تشریفات ثبت علایم تجاری

 علامت تجاری نشانی است که قادر به تمایز کالاهای تولیدی یا خدمات ارائه شده توسط یک شخص یا بنگاه از کالاها یا خدمات سایر بنگاه‌هاست. در دنیای پیچیده امروز ثبت این علامت اهمیت زیادی دارد از جمله مزایای این امر حفظ مشتری، تمایز میان محصولات مختلف، استفاده از ابزار بازاریابی، اعطای نمایندگی است.

علایم تجاری، متمایز‌کننده کالا و خدمات

یک کارشناس حقوق مالکیت فکری با بیان اینکه علامت تجاری متمایز‌کننده کالا یا خدمات یک فرد، بنگاه یا گروه معین از سایر افراد، گروه‌ها یا بنگاه‌هاست، توضیح می‌دهد: سابقه تاریخی علامت تجاری بسیار طولانی است و به دوران باستان باز می‌گردد. در آن زمان‌ هنرمندان و تجار با منقوش کردن امضای خود بر کالا یا محصولات هنری ارتباط آنها با خود را مشخص می‌کردند. این سابقه نشانگر میل طبیعی افراد به حفظ و آگاه‌سازی جامعه از مبدا محصول یا خدمت مورد عرضه است. امروز نیز این علاقه با روندی متفاوت وجود دارد؛ تاجران برای متمایز کردن خود از علامت‌های تجاری استفاده می‌کنند.

ثبت الکترونیک

این وکیل دادگستری درباره ثبت اختراعات طرح‌های صنعتی به «حمایت» می‌گوید: مطابق قانون ثبت اختراعات طرح‌های صنعتی و علایم تجاری، ثبت علامت تجاری مستلزم تسلیم اظهارنامه به اداره مالکیت صنعتی است.

فاطمه سادات مهاجری ایروانی ادامه می‌دهد: چنانچه متقاضی ثبت علامت، مدرک یا سندی داشته باشد که به زبانی غیر از زبان فارسی باشد، ارائه اصل آن مدرک الزامی است و چنانچه اداره ثبت لازم بداند ارائه ترجمه رسمی سند نیز الزامی می‌شود؛ مطابق قانون اظهارنامه را می‌توان به صورت حضوری یا با پست سفارشی تسلیم اداره کرد.

به گفته این وکیل دادگستری اکنون در اجرای ماده 167 آیین‌نامه اجرایی قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علایم تجاری که اداره ثبت را مکلف به الکترونیک کردن همه مراحل ثبت کرده است، اقدامات و درخواست‌ها برای ثبت اظهارنامه و پیگیری آن از طریق الکترونیک و به صورت اینترنتی انجام می‌شود.

این وکیل دادگستری با بیان اینکه اظهارنامه ثبت علامت تجاری باید حاوی مشخصات شناسایی مالک اظهارنامه یا‌‌ همان متقاضی باشد و چنانچه مالک شخص حقوقی باشد ارائه اطلاعات شخص حقوقی مانند مشخصات ثبتی آن الزامی است، می‌گوید: ممکن است مالک شخصاً برای ثبت اظهارنامه اقدام نکند و برای اینکار نماینده قانونی معرفی کند که در این صورت باید مشخصات شناسایی نماینده نیز تکمیل شود. وی ادامه می‌دهد: همچنین در صورتی که مالک اظهارنامه مقیم خارج از ایران باشد تکمیل اطلاعات دریافت‌کننده ابلاغ‌ها نیز ضروری است تا ابلاغ قانونی به آن شخص ارسال شود.

الصاق نمونه علامت در کادر مخصوص

ایروانی ادامه می‌دهد: مورد دیگر برای تکمیل اظهارنامه علامت، الصاق نمونه علامت در کادر مخصوص آن است که ابعاد آن باید 6 در 6 باشد. نکته حائز اهمیت اینکه در نمونه‌ای که به‌عنوان تصویر علامت الصاق می‌شود باید دقت کرد مثلاً اگر رنگ خاصی مورد نظر است نمونه تصویر ارائه شده باید به‌‌ همان رنگ باشد. همچنین پس از الصاق نمونه تصویر، علامت مورد تقاضا باید توصیف شود و اجزای آن تعیین شود. وی برای این مورد یک مثال می‌زند و ادامه می‌‌دهد: برای مثال چنانچه علامت مورد تقاضا کلمه «ماهرو» باشد و در کنار آن تصویر یک ماه باشد باید دقیقاً تصریح کرد که علامت عبارت است از کلمه ماهرو مطابق نمونه به رنگ (رنگ درخواستی) و تصویر یک ماه کامل؛ به گفته این کارشناس حقوق مالکیت فکری لازم است رشته فعالیت برای علامت مورد تقاضا مشخص شود (تولیدی، خدماتی، صنعتی، کشاورزی و...).

اضافه کردن ضمایم اظهارنامه

ایروانی با بیان اینکه علاوه بر این ضمائم اظهارنامه باید پیوست شود که این ضمایم شامل مجوز فعالیت، مدارک شناسایی مالک، مدارک شناسایی نماینده قانونی و ابلاغ‌شونده (در صورت وجود) و مدرک دال بر نمایندگی (در صورت وجود) است. پس از ثبت پیوست‌ها، مشخص کردن کالا‌ها و خدمات و طبقات آنها برای علامت مورد تقاضای ثبت الزامی است. این طبقه‌بندی، بین‌المللی است و همه کالا‌ها و خدمات را در 45 طبقه گنجانده است.

وی می‌افزاید: نکته قابل ذکر این است که برای ثبت هر علامت باید یک اظهارنامه جداگانه تسلیم کرد یعنی نمی‌توان با یک اظهارنامه چند علامت به ثبت رساند اما می‌توان در یک اظهارنامه برای یک علامت، کالاهای مختلف مربوط به طبقات مختلف را تقاضا کرد.

درباره عبارت حق تقدم

هنگام تکمیل اظهارنامه علامت به عبارت حق تقدم بر می‌خوریم؛ کارشناس ارشد حقوق مالکیت فکری وکیل پایه یک دادگستری در توضیح این حق می‌گوید: چنانچه علامت مورد تقاضا در کشور دیگری به ثبت رسیده باشد یا برای آن اظهارنامه ثبت تسلیم شده باشد متقاضی می‌تواند با درخواست کتبی و ارائه مستندات مربوط به علامت ثبت‌شده در کشور دیگر، درخواست حق تقدم کند که مدت این حق درباره علامت تجاری 6 ماه است. وی ادامه می‌دهد: به بیان ساده‌تر متقاضی ثبت علامت در ایران که علامت را در کشوری دیگر به ثبت رسانده باشد 6 ماه مهلت دارد تا در ایران نیز آ‌ن‌ ر‌ا به ثبت برساند و چنانچه در این میان فرد دیگری برای‌‌ همان علامت درخواست ثبت کرده باشد متقاضی دارای حق تقدم، ارجح است.

اصلاح اطلاعات اظهارنامه

درباره امکان اصلاح اطلاعات اظهارنامه نیز «محمد الهی» کارشناس حقوقی و وکیل دادگستری به «حمایت» می‌گوید: تا قبل از صدور آگهی تقاضای ثبت علامت تجاری این امکان با پرداخت هزینه‌های مقرر وجود دارد. وی در خصوص استرداد اظهارنامه نیز می‌گوید: استرداد اظهارنامه تا هر زمان قبل از ثبت علامت قابل استرداد است و اداره ثبت علایم پس از بررسی اظهارنامه آن را پذیرش می‌کند.

اگر نقصی باشد

به گفته الهی، چنانچه نقصی در اظهارنامه وجود داشته باشد با اخطار رفع نقص از سوی اداره ثبت متقاضی مقیم ایران ظرف 30 روز و متقاضی مقیم خارج ظرف 60 روز مهلت دارد تا برای رفع نقص آن اقدام کند. چنانچه رفع نقص ظرف مهلت مقرر صورت نگرفت، اظهارنامه مذکور با ذکر دلیل رد و به متقاضی ابلاغ خواهد شد. کار‌شناسان اداره پس از بررسی مدارک و اظهارنامه و بررسی در طبقات مورد تقاضا از لحاظ وجود نداشتن تشابه با سایر موارد ثبت‌شده و نداشتن ممنوعیت‌های مندرج در قانون، آگهی تقاضای ثبت علامت تجاری را صادر و به متقاضی ابلاغ می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: متقاضی 30 روز از تاریخ ابلاغ مهلت دارد تا نسبت به پرداخت هزینه انتشار آگهی در روزنامه رسمی اقدام کند و در صورت پرداخت نشدن وجه در مهلت مقرر اظهارنامه ارسالی کان‌لم‌یکن است.

پس از انتشار آگهی در روزنامه رسمی

به گفته این وکیل دادگستری، پس از انتشار آگهی در روزنامه رسمی چنانچه افراد دیگر درباره علامت مورد تقاضای ثبت اعتراضی داشته باشند مثلاً آن را مشابه علامت خود بدانند ظرف 30 روز مهلت دارند تا مراتب اعتراض خود را با پرداخت هزینه مقرر در قانون اعلام کنند. وی ادامه می‌دهد: مراتب اعتراض از سوی اداره به متقاضی ثبت ابلاغ می‌شود و او ظرف مهلت 20 روز فرصت دارد تا پاسخ کتبی خود را نسبت به اعتراض صورت‌گرفته اعلام کند.

در صورت پاسخ ندادن در مهلت مقرر فرض می‌شود اعتراض از سوی متقاضی پذیرفته و اظهارنامه استرداد شده است اما در صورت پاسخ متقاضی و تمکین نکردن وی، موضوع به کمیسیون ماده 170 آیین‌نامه ثبت اختراعات ارجاع می‌شود که تصمیم‌گیری در آن با اکثریت آراست. این کارشناس حقوقی با بیان اینکه اگر درباره تصمیم کمیسیون نیز اعتراضی وجود داشته باشد می‌توان از طریق دادگاه صالح موضوع را پیگیری کرد ادامه می‌دهد: اگر نسبت به اضهارنامه اعتراضی صورت نگرفته باشد یا در صورت وجود، رد شده باشد متقاضی با ارائه نسخه روزنامه هزینه‌های مقرر را پرداخت می‌کند.

وی تاکید می‌کند: پس از پرداخت این هزینه‌ها علامت مورد تقاضا در دفتر ثبت علامت ثبت می‌شود. چنانچه متقاضی مقیم ایران ظرف 30 روز و متقاضی مقیم خارج ظرف 60 روز نسبت به پرداخت هزینه‌ها اقدام نکنند اظهارنامه ارسالی کان‌لم‌یکن تلقی می‌شود.

s اداره ثبت، ظرف 30 روز مهلت دارد تا آگهی ثبت نهایی علامت را منتشر کند که این آگهی نیز باید در روزنامه رسمی کشور منتشر شود و نسخه روزنامه به اداره تسلیم شود تا نهایتا برای متقاضی گواهینامه ثبت علامت تجاری یا تصدیق علامت تجاری صادر شود. این تصدیق شامل اطلاعات اظهارنامه مورد تقاضا و مدت اعتبار آن است لازم به ذکر است که این اظهارنامه برای دوره‌های متوالی قابل تمدید است.