یعنی تا چهار ماه پس از لقاح و پیش از ولوج روح در جنین» چرا که بعد از 20 هفتگی بحث زایمان زودرس در مورد جنین مطرح است، همچنین از آنجا که هنوز تجهیزات پزشکی در حدی نیست که بتوان به وسیله آن زمان دقیق لقاح را مشخص کرد، بر  اساس سیکل ماهیانه و سونوگرافی معتبر دوره ای این زمان 19 هفتگی در نظر گرفته می شود.

وی با تأکید بر اهمیت موضوع سقط درمانی و رسیدگی به این پرونده ها در پزشکی قانونی گفت: با توجه به اهمیت و حساسیت این موضوع، صدور مجوز سقط درمانی تنها در پزشکی قانونی مراکز استان توسط کارشناسان محدود و تحت نظر دقیق مسئولین پزشکی قانونی استان و ستاد صورت می گیرد تا صدور این مجوزها به شکل دقیق تر و بدون هیچ گونه خللی انجام شود.

سرپرست واحد معاینات منطقه مرکزی پزشکی قانونی تهران با بیان اینکه سقط جنین درمانی اقدامی کاملاً آگاهانه و به دنبال تصمیم زوجین است، افزود: تصویب قانون سقط درمانی به این معنا نیست که هر مادر دارای جنین ناهنجار و بیماری خطرناک که مشمول دریافت مجوز می شود باید نسبت به سقط اقدام کند بلکه در مواردی مادر با وجود آگاهی از این مشکلات علاقه مند به نگهداری جنین بوده و اقدام به سقط نکرده است.

وی در توضیح این مطلب که چرا در قانون تنها رضایت مادر برای صدور مجوز سقط درمانی مورد توجه قرار گرفته اظهار داشت: قانون با در نظر گرفتن رضایت مادر پیشاپیش از بروز مشکلات صدور مجوز سقط درمانی پیشگیری کرده است. گاه ممکن است پدر به دلیل مشکلات کاری و یا بیماری قادر به حضور به موقع در مراکز پزشکی قانونی برای دریافت مجوز نباشد و به همین دلیل زمان از دست برود. از سویی خطر جانی ناشی از ادامه بارداری با جان مادر در ارتباط است نه پدر پس تصمیم نهایی با مادر است که با وجود بیماری خطرناک بخواهد به بارداری ادامه دهد یا خیر. البته باید یادآور شد که در بیش از 99 درصد موارد زوجین به همراه یکدیگر برای دریافت مجوز سقط به پزشکی قانونی مراجعه می کنند.

دکتر بیک محمدی در خصوص چگونگی صدور مجوز سقط درمانی در پزشکی قانونی و زمان بررسی و صدور مجوز در مراکز این سازمان گفت: با توجه به اهمیت زمان در پرونده های سقط درمانی تلاش می کنیم که مادران دارای شرایط در حداقل زمان ممکن مجوز سقط درمانی را دریافت کنند. به همین منظور درخواست سقط درمانی تنها موردی است که بدون دستور مرجع قضایی در پزشکی قانونی بررسی می شود تا مادر به واسطه گرفتن نامه از دادگاه زمانش را از دست ندهد.

وی افزود: مادران متقاضی سقط درمانی بلافاصله پس از مراجعه به پزشکی قانونی به کارشناس مربوط ارجاع و مدارک او مورد بررسی قرار می گیرد، اگر سن بارداری این فرد بیش از 19 هفته باشد که قبل از تشکیل پرونده به فرد پاسخ منفی داده شده و برایش پرونده تشکیل نمی شود. اما اگر شرط زمانی را از دست نداده باشد پس از تکمیل مدارک و پرداخت تعرفه برای بررسی بیماری و یا ناهنجاری جنین به سه پزشک معتمد سازمان که عمدتاً از اعضای هیأت علمی دانشگاه ها هستند معرفی می شوند تا مراحل کاری آنان به سرعت انجام و در صورت داشتن شرایط، مجوز سقط برایشان صادر شود.

به گفته وی در مواردی که زمان بسیار اندک است و مادر تنها چند روز فرصت دارد همکاران ما در صورت لزوم حتی در خارج از ساعات اداری در مراکز باقی می مانند تا مدارک فرد را بررسی و مجوز را در همان روز صادر کنند بنابراین اگر مادران خود سهل انگاری نکنند کارشناسان پزشکی قانونی به هیچ وجه نمی گذارند زمان از دست برود.

دکتر بیک محمدی با اشاره به اینکه سقط درمانی در پزشکی قانونی انجام نمی شود و سازمان تنها صادر کننده مجوز است، گفت: مادران پس از دریافت مجوز می توانند به مراکز بیمارستانی مورد نظر خود برای انجام سقط مراجعه کنند.
سالانه 40 تا 50 میلیون سقط جنین به شکل قانونی یا جنایی در جهان انجام می شود

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه بر اساس آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی سالانه 40 تا 50 میلیون سقط جنین به شکل قانونی یا جنایی در جهان انجام می شود، تصریح کرد: بر اساس این آمار نیمی از این سقط ها، جنایی و غیرقانونی است که 55 درصد آن در کشورهای آسیایی اتفاق می افتد.
سرپرست واحد معاینات منطقه مرکزی پزشکی قانونی تهران به قانون سقط در کشورهای مختلف اشاره کرد و گفت: در کشورهای اروپایی سقط به هر دلیل آزاد است، در اکثر کشورهای اروپای غربی سقط آزاد اما در برخی کشورها محدودیت هایی دارد. در امریکای شمالی هر ایالت قانون خود خاص را دارد، در برخی ایالت ها با وجود ممنوعیت سقط جنایی برخی اقدام به سقط می کنند و تحت تعقیب قرار نمی گیرد اما در برخی کشورهای امریکای مرکزی و جنوبی سقط مطلقاً ممنوع است.

وی افزود: در بسیاری از کشورهای شرق دور و میانه نیز سقط به هر دلیل آزاد است اما در برخی کشورها سقط ممنوع است. در کشورهای اسلامی نیز قوانین متفاوتی وجود دارد در برخی از آنها سقط مطلقاً آزاد است اما در برخی دیگر با محدودیت هایی همراه است که بر حسب قوانین کشورهای با یکدیگر متفاوت است.

دکتر بیک محمدی با اشاره به اینکه در کشور ما قوانین سختگیرانه ای برای سقط جنین از جمله سقط های جنایی وجود دارد، خاطرنشان کرد: در کشور ما نیز قانون سقط درمانی در سال 1384 به تصویب مجلس رسید که هدف از آن درمان و پیشگیری از سقط های غیر قانونی و جنایی است.