منبع مطالب این بخش وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران) می باشد
URL : http://www.ghavanin.ir/detail.asp?id=28614

آئین نامه و مقررات حفاظتی ماشین های افزار (ماشین مته ماشین توتراش ماشین تراش)

شماره 5738 18و4و48

فصل اول
تعریف
الف - ماشین مته ماشین ابزاری است که روی محور گردنده آن ابزارهای برنده یا نوک تیز یا شیاردار سوار شده است که برای سوراخ کردن فلز یا چوب یا مواد دیگر به کار می رود.
همچنین می توان با استفاده از ابزارهای مخصوص عمل کام در آری فرزکاری - توتراشی جاخالی کردن (عقب نشینی در داخل سوراخ) و قلاویز زدن را انجام داد.
ب - ماشین توتراش ماشین ابزاری است که روی محور حامل ابزار تراش آن تیغه توتراشی نصب می شود و برای گشاد کردن سوراخ در فلز یا تام کردن تراش سطح داخل آن به کار می رود.
همچنین ممکن است دارای محورهای گردنده حامل ابزار مخصوص سوراخ گیری در چوب و موادنرم دیگر باشد.
ج - ماشین تراش ماشینی است مخصوص تراشیدن سطوح استوانه ای یا در آوردن پیچ که دارای محور افقی یا قائم دوار می باشد (محور 3 نظام یا 4) و قطع کار فلزی یا چوبی روی آن بسته شده و با آن می گردد. در ضمن می توان با نصب ابزارهی مخصوص از این دستگاه برای توتراشی، سوراخ گیری، حدیده کردن، آج دادن و پیچ تراشی استفاده کرد.
مقررات
ماده 1 - چرخ دنده ها - محورهای حامل ابزار تراش. پیوستهای میل گردان و محور ماشین مته و ماشین توتراش و ماشین تراش باید دارای حفاظ باشد.
ماده 2 - اگر در ماشین های مته، تراش، توتراش برای تغییر دادن سرعت 3 نظام و سرعت پیشروی از فلکه تسمه پله ای استفاده شود تسمه ها و فلکه ها باید برطبق آئین نامه حفاظت وسائل انتقال نیرو حفاظ گذاری شود.
ماده 3 - اگر در ماشین های مته، تراش، توتراش وزنه تعادلی به کار رفته باشد باید این وزنه ها بطور محکم به بازوی وزنه تعادلی متصل شود و اگر وزنه تعادلی بوسیله زنجیر یا کابل معلق باشد باید تا سطح زمین بوسیله حفاظ های مناسب محفوظ شود.
ماده 4 - سه نظام ماشین مخصوص مته و توتراشی چوب باید بدون زائده و برجستگی باشد.
ماده 5 - در ماشین های مته افقی تک محور ساده که روی آن مته، قلم توتراشی و قلاویز برای کارهای فلز تراشی یا سوراخ کردن قطعات چوب نصب می شود باید قسمتی از آن که با قطعه کار در تماس نمی باشد حفاظ گذاری شود.
ماده 6 - در ماشین های مته قائم یا شعاعی تک محوره ساده که روی آن مته، قلم توتراشی یا قلاویز برای کارهای فلزتراشی یا سوراخ کردن چوب نصب می شود باید ابزارهای فوق الذکر بطور موثر حفاظ گذاری شود.
ماده 7 - سر محور فرمان مته های شعاعی باید حفاظ گذاری شود.
ماده 8 - برای جلوگیری از چرخش قطعه کار با مته، میز کار باید دارای پیچ های محکم کننده یا گیره یا سایر وسایل مشابه برای ثابت نگاهداشتن قطعه کار باشد.
ماده 9 - در ماشین های توتراشی قائم میز دوار افقی که کار روی آن نصب شده باید بوسیله حفاظهائی که تا راس قطعه کار ادامه داشته و روی بدنه ثابت دستگاه نصب شده محفوظ گردد تا از خطر مجروح شدن کارگر بوسیله زوائد قطعه کار جلوگیری شود.
ماده 10 - پیچ قطعه همراه بر در ماشین های تراش افقی باید در خزینه بوده یا طوری تعبیه شده باشد که ایجاد برجستگی و زائده ننماید.
ماده 11 - ماشین نهای تراش افقی باید مجهز به ترمزهای خودکار باشد تا کارگر مجبور نشود دست خود را برای متوقف کردن سه نظام یا صفحه کارگر روی آن قرار دهد.
ماده 12 - صفحات کارگیر افقی در ماشین های تراش قائم باید بر طبق ماده 9 این آئین نامه حفاظ گذاری شده باشد.
ماده 13 - در ماشین های تراش رولور و ماشین های دیگری که برای تراش میله های بلند بکار می رود و قسمتی از میله از (پشت دستگاه) خارج می گردد قسمت مزبور باید بوسیله لوله ای که توسط پایه های محکم به زمین متصل شده است حفاظ گذاری گردد.
ماده 14 - ماشین های تراش خودکار و ماشین های مشابه آن باید دارای صفحات حفاظتی باشد که کارگران را در مقابل پخش مایع های خنک کننده حاوی ذرات فلز محفوظ نگهدارد.
ماده 15 - روی قلم گیر متحرک یا ثابت ماشین های خراطی فرم تراش، پاشنه تراش، کپی و سایر ماشین های خراطی باید بوسیله حفاظ پوشیده شود.
ماده 16 - ماشین هائی که برای خراطی قطعات طویل چوب به کار می رود و دو قطعه کار فقط بوسیله دو مرغک در روی آن نگهداری می شود باید در قسمت بالا و روی قطعه کار مجهز به حفاظتهای نیم گرد متناسب با طول قطعه کار باشد.
ماده 17 - ماشین های خراطی باید مجهز به سرپوشهائی باشد که به دستگاه مکنده موثری متصل گردد و غبار و تراشه های چوب را از محل تولید گرفته و بخارج از منطقه عمل ماشین هدایت کند.
فصل دوم
ماشین فرز - ماشین صفحه تراش - ماشین رنده – ماشین تراش جای خار برای فلزات
تعاریف
الف - ماشین فرز ماشین ابزاری است که معمولا برای شکل دادن و تراشیدن سطوح خارجی یا داخلی قطعات فلزی بکار می رود.
این قطعات روی یک میز ثابت یا میز با حرکت کشوئی یا گردان و یا بین دو مرغک بسته می شود و عمل تراش بوسیله فرز دندانه داری که توسط یک محور گردنده افقی یا قائم بحرکت در می آید انجام می شود همچنین می توان با ابزارهای مخصوص عمل توتراشی، سوراخ کردن، یا کله زنی را روی قطعه کار انجام داد.
ب - ماشین صفحه تراش دروازهای ماشین ابزاری است که برای صاف کردن یا شکل دادن سطوح قطعات بزرگ فلزی به کار می رود و قطعات کار روی یک میز افقی که در زیر قسمت قلم گیر حرکت رفت و آمد انجام می دهد بسته می شود.
قسمت قلم گیر قابل تنظیم بوده و نسبت به میز ثابت می باشد و قلم رنده به آن نصب شده که قطعه کار را فقط در یکی از جهات حرکت میز برش می دهد.
ج - ماشین رنده ماشین ابزاری است که برای صاف کردن و شکل دادن قسمت داخلی یا خارجی قطعات فلزی به کار می رود.
قطعات کار را روی یک میز افقی قابل تنظیم محکم می کنند و قلم رنده آن سر کج یا چند لبه می باشد که روی یک قسمت کشوئی نصب شده و در جهت افقی یا قائم روی سطح قطعه کار حرکت رفت و آمد انجام می دهد و معمولا فقط در موقع پیشروی براده برداری می کند.
د - ماشین کله زنی ماشینی است که برای رنده کردن قطعات فلزی در جهت قائم به کار می رود و طرز کار آن شبیه به ماشین رنده می باشد قلم رنده در حرکت رفت و آمد خود براده برداری کرده و میز کار که قطعه کار روی آن بسته می شود حرکت پیشروی و عمل تنظیم را انجام می دهد.
ماده 18 - میزهای گردان افقی در ماشین های فرز و کله زنی باید بر طبق ماده 9 این آئین نامه حفاظ گذاری شود.
ماده 19 - مکانیسم گرداننده تیغه و باردادن خودکار در ماشینهای فرز چنانچه در داخل خود ماشین قرار نگرفته باشد باید حفاظ گذاری شود.
ماده 20 - تیغه های فرز که برای برش سطح خارجی فلزات به کار می رود و در روی باز و یا محور افقی سوار شده است باید با توجه به نکات زیر حفاظ گذاری شود.
الف - سطح برش در تمام قسمتها بجز قسمتی که برای فرزکاری باید باز بماند) پوشیده شده و این پوشش از دو طرف تا انتهای بازوی حامل فرز که نزدیک به یاتاقان می باشد ادامه یابد.
ب - تیغه فرز کاملا بوسیله حفاظ پوشانده شود.این حفاظ باید خودکار بوده عملش طوری باشد که به محض رسیدن قطعه کار به لبه فرز حفاظ به زاویه معین و بطور خودکار به اندازه ای باز شود که عمل فرز کاری میسر گردد.
ماده 21 - لبه های برنده فرز در ماشین های فرز قائم باید بوسیله محفظه ای پوشیده شده باشد.
ماده 22 - فلکه های دستی در مکانیسم باردادن افقی یا قائم فرزها باید دارای شرایط زیر باشد.
الف - بوسیله کلاج یا ضامن شیطانک دار روی بازوی فرمان به قسمی سوار شده باشد که در موقع پیشروی خودکار ماشین خلاص شود و بچرخد.
ب - مجهز به دسته ای باشد که قابل خلاص کردن بوده و دارای فنرهای فشاری باشد تا در موقع احتیاج کارگر بتواند دسته را در محل خود روی فلکه قرار دهد.
ماده 23 - فرزهای خودکار باید مجهز به صفحات حفاظتی در مقابل پخش مایعات خنک کننده باشد.
ماده 24 - روی دهانههای باز میز ثابت و بدنه ماشین صفحه تراش دروازه ای باید با صفحات فلزی یا با حفاظهای مناسب دیگری پوشیده شود.
ماده 25 - کلیه وسایل تغییر جهت حرکت ماشین های صفحه تراش دروازه ای که روباز باشد باید بوسیله حفاظ پوشیده شود.
ماده 26 - در صورتی که در ماشین های صفحه تراش دروازه ای فاصله آزاد در دو پهلوی میز متحرک و انتهای کورس آن یا قطعه کاری که روی آن بسته شده کمتر از 60 سانتیمتر باشد باید برای جلوگیری از ورود افراد به این فضای آزاد نرده های حفاظتی نسب گردد.
ماده 27 - فرمان قسمت حامل قلم اعم از مکانیسم لنگ، هیدرولیکی، چرخ دنده ای، پیچ کشودار در ماشینهای رنده باید در داخل محفظه ای قرار داده شود.
ماده 28 - اطراف قسمت کشوئی حامل قلم رنده افقی باید در تمام طول کورس نرده گذاری شود.
ماد 29 - تمام قسمتهای متحرک ماشین مخصوص درآوردن جای خار به جز قسمت نگهدارنده قطعه کار باید داخل محفظه ای قرار گرفته باشد.
ماده 30 - برای گرفتن ذرات ریز فلزات باید دستگاه مکنده ای پیش بینی شده باشد این دستگاه در ماشین های قائم در قسمت زیر و در ماشین های افقی در یک طرف دستگاه باید نصب گردد.
فصل سوم
ماشین های تراش چوب
تعاریف
ماشین های تراش چوب عبارتند از ماشین گندکی - ماشین فرز نجاری - ماشین کف رنده - ماشین کام و زبانه درآر - ماشین چندکاره.
الف - ماشین گندکی - ماشینی است که برای صاف کردن و پرداخت سطوح و لبه ای قطعات چوب به کار می رود. در این ماشین قطعه کار روی یک میز افقی حرکت کرده و پس از عبور از مقابل تیغه رنده ها بمعرض و ضخامت مورد نظر شکل می گیرد. این تیغه رنده ها در شیاری که روی استوانه یا محور گردانی که در قاب کشوئوی قابل تنظیم گردیده محکم شده است.
ماشین های کف رنده، تراش قابهای در، منبت کاری، زبانه درآری جزء این دسته از ماشینها محسوب می شود.
ب - ماشین های فرز نجاری - ماشینی است که برای برش و شکل دادن لبه قطعات چوب به کار می رود. در این ماشین قطعه کار با فشار از مقابل تیغه فرز عبور می نماید.
ج - ماشین کف رنده ماشینی است شبیه به ماشین گندگی با این تفاوت که فقط دارای یک محور حامل تیغه رنده در روی میز کار می باشد.
د - ماشین کام و زبانه درآر ماشینی است که معمولا در آن ابزار مخصوص کام یا زبانه درآری روی یک محور قائم یا افقی در بالای میز کر شده است و قطعه کار را که به میز متحرکی بسته شده است از دم ابزار عبور می دهند در بعضی موارد عمل کام یا زبانه درآری را با بستن قلمهای مخصوص بر روی ماشین فرز عمل کام درآری را با ابزار زنجیری انجام می دهند.
ه - ماشین چند کاره ماشینی است که با آن می توان عمل اره کردن، سوراخ کردن، فرز کردن، رنده کردن ، وکام و زبانه کردن را انجام داد.
ماده 31 - سیلندرها و محورها حامل تیغه رنده باید مجهز به ضامن هائی باشد که در موقع عوض کردن تیغه از حرکت دستگاه جلوگیری نماید.
ماده 32 - ماشین های کندگی و فرز چوب بری باید مجهز به سرپوشهای متصل به دستگاه مکنده باشد تا غبار قطعات ریز و تراشه های چوب را ازمحل تولید به خارج از منطقه عمل ماشین هدایت کند.
ماده 23 - ماشین های کف رنده و گندگی بامحورهای افقی باید در قسمت جلوی هدایت کننده ها دارای حفاظهائی باشد که در ارتفاع و در جهت سطح روی میز قابل تنظیم بوده و قسمت کارگیر تیغه ها را طوری بپوشاند که قطعه کار بتواند به سهولت از زیر آن عبور نماید.
ماده 34 - در ماشین های کف رنده فاصله آزاد بین لبه دهانه ولبه تیغه رنده نباید از 3 میلیمتر تجاوز نماید.
ماده 35 - تیغه های ماشین رنده در قسمت زیر میز باشد حفاظ گذاری شود.
ماده 36 - ماشین های گندگی که مجهز به غلطکهای تغذیه می باشد باید دارای چنگالهائی باشد که از عقب زدن قطعات چوب ممانعت کند.
ماده 37 - کارفرما موظف است دستگیرهای فشاری در اختیار کارگران قرار دهد تا برای باردادن قطعات کوتاهتر از نیم متر در دستگاه گندگی ازآن استفاده شود.
ماده 38 - دستگاههای تغذیه خودکار در ماشین های گندگی باید بوسیله سرپوشها یا حفاظتهای فلزی محفوظ شده و فقط قسمتی از آن که محل عبور قطعه کار است باز باشد.
ماده 39 - محور حامل ابزار تراش و خود ابزار در ماشین های کام و زبانه در آری باید بوسیله سرپوشهائی از ورق فولاد که ضخامت آن حداقل 3 میلیمتر باشد یا مصالحی با استحکام مشابه آن محفوظ گردد.
ماده 40 - غلطکهای تغذیه در ماشین های کام و زبانه دراری باید بوسیله حفاظهای فلزی که به بدنه حامل غلطکها ثابت شده محفوظ گردد و طوری نصب شود که فقط قسمت محل عبور قطعه کار باز باشد.
ماده 41 - زنجیرها و چرخ دنده های تغذیه در ماشین های زبانه در آری دوبل و ماشین های مخصوص کام در آ‹ی باید بطور کامل در زیر سرپوشی محفوظ شود و فقط قسمتی از زنجیر که برای حمل قطعات بکار می رود می تواند باز باشد.
ماده 42 - محل نصب قلم دستگاه فرز نجاری و ماشین های مشابه چوب بری باید دارای مهره کنتر یا وسایل محکم کننده مشابه باشد تا در موقع کار امکان درآمدن قلم از جای خود و پرتاب شدن نداشته باشد.
ماده 43 - ماشین های فرز و ماشین های چوب بری مشابه آن که بار دادن آنها بطور خود کار انجام نمی شود باید دارای حفاظ قلم فرز باشد این حفاظ باید مسیر تراش بزرگترین قلم فرز ماشین را پوشانده و به تناسب ضخامت قطعه کار قابل تنظیم باشد.
ماده 44 - برای تراش دادن قطعات کوچک چوب با ماشین های فرز یا ماشین های مشابه آن باید از دستگاه هدایت کنند یا گیره دسته دار استفاده کرد.
این آئین نامه که مشتمل بر سه فصل و 44 ماده می باشد باستناد ماده 47 قانون کار در سیصد و دوازدهمین جلسه مورخ 1و2و48 شورای عالی حفاظت فنی به تصویب نهائی رسیده و قابل اجرا است.

نوع : 4 شماره انتشار : 7135
تاریخ تصویب : 1348/02/01 تاریخ ابلاغ : 1348/05/18
دستگاه اجرایی : موضوع :

URL : https://www.vekalatonline.ir/laws/28614/آئین-نامه-و-مقررات-حفاظتی-ماشین-های-افزار-(ماشین-مته-ماشین-توتراش-ماشین-تراش)/