زنان از حقوق خود اطلاعی ندارند

لازم به توضیح است قوانین و قواعد حقوقی زمانی وضع و اجرا می‌شود که افراد مشمول آن، خود با تراضی و براساس توافق مسالمت‌آمیز نتوانند مسائل خود را حل کنند.

 همواره بی‌اطلاعی خانم‌ها از حقوقشان در بسیاری از موارد دردسرهایی برای آنان به همراه داشته است و این ناآگاهی از قانون اغلب سبب سوءاستفاده‌هایی از سوی همسران آنها می‌شود. اجرت المثل از مواردی است که کمتر در مورد آن صحبت به میان آمده است. امور خانه داری همواره از کارهای سخت تلقی شده وخانم ها بیشتر شاکی از انجام این امور هستند. اصولا کمتر خانمی می‌داند امور خانه داری جزو وظایف او نیست و می‌تواند کارهایی از قبیل ظرف شستن، نظافت منزل و... را انجام ندهد. ولی متاسفانه بانوان ایرانی این قبیل کارها را جزو وظایف زناشویی تلقی کرده و خودرا ملزم به انجام آن می‌دانند امیدواریم با اطلاع رسانی، این مشکلات برطرف شده و باشد که گامی در جهت احقاق حقوق خانم ها برداشته شود. «قانون»در زمینه اجرت المثل و نحوه پرداخت آن گفت‌وگویی با محمد صالح نیکبخت وکیل پایه یک دادگستری انجام داده است که از نظرتان می‌گذرد.  

 زن هیچ مسئولیتی برای انجام کارهای خانه برای شوهر خود ندارد

نیکبخت در مورد اجرت المثل و نحله که از لحاظ ماهوی با هم تفاوتی ندارند گفت: در قانون جدید حمایت خانواده به نحله اشاره‌ای نشده است ولی در قانون مقررات مربوط به طلاق مصوب سال 1371 (به غیر از بند «ب» تبصره 6 و نیز قانون تفسیر 6 و 3 قانون مزبور، بقیه موارد آن فسخ شده است)،به مورد نحله نیز اشاره شده است. اجرت‌المثل عبارت است از دستمزد کارهایی است که خانم‌ها بدون اینکه جزو وظایف‌شان باشد آن را در طول زندگی زناشویی برای همسر یا اداره امور خانه انجام داده باشند به عنوان مثال زن هیچ مسئولیتی برای انجام کارهای خانه مانند نظافت، لباس شستن و اتو کردن و... برای شوهر خود ندارد و اگر تاکنون آن را انجام داده براساس رسوم رایج بین مردم و جامعه ما بوده است.

این حقوقدان در مورد شرایط پرداخت اجرت المثل، این طور توضیح داد: در صورتی که طلاق، به درخواست زوج باشد و درخواست طلاق هم به علت مسائل مربوط خلاف شرایط زوجیت زوجه(به دلیل مسائل اخلاقی و یا نازایی زن)  نباشد. (که این امر مورد حکم دادگاه قرار می‌گیرد). زوج ملزم به پرداخت اجرت‌المثل است. اگر زوج خود حاضر شود مبالغی را به همسرش اهدا کند از آن به عنوان نحله تعبیر می‌شود، و جای همین اجرت‌المثل را می‌گیرد.

این وکیل ادامه داد: اگر زوجه به نحله پرداختی زوج راضی نشود می‌تواند از دادگاه درخواست صدور حکم در محکومیت زوج و پرداخت مبلغ مورد درخواست زوجه کند وقتی چنین درخواستی از طرف زوجه مطرح شود دادگاه با توجه به متمکن بودن زوج (شوهر) و امکانات مالی او حکم به پرداخت مبلغی به عنوان اجرت‌المثل کارهای انجام شده توسط زن برای شوهر، می‌دهد.

 طلاق منوط به پرداخت اجرت‌المثل و سایر حقوق مالی زن است

نیکبخت توضیح داد: در این حالت در صورت متمکن بودن شوهر، اجرای حکم طلاق منوط به پرداخت اجرت‌المثل و همچنین سایر حقوق مالی زن است. مگر اینکه زوجین با توافق یکدیگر، نحوه پرداخت آن را به صورت قسطی کنند. در این صورت با اعلام رضایت زوجه دفاتر طلاق حکم طلاق را جاری و ثبت می‌کنند. و میزان اقساطی که باید شوهر پرداخت کند در حکم طلاق به منزله یک سند رسمی قید می‌شود.

این حقوقدان خاطر نشان کرد: به این ترتیب چنانچه شوهر با میل و رغبت خود بابت کارهایی که در طول زندگی زناشویی (که از وظایف بانوان نبوده است) وجهی به همسرش پرداخت کند عنوان نحله پیدا می‌کند و ماهیت آن جنبه هبه معوض دارد یعنی این وجه نحله، در عوض آن کارها پرداخت شده است و اگر بر این مبلغ توافق صورت نگیرد و پرداخت وجه به حکم دادگاه پس از احراز شرایط دریافت و پرداخت و تعیین میزان آن با توجه به میزان امکانات مالی شوهر باشد از آن به اجرت‌المثل نام برده می‌شود.

 بانوان می‌توانند از انجام امور منزل که در وظایف آن‌ها نیست امتناع کنند

نیکبخت در مورد درخواست اجرت‌المثل در طول دوران زناشویی بدون طرح دعوی طلاق از سوی شوهران هم، توضیح داد: در صورتی که موجبات درخواست طلاق ناشی از اعمال خلاف زوجه نباشد پرداخت اجرت المثل امکان‌پذیر نیست. پس بانوان می‌توانند از انجام امور منزل که در وظایف آن‌ها نیست امتناع کنند. لازم به توضیح است قوانین و قواعد حقوقی زمانی وضع و اجرا می‌شود که افراد مشمول آن، خود با تراضی و براساس توافق مسالمت‌آمیز نتوانند مسائل خود را حل کنند.

 روابط خانوادگی زوجین براساس توافق و احترام متقابل زوجین بنا شده است

این وکیل در پایان خاطر نشان کرد: اصول کلی حاکم بر روابط خانوادگی زوجین براساس توافق و احترام متقابل زوجین و اجرای امور، برای شیرین‌تر کردن زندگی خانوادگی است و هرچند قانون اجازه عدول از هیچ یک از مقررات را به هیچ‌کس نمی‌دهد باید طرفین به‌ویژه خانم‌ها از حقوق خود مطلع باشند. متأسفانه در این مورد کار زیادی صورت نگرفته است و غالباً به زنان مانند کنیز و خدمه نگاه می‌شود و این امر تأسف‌بار است ولی در هر صورت باید حفظ حقوق خانواده در جامعه ما که اساس وحدت جامعه است براساس احترام متقابل صورت گیرد.