| منبع مطالب این بخش وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران) می باشد URL : http://www.ghavanin.ir/detail.asp?id=29068 |
||||||||||||||||||||||||
تصمیم متخذه دایر به اجرای موقت آیین نامه داخلی مجلس شورای ملی تنظیمی به وسیله کمیسیون منتخبه |
||||||||||||||||||||||||
در اجرای تصمیم قانونی مجلس شورای ملی دایر به تشکیل کمیسیون خاص اصلاح آیین نامه داخلی مجلس شورای ملی (مصوب یکشنبه 26 آبان ماه 1342) کمیسیون مزبور از تاریخ 27 آذر ماه 1342 تشکیل و آیین نامه مذکور را در 204 ماده و 36 تبصره به شرح ذیل اصلاح نموده و در تاریخ 16/12/1343 به استناد ماده واحده مصوبه 26 آبان ماه 1342 نظر داد که از تاریخ اول فروردین ماه یک هزار و سیصد و چهل و چهار آیین نامه داخلی مجلس شورای ملی موقتا به موقع اجرا گذارده شود تا چنانچه نقائصی در عمل مشاهده شود در کمیسیون مورد رسیدگی قرار گرفته و برای تصویب نهایی به مجلس شورای ملی تقدیم گردد. رییس مجلس شورای ملی - مهندس عبدالله ریاضی فصل اول ریاست سنی - سوگند - تعیین شعب - رسیدگی به اعتبارنامه ها ریاست سنی ماده 1 - در نخستین جلسه مجلس که بلافاصله در تعقیب جلسه افتتاحیه هر دوره تقنینیه منعقد می شود از بین سه نفر مسن ترین نمایندگان اگر کسی سابقه نمایندگی داشته باشد آن که ادوار نمایندگیش بیشتر است به ریاست سنی انتخاب می شود و اگر هیچکدام سابقه نمایندگی نداشته باشند تنها سابقه سنی منظور خواهد بود و همچنین در همان جلسه شش نفر از جوانترین نمایندگان به سمت منشی معین و در اطراف رییس سنی به سمت منشی جلوس می نمایند. در صورت تساوی سن آن که سابقه نمایندگی دارد مقدم است والا عده کسری به قید قرعه تعیین خواهد شد. پس از تعیین رییس سنی یکی از دو نفر دیگر که مسن تر باشد به نیابت ریاست انتخاب خواهد گردید. ماده 2 - تشخیص هیات رئیسه سنی طبق شرایط ماده قبل با قسمت قوانین مجلس شورای ملی است . ماده 3 - هیات رئیسه سنی تا انتخاب هیات رئیسه دائمی ، کلیه وظایف هیات رئیسه دایمی را به عهده خواهد داشت . مراسم سوگند ماده 4 - بلافاصله پس از تعیین هیات رئیسه سنی نمایندگان حاضر در مجلس ،به هیات اجتماع قسم یاد می نمایند. بدین ترتیب که رییس سنی سوگندنامه مندرج در اصل یازدهم قانون اساسی را که بر ورقه مخصوص نوشته شده قرائت می کند و سایرین جمعا عین آن را تکرار و پس از اختتام ، ذیل سوگندنامه را امضا می نمایند. مراسم سوگند باید در حال قیام و خضوع و توجه مخصوص جریان یابد. نمایندگانی که بعدا وارد مجلس می شوند پس از حضور در جلسه بلافاصله باید سوگند یاد نمایند. تعیین شعب ماده 5 - پس از تشکیل اولین جلسه و اجرای مراسم تحلیف ، نمایندگان به حکم قرعه متساویا به شش شعبه برای تمام دوره تقنینیه تقسیم می شود و پس از تقسیم هر چند نفری که باقی بمانند مرتبا از شعبه اول یک یک به شعب افزوده می شوند شعب بلافاصله برای انتخاب هیات رئیسه خود بر طبق ماده 17 تشکیل جلسه می دهند. مقصود از تشکیل این شعب رسیدگی به اعتبارنامه ها و پرونده های انتخاباتی و انتخاب کمیسیونها می باشد. رسیدگی به اعتبارنامه ها در شعب ماده 6 - شعب بدون فوت وقت (به موجب صورتی که از اسامی حوزه های انتخابیه به ترتیب حروف تهجی از طرف قسمت قوانین مجلس شورای ملی تنظیم می شود) شروع به رسیدگی اعتبارنامه ها و تشخیص صحت و سقم انتخابات منتخبین بر طبق شرایط مندرجه در قانون انتخابات می کنند و گزارش آن را تقدیم مجلس می دارند.هر شعبه برای تسهیل امر و سرعت عمل می تواند از میان اعضا خود به حکم قرعه یک یا چند شعبه فرعی که هر یک مرکب از سه نفر باشد معین کند ولی رسیدگی نهایی در خود شعبه اصلی به عمل می آید و گزارش آن توسط مخبر شعبه و در صورت غیبت مخبر یا خودداری وی از امضا و تقدیم گزارش ، فورا به وسیله رییس یا نایب رییس گزارش شعبه به مجلس شورای ملی تقدیم می شود. به هر صورت در غیاب مخبر، رییس یا نایب رییس و یا منشی شعبه از گزارش دفاع خواهد نمود. ماده 7 - هیچ شعبه ای نمی تواند تقدیم گزارش را بیش از ده روز به تعویق بیندازد در صورتی که تاخیر به حکم ضرورت به عمل آمده باشد رییس و در غیاب او نایب رییس شعبه مکلف است هیات رئیسه مجلس را مطلع سازد و هر گاه هیات رئیسه علت را موجه دانست موضوع را دوباره به همان شعبه و در غیر این صورت به شعبه دیگر یا به یک کمیسیون مخصوص دوازده نفری منتخب از شعب ارجاع می نماید که ظرف ده روز گزارش دهند. ماده 8 - هر شعبه باید در هر جلسه به توسط منشی شعبه صورت مجلس را تنظیم کند و گزارش جلسات شعبه را با قید اسامی حاضرین و غایبین به وسیله دفتر مجلس شورای ملی تقدیم هیات رئیسه مجلس نماید. رسیدگی به اعتبارنامه ها در مجلس ماده 9 - گزارش شعبه در مجلس قرائت می شود چنانچه مبنی بر قبول باشد و مخالفی هم نباشد تصویب شده محسوب می گردد و رییس تصویب آن را اعلام می نماید هر گاه گزارش شعبه مبنی بر رد اعتبارنامه نماینده باشد و یا در مجلس کسی مخالفت کند به کمیسیون تحقیق ارجاع می گردد. این کمیسیون به دلائل و توضیحات نماینده مخالف و مدافعات طرف ، ظرف ده روز رسیدگی می کند و رای می دهد. رای کمیسیون باید مدلل و موجه باشد و آن رای نیز در مجلس قرائت خواهد شد. کسانی که در موقع طرح اعتبارنامه مخالفت کرده اند می توانند در مجلس به ترتیب صحبت کنند و هر دفعه که یک مخالف صحبت گرد برای نماینده مورد اعتراض حق دفاع خواهد بود و به علاوه به درخواست او نماینده دیگری می تواند دفاع کند و همچنین نماینده مورد اعتراض و مدافع او می توانند به تمام اعتراضات در جلسه جواب بدهند و دفاع نمایند. پس از خاتمه مذاکرات رای نهایی راجع به رد یا قبول نمایندگی او با مجلس است . اگر کمیسیون تحقیق ظرف ده روز نظر خود را به مجلس نداد نماینده ای که اعتبارنامه او مورد اعتراض واقع و یا در شعبه در شده می تواند درخواست کند که اعتبارنامه او در مجلس مطرح شود و این درخواست باید مورد قبول واقع گردد. ماده 10 - اخذ رای در مورد اعتبارنامه های مورد اعتراض که در مجلس رسیدگی می شود باید با ورقه و علنی باشد. ماده 11 - نمایندگانی که هنوز صحت یا سقم انتخابشان محقق نشده است حق نطق و دادن رای در مجلس دارند ولی در شعبه یا کمیسیون تحقیق موقع رسیدگی به اعتبارنامه آنها حق حضور ندارند مگر از طرف شعبه یا کمیسیون راسا یا به تقاضای آنها برای ادای توضیحات دعوت شوند. در این صورت حق حضور کسب می کنند ولی حق رای نخواهند داشت . فصل دوم هیات رئیسه دائمی ماده 12 - هیات رئیسه دائمی مجلس پس از تصویب اعتبارنامه سه ربع از نمایندگان حاضر در مرکز برای مدت یک سال انتخاب می شوند و در صورتی که گزارش اعتبارنامه های دیگری برای طرح در مجلس حاضر باشد بلافاصله مطرح می گردد. ماده 13 - هیات رئیسه دائمی مرکب است از رییس و دو نایب رییس و شش نفر منشی و سه کارپرداز. نواب رییس و منشی ها و کارپردازان هر کدام به طور جمعی انتخاب می شوند رییس مجلس بر سایر اعضا هیات رئیسه و تمام دوائر مجلس سمت ریاست دارد. در جلسات علنی منشی ها طرفین رییس جلوس خواهند نمود. ماده 14 - انتخاب رییس به اکثریت تام و انتخاب سایر اعضا هیات رئیسه به اکثریت نسبی و جملگی به رای مخفی خواهد بود. در صورتی که در انتخاب رییس در دفعه اول اکثریت تام حاصل نشود دفعه دوم اکثریت نسبی کافی خواهد بود. خطابه به حضور اعلیحضرت همایونی ماده 15 - در آغاز هر دوره تقنینیه پس از انتخاب هیات رئیسه دائمی مجلس شورای ملی بر طبق اصل دهم قانون اساسی خطابه ای به حضور اعلیحضرت همایونی عرض و آمادگی مجلس را به کار اعلام می دارد خطابه و جواب آن در جلسه علنی مجلس قرائت می گردد. استعفا یا فوت رییس ماده 16 - اگر رییس مجلس پیش از انقضای مدت ریاست استعفا داد یا فوت نمود یکی از نواب رییس به ترتیب تقدم سنی و در صورت غیبت آنان رییس سنی مجلس جلسه را منعقد می سازد و استعفانامه را قرائت یا فوت را اعلام می دارد. در مورد فوت احتراما جلسه را ختم می کند و در جلسه بعد یکی از نواب رییس و در صورت غیبت آنان رییس سنی جلسه را تشکیل می دهد و رییس جدید انتخاب می شود و در مورد استعفا بعد از اعلام و قرائت آن در مجلس و گذشتن یک هفته و عدم استرداد استعفا بلافاصله انتخاب رییس جدید به عمل می آید. تبصره - در مورد سایر اعضای هیات رئیسه که با اکثریت نسبی انتخاب می شوند در صورت فوت یا استعفا، نفرات بعدی جانشین آنها خواهند شد. مشروط بر این که رای آنها لااقل دو سوم آرا آخرین نفر انتخاب شده باشد و در غیر این صورت انتخاب مجدد به عمل خواهد آمد. به هر حال انتخاب رییس و هر یک از اعضای هیات رئیسه جدید برای بقیه مدت یک ساله خواهد بود. فصل سوم تشکیل شعب و انتخاب کمیسیونها - گزارش شعب و کمیسیونها ماده 17 - هر شعبه دارای یک رییس و دو نایب رییس و یک مخبر و دو منشی خواهد بود که با رای مخفی با ورقه و اکثریت نسبی برای مدت یک سال انتخاب می شوند و در صورت تساوی آرا یکی از منتخبین به حکم قرعه معین می شود. اسامی کلیه صاحبان رای با عده آرا باید در صورت مجلس نوشته شود. حد نصاب تشکیل کمیسیونها و شعب ماده 18 - مناط اعتبار برای تشکیل هر یک از کمیسیونها و شعب حضور بیش از نصف اعضا می باشد و در مواردی که رای کمیسیون مستقلا قابل اجرا است تشکیل آن منوط به حضور سه ربع اعضا خواهد بود و تصمیمات به اکثریت آرا عده حاضر معتبر است . ماده 19 - شعب موظفند پس از تعیین هیات رئیسه خود بلافاصله اعضا کمیسیون تحقیق را انتخاب نموده و نتیجه را در جلسه بعد به مجلس گزارش دهند. اعضا کمیسیون تحقیق انتخابات به نسبت سه نفر از هر شعبه برای تمام دوره مجلس به طور ثابت انتخاب می شوند. کمیسیونها و طرز انتخاب آنها ماده 20 - کمیسیونهای دائمی به عده وزارتخانه ها به انضمام کمیسیونهای بودجه - عرایض - محاسبات مجلس - سازمانهای اداری و استخدام - برنامه - رسیدگی به سوالات و کمیسیون همکاری مجلسین در هر سال مقارن انتخاب هیات رئیسه مستقلا از بین اعضا شعب در هر شعبه با رای مخفی با ورقه و اکثریت نسبی برای مدت یک سال انتخاب می شوند و برای انتخاب ، حضور دو ثلث اعضا شعبه ضروری است . عده اعضا کمیسیونها به استثنای کمیسیون ها عرایض و محاسبات که شش نفر است مطابق تشخیص هیات رئیسه از دوازده نفر به بالا خواهد بود. علاوه بر کمیسیون های مذکور، مجلس می تواند در موارد لازم کمیسیون های فوق العاده و مخصوص برای وظایف معین انتخاب نماید. ماده 21 - هیچیک از اعضا هیات رئیسه نمی تواند به عضویت کمیسیون ها محاسبات انتخاب شود. ماده 22 - هر نماینده ای ملزم است لااقل عضویت یکی از کمیسیون های دائمی را که انتخاب و تعیین می شود قبول نماید و هیچیک از نمایندگان حق عضویت بیش از دو کمیسیون دائمی را نخواهد داشت و در صورتی که اتفاقا برای عضویت بیشتر از دو کمیسیون دائمی انتخاب شد نام او از کمیسیون یا کمیسیون های اضافی به تمایل خود او حذف و نماینده ای که بعد از او اکثریت دارد به جای وی معین می شود. هیات رئیسه کمیسیونها ماده 23 - هر یک از کمیسیونها پس از انتخاب بلافاصله به ریاست مسن ترین عضو و با حضور حداقل دو ثلث اعضا خود منعقد و یک رییس و دو نایب رییس و یک مخبر و دو منشی با رای مخفی با ورقه و اکثریت نسبی انتخاب می نماید. ماده 24 - در غیاب رییس و نواب رییس کمیسیون به ریاست مسن ترین عضو تشکیل می شود. دفتر کمیسیونها ماده 25 - هر یک از کمیسیونها برای حفظ دفاتر و تنظیم صورت مجلس و بایگانی اوراق و اسناد و سرعت جریان امور دفتری ، یک منشی از اعضا اداری مجلس در اختیار خواهد داشت . تهیه صورت مجلس های کمیسیونها و ثبت اسامی اعضا حاضر و غایب و گزارش عملیات ماهانه کمیسیون به عهده منشی اداری است که پس از ملاحظه و امضای رییس کمیسیون به هیات رئیسه مجلس خواهد داد که در معرض ملاحظه نمایندگان گذارده شود. فصل چهارم - وظایف کمیسیونها کمیسیون بودجه ماده 26 - وظایف کمیسیون بودجه به شرح زیر است : 1 - رسیدگی به لوایح بودجه و تفریغ بودجه کل کشور. 2 - تعیین تکلیف لوایح و طرحهای مالی و اعتبارات و رسیدگی به کلیه اقلام هزینه و دیون . تبصره 1 - مقصود از رسیدگی مذکور در این ماده عبارت است از بررسی کامل در اقلام و عواید مملکتی و صحت ارقام هر قلم و مطابقت آن با قوانین موضوعه و در مورد اقلام هزینه ، رسیدگی دقیق ارقام و تطبیق صورتهای ریز و مطالعه دلایل بودجه های هزینه هر وزارتخانه و پیشنهاد صرفه جویی از راه تقلیل یا حذف اقلامی که غیر ضروری تشخیص داده شود. تبصره 2 - لوایح بودجه باید فقط شامل اقلام درآمد و هزینه و مقررات مربوط به اجرای بودجه بوده و دولت می تواند سایر مطالب بودجه ای را در صورت لزوم ضمن لوایح متمم بودجه تقدیم مجلس نماید. ماده 27 - پیشنهادهایی که در کمیسیون بودجه مطرح و مورد اخذ رای قرار می گیرد که مستقیما با بودجه و صرفه جویی ارتباط داشته باشد. هر گونه پیشنهادی که مستقل از امور بودجه بوده و یا مستلزم ازدیاد مخارج باشد قابل طرح در کمیسیون بودجه نخواهد بود. ولی مطالب مربوط به امور بودجه که در لایحه بودجه نباشد به شرطی که قابل طرح در کمیسیون بودجه خواهد بود که از طرف مجلس به کمیسیون مزبور ارجاع شده باشد. ماده 28 - مجلس همیشه می تواند رسیدگی به لوایح و طرح های قانونی را مطابق ماده 54 به کمیسیون خاص دیگری ارجاع کند. ولی این کمیسیون فقط می تواند گزارش کلی بدهد بدون آن که بتواند در باب هزینه عقیده ای پیشنهاد کند. هر گاه رای کمیسیون مخصوص با لایحه موافق باشد باید نتیجه ملاحظات خود را به کمیسیون بودجه اطلاع دهد و این کمیسیون ظرف ده روز عقیده خود را در باب تصویب خرج اظهار می کند و در این صورت عقیده و رای کمیسیون بودجه که باید مستند به دلائل موجه بوده باشد طبع و ضمیمه گزارش کمیسیون خاص می شود. مواردی که دو فوریت آنها تصویب می شود چون بلافاصله چات و پس از 24 ساعت مطرح می گردد و به کمیسیون ارجاع نمی شود از قاعده فوق مستثنی است . کمیسیون دارایی ماده 29 - وظایف کمیسیون دارایی عبارت است از رسیدگی به لوایح و طرحهای قانونی راجع به وضع مالیاتها و عوارض و مطالبات و نقل و انتقال اموال دولتی و امتیازات و معادن و وامها و تاسیس و ایجاد بانکها و هر آنچه که در عایدات دولت موثر است (به استثنای آنچه به موجب قوانین از مختصات انجمنهای ایالتی و ولایتی و شهرداریها است ) و پیشنهاد الغا و تخفیف و تغییر تعرفه یا نرخ مالیاتها و عوارض . کمیسیون دادگستری ماده 30 - وظایف کمیسیون دادگستری عبارت است از: 1 - رسیدگی به لوایح و طرحهای قانونی راجع به کلیه امور حقوقی تکشوری و لشگری ت (اعم از مدنی و جزایی و ثبتی و غیره ). 2 - رسیدگی به اعلام جرمهای مربوط به وزرا (طبق قانون محاکمه وزرا) و مربوط به نمایندگان مجلس شورای ملی (مطابق فصل دوازدهم این آیین نامه ). کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری ماده 31 - وظایف کمیسیون امور استخدام و سازمانهای اداری عبارت است از رسیدگی به لوایح قانونی مربوط به امور تشکیلاتی و مقررات استخدامی و تصویب سازمان و اساسنامه وزارتخانه ها و ادارات و موسسات و بنگاههای دولتی اعم از کشوری و لشگری و استخدام مستخدمین اعم از داخلی و خارجی با جلب نظر هر یک از کمیسیونهای مربوط. کمیسیون عرایض ماده 32 - وظیفه کمیسیون عرایض عبارت است از رسیدگی و ترتیب اثر دادن به عرایض و شکایات کتبی که از ناحیه مردم به مجلس می رسد و همچنین انجام تکالیفی که به موجب قوانین خاص به آن کمیسیون محول است . ماده 33 - این کمیسیون به عرایض و شکایاتی رسیدگی می کند که کتبی و دارای امضا یا مهر و یا اثر انگشت و حتی الامکان توام با مدارک باشد و صاحب عریضه (اعم از مستقیم یا پستی یا تلگرافی ) باید خود و محل اقامت خود را به طور وضوح معرفی و معین کند. در صورت تعدد شاکیان لااقل باید نشانی و امضا یا مهر یا اثر انگشت یکی از آنان قید شده باشد. ماده 34 - عرایض ممکن است به عنوان مجلس یا رییس مجلس یا کمیسیون عرایض یا سایر کمیسیونها نوشته شود و در صورتی که توسط یکی از نمایندگان فرستاده شود آن نماینده در حاشیه عریضه تاریخ تسلیم آن را به دفتر مجلس قید و امضا می کند. ماده 35 - تمام عرایض وارده بلافاصله در دفتر مخصوص ثبت کل ، تحت شماره و تاریخ و نام و نشانی نویسنده و خلاصه مطلب ثبت می شود و شماره ثبت به صاحب آن داده می شود و اگر عریضه توسط یکی از نمایندگان داده شده باشد نام آن نماینده نیز در دفتر مخصوص ثبت می گردد. ماده 36 - تمام عرایض پس از ثبت به وسیله قسمت دبیرخانه ، به کمیسیون عرایض برای رسیدگی ارجاع می شود. مگر عرایض و شکایاتی که مربوط به موضوعهایی است که در کمیسیونهای دیگر یا شعب تحت شور و مداقه است که در این صورت عرایض مزبور به کمیسیونها یا شعب مربوط ارجاع خواهد گردید. ماده 37 - هر یک از نمایندگان که بخواهد از مفاد عریضه ای مستحضر شود می تواند به کمیسیون عرایض یا کمیسیون و شعبه ای که عریضه به آنجا فرستاده شده است (با مراعات ماده 51) مراجعه نماید. ماده 38 - درباره عرایض و شکایات واصله کمیسیون عرایض به هر نحوی که صلاح بداند اعم از ارجاع شکایت به ادارات و موسسات وزارت خانه های مربوط و یا اخذ توضیح کتبی و احضار نماینده وزارتخانه مربوط و یا خواستن سوابق امر و یا اخذ توضیحات از شخص وزیر و هر گونه تحقیقاتی که لازم باشد نسبت به موضوع شکایت رسیدگی می نماید و اگر تخلف یا نقض قانون مشاهده نمود آن را از جهت نقض قانون یا عدم اجرا یا تبعیض در اجرای آن به مجلس شورای ملی گزارش می دهد و طبق اصل 27 قانون اساسی رفتار خواهد شد. کمیسیون محاسبات و بودجه مجلس ماده 39 - وظایف کمیسیون محاسبات و بودجه مجلس عبارت است از: 1 - تحقیق و تصفیه کلیه محاسبات و رسیدگی به بودجه سالانه و مخارج و اعتبارات اضافی مجلس که از طرف مجلس ارجاع می گردد و تقدیم گزارش آن برای تصویب مجلس شورای ملی . 2 - رسیدگی و مداقه در لایحه تفریغ بودجه مجلس که باید حتما پس از تطبیق بودجه با اسناد خرج گزارش آن را تا چهار ماه پس از خاتمه دوره عمل سال مالی به مجلس شورای ملی تقدیم نماید. 3 - نظارت و مراقبت در اجرای مقررات بودجه مصوب مجلس . 4 - بازرسی و رسیدگی دقیق و نظارت در مورد کلیه اموال و اشیا منقول و غیر منقول مجلس شورای ملی از هر نوع و هر قبیل . 5 - تقدیم گزارش های شش ماهه راجع به امور محاسباتی و وضع اموال و اشیا منقول مجلس شورای ملی به هیات رئیسه مجلس . 6 - تقدیم گزارش جامع سالانه راجع به انجام وظایف محوله به مجلس شورای ملی . 7 - رسیدگی به امور مرخصی و جرایم نمایندگان مجلس به ترتیبی که در فصل مربوط به مرخصی و غیب مندرج است . 8 - رسیدگی به حساب صندوق جرایم . ماده 40 - وجوه حاصله از جرایم به وسیله کارپردازی ، نصف برای خرید کتاب تخصیص داده می شود و نصف دیگر برای توسعه بهداری مجلس به مصرف خواهد رسید. کمیسیون برنامه ماده 41 - وظایف کمیسیون برنامه عبارت است از: رسیدگی به کلیه لوایح و طرحهای مربوط به سازمان برنامه . کمیسیون رسیدگی به سوالات ماده 42 - وظیفه کمیسیون رسیدگی به سوالات عبارت است از رسیدگی و تحقیق نسبت به سوالاتی که از مجلس به آن کمیسیون ارجاع شده و تهیه گزارش جهت طرح در مجلس . کمیسیون تحقیق انتخابات ماده 43 - وظیفه کمیسیون انتخابات (که در ابتدای مجلس برای تمام مدت یک دوره قانونگذاری انتخاب می شود) عبارت است از رسیدگی به پرونده های انتخاباتی ارجاعی از طرف مجلس و تهیه گزارش جهت طرح در مجلس . کمیسیونهای دیگر ماده 44 - وظیفه کمیسیونهای : کشور - فرهنگ و هنر - آموزش و پرورش - بهداری - راه - کشاورزی - اقتصاد - پست و تلگراف و تلفن - نظام (جنگ ) - امور خارجه - کار و امور اجتماعی - اطلاعات - آب و برق - آبادانی و مسکن عبارت است از رسیدگی به لوایح وزارتخانه مربوط و تهیه گزارش جهت طرح در مجلس . تبصره - طرحهای پیشنهادی نمایندگان که به امور هر وزارتخانه ارتباط داشته باشد به کمیسیون مربوط به همان وزارتخانه ارجاع می گردد. ارجاع لوایح و طرحها به کمیسیونها ماده 45 - رییس مجلس مکلف است لوایح و طرحهایی را که طبق مواد این آیین نامه باید به کمیسیون ارجاع شود پس از وصول در جلسه علنی بلافاصله به کمیسیونهای صلاحیتدار ارجاع و مراتب را اعلام نماید و نیز دستور دهد که لوایح و طرحهای مزبور فورا طبع و توزیع شود. در صورت تردید در تشخیص صلاحیت کمیسیون نظر رییس قاطع است . تبصره - لوایح و طرحهایی که جنبه های مختلفی داشته و علاوه بر کمیسیون اصلی به کمیسیون های دیگری هم ارتباط پیدا نماید پس از طرح در کمیسیون اصلی (کمیسیون مادر) به کمیسیونهای مربوط دیگر هم که از طرف رییس مجلس تذکر داده شده است ارجاع می شود تا نسبت به قسمتی که مربوط به آن کمیسیونها است شور و مداقه به عمل آمده و گزارشی در مورد قسمتهای مربوط تهیه و به کمیسیون اصلی ارسال نمایند تا به انضمام گزارش کمیسیون اصلی برای طرح در مجلس تقدیم گردد. مدت تقدیم گزارش به مجلس ماده 46 - هر طرح یا لایحه ای که به کمیسیون ارجاع می شود باید گزارش آن منتهی ظرف یک ماه از تاریخ وصول به دفتر کمیسیون به مجلس شورای ملی داده شود وگرنه هر یک از نمایندگان یا دولت حق دارد از مجلس تقاضا نماید که آن را جزو دستور مجلس قرار دهد و حق تقدم طبق ماده 64 تعیین خواهد شد. ولی در مورد لوایح مفصل هر گاه کمیسیون نتوانست رسیدگی آن را در این مدت تمام کند باید به رییس مجلس گزارش دهد و برای اتمام مطالعات و اتخاذ تصمیم تقاضای تمدید نماید که به تصویب هیات رئیسه مجلس برسد. ولی به هر حال این تمدید نباید بیش از یک مرتبه و طولانی تر از دو ماه باشد و در هر صورت درخواست تمدید باعث وقفه کار کمیسیون نخواهد شد و اگر کمیسیون پس از تقاضای مهلت باز هم نتیجه نگرفته باشد رییس مجلس مکلف است لایحه را در مجلس مطرح سازد. ماده 47 - گزارش کارهای خاتمه یافته کمیسیونها به رییس مجلس داده می شود و رییس هر کمیسیون مکلف است در پایان هر ماه صورتی از گزارش های مزبور و فهرستی از کلیه کارهایی که به آن کمیسیون ارجاع شده و هنوز خاتمه نیافته باشد تهیه و در معرض ملاحظه نمایندگان بگذارد. ماده 48 - گزارش کمیسیونها باید حداقل چهل و هشت ساعت قبل از موقع طرح در مجلس طبع و توزیع شده باشد. ماده 49 - در جلسات کلیه کمیسیونها نمایندگانی که عضویت ندارند می توانند حاضر شوند ولی حق شرکت در مذاکرات و دادن رای ندارند مگر آن که از طرف کمیسیون برای ادای توضیح یا شرکت در مذاکرات دعوت شده باشند. هر گاه از طرف دولت تقاضا شود و کمیسیون نیز مقتضی بداند محرمانه بودن آن جلسه اعلام می گردد. در این صورت هیچکس غیر از نماینده دولت و اعضا کمیسیون حق حضور در جلسه نخواهد داشت . ماده 50 - هر کمیسیون باید ماه به ماه گزارشی از عملیات خود را به مجلس شورای ملی تقدیم دارد و این گزارش پس از قرائت در مجلس بدون مذاکره در صورت مجلس درج خواهد شد. اسناد و اوراق کمیسیونها ماده 51 - تمام اسناد و اوراق مربوط به اموری که باید در کمیسیونها مباحثه شود از طرف رییس مجلس به آن کمیسیون ارجاع می شود. نمایندگان می توانند آن اسناد را با اجازه رییس کمیسیون ملاحظه کنند لیکن اسناد مزبور به هیچ وجه نباید از کمیسیون خارج شود. ماده 52 - پس از آن که مجلس در باب طرح یا لایحه ای رای نهایی داد اسناد و اوراق و صورت جلسات مربوط به آن در قسمت قوانین مجلس بایگانی می شود. لوایح مربوط به چند کمیسیون ماده 53 - در مورد لوایح و طرحهایی که ارتباط اساسی آن به کمیسیون معینی روشن نبوده و جنبه های مختلفی داشته باشد رییس مجلس می تواند کمیسیون خاصی منتخب از کمیسیونهای مربوط تشکیل دهد و طرح یا لایحه را به آن کمیسیون ارجاع نماید. کمیسیون مزبور مانند کمیسیونهای دیگر از بین اعضا خود رییس و نایب رییس و منشی و مخبر انتخاب می کند و پس از شور، نتیجه رای خود را به مجلس گزارش می دهد. کمیسیون خاص ماده 54 - مجلس به ملاحظه اهمیت هر طرح یا لایحه قانونی می تواند به جای ارجاع به کمیسیون دائمی مربوط، با درخواست رییس مجلس یا پیشنهاد پنج نفر از نمایندگان رای دهد که از هر شعبه یا کمیسیون دو یا سه نفر برای عضویت کمیسیون خاص جهت رسیدگی به آن طرح یا لایحه انتخاب شود. به این کیفیت که بعد از توضیح مختصر رییس مجلس یا یکی از امضاکنندگان و نطق مختصر یک مخالف و یک موافق (در حدود پنج دقیقه ) به لزوم انتخاب مزبور رای گرفته می شود و هر گاه طرح یا لایحه قانونی مشابهی پیشنهاد شود ارجاع آن از طرف رییس مجلس به همان کمیسیون در جلسه علنی اعلام می گردد. لوایح و طرحهای دوره سابق ماده 55 - در اول هر دوره تقنینیه هیات رئیسه صورتی از طرحها و لوایحی که در دوره سابق معوق مانده به وسیله قسمت قوانین تهیه و در اختیار نمایندگان می گذارد و صورتی نیز برای دولت ارسال می دارد. هر یک از طرحها و لوایح معوقه که لزوم رسیدگی آن به وسیله 15 نفر از نمایندگان یا به درخواست دولت تقاضا شود طبق آیین نامه به کمیسیونهای مربوط ارجاع می شود و کمیسیونها رسیدگی را به ترتیب مندرج در آیین نامه انجام می دهند و هر گاه شور اول آن طرحها یا لوایح قبلا خاتمه یافته باشد رسیدگی به صورت طرح یا لایحه یک شوری انجام خواهد شد و در مورد تغییر دولت فقط لوایحی از جریان خارج خواهد شد که دولت رسما آنها را مسترد نماید. گزارش کمیسیونهای سابق ماده 56 - لوایح و طرحهایی که در کمیسیونهای مربوط خاتمه یافته و گزارش آن هم به مجلس داده شده ولی قبل از طرح در مجلس دوره یک ساله آن کمیسیونها منقضی شده باشد به کمیسیونهای جدید ارجاع نخواهد شد و مخبر کمیسیون سابق و در صورت غیبت او رییس یا نایب رییس یا منشی آن کمیسیون از گزارش مزبور دفاع خواهند کرد. فصل پنجم ترتیب جلسات تشکیل جلسه و مدت آن و جریمه تاخیر ورود یا غیبت ماده 57 - نمایندگان باید در روزی که قبلا برای تشکیل جلسه معین می شود در مجلس حاضر شوند و منتهی تا پانزده دقیقه قبل از تشکیل جلسه در تالار جلسه حضور یابند و در صورت تاخیر برای هر پانزده دقیقه یک عشر حقوق روزانه جریمه خواهند شد. هر یک از نمایندگان که در موقع اخذ رای با ورقه غایب باشند برای هر رای ربع حقوق روزانه جریمه خواهند گردید ولی در هر حال مجموع جرایم مندرج در این ماده از حقوق روزانه تجاوز نخواهد کرد. اسامی غایبین در رای در جلسه بعد اعلام خواهد شد. ماده 58 - حداکثر مدت هر جلسه 4 ساعت است مگر در موارد ضروری به تشخیص رییس و تصویب مجلس ، در صورتی که قبل از انقضا وقت رییس جلسه خصوصی اعلام کند در این صورت غیبت از جلسه خصوصی هم مشمول ماده فوق خواهد بود و اگر جلسه علنی در وسط کار به عنوان تنفس تعطیل شود مدت تنفس نباید از ربع ساعت تجاوز کند و ریس مکلف است جلسه را دوباره تشکیل دهد و غایبین بعد از تنفس هم مشمول جرایم مقرر خواهند بود. هر گاه جلسه به عنوان تنفس تعطیل و مجددا تشکیل نشد جلسه مزبور یک جلسه محسوب خواهد گردید. تبصره 1 - مدت تنفس و مدت جلسه خصوصی جز مدت جلسه محسوب خواهد شد. تبصره 2 - هر گاه موضوعی برای طرح در جلسه موجود نبود حداکثر پنج نفر از نمایندگان می توانند از بقیه مدت جلسه برای اظهار مطالبی که دارند هر یک فقط مدت 10 دقیقه صحبت نمایند. جریمه و تاخیر حضور در کمیسیونها و شعب و هیات رئیسه ماده 59 - نمایندگان عضو هیات رئیسه و شعب و کمیسیونها باید در ساعتی که قبلا برای تشکیل جلسات تعیین می شود حاضر شوند. برای هر پانزده دقیقه غیبت یک ششم حقوق روزانه عضو غایب کسر می شود ولی مجموع جرایم برای هر جلسه از حقوق یک روز تجاوز نخواهد کرد. هر گاه عضوی بدون اجازه یا عذر موجه سه جلسه متوالی از هیات رئیسه و شعب و کمیسیونها غیبت نماید مستعفی شناخته شده و جانشین او طبق این آیین نامه انتخاب خواهد شد. حفظ نظم جلسات ماده 60 - تشکیل جلسات و رعایت ترتیب مذاکرات و اجرای آیین نامه و حفظ نظم جلسه به عهده رییس مجلس است . تشخیص عده حضار ماده 61 - تشخیص عده حضار به عهده منشیان و اعلام آن به رییس مجلس است . مذاکرات و تصمیمات مجلس ماده 62 - صورت کامل مذاکرات هر جلسه با مصوبات و اسامی غایبین و دیرآمدگان آن جلسه طبع و قبل از انعقاد جلسه بعد، بین نمایندگان توزیع می شود و هر گاه در صورت مشروح مذاکرات مطلبی صریحا بر خلاف اظهارات نماینده ای ثبت شده باشد آن نماینده به طور اختصار می تواند فقط نسبت به همان مورد تذکر دهد و بعد از آن که صورت مذاکرات به تصویب رسید در مجموعه مذاکرات مجلس درج می شود اگر نماینده ای به عنوان اعتراض به صورت مجلس مطالبی اظهار دارد که مربوط به موضوع نباشد نطق او توسط رییس قطع و در صورت تمرد مورد اخطار واقع می شود. صورت مذاکرات باید به امضا رییس مجلس یا نایب رییس که آن جلسه را اداره می نماید برسد. مطالب راجع به مجلس ماده 63 - در هر جلسه قبل از ورود در دستور رییس مجلس شخصا و یا به تقاضای کتبی سی نفر از نمایندگان ، مطالبی را که آگاهی مجلس از آنها ضروری باشد به اطلاع نمایندگان می رساند ولی این مطالب بدون رای مجلس مورد بحث واقع نخواهد شد. دستور مجلس ماده 64 - دستور مجلس باید به طور مرتب قبلا برای هر دو هفته از طرف هیات رئیسه مجلس با حضور یکی از اعضای هیات دولت تهیه و بلافاصله طبع و بین نمایندگان توزیع و بر لوحه مخصوصی نصب شود. این دستور قابل تغییر نیست مگر در موردی که از طرف دولت یا پانزده نفر از نمایندگان کتبا تقاضا شود و در این صورت به شرط تصویب مجلس فقط دستور جلسه بعد تغییر خواهد یافت . تبصره 1 - طرحها و لوایح دو فوری از این قاعده مستثنی و تابع ماده 122 خواهد بود. تبصره 2 - لوایحی که برای اخذ رای نهایی از مجلس سنا به مجلس شورای ملی عودت داده می شود در صورتی که تغییراتی در آنها داده نشده باشد وصول آنها اعلام و اخذ رای نسبت به آنها جزو دستور جلسه بعد قرار می گیرد و هر گاه در این گونه لوایح و یا در لوایح و طرحهایی که برای تصویب به مجلس سنا فرستاده شده است تغییراتی داده شده و عودت داده باشند لوایح و طرحهای مزبور به کمیسیونهای مربوط ارجاع می شود که نسبت به همان تغییرات اظهار نظر نموده به مجلس گزارش دهند. حد نصاب برای مذاکره و رای ماده 65 - افتتاح مجلس و انعقاد جلسات رسمی منوط به حضور دو ثلث نمایندگان در مرکز می باشد. شروع مذاکرات با هر عده ای که در جلسه حاضر باشند ممکن است لیکن برای اخذ رای ، حضور بیش از نصف نمایندگان حاضر مرکز در جلسه لازم می باشد و اکثریت آرا وقتی حاصل می شود که بیش از نصف حضار به رد یا قبول موضوع رای بدهند. نطق و مذاکرات قبل و بعد از دستور ماده 66 - هر یک از نمایندگان برای نطق باید قبلا از رییس مجلس تحصیل اجازه کند و به نوبت خود روی کرسی خطابه مطلب خود را اظهار نماید. مطالب مختصر را ممکن است نمایندگان در جای خود ایراد نمایند مگر این که رییس اجازه نطق در غیر از کرسی خطابه ندهد. ماده 67 - هر یک از نمایندگان که مطلب مهمی داشته باشد و بخواهد به استحضار مجلس برساند می تواند با ثبت نام طبق ماده 68 قبل از شروع به دستور یا آخر جلسه با اجازه رییس و رعایت نوبت به عنوان نطق قبل از دستور یا بعد از دستور مطلب خود را اظهار نماید هر کدام از دارندگان اجازه نطق می تواند حق خود را تماما و یا بعضا فقط به دو نفر دیگر تفویض و واگذار نماید مجموع این قبیل نطقها بدون حق تمدید در هر جلسه نبایستی از یک ساعت برای چهار نفر، هر نفر ربع ساعت ، تجاوز نماید. تبصره - هیچ یک از نمایندگان نمی تواند برای نطق قبل از دستور در هر ماه بیش از دو بار ثبت نام نماید. ثبت اسامی ناطقین که اجازه نطق می خواهند ماده 68 - موضوع هایی که طبق دستور در مجلس مطرح می شود باید یک ساعت قبل از موقع انعقاد جلسه در ورقه مخصوصی که خارج از جلسه نصب می شود ثبت شود و مخالف و موافق در آن ورقه در ستون مخصوص شخصا ثبت نام نمایند و در جلسه حق تقدم با کسانی است که در ورقه در ستون مخصوص شخصا ثبت نام نمایند و در جلسه حق تقدم با کسانی است که در ورقه مزبور ثبت نام کرده باشند که به ترتیب مخالف و موافق نطق می کنند. مگر این که موافقی نباشد که در این صورت مخالفین به ترتیب صحبت خواهند نمود و بعد از آنان کسانی که در جلسه اجازه خواسته اند به همان ترتیب صحبت خواهند کرد. اسامی نمایندگانی را که در جلسه اجازه می خواهند منشیان ثبت می کنند و به رییس می دهند. چنانچه موضوعی از دستور خارج شود بعدا که طرح می شود حق تقدم صحبت با کسانی است که قبلا ثبت نام کرده و یا اجازه خواسته اند. اجازه نطق وزرا و مخبرین ماده 69 - درباره وزرا و معاونین و مخبرین کمیسیونها و شعب ، در مورد موضوعی که مطرح است ثبت نام لازم نیست و هر وقت اجازه نطق بخواهند داده خواهد شد که با رعایت مواد و در موضوع مورد بحث مذاکره و اظهار نظر نمایند. خروج از موضوع و آثار آن ماده 70 - ناطق نباید از موضوع مباحثه خارج شود والا رییس او را متذکر می سازد و اگر بخواهد توضیحاتی بدهد که از موضوع خارج نشده است یا آن که خروج او از موضوع دلایلی داشته است اجازه داده نخواهد شد. ماده 71 - هر گاه رییس در ضمن یک نطق ، دو نوبت به ناطق اخطار انحراف از موضوع را نماید و باز ناطق ادامه دهد، در دفعه سوم رییس مجلس ناطق را از تکلم در آن موضوع در تمام جلسه منع می نماید. ماده 72 - قطع کلام و توهین و استعمال الفاظ زشت و توضیحات خصوصی شخصی و هر گونه حرکات و تظاهراتی که موجب بی نظمی مجلس باشد ممنوع است و مرتکب مشمول مجازات مندرج در مواد 78 تا 90 خواهد گردید. ترتیب و مدت نطق ماده 73 - ترتیب و مدت نطق دین شرح می باشد: الف - حداکثر نطق در جلسه علنی به قرار زیر خواهد بود: 1 - برای استیضاح اعم از فردی و جمعی : پنج ساعت . تبصره - در مورد استیضاح جمعی : استیضاح کنندگان می توانند از بین خود چند نفر را برای بحث در موضوع معرفی نمایند ولی در هر حال مجموع نطقها نباید از پنج ساعت تجاوز نماید. 2 - برای مذاکره راجع به اعتبارنامه نمایندگان اعم از مخالف یا موافق و یا نماینده ای که طرف اعتراض واقع شده و همچنین برای هر یک از ناطقین در برنامه دولت و نیز در مورد اظهار مطالب طبق ماده 63: یک ساعت . 3 - برای اظهارات مخالف و موافق نسبت به لوایح و طرحها و توجیه طرح قانونی یا توضیحات مخبر یا وزیری که از لایحه دفاع می نماید و همچنین در موقع تقاضای رای اعتماد از طرف دولت : نیم ساعت . 4 - برای دفاع از توهین و تحریف نطق یا سوال از وزیر: 15 دقیقه . تبصره - نماینده در توضیح سوال خود پنج دقیقه و پس از پاسخ وزیر ده دقیقه صحبت خواهد نمود و جواب وزیر که باید مربوط به موضوع سوال باشد جمعا نباید از پانزده دقیقه تجاوز نماید. 5 - برای اظهار مطالب در جلسه ، در صورت نبودن مطلبی برای دستور، و دفاع نماینده ای که درباره او تقاضای توبیخ با منع حضور طبق ماده 88 به عمل آمده است : ده دقیقه . 6 - برای توضیح در پیشنهادهای اصلاحی اعم از فردی و جمعی و توجیه پیشنهاد کفایت مذاکرات و یا مخالفت با آن و توضیح پیشنهاد فوریت و عدم آن و پیشنهاد سکوت و مخالفت با آن و پیشنهاد تنفس و اخذ رای با ورقه یا با مهره و اخطار نظامنامه ای و یا اخطار قانونی : هر یک پنج دقیقه . ب - در موارد فوق ممکن است مدت نطق به رای مجلس اضافه شود، ولی این رای بدون مذاکره به عمل آمده و مدت اضافی هم از مدت اصلی تجاوز نخواهد کرد. ج - برای مذاکره در باب لایحه بودجه سالانه کشور و عهدنامه ها و مقاوله نامه ها و امتیازات و قرضه خارجی مدت نطق غیر محدود خواهد بود. اجازه نطق برای رد تهمت و رفع سو تفاهم ماده 74 - اگر در ضمن مذاکره صریحا یا تلویحا نسبت سویی به یکی از نمایندگان داده شود یا عقیده و اظهار او بر خلاف واقع جلوه دهند و نماینده مذکور برای رد آن نسبت با رفع اشتباه در همان جلسه اجازه نطق بخواهد بدون رعایت نوبت به او اجازه داده می شود و نطق او نباید از پانزده دقیقه تجاوز نماید. کفایت مذاکرات ماده 75 - بعد از آن که در موضوعی ، رییس مذاکرات را کافی بداند می تواند با تصویب مجلس مذاکرات را ختم نماید. هر یک از نمایندگان نیز می تواند پیشنهاد کفایت مذاکرات را تقدیم دارد. در آن صورت پیشنهاد دهنده به ترتیب مندرج در ماده 73 ظرف 5 دقیقه دلایل خود را اظهار و اگر مخالفی باشد ظرف 5 دقیقه علل مخالفت خود خود را بیان می کند و پس از بیانات یک نفر موافق ظرف همان مدت رای گرفته می شود. در صورتی نسبت به مطلبی پیشنهاد کفایت مذاکرات تصویب نشد و بعدا دوباره پیشنهاد کفایت داده شد در باب آن بدون توضیح و مباحثه رای گرفته می شود. پس از رای به کفایت مذاکرات و اعلام ختم آن از طرف رییس (و همچنین در هر امری که رییس ختم مذاکرات را اعلام نماید) دیگر به کسی در آن باب اجازه نطق داده نمی شود. دستور جلسه بعد ماده 76 - رییس قبل از این که جلسه را ختم کند روز و ساعت تشکیل جلسه آینده و دستور آن روز را طبق ماده 64 اعلام و در صورت مشروح مذاکرات درج می شود. فصل ششم در باب انتظام مجلس و مواخذه از نمایندگان - همهمه و غوغا در مجلس و تعطیل یا ختم جلسه ماده 77 - در صورتی که در مجلس همهمه و غوغایی بر پا شود به قسمی که رییس نتواند از آن جلوگیری نماید از جای خود قیام می نماید. هر گاه برخاستن رییس موجب اسکات نشود اعلام می کند که جلسه را تعطیل خواهد کرد و با وجود این ، اگر سکوت و نظم حاصل نشود، جلسه را ده دقیقه تعطیل می کند و نمایندگان از اطاق جلسه خارج می شوند. و پس از تقاضای ده دقیقه مجددا جلسه تشکیل می شود هر گاه اغتشاش و غوغا تجدید شود رییس جلسه را ختم و آن را به روز دیگر موکول می نماید. مواخذه از نمایندگان ماده 78 - مواخذاتی که از لحاظ حفظ نظم نسبت به نمایندگان می توان مجری داشت از این قرار است : 1 - تذکر 2 - اخطار 3 - توبیخ . ماده 79 - رییس نسبت به نمایندگانی که از موضوع مذاکره خارج می شوند و یا بدون اجازه صحبت می کنند و همچنین نسبت به نمایندگانی که به واسطه عدم رعایت ماده 73 یا به اقسام دیگر رعایت نظامات مجلس را ننمایند تذکر می دهد. ماده 80 - در صورتی که رییس مجلس به یکی از نمایندگان دو بار تذکر داده و باز هم از حدود نظم خارج گردید رییس به او اخطار می کند و ربع حقوق یک ماهه او کسر می شود. ماده 81 - توبیخ بر سه قسم است : توبیخ عادی - توبیخ موکد - توبیخ با منع حضور. ماده 82 - توبیخ عادی در موارد ذیل اجرا می شود: 1 - در صورتی که نماینده ای پس از اخطار در همان جلسه از حدود نظم خارج شود. 2 - در صورتی که نماینده ای ظرف مدت یک ماه چهار مرتبه متوالی یا شش مرتبه متناوب مورد تذکر واقع شده باشد. 3 - در صورتی که نماینده ای در مجلس باعث بی نظمی و همهمه و غوغا شود یا دیگران را به این عملیات و یا خروج از جلسه تحریک کند. 4 - در صورتی نماینده ای یک یا چند نفر از نمایندگان را تهدید یا نسبت به آن اهانت نماید و یا کلمات و عبارات خلاف ادب اظهار کند. ماده 83 - توبیخ موکد در موارد ذیل به عمل خواهد آمد: 1 - اگر نماینده ای پس از توبیخ عادی در همان جلسه مجددا از دائره نظم خارج شود. 2 - اگر نماینده ای به یک یا چند نفر از وزرا و معاونین توهین یا آنان را تهدید نماید. ماده 84 - توبیخ با منع حضور موقت در موارد ذیل مقرر می شود: 1 - اگر نماینده ای ظرف شش ماه برای مرتبه دوم مورد توبیخ موکد واقع شده باشد. 2 - اگر نماینده ای در جلسه علنی مبادرت به اعمال قوه قهریه و زد و خورد و یا نزاع داخلی و یا ضدیت با قوانین اساسی و تخلف از آن نموده یا دیگران را به این اعمال دعوت و ترغیب نماید. 3 - اگر نماینده ای نسبت به مجلس یا قسمتی از مجلس یا رییس مجلس توهین کند. ماده 85 - در مورد توبیخ با منع حضور درباره نماینده باید رییس از مجلس رای بخواهد و در صورت تصویب ، نماینده مزبور در آن جلسه و جلسه بعد حق ورود به اطاق جلسه علنی را ندارد. همین که مجازات تصویب شد رییس مجلس نماینده مزبور را دعوت به خروج از جلسه می کند و هر گاه اطاعت ننماید رییس جلسه را ختم می کند و تشکیل جلسه ثانی را در همان روز ممکن است . ماده 86 - در صورت عدم اطاعت نماینده برای خروج از جلسه و همچنین در صورتی که توبیخ با منع حضور درباره نماینده ای رای داده شده و ظرف شش ماه قبل همین مجازات درباره او اجرا شده باشد مجازات فوق مضاعف خواهد گردید. ماده 87 - در صورتی که نماینده قبل از انقضا مدت منع حضور، داخل در جلسه علنی بشود رییس حضور او را در مجلس اعلام و جلسه را موقتا تعطیل می کند و کارپردازان به امر رییس نماینده مزبور را در محل مخصوص در مدتی که متجاوز از سه روز نباشد توقیف می کنند. ماده 88 - نماینده ای که درباره او توبیخ با منع حضور تقاضا شده است حق دارد قبل از رای مجلس برای دفاع خود ظرف ده دقیقه اظهاراتی بنماید یا به توسط یک نفر از نمایندگان از طرف خود آن اظهارات را به مجلس عرضه دارد. ماده 89 - توبیخ با منع حضور در جلسات باید به تقاضای رییس مجلس باشد. اخذ رای در این موارد در همان جلسه و بدون هیچ نوع مذاکره از طرف سایر نمایندگان خواهد بود. ماده 90 - توبیخ عادی موجب کسر ثلث مقرری و توبیخ موکد، نصف و توبیخ با منع حضور مستلزم کسر دو ثلث مقرری یک ماه نماینده است . فصل هفتم لوایح و طرحهای قانونی لوایح قانونی ماده 91 - لوایح قانونی که از طرف دولت به مجلس شورای ملی پیشنهاد می شود باید دارای موادی متناسب با اصل موضوع باشد و دلائل لزوم آن در مقدمه لایحه به طور وضوح درج و عنوان قانون نیز در آن معین شده باشد. هر گاه لایحه ای دارای چند ماده یا ماده واحده مشتمل بر اجزایی باشد، باید ارتباط و تناسب کامل با اصل موضوع محفوظ و عنوان لایحه قانونی داشته باشد. در غیر این صورت باید برای هر موضوعی لایحه جداگانه تنظیم و با ذکر دلائل تقدیم مجلس شورای ملی شود. تقدیم لوایح ماده 92 - لوایح قانونی با رعایت اصل 33 قانون اساسی باید در جلسه علنی مجلس شورای ملی تقدیم گردد و در موقع طرح آن نیز باید وزیر مربوط یا معاون او و یا یکی از وزرا حاضر باشد. تبصره - وزرا می توانند لوایحی را که به مجلس شورای ملی تقدیم کرده اند در هر مرحله ای از مذاکرات که باشد در جلسه علنی مجلس مسترد دارند. در مواردی که تقدیم لایحه به موجب تکلیف قانونی باشد استرداد آن موکول به رای مجلس خواهد بود. ماده 93 - کلیه لوایح باید به امضا نخست وزیر و وزیر مسئول بوده و لوایح مالی باید علاوه بر امضا نخست وزیر و وزیر مربوط امضا وزیر دارایی را هم داشته باشد. تبصره - آیین نامه های اجرایی قوانین و کلیه بودجه های تفصیلی که به کمیسیونهای مجلس برای رسیدگی و تصویب تسلیم می شود باید به امضای وزیر مسئول یا معاون معرفی شده او در جلسه علنی تقدیم شود. ماده 94 - لوایح قانونی و آیین نامه ها و بودجه های تفصیلی مذکور در ماده قبل پس از تقدیم در جلسه علنی از طرف رییس مجلس به کمیسیونهای مربوط ارجاع و سپس چات و توزیع می شود. حضور نمایندگان دولت در کمیسیونها ماده 95 - وزرا یا معاونین پارلمانی آنان می توانند برای ادای توضیحات در کمیسیونهای مجلس حاضر شوند. کمیسیونها نیز می توانند وزرا یا معاونین یا اشخاص دیگری را که مقتضی بدانند برای دادن توضیحات یا اظهار نظر دعوت نمایند. طرح قانونی ماده 96 - طرح قانونی مطلبی است که از طرف نمایندگان مجلس لااقل با امضای پانزده نفر پیشنهاد و در مجلس به رییس داده می شود و رییس پس از اعلام وصول آن در جلسه علنی ، آن را به کمیسیون مربوط ارجاع می نماید. طرح مزبور قبل از ارجاع به کمیسیون ، طبع و توزیع خواهد شد و نسخه ای از آن برای وزیر یا وزیران مربوط ارسال می گردد. تبصره - نمایندگان و دولت نمی توانند تصویب مطالب و مواد یک لایحه یا طرح قانونی یا گزارش را به عنوان طرح یا لایحه به صورت ماده واحده پیشنهاد نمایند. در این موارد هر مطلبی که به عنوان طرح یا لایحه پیشنهاد می شود باید موارد تبصره های آن جز طرح و مورد شور قرار گیرد. ماده 97 - امضاکنندگان طرح قانونی حق دارند در کمیسیون مربوط که طرح آنها مطرح است حاضر شوند و توضیحات بدهند. ماده 98 - پیشنهادکنندگان طرح قانونی یا امضاکنندگان آن پس از آن که طرح در مجلس اعلام شد حق استرداد امضای خود را ندارند و غیبت امضاکنندگان مانع اعلام طرح در مجلس و شور درباره آن نخواهد بود. ماده 99 - در غیر مواردی که طرح قانونی مربوط به امور داخلی مجلس باشد باید به وزیر مسئول اطلاع داده شود که خود یا معاون او در جلسه علنی حاضر شود و مذاکرات در حضور او به عمل آید و اظهار عقیده نماید. در صورت اطلاع و عدم حضور وزیر یا معاون او، رییس مجلس او را مورد مواخذه قرار خواهد داد و به هر صورت در جلسه بعد طرح مزبور مورد شور قرار خواهد گرفت . ماده 100 - اگر طرحی مورد تصویب مجلس واقع نشد تا شش ماه دیگر نمی توان آن را مجددا به مجلس پیشنهاد نمود. ترتیب شور در لوایح و طرحهای قانونی ماده 101 - به طور کلی تمام لوایح به استثنای لایحه بودجه کل کشور و لوایح مربوط به تقاضای اعتبارات برای مخارج مخصوص (و لوایح مربوط به منافع محلی بر طبق اصل بیست و نهم متمم قانون اساسی ) دو شوری خواهند بود مگر این که فوریت آن تقاضا و تصویب شده باشد. لوایح دو شوری را نمی توان تصویب نمود مگر این که دو مرتبه اقلا به فاصله پنج روز درباره آنها در مجلس شورای ملی شور شده باشد. ماده 102 - موقعی که گزارش کمیسیونهای مربوط راجع به لایحه یا طرح عادی (جز در مورد عهود و مقاوله نامه ها که طبق مواد 111 و 116 ترتیبات خاصی برای آن مقرر است ) برای شور اول در جلسه علنی مجلس مطرح گردد باید قبلا در کلیات آن از لحاظ رد و قبول و منافع و مضار آن (بدون ورود در مواد) مذاکره شود. پس از ختم شور در کلیات یعنی تصویب کفایت مذاکرات در آن باب ، رییس نسبت به ورود در شور ماده واحده یا مواد از مجلس اخذ رای می کند و در صورتی که رای داده نشد رییس رد لایحه را اعلام می نماید و هر گاه رای موافق داده شد شروع به مذاکره در ماده واحده یا مواد می شود و بعد پیشنهادهای واصله نسبت به هر یک از مواد و همچنین مواد الحاقیه که هر دو باید کاملا مربوط به موضوع مواد لایحه باشد جداگانه قرائت و بدون بحث به کمیسیون ارجاع و در ضمن بلافاصله پیشنهادها طبع و توزیع می شود. پیشنهادهای اصلاحی از طرف نمایندگان ضمن شور اول ماده 103 - نمایندگان حق دارند نسبت به هر یک از مواد اصلاحاتی پیشنهاد نمایند. مشروط بر این که آن پیشنهاد کاملا مربوط به موضوع لایحه باشد. کلیه اصلاحاتی که از طرف یک یا چند نفر از نمایندگان پیشنهاد می شود باید کتبی باشد و ماده ای را که اصلاح پیشنهادی مربوط به آن است تصریح نماید. به پیشنهادات اصلاحی که به تشخیص رییس مجلس خارج از موضوع لایحه باشد یا ماده مربوط را ذکر نکرده باشد ترتیب اثر داده نمی شود و به قرائت آن اکتفا می گردد. ماده 104 - اصلاحاتی که در بین شور اول و دوم پیشنهاد می شود باید به وسیله رییس مجلس به کمیسیون مربوط ارجاع و لااقل 24 ساعت قبل از شروع شور دوم در کمیسیون ، طبع و بین نمایندگان توزیع شود. حضور پیشنهاددهنده در کمیسیون ماده 105 - کلیه پیشنهاددهندگان خواه در شور اول و خواه در فاصله بین شور اول و دوم ، می تواند در کمیسیون مربوط حاضر شوند و توضیحات لازمه را درباره پیشنهاد خود بدهند. کمیسیون نیز می تواند در صورت لزوم پیشنهاددهندگان را در جلسات کمیسیون دعوت کند و لااقل 24 ساعت قبل از طرح پیشنهاد، به آنان اطلاع دهد و در صورت عدم حضور پیشنهاد دهنده ، پس از دعوت کمیسیون ، حق او ساقط می شود. شو دوم ماده 106 - در شور دوم گزارش لوایح و طرحهای قانونی در مجلس قرائت و نسبت به هر یک از مواد آن جداگانه مذاکره و اخذ رای خواهد شد. در شور دوم پیشنهاد تازه ای نمی شود داد ولی پیشنهادهایی که در شور اول یا بین دو شور به عمل آمده و مورد توجه و تصویب کمیسیون واقع نشده ممکن است عینا از طرف پیشنهاد دهنده تجدید شود ( جز در مواردی که پیشنهاددهنده دعوت کمیسیون را نپذیرفته و در کمیسیون حضور به هم نرسانیده باشد) در این صورت پیشنهاد دهنده یا یکی از پیشنهاددهندگان (در مورد پیشنهاد جمعی ) می تواند مدت 5 دقیقه توضیح بدهد و پس از اظهار نظر یک نفر مخالف و موافق و توضیحات مخبر و وزیر یا معاون نسبت به پیشنهاد اخذ رای به عمل می آید (اعم از این که دولت پیشنهاد مزبور را پذیرفته یا قبول نکرده باشد) و (در صورت تصویب ) ضمیمه لایحه یا طرح می شود. ماده 107 - اصلاحاتی که ضمن مذاکره شور نهایی طبق ماده 106 نسبت به لوایح و طرحها تجدید می شود و در صورت تقاضای مخبر یا وزیر یا معاون او به کمیسیون ارجاع می گردد و کمیسیون مکلف است ظرف 5 روز نظر خود را به مجلس اطلاع دهد و نیز مجلس می تواند بر حسب تذکر رییس یا پیشنهاد پانزده نفر از نمایندگان و تصویب مجلس ، اصل طرح یا لایحه و کلیه پیشنهادها را بدون تفکیک ، به کمیسیون ارجاع نماید که ظرف 5 روز مجددا به مجلس گزارش دهد. ماده 108 - پس از خاتمه شور در ماده واحده یا مواد، هر یک از نمایندگان به عنوان شور آخر در کلیات می تواند دلائلی را که به طور کلی در رد و قبول لایحه یا طرح دارد اظهار نماید و همچنین مجلس می تواند قبل از رای دادن به مجموع لایحه یا طرح ، مجددا آن را به کمیسیون ارجاع نماید تا کمیسیون ظرف پنج روز فصول و مواد آن را مرتب نموده برای اخذ رای قطعی به مجلس عودت دهد. پیشنهادهای مشابه ماده 109 - در شور دوم در مورد پیشنهادهای مذکور در ماده 106 در صورتی که چند پیشنهاد مشابه باشد فقط پیشنهادی که با تشخیص رییس مجلس جامعتر است قرائت و مطرح خواهد شد. ماده 110 - اصلاحاتی که در موضوعی پیشنهاد می گردد قبل از خود موضوع درباره آنها رای گرفته می شود. ترتیب شور عهود و مقاولات و قراردادها با دول خارجه ماده 111 - هر گاه دولت لایحه قانونی به مجلس تقدیم و تصویب عهدنامه یا مقاوله نامه یا قراردادی را که با یکی از دول خارجه بسته می شود تقاضا نماید مواد عهدنامه یا مقاوله نامه و یا قرارداد مزبور به لایحه ضمیمه و بر طبق اصل بیست و چهارم قانون اساسی به مجلس شورای ملی پیشنهاد می شود. ماده 112 - مواد عهدنامه یا مقاوله نامه و یا قرارداد مذکور در ماده فوق چات و در مجلس طبق مقررات این آیین نامه به معرض شور اول و دوم گذارده می شود ولی در باب مواد آن رای گرفته نمی شود. ماده 113 - در ضمن شور اول نسبت به کلیات می توان بحث نمود ولی اعتراضات به بعضی از شرایط و مواد قرارداد باید به عنوان پیشنهاد، بدون مذاکره به کمیسیون ارجاع گردد. در هر حال این قبیل اعتراضات باید 24 ساعت قبل از طرح در کمیسیون ، طبع و توزیع شود. ماده 114 - در موقع شور ثانی کمیسیون گزارشی در باب مواد مورد اعتراض تنظیم و طبع و توزیع می کند و در ضمن آن عقیده خود را در باب تصویب یا رد یا تصدیق لایحه دولت نسبت به مواد مورد اعتراض به عرض مجلس شورای ملی می رساند و این گزارش در مجلس مورد بحث قرار می گیرد و نسبت به آن رای قطعی داده می شود. ماده 115 - در صورت رد یا قبول تعویق لایحه مجلس بدین طریق رای می دهد: تمجلس شورای ملی به دولت تکلیف می کند که در باب مسایل معترض علیها مجددا با دولت متعاهد داخل مذاکره و گفتگو شودت. ماده 116 - هر گاه در شور ثانی نیز نسبت به بعضی از شرایط اعتراض بشود نسبت به اعتراضات مربوط به هر یک از مواد، فی المجلس مذاکره به عمل می آید و در صورت قبول به ترتیب ماده فوق ، مجلس به دولت تکلیف می کند که در باب شرایط مجددا با دولت متعاهد داخل مذاکره و گفتگو بشود و تا ختم مذاکره لایحه در دستور مجلس خواهد بود و در صورت رد اعتراض و یا نبودن اعتراض ، رای قطعی خود را نسبت به لایحه پیشنهادی دولت خواهد داد. تبصره - امتیازات (انحصارات ) تجارتی و صنعتی و فلاحتی و غیره اعم از این که طرف داخله یا خارجه باشد مطابق اصل 24 قانون اساسی مانند سایر قوانین به تصویب مجلس شورای ملی خواهد رسید. ترتیب اخذ رای نسبت به لایحه ماده 117 - به طور کلی در تمام طرحها و لوایح قانونی اول باید ماده به ماده و بعد به تمام مواد مصوب یا لایحه ، رای گرفته شود. پیشنهاد حذف و تجزیه ماده 118 - به پیشنهاد حذف ماده که در موقع اخذ رای نهایی قابل طرح می باشد مستقلا نمی توان رای گرفت . در این مورد بدوا به تمام لایحه بدون ماده مورد پیشنهاد رای گرفته می شود و در صورت تصویب نسبت به ماده پیشنهادی جداگانه اخذ رای به عمل می آید. چنانچه ماده مزبور تصویب شود نسبت به مجموع مواد یک جا رای گرفته می شود. ماده 119 - هنگام اخذ رای نسبت به ماده ای که مشتمل بر چند قسمت است هر گاه پیشنهاد حذف قسمتی از آن بشود بدون بحث مجدد طبق ماده 118 عمل خواهد شد. لوایح یک شوری ماده 120 - نسبت به لایحه بودجه و لوایح مربوط به مخارج و اعتبارات مملکتی فقط یک شور کافی است و کلیه اصلاحات و یا مواد الحاقیه که در این موارد پیشنهاد می شود به طور اختصار (ظرف 5 دقیقه ) و در حدود پیشنهاد، مورد مذاکره واقع خواهد گردید و در صورت قبول مجلس ، ضمیمه ماده یا لایحه خواهد شد. مجاز نبودن پیشنهاد خرج از طرف نمایندگان ماده 121 - هیچ یک از نمایندگان نمی توانند به هیچ عنوان چه مستقلا و چه در ضمن لوایح و طرحها پیشنهاد خرج یا پیشنهادی که بالواسطه مستلزم خرج باشد، بنمایند. شور در لایحه بودجه ماده 122 - وقتی لایحه بودجه در مجلس مطرح شد جلسات بلاانقطاع هر روز هفته غیر از جمعه و دو شنبه و ایام تعطیلات رسمی ، متوالیا روزی حداقل مدت پنج ساعت منعقد می گردد و تا موقعی که شور و مذاکره پایان نیافته و رای مجلس اخذ نشده است از دستور خارج نمی شود و هیچ لایحه دیگر یا طرح و یا استیضاح نمی تواند مطرح شود مگر لایحه یک یا چند دوازدهم بودجه در صورت ضرورت . هیچ گونه پیشنهاد یا تبصره یا ماده الحاقیه ، چه در حین تقدیم از طرف دولت و چه در موقع مذاکرات از طرف نمایندگان راجع به دوازدهم بودجه که ضمن بحث بودجه تقدیم می شود مجاز نخواهد بود و در موقع بحث آن هم بعد از توضیحات مختصر یک نفر موافق و جواب مختصر یک نفر مخالف اخذ رای به عمل خواهد آمد و در صورتی که لایحه یک یا چند دوازدهم در اثنا بحث بودجه کل داده نشود طبق مقررات آیین نامه عمل خواهد شد. تبصره - اگر مطالب خیلی فوری و فوتی اعم از لوایح و طرحهای دو فوری و غیره پیش آید که به تشخیص رییس مجلس تاخیر آن موجب زیان جبران ناپذیری باشد در این صورت در آخر جلسه موضوع مطرح و موقعی برای طرح و تصویب آن اضافه به روزهایی که برای طرح بودجه تعیین شده معین می شود. فصل هشتم موارد فوری موارد دو فوری ماده 123 - لوایح و طرحهای فوری آن است که فقط یک شور در آن لازم باشد و لوایح و طرحهای دو فوری آن است که پس از تصویب دو فوریت بلافاصله به طبع و توزیع آن اقدام و پس از 24 ساعت از موقع توزیع ، در مجلس طرح شود تقاضای یک فوریت مستلزم آن نیست که بلافاصله فوریت لایحه یا طرح در مجلس مطرح شود لیکن در موقعی که دو فوری بودن تقاضا شود باید در همان جلسه در باب لزوم و عدم لزوم فوریت پس از توضیح پیشنهادکننده و اظهارات یک مخالف و یک موافق (هر یک در حدود 5 دقیقه ) بحث و رای گرفته شود. اگر تقاضای فوریت یا دو فوری بودن ضمن لایحه یا طرحی که در مجلس مطرح است درج نشده باشد و 15 نفر از نمایندگان کتبا تقاضای یک فوریت و یا دو فوریت آن لایحه یا طرح را بنمایند بدون مباحثه در اصل مطلب در باب فوریت اخذ رای به عمل می آید. تقاضای دو فوری بودن طبق ماده 64 در حکم تقاضای تغییر دستور است . ماده 124 - فوریت لوایح یا طرحها باید مستند به دلایل قطعی برای لزوم سرعت تصویب باشد و دو فوری بودن لوایح و طرحهای موقعی مطرح می شود که تصویب آن از لحاظ امکان وقوع خسارت و فوت فرصت و جهات مشابه مستلزم سرعت فوق العاده باشد. اگر لوایح یا طرحهای مزبور به تشخیص رییس فاقد شرایط مذکور باشد فوریت آن طرح نخواهد گردید. ماده 125 - در موقع طرح لوایح و طرحهایی که دو فوریت آن تصویب شده باشد بدوا در کلیات آن مباحثه می شود و پس از آن به ورود در شور ماده واحده یا مواد رای گرفته می شود و راجع به هر یک از مواد جداگانه مذاکره به عمل می آید و اخذ رای می شود و پس از بحث در کلیات آخر رای نهایی گرفته می شود. در این گونه لوایح و طرحهای دو فوری هر اصلاح یا ماده الحاقیه که ضمن مباحثات پیشنهاد شود باید دلائل آن ظرف 5 دقیقه از طرف پیشنهاددهنده بیان شود و اگر مخالفی باشد مخالف نیز نظر خود را ظرف 5 دقیقه اظهار کند و پس از اظهار نظر وزیر یا قائم مقام او نسبت به آن اصلاح یا ماده الحاقیه اخذ رای به عمل می آید و در صورت قابل توجه شدن ، ضمیمه لایحه یا طرح می گردد. ماده 126 - جریان کار لوایح و طرحهای یک شوری در صورتی که تقاضای فوریت در باب آنها به عمل آمده باشد مثل لوایح و طرحهای دو فوری است . موارد یک فوری ماده 127 - در مورد لوایح یا طرحهایی که یک فوریت آن تصویب شده باشد موضوع به کمیسیون مربوط ارجاع می شود و پس از وصول گزارش کمیسیون یک نوبت درباره آن شور به عمل می آید. بدین ترتیب که بدوا در کلیات و پس از آن در باب ماده واحده یا مواد فردافرد مذاکره و اخذ رای به عمل می آید. هر گاه ورود در شور ماده واحده یا مواد تصویب نشد، آن طرح یا لایحه رد شده محسوب خواهد گردید. رد و سلب فوریت ماده 128 - در صورتی که مجلس ، فوریت لایحه یا طرحی را تصویب نکند یا پس از تصویب در اثر تقاضای دولت یا یکی از نمایندگان ، قبل از ورود در شور ماده واحده یا مواد سلب فوریت آن را رای دهد مذاکره در آن به طور عادی صورت خواهد گرفت . تقاضای سلب فوریت برای هر طرح یا لایحه فقط یک بار به عمل خواهد آمد. ماده 129 - در گزارش لوایح و طرحهای یک فوری به جز یک یا چند دوازدهم بودجه (طبق ماده 121) هر اصلاح یا ماده الحاقیه که در ضمن مباحثات پیشنهاد شود باید دلائل آن به طور اختصار (ظرف پنج دقیقه )از طرف پیشنهاددهنده بیان شود و اگر مخالفی باشد مخالف نیز نظر خود را به اختصار اظهار کند و پس از اظهار نظر یک نفر موافق و مخبر کمیسیون یا وزیر یا قایم مقام او، نسبت به آن اصلاح یا ماده الحاقیه اخذ رای به عمل می آید و در صورت قابل توجه شدن ضمیمه لایحه می گردد. فصل نهم در باب بعضی ترتیبات راجع به مذاکرات موارد اخطار قانونی ماده 130 - اخطار راجع به منافی بودن لوایح و طرحها با قوانین اساسی کشور یا اخطار راجع به نظامنامه داخلی مجلس مقدم بر اظهارات دیگر است و مذاکرات در موضوع اصلی را متوقف می کند و باید در نهایت اختصار (ظرف پنج دقیقه ) به عمل آید. اخطار نظامنامه ماده 131 - هر یک از نمایندگان در صورتی که تخلف در اجرای آیین نامه مجلس مشاهده نماید حق دارد مورد تخلف را با استناد به ماده مربوط در همان جلسه به وجه اختصار و بدون خروج از موضوع ظرف پنج دقیقه تذکر دهد و در صورتی که از موضوع خارج شود مورد اخطار رییس مجلس واقع می شود و در صورت ادامه بیانات خارج از موضوع ، از ادامه نطق او جلوگیری می شود. ماده 132 - هر یک از نمایندگان حق دارد از مجلس کتبا تقاضا نماید که طرح یا لایحه قانونی که به مجلس مراجعه شده است موقتا یا دائما مسکوت بماند در این قبیل موارد در خصوص رد یا قبول این تقاضا قبل از آن که در موضوع اصلی بحث شود پس از توضیح مختصر پیشنهادکننده (ظرف پنج دقیقه ) و پاسخ آن از طرف یک مخالف که باید با رعایت اختصار کامل (ظرف پنج دقیقه ) به عمل آید و محدود به بحث در موضوع باشد رای گرفته می شود و در صورتی که تقاضاهای متعددی بشود و منجر به اخذ رای گردد تعیین حق تقدم و تاخر با رییس مجلس است . مگر در مواردی که تقدم آن مطلب در آیین نامه تصریح شده باشد. تبصره - تقاضای سکوت در هر لایحه و طرح ، فقط برای یک مرتبه ممکن است به عمل آید و در هر حال مجلس باید نسبت به آن اظهار رای نماید. ماده 133 - نتیجه رای مجلس را رییس با صدای بلند اعلام می کند از این قرار که : تمجلس فلان مطلب را قبول یا رد کردت. فصل دهم طریقه اخذ رای ماده 134 - رای دادن در مجلس به سه قسم است : 1 - رای با قیام و قعود. 2 - رای علنی با ورقه . 3 - رای مخفی با ورقه یا مهره . ماده 135 - به طور کلی در تمام مسایل با قیام و قعود رای گرفته می شود مگر در موارد ذیل که اخذ رای با ورقه حتمی است : 1 - موقعی که به وسیله قیام و قعود نتیجه رای مشکوک باشد. 2 - در تمام لوایح قانونی که مالیات یا عوارضی را برقرار یا مالیات یا عوارضی را که برقرار بوده ملغی یا تغییر می دهد. 3 - در لایحه بودجه و کلیه لوایح اعتبارات اضافی و فوق العاده و کلیه انتقالات املاک و اموال دولتی و وامها و امتیازات . 4 - در موردی که پنج نفر از نمایندگان حاضر در مجلس اخذ رای با ورقه را کتبا تقاضا نمایند (موارد مذکور در ماده 138 مستثنی است ). 5 - در مورد اخذ رای اعتماد به دولت . 6 - در مورد اعتبارنامه هایی که نسبت به آنها مخالفت شده طبق ماده 9. تبصره - اسامی کلیه تقاضاکنندگان رای با ورقه و همچنین اسامی رای دهندگان اعم از موافق یا مخالف یا ممتنع ، بدون این که در همان جلسه قرائت شود و در صورت مشروح مذاکرات مجلس ثبت می شود. ماده 136 - به مجرد اعلام رای ، رییس عده حضار را از روی لوحه که در مجلس نصب است اعلام و بلافاصله اخذ رای به عمل می آید. ماده 137 - ترتیب اخذ رای با ورقه به قرار ذیل است : هر نماینده دارای دو نوع ورقه یعنی ورقه سفید و کبود است که اسم آن نماینده روی آن چات شده ، ورقه سفید علامت قبول و ورقه کبود علامت رد است . هنگام اخذ رای که حتما باید در محل نطق به عمل آید اسامی نمایندگان یک یک به وسیله یکی از منشیان از ردیف اول سمت راست رییس خوانده می شود و پس از آن که حضور او در مجلس معین شد مقابل اسم او علامت گذارده و از طرف تندنویسان ثبت می گردد و نماینده ای که اسم او قرائت شده در محل نطق حاضر می شود و رای موافق یا مخالف خود را به منشی می دهد که پس از ملاحظه آن را در ظرفی که در محل نطق گذارده شده بیندازد. اشخاصی که به محل نطق نروند یا بروند ولی ورقه ندهند و یا بعد از اعلام رای از تالار خارج شوند ممتنع محسوب می گردند. تبصره - هیات رئیسه بعد از سایرین باید رای بدهند. در مواردی که اخذ رای با قیام و قعود حتمی است . ماده 138 - در موارد ذیل تقاضای رای با ورقه ممنوع و اخذ رای با قیام و قعود حتمی است : 1 - در صورتی که در تفسیر و توضیح یکی از مواد این آیین نامه اختلافی حاصل و منجر به اخذ رای شود. 2 - در مورد مطالبی که در مجلس قرائت و تقاضای بحث در آن شود. 3 - در تغییر دستور بر طبق ماده 64. 4 - در مورد کفایت و عدم کفایت مذاکرات . 5 - در مورد رای به قسمتهای تجزیه شده . 6 - در مورد مسکوت ماندن بحث در لوایح . 7 - در مورد حق تقدم . 8 - در مورد ورود مطلبی در دستور. 9 - در مورد سلب حق نطق از ناطق . 10 - در مورد توبیخ نماینده در مجلس . 11 - در مورد رای سکوت و مثبت و منفی در استیضاح . 12 - در مورد فوریت . 13 - در مورد تمدید مدت نطق . ماده 139 - نتیجه رای با قیام و قعود را منشیها تشخیص می دهند و رییس طبق آن اعلام می نماید. هر گاه نتیجه در دفعه اول مشکوک شد با ورقه رای گرفته می شود و در این صورت در فاصله بین اخذ رای دفعه اول و دوم کسی حق نطق ندارد مگر در مورد اخطار نظامنامه . اخذ رای مخفی و ترتیب آن ماده 140 - در مواردی که اخذ رای با ورقه ممکن یا حتمی است اگر پانزده نفر از نمایندگان حاضر در جلسه کتبا تقاضا نمایند رای مخفی الزامی است (جز در مورد رای اعتماد به دولت که حتما باید با ورقه و علنی رای گرفته شود) اسامی کلیه اشخاصی که تقاضای رای مخفی نموده اند در صورت مشروح مجلس ثبت خواهد شد. ماده 141 - اخذ رای مخفی به ترتیبی است که در ماده 137 در باب اخذ رای علنی با ورقه ذکر شده منتها در این مورد بدوا سه نفر برای نظارت در اخذ و استخراج آرا به قرعه معین می شوند که با دو نفر از منشیان (به تشخیص رییس ) انجام وظیفه نمایند. در صورتی که رای مخفی با ورقه باشد اوراق رای را در ظرف مخصوص و مهره تفتیشیه را در ظرف دیگر می اندازند و در صورتی که با مهره باشد مهره های سفید و سیاه داده می شود که مهره سفید علامت قبول و مهره سیاه علامت رد است . ماده 142 - در مورد اخذ رای مخفی با مهره ، هر یک از نمایندگان به ترتیبی که در ماده 141 مقرر است در جایگاه نطق حاضر می شود و مهره رای خود را در داخل کیسه مخصوص به نام (کیسه رای ) می اندازد و مهره دیگر را نزد خود دارد به طور مخفی در کیسه دیگر به رنگ دیگر به نام (کیسه مهره های زائد) که برای این مقصود در محل مخصوص قرار داده شده می اندازد و مهره تفتیشیه را که منشی در موقع اخذ رای از هر فرد، برای تعیین تعداد رای دهندگان به او داده به ظرف مخصوصی می اندازد و اگر رای دهنده رای خود را کاملا مخفی نکند و به طریقی آن بنمایاند رای آن را یک نفر باطل محسوب می شود. ماده 143 - پس از خاتمه رای ، هیات نظارت آرا ماخوذه را که در کیسه مخصوص رای است در داخل جلسه در ظرف دیگری می ریزند و آن را به طور آشکار شماره می کنند و مهره های سفید و سیاه را از یکدیگر جدا می سازند و با عده اسامی ثبت شده و مهره های تفتیشیه تطبیق می نمایند و نتیجه را به اطلاع رییس می رسانند و رییس فورا نتیجه را اعلام می دارد. تبصره 1 - هر گاه عده آرا ماخوذه از عده مهره های تفتیشیه و اسامی ثبت شده زیادتر باشد کلیه آرا را مخلوط نموده و به تعداد آرا اضافی به طور مخفی از آنها برداشته می شود. تبصره 2 - استخراج رای درباره اعضا کمیسیونهایی که از مجلس انتخاب می شوند در خارج از جلسه با حضور نظار به عمل آمده و در جلسه بعد نتیجه به استحضار مجلس می رسد. ماده 144 - پیشنهادکنندگان اخذ رای مخفی یا اخذ رای با ورقه ، مادام که پیشنهادشان در جلسه علنی خوانده نشده حق دارند آن را جزا یا کلا استرداد کنند ولی پس از قرائت پیشنهاد در مجلس دیگر حق استرداد امضای خود را نخواهند داشت . طرز انتخاب هیات رئیسه و کمیسیونها ماده 145 - انتخاباتی که در جلسه علنی برای تعیین هیات رئیسه به عمل می آید و همچنین انتخاباتی که برای تعیین اعضا کمیسیونها می شود و نیز سایر انتخابات راجع به اشخاص و همینطور انتخاب هیات رئیسه کمیسیونهای مجلس و شعب فقط باید با رای مخفی و با ورقه باشد و اسامی کلیه صاحبان رای باید در صورت مجلس قید شود. عدم حضور در موقع رای ماده 146 - نمایندگانی که در موقع اخذ رای با ورقه در خارج جلسه باشند و با وجود دعوت رییس حضور به هم نرسانند علاوه بر جریمه مقرر در ماده 57 آیین نامه نامشان با حروف درشت بر لوحه مخصوص ثبت و در تالار جلسه نصب می شود. تشخیص حصول اکثریت ماده 147 - تشخیص منشیان نسبت به حصول اکثریت قاطع است و نتیجه به وسیله رییس با صدای بلند اعلام می شود. اکثریت تام و نسبی ماده 148 - کلیه انتخاباتی که در مجلس و کمیسیونها و شعب به عمل می آید اعم از این که فردی باشد یا جمعی به استثنای انتخاب رییس مجلس (که طبق مفاد ماده 14 عمل خواهد شد) با رای مخفی و اکثریت نسبی است و در صورت تساوی آرا یکی از منتخبین به حکم قرعه تعیین می شود. اسامی کلیه صاحبان رای با عده آرا نیز باید در صورت مجلس قید شود. ماده 149 - در انتخاباتی که به اکثریت نسبی از طرف مجلس به عمل آمده است هر گاه یکی از منتخبین استعفا دهد یا فوت نماید طبق مفاد ماده 16 عمل خواهد شد. امتناع ماده 150 - هر یک از نمایندگان در کلیه مسائل مطروحه که منتهی به اخذ رای می شود باید رای خود را نفیا یا اثباتا اظهار کند و در هر مطلبی طبق قوانین اساسی باید نصف به علاوه یک عده حاضرین در جلسه نسبت به رد یا قبول آن مطلب صریحا رای دهند و ممتنع در شمار مخالفین محسوب می گردد. فصل یازدهم تذکر - سوال - استیضاح تذکر ماده 151 - در صورتی که نماینده ای صلاح اندیشی هایی داشته باشد و یا در یکی از سازمانهای دولتی یا وابسته به دولت یا موسساتی که با سرمایه یا به کمک مالی دولت اداره می شود همچنین هر نوع سازمان و موسسه که بعضا یا کلا از وجوه عمومی اداره می شود عملیاتی مخالف اصول یا بر خلاف قانون و مقررات قانونی مشاهده نماید، یا از سو جریان اداره ای اطلاع پیدا کند حق دارد راجع به آن موضوع توسط رییس ، به وزیر مسئول یا نخست وزیر کتبا تذکر دهد و مقام ریاست تذکر او را به دولت ابلاغ می نماید. سوال و موعد پاسخ آن ماده 152 - هر یک از نمایندگان می تواند در بدو یا ختم جلسه راجع به مسایل مملکتی چه مربوط به امور داخلی و چه مربوط به مسایل خارجی کتبا سوال نماید و پس از جواب وزیر، نماینده ای که سوال نموده حق دارد در تعقیب سوال خود مجددا نسبت به همان سوال به وجه اختصار اظهاراتی نماید. ماده 153 - وکیل باید موضوع سوال خود را قبل از طرح در مجلس به طور صریح و اختصار کتبا به وسیله رییس مجلس برای وزیر بفرستد. ماده 154 - دولت مکلف است از تاریخ ابلاغ سوال ظرف یک هفته مهیا بودن خود را برای جواب سوال اعلام کند والا از طرف رییس مجلس بازخواست می شود مگر در مورد مطالبی که دولت استتار آنها را لازم بداند. در آن صورت دولت در جواب سوال لزوم استتار را طرف همان مدت اظهار می دارد. ماده 155 - در صورتی که سوال کننده از پاسخ وزیر یا معاون او قانع نگردید می تواند تقاضا نماید رسیدگی به موضوع سوال به کمیسیون مخصوص رسیدگی به سوالات منتخب از شعب به نسبت هر شعبه سه نفر که در هر سال مقارن انتخاب هیات رییسه برای مدت یک سال انتخاب خواهد شد ارجاع گردد و در صورت تصویب مجلس موضوع سوال به این کمیسیون ارجاع خواهد گردید. کمیسیون مزبور مکلف است از تاریخ ارجاع آن ظرف دو ماه برای روشن شدن مطلب به هر طریق که صلاح بداند اعم از خواستن سوابق امر و یا اخذ توضیح کتبی و شفاهی از شخص وزیر و هر گونه تحقیقات دیگری که لازم بداند به موضوع رسیدگی نموده ، در صورتی که مسامحه در اجرا یا تخلف یا نقص قانون مشاهده نمود گزارش خود را تنظیم و به مجلس تقدیم دارد (چنانچه مدت دو ماه برای رسیدگی کافی نبود کمیسیون می تواند با اجازه مقام ریاست مجلس فقط برای دو ماه دیگر مدت رسیدگی را تمدید نماید). گزارش مزبور در مجلس مطرح و پس از اظهارات سوال کننده و وزیر یا معاون او و بیانات یک مخالف و یک موافق که هر کدام از نیم ساعت تجاوز نخواهد نمود نسبت به گزارش کمیسیون اخذ رای به عمل آمده و چنانچه مجلس با تصویب گزارش مزبور عدم رضایت خود را از وزیر ابراز نمود طبق اصل 67 متمم قانون اساسی رفتار خواهد شد. تبصره 1 - گزارش کمیسیون که ظرف مدت مذکور در این ماده باید قطعا به مجلس تقدیم شود از تاریخ طبع و توزیع آن ظرف مدت 15 روز در مجلس مورد شور قرار خواهد گرفت و چنانچه در این مدت مطرح نگردید به تقاضای سوال کننده باید جر دستور قرار گرفته و مطرح شود. تبصره 2 - عضویت در کمیسیون مخصوص رسیدگی به سوالات منافی با محدودیت مذکور در ماده 22 آیین نامه نخواهد بود. استیضاح ماده 156 - هر نماینده ای که نقص قانون و یا مسامحه در اجرای آن مشاهده نماید حق دارد طبق اصل 27 و اصل 42 قانون اساسی و وزیر یا وزیران را مورد استیضاح قرار دهد و نیز ممکن است استیضاح در باب سو جریان اداره و سو سیاست داخلی و خارجی دولت به عمل آید. ماده 157 - هر نماینده ای که از وزیر یا وزیران بخواهد استیضاح نماید باید تقاضای خود را کتبا در جلسه علنی به رییس مجلس بدهد و در آن تقاضا موضوع استیضاح را صریحا و با ذکر مورد یا موارد معین نماید. تقاضای مزبور در آن جلسه یا جلسه بعد قرائت می شود و بدون مباحثه تقاضا پذیرفته شده و برای وزیر یا وزیران فرستاده می شود. ماده 158 - پس از ابلاغ ورقه استیضاح به وزیر یا وزیران مورد استیضاح در اولین جلسه مجلس شورای ملی وزیر یا وزیران مزبور در مجلس حاضر می شوند و مجلس پس از اصغا نظر آنان راجع به تعیین وقت استیضاح بدون مذاکره در اصل موضوع روز استیضاح را که نباید بیش از دو هفته به تاخیر افتد معین می نماید. تعیین وقت در مدت مقرر در این ماده حتمی است و تاخیر آن ممکن نخواهد بود مگر با موافقت استیضاح کننده و دولت . ماده 159 - استیضاح کننده مجاز نخواهد بود در ضمن استدلال و توضیحات خود موضوعهای دیگری را غیر از موضوعی که برای استیضاح اعلام کرده مورد بحث قرار دهد. ماده 160 - استیضاح کننده حق دارد پس از پاسخ وزیر یا وزیران مورد استیضاح توضیحات تکمیلی بدهد به شرطی که آن توضیحات مختصر بوده و از یک ربع ساعت تجاوز ننماید. انواع رای و تصمیمات در مورد استیضاح ماده 161 - پس از آن که وزیر یا وزیران در مجلس حاضر شدند و استیضاح به عمل آمد و مذاکرات خاتمه یافت هر یک از نمایندگان حق دارد کتبا نسبت به وزیر یا وزیران تقاضای رای مثبت یا منفی و یا ساکت نماید. رای مثبت آن است که مجلس توضیحات وزیر یا وزیران مورد استیضاح را تصدیق و اظهار اعتماد نماید. رای منفی آن است که توضیحات دولت را در مورد استیضاح تصدیق ننماید. رای ساکت آن است که مجلس درباره تصدیق یا عدم تصدیق موضوع استیضاح ساکت باشد. ماده 162 - در صورتی که رای ساکت از طرف یکی از نمایندگان تقاضا می شود طرح آن مقدم بر رای مثبت و منفی است و اگر رای ساکت تصویب نشود هر یک از نمایندگان حق دارد پیشنهاد نماید موضوع به کمیسیون شش نفری منتخب از شعب مراجعه شود در صورتی که این پیشنهاد تصویب شود کمیسیون مزبور مکلف است ظرف یک هفته گزارش خود را به مجلس تقدیم نماید و مجلس پس از اصغا گزارش رای خود را خواهد داد و اگر پیشنهاد ارجاع به کمیسیون نرسد و یا تصویب نشود رای مثبت یا منفی گرفته می شود. تبصره - در مورد پیشنهاد رای ساکت و مثبت و منفی ، پیشنهاددهنده و یک نفر مخالف و موافق می توانند هر یک پنج دقیقه صحبت نمایند. ماده 163 - عدم پیشنهاد رای مثبت یا منفی و یا ساکت از طرف هیچیک از نمایندگان در صورتی که دولت هم رای اعتماد نخواهد در حکم رای ساکت است . ماده 164 - در موقعی که استیضاح در دستور مجلس است تغییر دستور مجلس به هیچوجه جایز نیست ماده 165 - سوال یا تذکر و استیضاح نماینده ای از نماینده دیگر ممنوع است . فصل دوازدهم موجبات تعقیب نمایندگان ماده 166 - نمایندگان مجلس شورای ملی طبق اصل 12 قانون اساسی مصون از هر گونه تعرض و تعقیب می باشند مگر در موارد و شرایط مذکور در موارد زیر: ماده 167 - هر گاه نماینده ای به ارتکاب جنحه یا جنایتی متهم شود اعم از این که تاریخ عمل منشا اتهام ، زمان نمایندگی یا قبل از آن باشد وزیر دادگستری باید گزارشی مشتمل بر موضوع اتهام و دلائل و مدارک قانونی آن به مجلس شورای ملی تقدیم نماید. گزارش مزبور در اولین جلسه علنی مجلس قرائت و بدون مباحثه به کمیسیون قوانین دادگستری ارجاع خواهد شد. ماده 168 - اگر نماینده ای در حین ارتکاب جنایت در خارج از محوطه مجلس دستگیر شود نظر به اصل 12 قانون اساسی متهم باید فورا به مجلس شورای ملی اعزام گردد و در این مورد گزارش جریان ، در اولین جلسه علنی مجلس قرائت و بدون مباحثه به کمیسیون قوانین دادگستری رجوع می شود. این حکم نسبت به نماینده ای که در محوطه مجلس شورای ملی در حین ارتکاب جنایت به امر رییس مجلس دستگیر شود نیز جاری است . ماده 169 - در موارد جنایات مذکور در مواد 167 و 168 توقیف موقت متهم به حکم رییس مجلس به عمل خواهد آمد و ادامه توقیف یا استخلاص متهم ، منوط به رای کمیسیون قوانین دادگستری است . تبصره - در تمام موارد مذکور در فوق اگر نماینده ای که متهم است بخواهد در جلسه علنی مجلس شورای ملی توضیحاتی بیان نماید اجازه داده خواهد شد ولی پس از دادن توضیح به حکم رییس از مجلس خارج شده و به محل توقیف (که در داخل مجلس ) خواهد رفت و در صورتی که اطاعت ننماید یا این که در مجلس غوغایی بشود رییس جلسه را ختم می نماید. ماده 170 - در هر یک از موارد فوق ، کمیسیون دادگستری پس از وصول گزارش و پرونده امر مکلف است همه قسم تحقیقات از قبیل مراجعه به اسناد و مدارک و خواستن توضیحات از شخص متهم و تحقیقات از اشخاص دیگری که لازم بداند به عمل آورد و در اسرع اوقات گزارش خود را تقدیم مجلس شورای ملی نماید این گزارش خواه دائر به برائت متهم و خواه مبنی بر مجرمیت او باشد در جلسه علنی مجلس شورای ملی طرح می شود. در این باب پس از ادا توضیحات شخص متهم که از نیم ساعت نباید تجاوز کند، فقط یک مخالف و یک موافق هر کدام نیم ساعت می تواند اظهار نظر کند، در صورتی که رای مجلس بر برائت متهم باشد رییس مجلس برائت او را اعلام می نماید و هر گاه مبنی بر تعقیب باشد مصونیت از وی سلب و پرونده از طریق وزارت دادگستری به محکمه صلاحیت دار ارجاع می شود. ماده 171 - اگر موضوع اتهام ارتکاب جرم علیه استقلال و تمامیت ارضی کشور یا اساس سلطنت مشروطه باشد طرح اعلام جرم و رسیدگی به گزارش کمیسیون دادگستری در جلسه سری مجلس شورای ملی به عمل خواهد آمد. رسیدگی محاکم صالحه ماده 172 - محاکم و مراجع صالحه مکلفند در اسرع اوقات و خارج از نوبت به موضوع اتهام رسیدگی کنند و رای بدهند. ماده 173 - پس از قطعیت رای ، وزیر دادگستری مکلف است در اولین جلسه آن را به اطلاع مجلس شورای ملی برساند. هر گاه مبنی بر تبرئه باشد مصونیت قانونی نماینده اعاده می شود و در صورتی که محکومیت وکیل از نوع محکومیتهایی باشد که به موجب قانون انتخابات مانع حق انتخاب شدن است از مقام نمایندگی منعزل می گردد. و نسبت به انتخاب نماینده دیگر بر طبق قانون انتخابات اقدام می شود. اظهار عقیده نمایندگان در مجلس ماده 174 - هیچیک از نمایندگان برای اظهاراتی که در جلسات مجلس شورای ملی یا کمیسیونها می نمایند یا رایی می دهند قابل تعقیب نخواهند بود. اقامه دعوی حقوق بر نمایندگان ماده 175 - موارد مندرج در دو 167 و 168 ناظر به دعاوی حقوقی بر نمایندگان نیست و امور حقوقی مستقیما و طبق مقررات عمومی مربوط به مراجع صالحه قضایی است . جز بازداشت نماینده در قبال وجه محکوم به که به اجازه مجلس شورای ملی خواهد بود. اعلام جرم نسبت به نماینده ای که سابقا وزیر بوده ماده 176 - هر گاه نسبت به نماینده ای که سابقا وزیر بوده اعلام جرمی مربوط به زمان وزارتش بشود اوراق و مدارک مربوط طبق قانون محاکمه وزرا از طرف مجلس به کمیسیونهای عرایض و دادگستری ارجاع خواهد شد و در صورتی که کمیسیون دادگستری آن نماینده را از نظر ارتکاب جرم زمان وزارت قابل تعقیب بداند گزارش کمیسیون در مجلس مطرح می شود و اگر مجلس موضوع را قابل تعقیب دانست از نماینده سلب مصونیت نموده و پرونده را به دیوان کشور ارجاع می نماید و چنانچه گزارش کمیسیون دادگستری دائر به عدم تعقیب باشد در اولین جلسه علنی مجلس شورای ملی قرائت و مطرح می شود. اگر گزارش مزبور تصویب گردید متهم تبرئه می شود. فصل سیزدهم تعطیل - غیبت - مرخصی - ایام تعطیل مجلس ماده 177 - اعلیحضرت همایون شاهنشاه دوره اجلاسیه شورای ملی را که طبق اصل هشتم قانون اساسی همه ساله از چهاردهم مهر ماه آغاز می شود افتتاح می فرمایند. تبصره - تعطیل تابستانی به تشخیص و رای مجلس شورای ملی در تیر ماه هر ماه هر سال شروع و تا چهاردهم مهر ماه ادامه خواهد داشت . تعطیل زمستانی به مدت سه هفته در دی ماه هر سال و تعطیل نوروزی از بیست و هشتم اسفند ماه تا بیستم فروردین ماه سال بعد خواهد بود. رییس مجلس به تقاضای یک ربع از نمایندگان یا درخواست دولت در اوقات تعطیل می تواند مجلس را به طور فوق العاده دعوت به انعقاد نماید. ماده 178 - در هر دوره اجلاسیه مجلس به هیچ نماینده ای بیش از یک ماه مرخصی متوالی یا متناوب با استفاده از حقوق داده نخواهد شد. تبصره 1 - هر گاه نماینده ای بخواهد طبق دعوت رسمی به خارج از کشور مسافرت نماید باید دعوت نامه را به هیات رئیسه مجلس شورای ملی تسلیم نماید و در صورت تصویب ، مدت دعوت ، غیبت با اجازه محسوب و جز مرخصی سالانه منظور نخواهد شد. تبصره 2 - هیچ یک از نمایندگان در دوره نمایندگی بیش از یک مرتبه از دعوت های رسمی دسته جمعی استفاده نخواهد نمود. تبصره 3 - نمایندگانی که از یک ماه مرخصی خود استفاده نکرده باشند در سالهای بعد در همان دوره می توانند از مرخصی های استحقاقی استفاده نمایند. ماده 179 - هیچ یک از نمایندگان قبل از تحصیل مرخصی قبلی طبق ماده 178 نمی تواند غیبت نماید مگر در صورت عذر موجه از قبیل بیماری یا حوادث غیر مترقبه . تبصره 1 - عذر موجه باید مستند به دلایل مورد تصدیق کمیسیون محاسبات باشد. تبصره 2 - به غیبت های با اجازه هیچ نوع جریمه تعلق نمی گیرد. ماده 180 - به غیب بی اجازه حقوق و مقرری تعلق نمی گیرد و مدت غیبت ، تمام ایام محسوب می شود نه ایام انعقاد جلسات مجلس . ماده 181 - اجازه مرخصی از جلسات مجلس و هیات رئیسه و کمیسیونها و شعب ، برای تمام مدت یک جلسه با تصویب ریاست مجلس یا روسای کمیسیونها و شعب است و برای بیش از یک مرتبه در ماه ، محتاج به تصویب کمیسیون محاسبات خواهد بود. اجازه مرخصی کمتر از یک جلسه با تصویب ریاست مجلس یا روسای کمیسیونها و شعب می باشد. ماده 182 - کمیسیون محاسبات مجلس برای اعطا مرخصی نمایندگان باید باید به ترتیبی اتخاذ نماید که مجلس از اکثریت نیفتد و نمایندگان نیز مکلفند در صورت غیبت از تهران ، مراتب را به مجلس اطلاع دهند. ماده 183 - ترتیبات راجع به غیبت های جلسات کمیسیونها و شعب و هیات رئیسه و جلسات علنی ، هنگام اخذ رای و دیرآمدگی و امثال آن به قسمتی است که در فصل پنجم این آیین نامه مقرر است . فصل چهاردهم هیاتهایی که از مجلس انتخاب می شوند ماده 184 - در هر موقعی که مجلس صلاح بداند می تواند هیاتی از نمایندگان را انتخاب کند که مامور انجام امری بشوند یا در محلی حضور به هم رسانند. عده اعضا و طرز انتخاب آن هیات منوط به تعیین مجلس است ، برای عرض تبریک به حضور اعلیحضرت همایونی و انجام امور تشریفاتی ، هیات رئیسه مجلس سمت نمایندگی را خواهند داشت . فصل پانزدهم انتظام محوطه مجلس و اختیارات رییس ماده 185 - حفظ و انتظام و امنیت محوطه مجلس به عهده رییس مجلس و در غیاب او به عهده نایب رییس است و هیچ مقام و قوه ای بدون اجازه رییس حق مداخله در محوطه و امور مجلس را ندارد. ماده 186 - رییس و در غیاب او نایب رییس از طرف مجلس حافظ و مجری کلیه نظامات مقرره در مجلس هستند و به طور کلی وظایف رییس در موقع غیبت او به تشخیص رییس به عهده نواب رییس خواهد بود. ماده 187 - به غیر از نخست وزیر و معاونین وی و وزرا و معاونین پارلمانی آنان و آن عده از کارمندان و مستخدمین مجلس که از طرف هیات رئیسه اجازه ورود به جلسه را دارند هیچکس حق ورود در تالار جلسه را موقع تشکیل جلسه نخواهد داشت مگر از اعضا اداری مجلس که رییس مجلس او را احضار کرده باشد. مخبرین جراید و تماشاچیان ماده 188 - مخبرین جراید و تماشاچیان با داشتن بلیط مخصوص همان جلسه که با مهر کارپردازی و امضای یکی از کارپردازان صادر شده باشد و نیز مامورین انتظامی به دستور رییس مجلس در محلهای مخصوص حق حضور خواهند داشت و باید در تمام مدت جلسه ساکت باشند و از هر گونه تظاهر خودداری کنند وگرنه به امر رییس از مجلس اخراج می شوند. تبصره 1 - نمایندگان فقط به اشخاصی می توانند بلیط ورودی به تالار جلسه بدهند که در غیاب رعایت نظم مجلس اعتماد کامل به آنان داشته باشند. تبصره 2 - فقط برای مخبرین جرایدی که روزنامه های آنها مرتبا منتشر می شود ممکن است بلیطهای سه ماهه صادر نمود ولی در هر حال این بلیطها قابل انتقال نخواهد بود. ماده 189 - حمل هر نوع اسلحه برای کسانی که وارد محوطه مجلس می شوند به استثنای مامورین انتظامی ، اکیدا ممنوع است . تخلفات تماشاچیان و مجازات آنان ماده 190 - هر یک از تماشاچیان و مخبرین جراید که باعث اغتشاش یا اختلال نظم مجلس شود و یا نسبت به رییس یا نمایندگان مجلس و یا وزرا و معاونین و یا سایر افراد توهین و یا تهدید نماید به امر رییس مجلس از تالار جلسه اخراج و توقیف می شود و در صورتی که عمل او مستوجب تعقیبات کیفری باشد ظرف 24 ساعت به مراجع صالحه تسلیم خواهد شد. جایگاه وزرا و مخبرین شعب و کمیسیونها ماده 191 - صندلیهای ردیف اول مقابل جایگاه هیات رئیسه به موجب اصل 31 قانون اساسی اختصاص به وزرا و معاونین آنها و مخبرین شعب و کمیسیونها دارد و هیچ یک از نمایندگان دیگر حق جلوس در آن ردیف را ندارند و در صورت تخلف ، مورد اخطار رییس واقع می شوند. فصل شانزدهم ادارات مجلس و تمرکز کلیه امور مالی و اداری و قانونگذاری اختیارات هیات رئیسه ماده 192 - کلیه امور اداری مجلس اعم از مالی و سازمانی و استخدامی و نقل و انتقالات و غیره در همه حال به عهده هیات رئیسه است که تحت نظر رییس اداره می شود و نیر کلیه احکام صادره اعم از ترفیع و اضافه و نقل و انتقالات کارمندان و مستخدمین جز و کلیه کارکنان مجلس طبق بودجه مصوب باید به امضای رییس مجلس برسد. و نیز کلیه نامه های مربوط به امور قانونی و پارلمانی چه از طرف کمیسیونها و چه از طرف ادارات به امضای رییس مجلس یا اشخاصی که از طرف ایشان معین می شوند صادر می گردد. وظایف منشیان مجلس و کارپردازان ماده 193 - وظیفه منشیان مجلس مراقبت در تحریر صورت مذاکرات و طبع و توزیع آن است و نیز قرائت لوایح و طرحها و پیشنهادات و نوشتجات و مطالبی که راجع به مجلس است و باید به اطلاع مجلس برسد. همچنین تنظیم پیشنهادهای واصله از طرف نمایندگان به ترتیب وصول با قید شماره و ثبت و ترتیب اجازاتی که نمایندگان در جلسه برای نطق می خواهند با رعایت حق تقدم و قید شماره ترتیب به عهده آنان است . ماده 194 - وظایف کارپردازان عبارت است از تهیه بودجه سالانه به ترتیبی که در ماده بعد مقرر است و مراقبت در حفظ و اداره و ثبت ابنیه و اموال و موسسات مجلس و نظارت در اجرای بودجه و تطبیق احکام مذکور در ماده 192 با بودجه مصوبه قبل از امضا رییس مجلس و پرداختها و امضای کلیه اسناد خرج که باید از صندوق مجلس پرداخت شود و حوالجات و چکها. تبصره - اسناد خرج که باید از صندوق مجلس پرداخت شود و همچنین حوالجات و چکها باید لااقل به امضا دو نفر از کارپردازان برسد. بودجه مجلس ماده 195 - کارپردازان تا آخر دی ماه هر سال بودجه سال بعد مجلس را تهیه می کنند که پس از تصویب هیات رئیسه منتهی تا پانزدهم بهمن ماه در جلسه علنی تقدیم مجلس شورای ملی نمایند و از آنجا به کمیسیون محاسبات ارجاع می گردد. کمیسیون پس از رسیدگی گزارش آن را منتهی تا اول اسفند به مجلس شورای ملی تقدیم می نماید و بعد از تصویب مجلس اجازه اجرای آن به کارپردازی داده خواهد شد. فصل هفدهم استعفای نماینده و جریان آن ماده 196 - هر نماینده که نسبت به انتخاب او رسیدگی به عمل آمده و صحت آن معلوم شده باشد می تواند از مقام نمایندگی استعفا دهد و هر گاه این استعفا قبل از جریان رسیدگی و تصویب اعتبارنامه باشد توقیف رسیدگی در مجلس و آثار قانونی آن نخواهد بود. ماده 197 - نماینده استعفانامه خود را به عنوان رییس مجلس می نویسد و رییس مجلس آن را در اولین جلسه علنی به اطلاع مجلس می رساند. شخص مستعفی ظرف پانزده روز از تاریخ قرائت استعفانامه در مجلس ، می تواند آن را مسترد دارد و الا پس از خاتمه این مدت وکیل مزبور مستعفی شناخته می شود و مراتب از طریق هیات رئیسه به وزارت کشور اعلام می گردد تا طبق قانون انتخابات اقدام نماید. تبصره - هر گاه استعفای تعدادی از نمایندگان به نحوی باشد که مانع از تشکیل جلسه علنی و قرائت استعفانامه باشد در این صورت استعفای نمایندگان پس از پانزده روز از تاریخ تقدیم به رییس مجلس قطعی گردیده و نمایندگان مزبور مستعفی شناخته می شوند و مراتب از طریق هیات رئیسه یا شخص رییس مجلس به وزارت کشور اعلام می گردد تا طبق قانون اقدام نماید. فصل هیجدهم متفرقه طبع مذاکرات مجلس ماده 198 - کلیه مذاکرات مشروح مجلس شورای ملی باید قبل از تشکیل جلسه بعد چات و بین نمایندگان توزیع گردد. همچنین برنامه دولت در هر حال باید قبل از تشکیل جلسه بعد چات و بین نمایندگان توزیع شده بعدا مورد مذاکره قرار گیرد. مقرری نمایندگان ماده 199 - مقرری نمایندگان مجلس شورای ملی از تاریخی که اعتبارنامه آنان تصویب شود محسوب خواهد گردید و تعیین میزان آن در هر سال بسته به تصویب مجلس و تامین اعتبار آن ضمن بودجه مجلس خواهد بود. ماده 200 - مقرری رییس مجلس شورای ملی دو برابر مقرری نماینده مجلس خواهد بود. ماده 201 - هر گاه مجلس در رسیدگی به اعتبارنامه نماینده ای بیش از حد مقرر تاخیر کند در صورتی که نماینده مزبور مرتبا در مجلس حاضر شده باشد حقوق زمان تاخیر را پس از تصویب اعتبارنامه به تشخیص رییس مجلس می تواند دریافت کند. فصل نوزدهم تفسیر قوانین - آیین نامه ماده 202 - جریان شرح و تفسیر قوانین که به موجب قانون اساسی از مختصات مجلس شورای ملی است مانند جریان وضع قوانین بوده و منحصرا با خود مجلس شورای ملی می باشد. ماده 203 - در مواردی که در مفاد این آیین نامه اختلافی حاصل شود حل اختلاف با هیات رئیسه است و در حین انعقاد جلسه نظر رییس مجلس قاطع خواهد بود. ماده 204 - این آیین نامه جایگزین آیین نامه سابق مجلس شورای ملی مصوب اسفند ماه 1334 بوده و از اول فروردین ماه سال 1344 موقتا به موقع اجرا گذارده می شود. متمم آیین نامه داخلی مجلس شورای ملی (آیین نامه مشترک بین مجلسین ) مصوب کمیسیون همکاری مجلسین ماده 1 - مجلس شورای ملی پس از ختم مباحثات در اصل لوایح مالی و در پیشنهادهای مربوط به آنها قبل از رای نهایی لوایح مزبور را با توضیحات لازم برای اظهار نظر به مجلس سنا می فرستد. در صورتی که نظر سنا موافق باشد رای نهایی گرفته می شود والا پس از مباحثه و شور، اخذ رای می شود. ماده 2 - لوایح مالی که از مجلس شورای ملی به مجلس سنا ارجاع می شود در صورتی که مربوط به یک یا چند دوازدهم باشد باید حداکثر در یک هفته در اولین جلسه و خارج از نوبت و در صورتی که مربوط به قوانین وضع و تغییر مالیاتها و مصارف باشد ظرف پانزده روز و اگر مربوط به بودجه کل کشور باشد حداکثر ظرف یک ماه مورد مداقه و مباحثه سنا واقع گردد و به انضمام نظر مشورتی سنا به مجلس شورای ملی برای رای نهایی اعاده شود. در صورتی که لوایح بیش از مدت های مذکور، در سنا متوقف بماند و بر نگردد مجلس شورای ملی آن را موافقت شده تلقی خواهد نمود. بدیهی است ایام تعطیل جر مدتهای مذکور محسوب نمی شود. ماده 3 - طرح ها و لوایحی که در یکی از مجلسین فوری تلقی شود (اعم از یک فوری و دو فوری ) فوریت آن در مجلس دیگر قبل از ورود به مطلب مطرح می شود. همچنین ممکن است طرح یا لایحه ای که در یکی از مجلسین عادی تلقی شده در مجلس دیگر فوری تلقی شود. لوایح و طرحهای مالی که در مجلس شورای ملی فوریت آن تصویب شود در مجلس سنا نیز فوری تلقی خواهد شد. ماده 4 - در صورتی که روسای مجلسین یا دولت تقاضا کنند ممکن است کمیسیونهای مشابه و صلاحیتدار مجلسین برای بحث مقدماتی و حصول توافق در طرحها یا لوایح معینی جلسه مشترک تشکیل دهند. ماده 5 - در هر سال مجلس شورای ملی بودجه مجلس سنا را به طور چهار دیواری به تناسب صدی چهل و پنج از کل بودجه مجلس شورای ملی به استثنای بودجه چاپخانه و روزنامه رسمی بابت حقوق نمایندگان و حقوق پرسنلی و مخارج اداری مجلس سنا تصویب و به اختیار مجلس سنا می گذارد. تبصره - میزان کلیه مقرری و مزایای ماهانه هر یک از نمایندگان مجلس مساوی خواهد بود. مواد پنجگانه بالا به موجب تصمیمات قانونی متخذه در تاریخ 28 اردیبهشت ماه و 16 خرداد ماه 1329 مجلس شورای ملی و تصمیم قانون متخذه در تاریخ 27 اسفند ماه 1329 کمیسیون آیین نامه ، به عنوان قسمتی از آیین نامه مشترک مجلسین برای اجرای موقت اعلام می گردد. تصمیم متخذه کمیسیون همکاری مجلسین به استناد قانون اعطای اختیار به کمیسیون همکاری مجلسین (مصوب 24 آذر ماه 1335) کمیسیون همکاری مجلسین به استناد قانون اعطای اختیار به کمیسیون همکاری مجلسین مصوب 28 اردیبهشت ماه 1329 به مسایل مربوط به اعمال حقوق و اختیاراتی که به موجب قانون اساسی و متمم آن برای مجلسین مقرر گردیده در جلسه 24 آذر ماه 1335 تصمیم ذیل را اتخاذ نموده که به مورد اجرا گذارده شود: ماده 1 - کلیه قوانین مالیاتی مربوط به وضع یا تغییر مالیاتها و همچنین قوانین بودجه کشور و یک یا چند دوازدهم و قوانین مربوط به جرح و تعدیل و تفریغ بودجه و قوانین مربوط به دخل و خرج مملکت از مختصات مجلس شورای ملی است . تبصره - لوایح و طرحها که مرکب از امور مالی و غیر مالی باشد به تصویب مجلسین خواهد رسید جز در قسمت مربوط به میزان دخل یا خرج آن که نظر مجلسین سنا محدود به اظهار ملاحظات است . ماده 2 - نظار هر دو مجلس در تمام موارد به عهده متساوی خواهند بود به استثنا سازمان برنامه که نظار مجلس شورای ملی چهار نفر خواهند بود و برای یک نفر که مجلس شورای ملی اضافه خواهد داشت طرح قانونی تهیه و پس از تصویب مجلسین اجرا خواهد شد. ماده 3 - در کمیسیونهای مشترک باید سه ربع از مجموع عده حاضر باشند و رای بیش از نصف از حاضرین متبع است . تصمیم قانونی فوق مشتمل بر سه ماه و یک تبصره که به استناد قانون مربوط به اعطای اختیار به کمیسیون همکاری مجلسین مصوب 28 اردیبهشت ماه 1329 در جلسه بیست و چهارم آذر ماه 1335 از طرف کمیسیون همکاری مجلسین اتخاذ گردیده است صحیح بوده و موقتا قابل اجرا می باشد. رییس مجلس شورای ملی رضا حکمت
|
||||||||||||||||||||||||
| URL : https://www.vekalatonline.ir/laws/29068/تصمیم-متخذه-دایر-به-اجرای-موقت-آیین-نامه-داخلی-مجلس-شورای-ملی-تنظیمی-به-وسیله-کمیسیون-منتخبه/ | ||||||||||||||||||||||||