رای شماره 155 هیات عمومی دیوان عدالت اداری ، موضوع مرجع صالح به رسیدگی به اختلافات کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی با دانشگاه

شماره هـ/90/154                                                                        20/3/1393

تاریخ دادنامه: 29/2/1393         شماره دادنامه: 155      کلاسه پرونده: 90/154

مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری

شاکی: آقای یحیی رایگان

موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض در آراء صادر شده از شعب دیوان عدالت اداری

گردش‌کار: آقای یحیی رایگان به موجب لایحه‌ای که به شماره 120/711د41 ـ 4/3/1390 ثبت دفتر اندیکاتور هیأت عمومی دیوان عدالت اداری شده اعلام کرده است که:

«احتراماً، نظر به صدور آراء متعارض از شعب مختلف دیوان عدالت اداری در خصوص صلاحیت مراجع حل اختلاف موضوع قانون کار در رسیدگی به شکایات استخدامی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی به شرح ذیل، توجه حضرتعالی را به نکات ذیل جلب می‌نماید:

وزیر کار و امور اجتماعی وقت طی بخشنامه شماره 53655 ـ 22/3/1371 با توجه به بخشهایی از اساسنامه دانشگاه آزاد اسلامی و مصوبات هیأت امنای آن دانشگاه و مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، هیأت علمی و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی را دارای قانون استخدامی خاص تلقی و از شمول قانون کار خارج اعلام کرده بودند. این بخشنامه طی دادنامه 187ـ 3/11/1372 در پرونده 73/175 توسط هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ابطال گردید. هیأتهای تشخیص و حل اختلاف ادارات کار و امور اجتماعی به دلیل بخشنامه

مذکور و ابطال متعاقب آن آراء متعارضی در خصوص صلاحیت رسیدگی به شکایات استخدامی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی صادر کرده‌اند، که مورد شکایت در دیوان عدالت اداری قرار گرفته و آراء متعارض از شعب مختلف دیوان در این خصوص صادر شده است.
شعبه 14 دیوان عدالت اداری طی دادنامه 2595 ـ 30/11/1384 در پرونده کلاسه 14/83/1094 به استناد «دادنامه 187ـ 2/11/1372 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری» بر صلاحیت مراجع حل اختلاف کارگری در رسیدگی به شکایات استخدامی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی رأی صادر کرده و این رأی با تأیید شعبه 11 تجدیدنظر طی دادنامه 881 ـ 29/3/1385 در پرونده ت11/85/829 قطعیت یافته است. در مورد مشابهی، هیأتهای تشخیص و حل اختلاف اداره کار در رسیدگی به شکایت عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد با تلقی «مقررات و ضوابط خاص استخدامی» از رابطه استخدامی دانشگاه آزاد و به استناد « ماده 188 قانون کار» بر عدم صلاحیت ذاتی مراجع حل اختلاف رأی داده‌اند. شکایت از این دادنامه‌ها در پرونده 20/88/2623 منجر به صدور دادنامه 1980ـ 24/5/1389 از شعبه 20 دیوان عدالت اداری مبنی بر تأیید آنها شده است. دادنامه صادره از شعبه 20 نتیجتاً با دادنامه‌های صادره از شعب 11 و 41 فوق متعارض است.

نظر به تکلیف قانونی ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری، تقاضای بررسی و ارجاع رسیدگی به هیأت عمومی دیوان عدالت اداری جهت صدور رأی وحدت رویه در خصوص صلاحیت مراجع حل اختلاف ادارات کار در رسیدگی به شکایات استخدامی کارکنان و اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی را دارد.»

گردش‌کار پرونده‌ها و مشروح آراء به قرار زیر است:

الف: شعبـه چهـاردهم دیوان عدالت اداری در رسیـدگی به پرونـده شمـاره 14/83/1094 با موضوع دادخواست دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرستان میانه به طرفیت هیأت حل اختلاف اداره کار و امور اجتماعی میانه و به خواسته ابطال رأی شماره 472 ـ 4/3/1383 هیأت حل اختلاف اداره کار و امور اجتماعی به موجب دادنامه شماره 2595 ـ 30/11/1384، مفاداً به شرح آینده به صدور رأی مبادرت کرده است:

با توجه به محتویات دو جلد پرونده حل اختلاف ارسال شده و توجه به رأی شماره 187ـ 2/11/1372 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری مبنی بر ابطال بخشنامه شماره 53655 ـ 24/3/1371 وزارت کار و امور اجتماعی راجع به عدم شمول قانون کار به کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی و صلاحیت مراجع حل اختلاف کارگری در رسیدگی به شکایات مطروح از سوی کارکنان دانشگاه به موجب رأی مذکور و لازم‌الاتباع بودن آن برای شعب دیوان در موارد مشابه و نظر به این که رسیدگی و انشای رأی معترضٌ عنه متضمن نقض قوانین و تخلف از مقررات نمی‌باشد و ایرادی نیز در جریان رسیدگی ملاحظه نگردید، بنابراین دادخواست اعتراض مطروح غیر موجه تشخیص و قرار رد آن صادر و اعلام می‌شود. رأی صادر شده ظرف بیست روز پس از ابلاغ، تجدیدنظرپذیر در شعبه تجدیدنظر دیوان عدالت اداری است.

متعاقباً با اعتراض دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه، شعبه 11 تجدیدنظر دیوان عدالت اداری به موجب دادنامه شماره 881 ـ 29/3/1385 با رد تجدیدنظرخواهی، دادنامه بدوی را عیناً تأیید و استوار می‌کند.

ب: شعبه بیستم دیوان عدالت اداری در رسیدگی به پرونده شماره 20/88/2623 با موضوع دادخواست آقای مهرداد عبدی با وکالت آقای رضا نجفلو به طرفیت اداره کار و امور اجتماعی میانه و به خواسته اعتراض به رأی شماره 1509 ـ 3/8/1388 هیأت حل اختلاف اداره کار و امور اجتماعی به موجب دادنامه شماره 1980ـ 24/5/1389، مفاداً به شرح آینده به صدور رأی مبادرت کرده است:

راجع به اعتراض آقای مهرداد عبدی به طرفیت هیأت حل اختلاف کار و امور اجتماعی میانه در اعتراض به رأی 3/8/1388 صادره از آن هیأت، نظر به شرح دادخواست شاکی و مستندات پیوست و مفاد لایحه شماره 27144 ـ 30/4/1389 و ملاحظه اسناد و مدارک موجود در پرونده، اداره کار دلیلی که زمینه نقض یا ابطال و بی‌اعتباری رأی معترضٌ‌عنه را فراهم آورد مشهود نیست. از حیث رسیدگی شکلی و ماهوی نیز ایرادی به رسیدگی مترتب نیست. علی‌هذا این شعبه دیوان عدالت اداری شکایت شاکی را غیر وارد تشخیص و به رد شکایت وی حکم صادر و اعلام می‌دارد. رأی دیوان قطعی است.

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رأی مبادرت می ‎ کند.

رأی هیأت عمومی

اولاً: تعارض در آراء محرز است.

ثانیاً: با توجه به این که مطابق مصوبه سیصد و پنجاه و هفتمین جلسه مورخ 31/5/1374 شورای عالی انقلاب فرهنگی، موضوع الحاق یک بند به بند ح ماده 12 اساسنامه دانشگاه آزاد اسلامی، اعضای هیأت علمی و کارکنان اداری دانشگاه مذکور مشمول قانون کار شناخته نشده‌اند و از طرفی به موجب بند ح ماده 12 اساسنامه دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغی شماره 626/89/دش ـ 28/7/1389 شورای عالی انقلاب فرهنگی، تصویب مقررات مربوط به اعضای هیأت علمی و کارکنان اداری دانشگاه و تعرفه حقوق و دستمزد و مزایا به عهده هیأت امنای دانشگاه آزاد اسلامی محول شده است و به موجب بند 6 سومین صورت جلسه کمیسیون دایمی هیأت امنای دانشگاه مصوب آذر ماه 1392، اعضای هیأت علمی و کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی صرفاً تابع آیین‌نامه‌های خـاص اداری استخدامی مـصوب هیأت امناء اعلام شـده است و در مـاده 188 قانون کار، اشخاص مشمول مقررات خاص استخدامی مشمول قانون کار شناخته نشده‌اند، بنابراین رأی شماره 1980ـ 24/5/1389 شعبه 20 دیوان عدالت اداری که بر رد شکایت شاکی صادر شده است و قانون کار را بر روابط کارکنان دانشگاه آزاد با دانشگاه حاکم ندانسته است و مآلاً آراء هیأتهای موضوع ماده 157 قانون کار مبنی بر عدم صلاحیت آنها در رسیدگی به اختلافات کارکنان دانشگاه آزاد با دانشگاه را تأیید کرده است صحیح و موافق مقررات تشخیص می‌شود. این رأی به استناد بند 2 ماده 12 و ماده 89 قانون تشکیلات و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال 1392 برای شعب دیوان عدالت اداری و سایر مراجع اداری مربوط در موارد مشابه لازم الاتباع است.

  رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدجعفر منتظری