توانمندی های معلولان نادیده گرفته می شود

بیکاری نوعی آسیب است که باعث به وجود آمدن یا تشدید آسیب‌های اجتماعی در افراد می‌شود. اما این معضل برای معلولان بیشتر خود را نشان می‌دهد؛ زیرا به گفته مجید ابهری آسیب شناس، توانمندی‌های معلولان در جامعه نادیده گرفته می‌شود و همین موضوع آنان را به سمت آسیب‌هایی از قبیل اعتیاد یا تکدی‌گری سوق می‌دهد.

به همین بهانه گفت‌وگویی با وی داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

از نگاه رفتارشناسی، معلول به چه کسی گفته می‌شود؟

از این دید معلولان به گروه‌های نابینا، کم بینا، ناشنوا، ناگویا و افراد دارای معلولیت جسمی حرکتی گفته می‌شود که با گذراندن دوره‌های فنی و حرفه‌ای می‌توان از آنان در خانه یا در مراکز اشتغال به عنوان نیروی کار استفاده کرد.

وضعیت کنونی معلولان در کشور را چطور ارزیابی می‌کنید؟

معلولان از مظلوم‌ترین اقشار جامعه هستند که قضاوت‌های سطحی و غیر منطقی در مورد آنان زمینه ظلم مضاعف را برایشان فراهم کرده است. درست است که این دسته از افراد دارای نقص عضو ظاهری هستند و ممکن است بعضی از توانایی‌های دیگر افراد جامعه را نداشته باشند؛ اما به‌طورقطع در عوض احساس و توانمندی‌های دیگرشان تقویت شده و بیشتر از دیگران است. اما متأسفانه اغلب دیده می‌شود که عزت نفس این افراد نادیده گرفته شده و در پاره ای اوقات دیگر افراد جامعه برخوردهای ترحم آمیزی با آنان دارند.

این افراد از لحاظ آموزش و تحصیلات در چه شرایطی به سر می‌برند؟   

در این مورد هم اوضاع خوبی در کشور حاکم نیست؛ زیرا اکنون به دلیل نوع تفکر برخی مدیران دانشگاه، بسیاری از معلولان از تحصیل محروم می‌شوند. برای مثال یکی از مشکلات معلولان که به آسانی قابل رفع است، انتقال کلاس‌ها به طبقات پایین دانشکده‌هاست؛ اما گاهی مسئولان سخت‌گیرانه با این موضوع برخورد و با این کار معلولان را از تحصیل محروم می‌کنند. این در حالی است که مناسب‌سازی فضاها نیاز به زمان طولانی دارد اما اگر نگاه مدیران ما به حق این افراد برای تحصیل و ایجاد امکانات برای آنان تغییر کند مشکل سریع‌تر رفع می‌شود. جای تأسف است که روشندلی توانسته هزار شماره تلفن را حفظ کند اما از تحصیل بازمانده و نتوانسته رشته مورد علاقه خود را ادامه دهد.

چه مشکلات دیگری معلولان کشور را درگیر کرده است؟

یکی دیگر از مشکلات مهم معلولان، فرهنگ ترحم‌آمیزی است که نسبت به این گروه وجود دارد. بعضی افراد وقتی می‌بینند که یک فرد دارای معلولیت در حال تحصیل یا کار است از جملاتی استفاده می‌کنند که برای فرد معلول خوشایند نیست. در حالی که اکنون نخبه‌های معلول بسیاری در کشور داریم که برای جامعه مفید هستند و کشور و دولتمردان می‌توانند از استعداد آنان استفاده کنند؛ اما متأسفانه با برخوردهای نامناسب، مناسب‌سازی نکردن دانشگاه‌ها و نبود فرهنگ درست برای برخورد با معلولان، هم معلولان خانه‌نشین و افسرده می‌شوند و هم کشور و دولت متضرر خواهند شد زیرا نمی‌توانند از استعدادها، توانمندی‌ها و علم این گروه از جامعه بهره‌مند شوند. همچنین با وجود حمایت قانون از استخدام معلولان تا 3 درصد از نیروی انسانی مورد نیاز کشور، برخی سازمان‌ها و ادارات با هر بهانه‌ای که شده از این کار سرباز می‌زنند و معلولان هم که هزینه های زندگی‌شان به علت شرایط جسمی که دارند، مضاعف بر دیگران است دچار مشکلات روحی روانی شده و منزوی می‌شوند. در اوضاع فعلی کشور رفت و آمد معلولان به محل کار، استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی مانند مترو یا اتوبوس، ورود و خروج به ساختمان‌ها بسیار دشوار و حتی در برخی مواردی می‌توان گفت که غیر ممکن است.

این بی توجهی به معلولان چه تأثیری در جامعه خواهد داشت؟

در صورتی که به نیروی فکری، ذهنی و در کل توانمندی‌های این قشر از جامعه توجهی نشود عوارض آسیب سازی در جامعه به وجود خواهد آورد. برای مثال گاهی دیده می‌شود که عده‌ای از معلولان برای امرار معاش دست به تکدی‌گری زده یا اقدام به خرید و فروش مواد مخدر می‌کنند. این در حالی است که آسیب زایی این افراد فقط متوجه خودشان نیست و خانواده و اطرافیان نیز از آن بی نصیب نمی‌مانند.

چاره چیست؟

سازمان بهزیستی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و در کنار آن سازمان فنی و حرفه ای باید امکاناتی را  فراهم کنند تا معلولان دوره های آموزش‌های فنی را به راحتی بگذرانند و با ایجاد کارگروه‌های تخصصی به گروه‌بندی معلولان بر اساس توانمندی‌های آنان بپردازند؛ زیرا با این کار می‌توانند از نیروی انسانی کارآمدی که تاکنون دیده نمی‌شده، بهره‌مند شوند. همه باید بدانند که معلولان بیش از ترحم به توجه نیاز دارند و دلسوزی‌های بی مورد و غیر منطقی برخی اطرافیان و شهروندان نه تنها باعث اهانت به آنان می‌شود بلکه تأثیر بسیاری در کاهش اعتماد به نفس این عزیزان دارد.