راهکار های پیشگیری از سرقت رایانه ای

رایانه را باید یکی از بزرگ‌ترین و عمومى‌ترین دستاوردهاى علمی صنعتى بشر دانست. رایانه دروازه دنیای مجازی است و به موازات پیدایش و گسترش کمى و کیفى خود پرسش‌هاى فقهى و حقوقى بسیارى را به وجود آورده است که هنوز برخی از آنها به درستی پاسخ داده نشده‌اند.

گسترش شبکه‌هاى جهانى و محلى اینترنت و اینترانت، مباحث و مسایل فقهی حقوقى بخصوص در بخش جرایم را پدید آورده است. تلاقى میان قوانین و مقررات ناظر به وضع موجود با عرصه فعالیت و حضور رایانه نیز پرسش‌هایی را مطرح کرده است؛ پرسش‌هایى که هم زمان با گسترش رایانه و فضاى مجازى و کارکردهاى آن در محافل علمی حقوقى و نیز فقهى مطرح شده و قوانین و چارچوب‌هاى حقوقى پرشمارى را در حوزه‌هاى مختلف تجارت، صنعت، آموزش و پژوهش، تبادل اطلاعات، خدمات و نیز جرم شناسى به‌ویژه در کشورهاى پیشرفته و صنعتى به دنبال داشته است.

یک کارشناس حقوق جزا و جرم‌شناسی به مخاطراتی که رایانه برای شهروندان ایجاد می‌کند اشاره می‌کند و می‌گوید: یک سارق رایانه‌ای می‌تواند دستگاه رایانه قربانی خود را کنترل کند، صداهای اطراف محیط رایانه را ضبط کند، به دستکاری، ارسال و دریافت اطلاعات تصویری و هر فایل دیگر از دستگاه قربانی اقدام کند و حتی می‌تواند با نام قربانی و استفاده از رایانه شخصی وی اقدام به هک کردن دیگران کند؛ بنابراین هک یا سرقت رایانه‌ای می‌تواند خطرناک‌تر از سرقت فیزیکی باشد.

مهدی ظهوریان می‌گوید: سارق رایانه‌ای می‌تواند در 15 دقیقه به رایانه قربانی دست پیدا کند. حتی اگر رایانه شما معمولا خاموش باشد، یا از فیلترهای دیوار آتش استفاده کنید، باز هم خطر از بین نمی‌رود؛ بنابراین تهدید سرقت اینترنتی بسیار جدی و نزدیک است.

وی در پاسخ به این سوال که در این وضع، چطور می‌توانیم از وقوع جرایم جلوگیری کنیم؟ می‌گوید: برای مبارزه با سارقان سایبری باید سه دسته اقدامات را در پیش گرفت: اول باید درک درستی از جرم سرقت اینترنتی و روش‌های ارتکاب آن در مخاطب ایجاد کرد، در مرحله دوم باید روش‌های جلوگیری از بروز این جرم را آموزش داد و در مرحله آخر باید با مجرمان اینترنتی با سرعت و قاطعیت برخورد کرد.

سرقت اینترنتی

اغلب داستان اسب تروا را شنیده‌ایم و از سادگی مردمی که فریب این حیله را خورده‌اند، تعجب کرده‌ایم؛ اما شاید جالب باشد بدانید که ما روزانه ممکن است بارها و بارها دروازه رایانه‌ خود را به روی اسب تروا بازکنیم. داستان تروا داستان حیله جنگی یونانی‌ها برای ورود به دژهای مستحکم تروا بود. پس از محاصره بی‌ثمر تروا، یونانی‌ها پیکره عظیم از اسبی ساختند و مردانی منتخب را در درون آن پنهان و سپس وانمود کردند که آنجا را ترک کرده‌اند. مردم تروا پیکره عظیم اسب را به عنوان نشانه پیروزی به داخل شهر بردند و شب هنگام، سربازان جنگجوی یونانی از اسب خارج شدند و زمینه فتح و تخریب شهر تروا را با پیروزی قاطع فراهم آوردند. زمانی که ما از اینترنت استفاده می‌کنیم دقیقا همین ماجرای حماسی تکرار می‌شود. ظهوریان کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم شناسی توضیح می‌دهد: هکر یا نفوذگر، فایلی را برای فرد قربانی می‌فرستد که نقش اسب تروا را بازی می‌کند.

قربانی با تصور اینکه این فایل تصویری، فاکسی، متنی یا... است آن را اجرا می‌کند. بدین ترتیب اسب چوبی، به قلعه نفوذ می‌کند. از این پس هر زمان که قربانی به کامپیوتر وصل شود، در‌های رایانه وی مانند درهای قلعه تروا بر روی هکرها باز می‌شود. وی تاکید می‌کند: هکرها ابتدا بسته‌ای مثل اسب تروا وارد رایانه قربانی و زمینه سرقت و تخریب رایانه مخاطب را ایجاد می‌کنند. در مقابل می‌توان با کمی دقت اسب چوبی را بیرون از دروازه‌ها رها کرد و اموال و اطلاعات خود را از خطر سرقت در امان داشت.

حال تصور کنید که وارد کردن رمز اینترنتی حساب، اطلاعات شخصی و تصاویر خصوصی در رایانه‌ای که میزبان تروجان شده است چه دردسرهایی ایجاد خواهد کرد. با این حساب می‌توان گفت رمال‌ها، کف‌بین‌ها و غیب‌گوها باید بازنشسته شوند چون یک هکر می‌تواند به تنهایی ظرف مدت کوتاهی تمامی اطلاعات پنهان و آشکار فرد را از رایانه شخصی وی استخراج کند. با این حساب پیشگیری از این جرم و برخورد جدی با متخلفان آن از اهمیت زیادی برخوردار است.

پیشگیری از سرقت‌های سایبری

یک قاضی دادگستری نصب آنتی ویروس‌ها و نرم‌افرازهایی را که وظیفه حذف یا جلوگیری از ورود کرم‌های اینترنتی دارند، راهی برای جلوگیری از دزدی اطلاعات عنوان می‌کند. امیر جوانبخت به حمایت می‌گوید: چند توصیه مهم درباره افزایش ایمنی دستگاه‌های رایانه‌ای وجود دارد که شهروندان باید به آنها توجه کنند. وی رعایت توصیه‌هایی را که در ادمه می‌خوانید، برای جلوگیری از تبدیل شدن ما به قربانیان جرایم رایانه‌ای ضروری می‌داند:

اولین خط دفاعی در برابر سرقت الکترونیک، «کلمه عبور» شماست. ضعف کلمه عبور می‌تواند از رایانه شخصی طعمه آسانی برای مجرمان بسازد. کسانی که قربانی می‌شوند در نگهداری و حفظ کلمه عبور کوتاهی می‌کنند یا از رمز عبور ساده یا تکراری برای امور مختلف استفاده می‌کنند. موثرترین کلمات عبور آنهایی هستند که از اعداد و حروف تصادفی ساخته می‌شوند و هر چه تعداد کاراکترهای تشکیل‌دهنده کلمه عبور بیشتر باشد، آن کلمه عبور مناسب‌تر است.

یک ترفند دزدان سایبری آن است که کاربر با تصور اینکه به نشانی پایگاه وب مورد نظر خود می‌رود، به نشانی پایگاه قلابی وارد شود و اطلاعات خود را در آن وارد کند؛ بنابراین به آدرس سایتی که به آن وارد می‌شوید دقت کنید .

یکی از شیوه‌های اصلی دزدان اطلاعات برای ایجاد حس امنیت در کاربران، قرار دادن لینک‌هایی در یک ایمیل است که به نظر می‌رسند به یک پایگاه وب معتبر تعلق دارند، در حالی که کاربر را به یک پایگاه سارق اطلاعات منتقل می‌کنند.

داده‌های حساب بانکی را به هر قیمتی شده است محافظت کنید؛ دسترسی دزدان اطلاعات به حساب کارت اعتباری شما بسیار خطرناک خواهد بود. در وارد کردن اطلاعات حتما از صفحه کلیدهای مخصوصی که در سایت بانک‌ها پیش‌بینی شده است، استفاده و دقت کنید که حتما اطلاعات کارت اعتباری خود را در سایت معتبری که توسط بانک شما ایجاد شده است و امنیت کافی دارد، وارد کنید.هیچ گاه از طریق ایمیل یک فرم دارای پرسش‌هایی از اطلاعات خصوصی را پر نکنید و هرگز کورکورانه لینک‌های درج شده در ایمیل‌ها را دنبال نکنید و آگاهانه مواظب باشید، چراکه دزدان اطلاعات در کمین هستند.

برخورد با مجرم

این کارشناس حقوقی در بررسی نحوه برخورد با مجرمان سایبری توضیح می‌دهد: مراحل کشف، تعقیب و رسیدگی به جرایم سایبری نیاز به حضور کارشناسان و متخصصان این حوزه دارد؛ بنابراین در این حوزه حقوقدانان به تنهایی نمی‌توانند راه به جایی ببرند؛ اما حداقل می‌توان با برخورد قانونی قاطع و سریع، برای مجرمان بالقوه این پیام را مخابره کردکه در صورت ارتکاب جرم دیر یا زود در چنگال عدالت گرفتار خواهند آمد. جوانبخت با اشاره به قانون حاکم می‌گوید: قانون جرایم رایانه‌ای این جرم و مجازات آن را بیان کرده است.

فصل سوم این قانون با عنوان سرقت و کلاهبرداری مرتبط به رایانه مقرر می‌کند: هرکس به طور غیرمجاز داده‌های متعلق به دیگری را برباید، چنانچه عین داده‌ها در اختیار صاحب آن باشد، به جزای نقدی از یک میلیون ریال تا 20 میلیون ریال و در غیر این صورت به حبس از 91 روز تا یک سال یا جزای نقدی از پنج میلیون ریال تا 20 میلیون ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

رایانه به موازات خدمات بی‌شمار خود همچون دیگر دستاوردهاى علمی صنعتى امکانِ بهره بردن نادرست از آن و تبدیل به ابزارى براى جرم و بزه را دارد؛ از جمله اینکه امکان ارتکاب جرایم سنتی را به روشی نو فراهم آورده است.

جرایمی مثل قمار، پولشویی و خیانت در امانت از طریق رایانه در فضای اینترنت قابل ارتکاب هستند. بدین ترتیب باید گفت که مبارزه با سرقت رایانه‌ای باید در چند جبهه دنبال شود و تاکید بر هر یک از مراحل فوق، مانع از آن خواهد شد که نتیجه مطلوب حاصل شود.